Banque de Suez / Bijkerk

HR 13 mei 1988, NJ 1988, 748

Casus

Koopmans was in dienst van Banque de Suez Nederland en had van die bank een bedrag geleend voor het kopen van een huis. Het huis werd gekocht en geleverd. Koopmans had zich verbonden het huis niet te vervreemden of te bezwaren en aan de bank op eerste verzoek een hypotheek te verlenen. Er wordt dan eerst conservatoir beslag gelegd op het huis door de Amro-bank wegens een vordering van die bank op Koopmans en vervolgens wordt er een hypotheek op gevestigd ten behoeve van de Banque de Suez. Tenslotte wordt het faillissement van Koopmans uitgesproken.

Het gaat nu om de vraag of, indien na de overschrijving in de openbare registers van een conservatoir beslag op een onroerend goed een recht van eerste hypotheek met het in art. 1223 lid 2 OBW bedoelde beding is verleend aan een andere schuldeiser dan de beslaglegger en vervolgens de beslagdebiteur/hypotheekgever in staat van faillissement is verklaard, de hypotheekhouder zijn rechten kan uitoefenen alsof er geen faillissement ware dan wel de curator zich ten behoeve van de boedel kan beroepen op het in art. 505 lid 2 Rv neergelegde verbod.

Hoge Raad

Door het faillissement vervalt het beslag (art. 33 Fw). Niet ieder rechtsgevolg van de beslaglegging gaat echter teniet. Met name gaat de werking van art. 505 lid 2 niet teniet ten gunste van de hypotheekhouder. In dit geval kan de curator zich ten behoeve van de boedel tegenover de hypotheekhouder beroepen op art. 505 lid 2, met het gevolg dat de hypotheekhouder niet het recht heeft als separatist de zaak te verkopen en dat de opbrengst van de zaak in de boedel valt tot het beloop van de vorderingen van de beslaglegger. Op het in de boedel vallend bedrag is de hypotheekhouder niet bevoorrecht uit hoofde van zijn hypotheek, wel op hetgeen de zaak meer heeft opgebracht.