Vraag bij de anamnese naar pijn (lokalisatie, verloop, zwelling, slotklachten), stijfheid (ochtend of startpijn), factoren van invloed, functiebeperkingen, knieklachten in het verleden en het beroep. Kijk bij het lichamelijk onderzoek naar de stand van de knieën (varus of valgus), atrofie van de musculus quadriceps, zwelling (lokaal/diffuus, ventraal/dorsaal) en eventuele gewrichtsverbreding. Laat de patiënt op de rug liggen en kijk naar de tekenen van inspectie (zwelling, roodheid, temperatuur, functiebeperkingen en pijn). Onderzoek actieve en passieve flexie en extensie en rotatie van de heup, let hierbij op crepitaties. Kijk ook naar drukpijn van de gewrichtsspleet en ballottement van de patella. Bij twijfel over de diagnose kan aanvullend onderzoek worden aangevraagd maar dit is meestal niet nodig.

Als er ballottement, slotverschijnselen, bewegingsbeperking en/of crepitaties zijn, is het intra-articulair: gonartrose of meniscusletsel. Als er geen slotverschijnselen en geen ballottement is, is het extra-articulair: bursitis prepatellaris, tractus iliotibialis frictiesyndroom of bakercyste.
Geef voorlichting over het beloop van de aandoening:

• Bursitis prepatellaris: druk/wrijving tijdelijk vermijden, eventueel kniebescherming en aspiratie. Bij toenemende roodheid, malaise en koorts 7 dagen flucloxacilline. Bij aanhouden naar chirurg.

• Tractus iliotibialis frictiesyndroom: tijdelijk sporten vermijden, eventueel injectie met lokaal anestheticum en corticosteroïd op de plaats van de pijn. Bij aanhouden naar sportarts.

• Bakercyste: onschuldig, behandeling afhankelijk van de klachten. Bij aanhoudende klachten naar orthopedisch chirurg.

• Gonartrose: adviseer een actieve levensstijl en eventueel gewichtsreductie, eventueel ook een fysiotherapeut en diëtiste, lopen met een stok ook mogelijk. Pijnbestrijding met paracetamol of NSAID (oraal of via de huid). Bij onvoldoende effect: overweeg intra-articulaire injecties met triamconolonacetonide. Bij ernstige klachten naar orthopedisch chirurg of reumatoloog.