Vereniging Martijn (HR 18-04-2014, ECLI:NL:HR:2014:948)

Casus

Het Openbaar Ministerie heeft de rechtbank verzocht de vereniging Martijn te verbieden en te ontbinden. Het OM heeft dit verzoek gedaan op grond art. 2:20 BW (ontbinding vereniging door rechter) en heeft aangevoerd dat de vereniging kinderen bedreigt in hun lichamelijke, emotionele en seksuele integriteit en hun rechten en vrijheden aantast. Daarom is de werkzaamheid van de vereniging in strijd met de openbare orde. De vereniging heeft als verweer o.a. aangevoerd dat de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van vereniging zich verzetten tegen toewijzing van het verzoek.

De rechtbank heeft in 2012 het verzoek toegewezen. De vereniging heeft hierna hoger beroep ingesteld tegen deze uitspraak, waarna het hof de beschikking heeft vernietigd en het verzoek van het OM heeft afgewezen. Hoewel de werkzaamheid van de vereniging een daadwerkelijke en ernstige aantasting vormt van het als wezenlijk ervaren beginsel dat de lichamelijke en seksuele integriteit van het kind moet worden beschermd, is niet gebleken dat die werkzaamheid de samenleving ontwricht of kan ontwrichten. Volgens het hof is de samenleving in staat zich teweer te stellen tegen ongewenste uitingen en gedragingen die weliswaar verwerpelijk, maar niet strafbaar zijn. De samenleving moet volgens het hof ook opvattingen voor lief nemen die in brede kring worden verafschuwd.

Hoge Raad

De Hoge Raad stelt dat art. 2:20 lid 1 BW moet worden uitgelegd in het licht van art. 7 en 8 GW en art. 10 en 11 EVRM, welke bepalingen de fundamentele vrijheden van meningsuiting en van vereniging waarborgen. Die vrijheden zijn echter niet absoluut. In het algemeen moet grote terughoudendheid worden betracht bij het verbieden en ontbinden van een vereniging.

De Hoge Raad geeft aan dat het hof heeft vastgesteld dat in het geval van de vereniging Martijn sprake is van een hechte groep personen die de overtuiging koestert en voedt dat kinderen in beginsel gebaat zijn bij seksuele intimiteit met volwassenen. De vereniging bagatelliseert dus volgens de Hoge Raad de gevaren van seksueel contact met jonge kinderen, en praat zulke contacten niet alleen goed, maar verheerlijkt en propageert deze zelfs.

De Hoge Raad voegt toe dat seksueel contact van volwassenen met jonge kinderen naar de in Nederland levende maatschappelijke opvattingen een daadwerkelijke en ernstige aantasting van de lichamelijke en seksuele integriteit van het kind is, waardoor het kind grote en blijvende psychische schade kan oplopen. Met name kinderen behoeven bescherming tegenover volwassenen die zulke handelingen verrichten, omdat zij in het algemeen door hun jeugdige leeftijd en de daarmee samenhangende kwetsbaarheid in een afhankelijke positie verkeren ten opzichte van volwassenen.

De Hoge Raad geeft ook aan dat deze maatschappelijke opvattingen ook buiten Nederland breed worden gedragen, en dat Nederland zich internationaal heeft verplicht in dat verband maatregelen te nemen. Hoewel in het algemeen grote terughoudendheid moet worden betracht bij het verbieden en ontbinden van een vereniging, is het in dit zeer bijzondere geval in een democratische samenleving noodzakelijk dat de vereniging wordt verboden en ontbonden in het belang van de bescherming van de gezondheid en van de rechten en vrijheden van kinderen.

Gelet op dit alles zal de Hoge Raad, met vernietiging van de beschikking van het hof, de beschikking van de rechtbank bekrachtigen. De doelen van Martijn zijn in strijd met de openbare orde.