Deze samenvatting is gebaseerd op Waar heeft Amerika over gezongen? van Christenson, P.G., Roberts, D.F., Ter Bogt, T.F.M.

De thema’s en referenties in de tekst van populaire muziek zijn om minstens twee redenen belangrijk. Allereerst reflecteert de tekst waar jonge mensen geïnteresseerd in zijn, zich zorgen over maken, etc. Echter komt de tekst niet direct bij de jongeren vandaan, maar bij muzikanten, waardoor de inhoud van de tekst een soort verdraaid beeld van aspecten van tieners ‘realiteit’ zoals seks, alcohol, drugs etc. Jonge mensen gebruiken muziek om een identiteit te vormen. Ten tweede is de inhoud van de tekst belangrijk omdat muziekvoorkeuren gelinkt zijn aan belangrijke indicatoren van het welzijn van de adolescent. Blootstelling aan bepaalde berichten in populaire muziek kunnen luisteraard direct beïnvloeden. Luisteraars die blootgesteld worden aan hoge levels media-inhoud kunnen de verdraaide realiteit als hun eigen realiteit aannemen. Hierdoor kunnen adolescenten denken dat het gedrag in de media normaal is. Aanhangers van de sociale cognitieve theorie suggereren in welke mate gedrag uit de media overgenomen wordt, afhangt van de positieve uitkomsten van dit gedrag en van het soort modellen die dit gedrag vertonen. De music maker theorie (MMT) suggereert dat muziekvoorkeuren zorgen voor mechanismen van peer-selectie die de kans op probleemgedrag beïnvloedt.

Thema’s die lang domineerden in Amerikaanse populaire muziek is de ‘boy-girl issue’ (over relaties, breakups, seks etc.). In 1940 ging 90% van de Hit Parade muziek over dit thema. Desondanks dat het de laatste jaren is afgenomen is het nog steeds het meest voorkomende thema. Sinds 1950 wordt in muziek wel steeds meer gerefereerd naar seks in relaties en referenties naar seks in het algemeen. Veel van deze muziek is degraderend; de mannen worden geschetst als seksueel aantrekkelijk en de vrouwen worden meer gezien als object. De seksuele waarde wordt vooral geplaatst op lichamelijke karakteristieken. Vooral in rap is er veel sprake van deze degraderende portretten.

Er is ook veel onderzoek gedaan naar middelengebruik in populaire muziek. Vooral de tekst van rapmuziek bevat veel inhoud die gerelateerd is aan middelengebruik. Hierin verwees 63% naar drugs, 47% naar alcohol en 75% naar beide middelen. Van de andere soorten muziek verwees minder dan 20% naar middelengebruik.

Ook is onderzoek gedaan naar politieke thema’s in rockmuziek. Dit komt echter niet veel voor. Slechts 5% van de top hits van 1980 tot 1990 bevatten dit thema. Van alle soorten muziek bevatte vooral rap commentaar op de politiek.

Wat betreft de agressieve thema’s is vooral onderzoek gedaan naar heavy metal en rap. In heavy metal komt agressieve inhoud veel voor in de tekst. Echter is er maar een klein deel van de adolescenten die van deze muziek houdt en hierdoor hebben dit soort liedjes bijna nooit doorgebroken in de top songs. Bij rapmuziek is de inhoud van de tekst tussen 1979 en 1984 steeds agressiever geworden, maar de laatste jaren is dit weer afgenomen.

Methode

Alle teksten van de top 40 singles aan het eind van het jaar in Amerika van elk even-genummerd jaar zijn geanalyseerd van 1960 tot 2010. De totale sample bestond uit 1040 liedjes van in totaal 26 jaar. Desondanks zich in de jaren 1960 tot 2010 veranderingen hebben voorgedaan waarop de top 40 gebaseerd is, wordt er vanuit gegaan dat de sample valide is. Er wordt per tekst gekeken naar thema en referenties. Het thema refereert naar waar het lied over gaat, het hoofdonderwerp. Referentie gaat over alle onderwerpen waar het lied over gaat, onafhankelijk van het centrale thema. Een lied kan dus meerdere referenties hebben.

Onderzoek naar wetenschappelijke literatuur die bekend is over de tekstinhoud resulteert in een lijst van 18 categorieën van centrale referenties: relatie/liefde, seks/seksuele wensen, muziek/muzikanten, dans/dansen, alcohol/drugs, goede tijd/feesten, rijkdom/status, sociale/politieke zaken, persoonlijke identiteit, verdriet/depressie, geweld, interpersoonlijke haat/vijandigheid, familie, vrienden, religie, suïcide, dood, occult en ras/etniciteit. Sommige van deze categorieën overlappen. Een liedje kan bijvoorbeeld twee thema’s bevatten. Dit was geen probleem in de context van referenties, omdat elke categorie apart werd behandeld.

Door de vele samples was de taak om te coderen verspreid over vier mensen. Deze mensen waren hier speciaal voor getraind. De inter-codeurs betrouwbaarheid was hoog.

Resultaten

Net als in eerdere studies was het thema wat het meest voorkwam het thema man/vrouw relaties. In 56,8% van alle liedjes ging de tekst over romantische liefde en in 12,3% over seks. Wat opvalt is dat er een lichte afname is in liedjes waarin het thema romantische liefde betreft en een lichte stijging in liedjes over seks. Maar zoals eerder werd genoemd, dekt het thema niet de gehele inhoud van de tekst. Hierom moet ook gekeken worden welke van de 19 referenties voorkomen in de tekst. Teksten kunnen meerdere referenties hebben. De referenties die het meest voorkwamen, zijn referenties naar liefde en/of seks.

Relatie referenties kunnen in drie componenten verdeeld worden: liedjes die alleen refereren naar romantische liefde, liedjes die alleen refereren naar seks en liedjes die naar beide referenties refereren. De toename van relatie-referenties is complexer dan het lijkt. Tussen 1960 en 2000 was er een toename in het aantal liedjes met referenties naar romantische of seksuele relaties. De lichte daling van liedjes die slechts naar romantische liefde refereren kan verklaard worden doordat er meer liedjes kwamen die enkel over seks gingen of over zowel romantische liefde als seks.

Naast liedjes over romantiek zijn ook liedjes met aspecten van het thema Levensstijl toegenomen, vooral sinds 1990. Vooral liedjes met de referenties feesten status/rijkdom en middelen. Dit is vooral sinds 1990 omdat er toen liedjes van rap en hip-hop in de top 40 kwamen te staan. Het aantal van dit soort liedjes in de top 40 nam toe, waardoor het aantal liedjes met het thema Levensstijl ook is blijven stijgen.

Liedjes die Levensstijl als thema hebben, gaan vaak ook over thema’s die met seks te maken hebben. Deze thema’s komen dus vaak samen voor. Dit komt doordat feesten, muziek en dansen en middelengebruik vaak gerefereerd wordt aan seks. Het is vooral sinds de laatste decennia dat het thema Levensstijl samengaat met het thema Seks.

Discussie

Er kunnen vier conclusies getrokken worden uit dit onderzoek: Amerikaanse populaire muziek is vooral gericht op romantiek en seksualiteit, de laatste 50 jaar is er steeds meer seks zichtbaar in de tekst van de liedjes, de laatste twee decennia is ook het thema Levensstijl steeds meer zichtbaar in liedjes en als laatste zijn politieke thema’s bijna nooit in de top 40 geweest.