Hoofdstuk 1

Casus 1

Notariskantoor Van Vleuten houdt een inloop dag voor ondernemers. Tijdens die dag kunnen ondernemers vragen wat voor hun activiteiten de meest geschikte rechtsvorm is. Als zij daarna binnen twee maanden die rechtsvorm voor hun activiteiten willen oprichten, krijgen zij korting als zij van de diensten van notariskantoor Van Vleuten gebruik maken. de jongste, overigens zeer kundige kandidaat-notaris is belast met de advisering op deze dag. Welke adviezen zou hij hebben gegeven?

Vraag 1: Jan heeft geen geld. Om wat bij te verdienen, wil hij in zijn eentje websites ontwikkelen. Hij wil geen schulden aangaan. Een computer en de software heeft hij al. Welke rechtsvorm is het meest geschikt?

Vraag 2: Meneer de Boer heeft een groothandel in medische geïndiceerde vervoermiddelen. De groothandel wordt gedreven in de vorm van een eenmanszaak. Drie dochters van De Boer werken in de zaak. Na zijn overlijden wil De Boer de zaak overdoen aan zijn dochters. Hij weet alleen niet goed hoe hij de zaak over drie personen kan verdelen. Bovendien zijn de dochters bang voor aansprakelijkheidsrisico’s. Welke rechtsvorm is het meest geschikt?

Vraag 3: Wouter de Haan wil samen met rijke vrienden in onroerend goed gaan handelen. Een deel van de financiële middelen verschaffen zij zelf. Voor de slagkracht van de onderneming zou het goed zijn als het eigen vermogen aanzienlijk groter was. Zij willen daarom op zo kort mogelijke termijn aandelen op de effectenbeurs plaatsen. Welke rechtsvorm is het meest geschikt?

Vraag 4: Ineke Duits heef een supermarkt: Maas B.V. Zij doet de inkoop alleen. Regelmatig betaalt zij te hoge prijzen. De leveranciers zeggen haar dat ze maar ergens anders naar toe moet gaan als het haar niet bevalt. Via een oproep in de krant komt zij in contact met 34 andere zelfstandige winkeliers. Zij besluiten hun krachten op inkoopgebied te bundelen en gezamenlijk te onderhandelen met leveranciers. Omdat het gaat om grote contracten heeft het de voorkeur voor hun samenwerkingsverband iets te regelen. Welke rechtsvorm is het meest geschikt?

Vraag 5: Bert van Roest heeft geen directe familie. Wel heeft hij een aanzienlijk vermogen. Hij wil voorkomen dat dit na zijn dood ten goede komt aan zijn achterneef. Bovendien zou hij het fijn vinden als zijn naam nog wat voortleefde na zijn dood. Hij wil zijn vermogen daarom na zijn dood aanwenden ter ondersteuning van daklozen. Welke rechtsvorm is het meest geschikt?

Casus 2

De studenten Wim en Walter zitten krap bij kas. Om wat geld bij te verdienen besluiten zij hun diensten aan te bieden als verhuizers. Wim heeft een tweedehands Ford-busje en Walter is erg sterk en kan goed sjouwen. Uit commerciële overwegingen kiezen zij een pakkende naam: Verhuiscentrum De Snelle Sjouwers. Zij willen de zaken groots opzetten. Daarvoor zijn wat investeringen nodig die alles bij elkaar 1200 euro belopen. Samen kunnen ze dat bedrag net bij elkaar krijgen. Omdat er nu al veel geld in hun onderneming zit willen ze de zaken wat officiëler aanpakken.

Vraag 6: in welke rechtsvorm moet Verhuiscentrum De Snelle Sjouwers worden opgezet? Geef een advies over de voor hen mogelijke rechtsvorm(en) en tevens over de voor hen meest geschikte rechtsvorm.

Casus 3

Op enig moment heeft Bas Paters de groente- en fruithandel Paters verkocht en overgedragen aan Stijn Paters. Van de overdracht is nooit opgave gedaan bij de Kamer van Koophandel. De vaste hulpverkoper van groente- en fruithandel Paters heeft ontslag genomen. Omdat de zaken niet er goed gaan en Stijn Paters niet zeker weet of hij over een paar maanden nog een hulpverkoper nodig heeft, leent hij via uitzendbureau Snel een hulpverkoper in. Deze hulpverkoper, een zekere Klaas van Druisen, werkt nu al weer drie maanden bij groente- en fruithandel Paters. Stijn Paters heeft echter nog geen enkele rekening van Snel voldaan. Snel stelt na een aantal aanmaningen een onderzoek in en komt tot de ontdekking dat de zaken van Stijn Paters slecht gaan en dat hij geen verhaal biedt. Klaas van Druisen mag van Snel de volgende dag niet bij de groente- en fruithandel gaan werken. Snel wil dat de bestaande nota’s, die inmiddels samen 11600 euro bedragen, toch voldaan worden. Snel ontdekt dat in het handelsregister Bas Paters als eigenaar van groente- en fruithandel Pater staat ingeschrevenen en spreekt daarom Bas aan. Bas Paters meent niet tot betaling gehouden te zijn, aangezien hij nooit een overeenkomst met Snel heeft gesloten en hij bovendien niets meer met de groente- en fruithandel te maken heeft. Snel beroep zicht op art 25 van de Handelsregisterwet 2007

