Hoorcolleges constitutioneel recht 2019/2020
Hoorcollege week 1 ' geschiedenis en huidige uitdagingen van het staatsrecht' constitutioneel recht
Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?
Staatsrecht: De ideologische definitie is ‘Constitutional law is all abouw who We are as a People, where We have been, and where We might choose to go. It is al about how we respect and protect human dignity.’
Waar gaat het staatsrecht over? Het gaat over de staat en constitutie. De beginselen van de democratische rechtstaat zijn: legaliteit, machtenscheiding, rechtsbescherming bij onafhankelijke rechter, grondrechten en democratie.
Grootste uitdagingen van de samenleving in 2020:
1. Klimaatverandering en vervuiling
Link met staatsrecht: Voor kerst HR gaf bevel aan de staat om CO2 uitstoot te verminderen. Dit werd gebaseerd op de mensenrechten recht op leven art. 2 EVRM en persoonlijke levenssfeer art. 8 EVRM. Hieruit blijkt dat het recht wordt gebruikt om politieke beslissingen te nemen.
- Internationale veiligheid (oorlog, terrorisme)
- Inkomensongelijkheid
- Armoede en honger
- Mensenrechten en privacy
- Corruptie, accountability en inspraak
Oplossingen: De oplossing hiervoor is legitimatie. Overheidsmacht is legitiem als zij door burgers wordt geaccepteerd. Iets is aanvaardbaar bijvoorbeeld doordat het altijd al zo was (traditie), de persoon charisma heeft of doordat het werkt. De overheid is het best om onze vrijheid te beschermen. De constitutie legitimeert, maar er is daardoor ook meer behoefte aan legitimatie. Dit uit zich in de democratie, grondrechten, integriteit, onafhankelijke rechtspraak, rechtszekerheid en machtenspreiding.
Democratie in Nederland: Er zijn in grote lijnen 3 ontwikkelingen geweest. De eerste ontwikkeling is de versterking van het parlement. Dit wordt gevolgd door de materiële invulling van legaliteit en de verbreiding van de democratie.
Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?
Er worden geen onderwerpen besproken die niet worden behandeld in de literatuur.
Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?
Er worden verder geen recente ontwikkelingen besproken dan die al al zijn genoemd bij het eerste punt.
Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?
Er worden geen opmerkingen gemaakt met betrekking tot het tentamen.
Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?
Er worden geen vragen behandeld die gesteld zouden kunnen worden op het tentamen.
Hoorcollege week 2 'representatie en democratie' constitutioneel recht
Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?
Staatsrecht: Democratie is ‘Government of the people, by the people, for the people'. Dit zijn de woorden van Abraham Lincoln. Een democratie betekent dat de bevolking beslissende invloed heeft op de regering van het land. Dit wordt bewerkstelligd door verkiezingen van de regering, eventueel een vertegenwoordigend orgaan of door de mogelijkheid tot het direct nemen van beslissingen.
Government of the people:
Dit gaat om de volkssoevereiniteit. Het gaat om de vraag of het staatsgezag gelegitimeerd wordt doordat wij dat staatsgezag accepteren.
In Nederland: Art. 50 Gw: de Staten-Generaal vertegenwoordigen het gehele Nederlandse volk. Hierin staat niets over de volkssoevereiniteit. Het parlement (wetgever) moet zich aan de Grondwet houden, dus het parlement is niet soeverein.
1814: Koning Willem de eerste begon een nieuw Koninkrijk. Het Koninkrijk werd gebouwd door mensen die in Nederland waren in de Franse bezetting. Koning Willem mocht koning worden als hij de Grondwet zou accepteren. We zijn pluralistisch geworden, we accepteren dat iederen een ander orgaan soeverein vindt. Nederland kent veel verschillende stromingen.
Government by the people:
Nederland is een monarchie en die heeft traditioneel geen government by the people. We hebben wel democratie, maar het komt binnen via het parlement.
Machtsgreep parlement: Dat het parlement de macht greep hangt samen met de introductie van de ministeriële verantwoordelijkheid en de opkomst van de ongeschreven vertrouwensregel. Een derde ontwinkkeling kan zijn het terugdringen van het ontbindingsrecht van de regering. Dit hangt ook samen met de eerder genoemde ontwikkelingen. Door deze ontwikkelingen komt de volkswil tot uiting. Strafrechtelijke ministeriële verantwoordelijkheid zorgt ervoor dat de minsiter voor de rechter gesleept kan worden. Tot op heden hebben we hier nog nooit gebruik van gemaakt. Vervolgens kwam de politieke ministeriële verantwoordelijkheid.
