Begrippenlijst Survival Psychology (Leach)

Begrip

Uitleg

Gestructureerd model (structured approach)

Model waarin een ramp wordt ingedeeld a.d.h.v. verschillende aspecten van de ramp

Dynamisch model (dynamic approach)

Model waarin een ramp wordt ingedeeld a.d.h.v. verschillende fasen van de ramp

Begrip

Uitleg

Fase vooraf (period of pre-impact)

Eerste fase van een ramp, waarin men in de dreigingsfase en de waarschuwingsfase door krijgt dat er iets ernstigs gaat gebeuren

Fase van de klap (period of impact)

Tweede fase van een ramp, waarin de ramp zelf gebeurt

Fase van herstel (period of recoil)

Derde fase van een ramp, waarin de ramp zelf net voorbij is, maar de slachtoffers nog steeds niet helemaal veilig zijn

Fase van post-trauma (period of post-trauma)

De laatste fase van een ramp, waarin de slachtoffers hun leven weer op proberen te pakken

Begrip

Uitleg

Verlammende angst (paralyzing anxiety)

Het slachtoffer kan zoveel angst ervaren dat hij ineffectief gedrag vertoond. Dit kan zowel in de vorm van deadlock als livelock voorkomen.

Deadlock

Vorm van verlammende angst, waardoor het slachtoffer compleet verlamd is en mentale processen stilstaan

Livelock

Vorm van verlammende angst, waardoor het slachtoffer hoge spierspanning heeft en waarbij de mentale processen in een dilemma verkeren

Perceptuele verstoring (perceptual distortion)

Reactie op stress of overvloed aan informatie, waardoor het slachtoffer vernauwde perceptie, restrictie van aandacht of een verstoorde beleving van afstand en tijd kan ervaren

Psychologische instorting (psychological breakdown)

Complete disintegratie, wat gevolgd kan worden door sociale verwaarlozing, verlies van interesse, angst, algemeen psychomotorische achteruitgang en verwarring

Begrip

Uitleg

Vermoeidheid (fatigue)

Lichamelijke en mentale uitputting, dit komt meestal voor tijdens de fase van herstel.

Hypothermia

Fysieke toestand welke ontstaat bij extreme kou

Hyperthermia

Fysieke toestand welke ontstaat bij extreme hitte

Begrip

Uitleg

Training en kennis

Twee cruciale factoren tijdens de fase vooraf die de kans op overleving van een ramp kan vergroten

Trauma van een hulpverlener (rescue trauma)

Ook hulpverleners kunnen getraumatiseerd raken, dit wordt vaak vergeten, maar is zeker niet onbelangrijk

Begrip

Uitleg

Adaptatie

Staat waarin het slachtoffer zich heeft aangepast aan de omgeving en waardoor de kans op overleving vergroot wordt

Consolidatie

Staat die volgt op adaptatie, in deze staat hervindt het slachtoffer zijn identiteit

Doelstelling (purpose)

Het stellen van een doel kan het slachtoffer heel goed helpen voor het overleven op de lange termijn

Gehechtheid (attachment)

Het idee dat je je familie/geliefde/vrienden terug wilt zien, kan helpen bij het overleven op de lange termijn

Bidden (prayer)

Bidden ontstaat vaak onder slachtoffers en kan helpen om hoop te houden tijdens overleving

Persoonlijk karakter (personal character)

Het karakter van het slachtoffer kan heel bepalend zijn voor de overleving van deze persoon

Humor

Humor wordt gezien als een sterk overlevingsmiddel, hierbij is het belangrijk dat humor herkend wordt en dat er ingeschat kan worden hoe ver men kan gaan

Actieve passiviteit (active-passiveness)

Actieve passiviteit kan een sterk overlevingsmiddel zijn, waarbij het slachtoffer op de juiste en zelf gekozen momenten passief is

Begrip

Uitleg

Post-traumatisch Stress Syndroom/PTSS (Post-traumatic Stress Disorder/PTSD)

Stoornis die voor kan komen onder slachtoffers van een ramp. De stoornis kan psychologisch en psychiatrisch of acuut en chronisch voorkomen