Vraag 7: zal de vordering van Snel ad 11600 euro tegen Bas Paters worden toegewezen?

Casus 4

Negen fietsbedrijven in de regio Drenthe werken samen in de Stichting Behartiging Belangen Fietsbedrijven Regio Drenthe. De eigenaren van de fietsbedrijven hebben zitting in de ledenraad van aangeslotenen van de Stichting. In de statuten van de Stichting is bepaald, dat de bevoegdheid tot benoeming en ontslag van de bestuurders van de Stichting en de bevoegdheid tot statutenwijziging berusten bij de ledenraad van aangeslotenen. Een jurist die in contact komt met de Stichting Wijst het bestuur van de Stichting erop dat zijns inziens de opzet ervan niet in overeenstemming is met de wet.

Vraag 8: in hoeverre heeft de jurist gelijk met zijn opmerkt dat de opzet van de Stichting niet conform de wet is?

Vraag 9: geef aan met elke juridische complicaties de Stichting geconfronteerd kan worden door haar eventueel niet juiste inrichting. Welke mogelijkheden heeft de Stichting om deze complicaties te vermijden?

Casus 5

Valerie Janssen is net gekozen tot voorzitter van de ondernemingsraad van Plateau B.V. Valerie werkt daar als bureauredacteur. Omdat de verhouding tussen de leiding van de onderneming en de ondernemingsraad in de afgelopen jaren niet al te best is geweest, wil Valerie weten welke advies- en inspraakrechten de Wet op de ondernemingsraden aan de ondernemingsraad toekent.

Vraag 10: welke advies- en inspraakrechten heeft de ondernemingsraad van Plateau B.V.?

Hoofdstuk 2

Casus 1

Geef telkens aan of er sprake is van een niet-bestaande rechtspersoon, een rechtspersoon die rechtens bestaat, maar die voor ontbinding vatbaar is op grond van art 2:21 BW of een rechtspersoon die is opgericht zonder gebreken.

Vraag 1: Zoon A wil een stichting oprichten. De notaris verlijdt de akte van oprichting. De moeder van A, die de kwajongensstreken van haar zoon meer dan zat is, vernietigt de rechtshandeling tot oprichting op grond van handelingsonbekwaamheid van A. Van wat voor rechtspersoon is hier sprake?

Vraag 2: de notaris heeft een akte tot oprichting van een nv verleden. De bankverklaring was op het moment van verlijden nog niet ontvangen, maar de bank heeft de notaris vlak voor de oprichting telefonisch bevestigd dat de oprichter van de nv op een rekening ten behoeve van de nv 44000 euro heeft gestort. Van wat voor rechtspersoon is hier sprake?

Vraag 3: A, D, K besluiten een vereniging op te richten. Zij benoemen A tot bestuurder. Zij schrijven een huishoudelijk reglement en bepalen tot de hoogt van de jaarlijkse contributie. De vereniging treedt onder haar naam naar buiten. Van wat voor rechtspersoon is hier sprake?

Vraag 4: de notaris heeft een akte tot oprichting van een stichting verleden. De statuten, die in de akte zijn opgenomen, bepalen dat de 9 oprichters tevens leven van de stichting zullen zijn. Van wat voor rechtspersoon is hier sprake?

Vraag 5: de notaris heeft een akte tot oprichting van Julia B.V. verleden. De oprichters hadden gevraagd om een zo laag mogelijk maatschappelijk, gestort en geplaatst kapitaal. Hij heeft daarop in de akte een maatschappelijk, gestort en geplaatst kapitaal van 0 euro opgenomen. Van wat voor rechtspersoon is hier sprake?

Casus 2

D en E zijn overeengekomen een bv op te richten die zich zal richten op het ontwikkelen van software voor computerondersteund onderwijs. D kopt namens de bv i.o. een winkelpand. Hij geeft aan een aannemer opdracht tot het verbouwen van de winkel. De bovenetage verhuurt hij aan Z. de bv wordt opgericht.