De geboorte van een vertrouwensregel: Er zijn verschillende groepen die iets aan de absolute macht van de koning wilden doen. Door de vertrouwensregel komt het primaat te liggen bij de ministers en die komen vaak uit het parlement. Tweede Kamer neemt steeds meer de regie over. De vertrouwensregel houdt in dat de minister/kabinet het ontslag moet aanbieden als onvoldoende vertrouwen blijkt. De meerderheid kan een minister naar huis sturen. Maar een minsiter kan zonder steun van zijn eigen partij ook niet functioneren. Dit wordt de tweede dimensie genoemd. De vertrouwensregel in Nederland wordt negatief geformuleerd. Je wordt geacht vertrouwd te worden, totdat het tegendeel blijkt.
Government for the people:
Wordt er in ons belang geregeerd? Ja, in deze zin is Nederland een democratie. Partijen vertalen onze wensen uit de samenleving naar beleid.
Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?
Er worden geen onderwerpen besproken die niet worden behandeld in de literatuur.
Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?
Er worden geen recente ontwikkelingen besproken.
Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?
Er worden geen opmerkingen gemaakt met betrekking tot het tentamen.
Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?
Er worden geen vragen behandeld die gesteld zouden kunnen worden op het tentamen.
Hoorcollege week 3 'wetgeving en legaliteit' constitutioneel recht
Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?
Legaliteit: Problemen die opkomen bij het ontbreken van legaliteit zijn rechtsonzekerheid, willekeur en gelijkheid.
Legaliteit opgekomen: Twee ontwikkelingen die hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van de legaliteit zijn de opkomst van de rechtsstaat en van de democratie.
Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?
Er worden geen onderwerpen besproken die niet worden behandeld in de literatuur.
Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?
Er worden geen recente ontwikkelingen besproken.
Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?
Het tentamen betreft een openboek tentamen. Je dient de stof vooraf goed te bestuderen. Leer de weg in de boeken. Train door verschillende onderwerpen op te zoeken.
Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?
Er worden geen vragen behandeld die gesteld zouden kunnen worden op het tentamen.
Hoorcollege week 4 'verantwoording en toezicht' constitutioneel recht
Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?
Verantwoordelijkheid en verantwoording: Alle actoren leggen op hun eigen manier verantwoording af. Er is sprake van verantwoording wanneer er een relatie is tussen een actor en een forum waarbij de actor zich verplicht voelt om informatie en uitleg te geven over zijn optreden, het forum nadere vragen kan stellen, een oordeel uit kan spreken en dit oordeel consequenties kan hebben voor de actor’
Soorten verantwoording
Formele en informele verantwoording: Formele verantwoording wil zeggen dat de ambtenaar/minister/staatssecretaris naar de Tweede Kamer moet komen en daar vragen moet beantwoorden en uitleg gevem. Informele verantwoording gaat om ministers die uitleg geven in de media. Nadeel is dat Kamerleden soms pas worden geïnformeerd, nadat ze hun verhaal hebben gedaan op telivisie.
Andere vormen van verantwoording: Voor het staatsrecht is politieke verantwoording van belang. Er wordt dan verantwoording afgelegd aan politieke organen. Bestuurlijke verantwoording houdt in dat binnen de uitvoerende macht verantwoording wordt afgelegd. Tot slot bestaat er juridische verantwoordelijkheid. Dit betekent dat er verantwoording wordt afgelegd aan de rechter.
Waarom is verantwoording zo belangrijk?
Democratie in de zin van volkssoevereiniteit. Mogelijkheden van democratisch gelegitimeerde actoren om het overheidsoptreden te beoordelen en zo nodig bij te sturen.
Democratie in de zin van deliberatie. Uitleggen leidt tot reflectie, tot (gezamenlijk) nadenken over beter bestuur.
Rechtsstatelijk perspectief. Dit staat voor het tegengaan van willekeur.
Legitimatie in een culture of justification. Verantwoording afleggen legitimeert.
Ministeriële verantwoordelijkheid: Hier komen alle vormen van verantwoordelijkheid samen. Vanaf eind 19de eeuw worden de ministers politiek verantwoordelijk. Ministers moeten verantwoording afleggen voor onder andere hun eigen doen en laten (alleen in het kader van hun functie), voor de besluiten van de regering en voor hun staatssecretarissen, hun ambtenaren en de koning.
Strafrechtelijke ministeriële verantwoordelijkheid: Er is nog nooit een beroep gedaan op deze verantwoordelijkheid. Art. 1 van de Wet Ministeriële verantwoordelijkheid bepaalt dat de hoofden van het departement (ministers) aansprakelijk zijn.
Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?
Er worden geen onderwerpen besproken die niet worden behandeld in de literatuur.
Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?
Er worden geen recente ontwikkelingen besproken.
Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?