Vraag 6: hoe kan de bv gebonden raken aan de overeenkomst tot koop van het winkelpand? Beantwoord dezelfde vraag voor de opdracht tot verbouwing en de huurovereenkomst.

Vraag 7: wat zijn de gevolgen voor D, E, de verkoper van het winkelpand, de aannemer en Z als er geen gebondenheid van de bv tot stand komt?

Casus 3

F en G richten een vereniging op voor liefhebbers van zeldzame trekvolgels. Omdat het en hobby is, gaan zij niet naar de notaris, maar schrijven zij zelf een huishoudelijk reglement. Op enig moment kopen zij namens de vereniging een boswachtershuis met daarbij behorend stuk bosgrond. Zij kopen diezelfde dag bij een tuincentrum op rekening wat houten meubilair voor in het boswachtershuis.

Vraag 8: kan de vereniging het boswachtershuis met het daarbij behorende stuk bosgrond in eigendom verkrijgen?

Vraag 9: kunnen F en G worden aangesproken voor de koopprijs van het houten meubilair?

Antwoorden: 

Hoofdstuk 1: 

Antwoord 1) Jan kan het beste een eenmanszaak beginnen, want deze kan hij in zijn eentje beginnen, waar je voor een maatschap en een VOF een samenwerkingsovereenkomst nodig hebt. Bij een BV en een NV moet je notariskosten betalen en dat wil Jan niet, dus een eenmanszaak ligt het meest voor de hand. Ofwel een eenmanszaak is vormvrij. Wel wil hij geen schulden aangaan dus moet hij zich inschrijven in het handelsregister. Art. 2 Handelsregisterbesluit (inschrijving is niet duur). BV kan ook, want hierbij geldt geen minimumkapitaalvereiste. Ook is er de mogelijkheid om een buitenlandse rechtsvorm te kiezen. 

Antwoord 2) Hij kan het beste een BV oprichten en dan alle drie de dochters aandelen geven. De dochters zijn dan enkel aandeelhouders en bestuurders en daardoor niet hoofdelijk aansprakelijk. De aandelen moeten worden volgestort en dat kan De Boer doen door de eenmanszaak in te leggen = storting in natura. Elk aandeel in de eenmanszaak moet worden geleverd op de wijze van art. 3:186 BW. Hij kan ook in testament vastleggen dat de aandelen vererven.  Omzetting in andere rechtspersoon staat in art. 2:18 BW

Antwoord 3) Zij kunnen het beste een NV oprichten, want dan kunnen zij aandelen op naam en aan toonder uitgeven. Zij kunnen aandelen aan toonder op de effectenbeurs plaatsen.

Antwoord 4) Zij kunnen het beste een coöperatie oprichten. Je bent dan lid van de coöperatie en je hebt stemrecht in de coöperatie, de bestuurder koopt namens de coöperatie in.

Antwoord 5) Hij moet in zijn testament opnemen dat bij zijn dood een stichting moet worden opgericht ten behoeve van minderjarige daklozen.

Antwoord 6) Zij willen geld verdienen dus moeten zij kiezen voor een rechtsvorm met een winstverdelingsdoel. Daarmee vallen de vereniging en de stichting af. Gezien het doel van een coöperatie art. 2:53 lid 1 BW is dat geen geschikte rechtsvorm voor Wim en Walter. Een BV ligt het meest voor de hand want dan hoef je geen minimumkapitaal in te brengen, wel zijn er dan veel regels van dwingend recht. Willen zij meer vrijheid dan ligt een vof het meest voor de hand. Dat is een overeenkomst tot gezamenlijke bedrijfsuitoefening voor gemeenschappelijke rekening van twee of meer personen welke samenwerking is gericht op het behalen van vermogensrechtelijk voordeel ten behoeve van de vennoten door middel van inbreng door de vennoten. In een vof zijn zij beiden vertegenwoordigingsbevoegd. Wel zijn zij dan hoofdelijk aansprakelijk.

Aantwoord 7) Bas staat in het handelsregister ingeschreven als eigenaar van de eenmanszaak. Wel heeft hij de onderneming verkocht en overgedragen. Er moet gekeken worden naar art. 25 lid 3 HRW. Aan Snel zal de vordering tegenover Bas Paters worden toegewezen. Rechtspersoon staat betreft verkeer gelijk aan een natuurlijk persoon. Een winkel kan dus eigenaar zijn van de rechtspersoon. Zie ook arrest Daan/ GEO (wordt nog wel gesproken over art. 31 van de handelsregisterwet).

Antwoord 8) een Stichting mag geen leden hebben art. 2:285 lid 1 BW. Dus ook geen ledenvergadering en daar lijkt de ledenraad van aangeslotenen van de stichting sterk op. In zoverre heeft de jurist dus gelijk

Antwoord 9) De Stichting kan worden ontbonden op verzoek van een belanghebbende of het OM art. 2:21 lid 1 onder c jo. art. 2:21 lid 3 BW. Mogelijkheden om ontbinding te voorkomen: 1) De statuten wijzigen en de aangesloten ledenraad opheffen. 2) de stichting kan zich omzetten in een vereniging. Voor deze omzetting is wel rechterlijke machtiging vereist art. 2:18 lid 4 BW. Raad van commissarissen = raad van toezicht. (=vergelijkbare personen) Je moet niet kijken naar het naampje maar hoe het in de statuten staat.

Antwoord 10) Zie voor de inspraakrechten: art. 25 WOR (adviesrecht voor bepaalde besluiten), 27 WOR (instemmingsrecht voor bepaalde besluiten) en art. 30 WOR (adviesrecht benoeming/ontslag bestuurder). Zie voor het recht op informatie: art. 31 WOR (algemene inlichtingen), 31a WOR (financieel-economische gegevens), 31b WOR (personeelsbeleid) en 31c WOR (externe adviesopdracht over aangelegenheden als bedoeld in art. 27 WOR).

Hoofdstuk 2

Antwoord 1) Er is sprake van een bestaande stichting want er is een notariële akte. Overigens is er sprake van een oprichtingsgebrek want de oprichtingshandeling is vernietigd. De onderneming kan op verzoek van een belanghebbende worden ontbonden art. 2:21 BW.

Antwoord 2) De NV is bestaand want de notariële akte is verleden. Wel is er sprake van een oprichtingsgebrek, want een telefonische mededeling is niet genoeg er moet echt sprake zijn van een bankverklaring. Ofwel de nv is voor ontbinding vatbaar art. 2:21 lid 1 onder a BW. Herstelakte is wel mogelijk om het gebrek te helen, art 2:21 lid 2 BW.  

Antwoord 3) De vereniging is opgericht bij meerzijdige rechtshandeling art. 2:26 lid 2 BW. Er is sprake van een informele vereniging want er is geen sprake van een notariële akte art. 2:30 BW. Is er wel inschrijving in handelsregister dan is er sprake van getrapte aansprakelijkheid. 

Antwoord 4) De stichting heeft een ledenverbod. Art. 2:285 BW daardoor is er sprake van een oprichtingsgebrek en is er gevaar voor ontbinding. Kijk goed naar de bevoegdheden van de leden wanneer zij bevoegdheden hebben die hetzelfde zijn als bij de vereniging dan wordt het ledenverbod overtreden. Wanneer het gewoon leden worden genoemd zonder bevoegdheden dan wordt het ledenverbod niet overtreden. art. 2:21 lid 1 onder c BW valt niet onder de wettelijke vorm.

Antwoord 5) De BV is rechtsgeldig ontstaan, namelijk via de notariële akte. Wel moet het kapitaal tenminste 1 eurocent zijn, hierdoor is er sprake van een oprichtingsgebrek en is er het gevaar voor ontbinding art. 2:21 lid 1 onder a BW.

Antwoord 6) Er wordt gehandeld namens de BV in oprichting. Na oprichting moeten de rechtshandelingen uitdrukkelijk of stilzwijgend worden bekrachtigd art. 2:203 lid 1 BW. Tot de tijd dat dat niet gebeurd is, is A hoofdelijk aansprakelijk art. 2:203 lid 2 BW

Antwoord 7) D is hoofdelijk verbonden en is zelf verplicht tot nakoming art. 2:203 lid 2 BW. De verkoper van het winkelpand kan daardoor D aanspreken. Wanneer D het pand in eigendom heeft gekregen kan de aannemer D aanspreken. Wanneer A het pand niet in eigendom heeft verkregen kan de aannemer D aanspreken tot een vordering van schadevergoeding. Voor Z geldt in feite hetzelfde.

Antwoord 8) Er is sprake van een informele vereniging en deze kan geen registergoederen verkrijgen art. 2:30 lid 1 BW.  En het boswachtershuis met het stukje grond is een registergoed.

Antwoord 9) Wanneer F en G bestuurders zijn dan zijn zij hoofdelijk aansprakelijk voor de koopprijs van het houten meubilair art. 2:30 lid 2 BW.