Er worden geen opmerkingen gemaakt met betrekking tot het tentamen.
Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?
Er worden geen vragen behandeld die gesteld zouden kunnen worden op het tentamen.
Hoorcollege week 6 'monisme en dualisme' constitutioneel recht
Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?
Monisme en dualisme zijn theorieën over hoe de wereld in elkaar zit. Het zijn geen concrete juridische stelsels.
Monisme: Monisten gaan uit van 1 rechtsorde. Tussen het nationale en internationel recht bestaat geen scheiding. Internationale rechtsnormen maken automatisch deel uit van de nationale rechtsorde. Verdragen hebben dus interne werking en zijn hierdoor geldend recht in nationale stelsels. Een verdragsnorm kan pas worden toegepast door de rechter of het bestuur indien het rechtstreekse werking heeft. Uit art. 94 Gw kan worden afgeleid dat het internationale recht voorrang heeft op het nationale recht.
Dualisme: Het houdt in dat de internationale en nationale rechtsorde strikt gescheiden zijn. Internationale normen zijn slechts bindend binnen de nationale rechtsorde wanneer zij eerst in de rechtsorde worden opgenomen. Dit kan plaatsvinden door middel van transformatie. Dan worden de internationale normen via wetgeving omgezet in nationale normen.
Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?
Er worden geen onderwerpen besproken die niet worden behandeld in de literatuur.
Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?
Er worden geen recente ontwikkelingen besproken.
Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?
Er worden geen opmerkingen gemaakt met betrekking tot het tentamen.
Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?
Er worden geen vragen behandeld die gesteld zouden kunnen worden op het tentamen.
Hoorcollege week 7 'grondrechten:algemene leerstukken' constitutioneel recht
Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?
Functies van grondrechten: Zijn een middel tot een doel, een doel opzich en markeren het veschil tussen privé en gemeenschap.
Benaderingen grondrechten: 1) Klassiek idee, de constitutie als grens. 2) Mensenrechten als argument in de politieke arena. 3) Mensenrechten als Socratische contestatie.
Bronnen van grondrechten: Grondwetten, Mensenrechtenverdragen en Handvest van de Grondrechten EU.
Indelingen in grondrechten: Onderscheid tussen klassieke en sociale grondrechten. Klassieke grondrechten beschermen de negatieve vrijheid. Sociale grondrechten beschermen de positieve vrijheid. Onderscheid tussen absolute en relatieve grondrechten. Absolute grondrechten laten geen ruimte open om het grondrecht te beperken. Relatieve grondrechten kunnen wel beperkt worden.
Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?
Er worden geen onderwerpen besproken die niet worden behandeld in de literatuur.
Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?
Er worden geen recente ontwikkelingen besproken.
Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?
Er worden geen opmerkingen gemaakt met betrekking tot het tentamen.
Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?
Er worden geen vragen behandeld die gesteld zouden kunnen worden op het tentamen.
Hoorcollege week 8 'specifieke grondrechten' constitutioneel recht
Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?
Art. 6 EVRM: Focus op lid 1. Eerlijke en openbare behandeling binnen een redelijke termijn door een onafhankelijke en onpartijdige rechter. Reikwijdte: burgerlijke rechten en verplichtingen of strafrechtelijke vervolging.
Burgerlijke rechten en verplichtingen: Zie het arrest Ferrazzini t. Italië. Het moet in principe gaan om een geschil waarin geld of iets wat makkelijk op geld waardeerbaar is in het geding is.
Strafrechtelijke vervolging: Zie het arrest Öztürk/Duitsland. Stappenplan: stap 1) Wordt het in eigen land als strafrechtelijk aangemerkt? Stap 2) Is het strafrechtelijk van aard? Stap 3)Kijken of de aard en zwaarte van de sanctie als een straf aangemerkt moet worden.
Art. 13 EVRM: Als een beroep op art. 6 EVRM niet mogelijk is vanwege de reikwijdte. Reikwijdte: enkel over mensenrechten. Vervolgens heb je niet per se recht op een behandeling door een rechter. Je hebt recht op een onafhankelijke en onpartijdige instantie.
Art. 47 Handvest EU: Breder van aard en combineert de rechten uit art. 6 en 13 EVRM. Je hebt op grond van dit aritkel altijd recht op behandeling door een rechter, maar het Unierecht moet dan wel een rol spelen in de zaak.
Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?
Er worden geen onderwerpen besproken die niet worden behandeld in de literatuur.
Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?
Er worden geen recente ontwikkelingen besproken.
Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?
Er worden geen opmerkingen gemaakt met betrekking tot het tentamen.
Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?
Er worden geen vragen behandeld die gesteld zouden kunnen worden op het tentamen.
Add new contribution