Etnische, culturele en religieuze identiteit in de pleegzorg

Wat is pleegzorg en wanneer gaat met over tot huisplaatsing?

• Pleegzorg kan tijdelijk zijn, of structureel.

• Een plaatsing kan gebeuren in een gedwongen kader of in vrijwillig kader.

• Plaatsing in een Netwerkgezin (iemand die het gezin kent) versus bestandgezin.

• Trauma’s en uitdagingen voor pleegkinderen in het proces voor, tijdens en na de plaatsing.

• 36% van de pleegkinderen in Nederland heeft een migrantenachtergrond.

• Nederland en VS en veel andere WE landen: Slechts beperkt matching op cultureel- etnische en religieuze achtergrond.

• NL onderzoek (Van Rooij, et al., 2017) toont een hogere breakdown rate is bij cross-culturele plaatsingen: kind wordt dan uit het pleeggezin geplaats.

• Het aanbod van bestandspleeggezinnen met migrantenachtergrond blijft laag ondanks veelvuldig pogingen tot groei.

Filmpje Rob & Reece

Het essentialisme. Het idee dat er zoiets bestaat als kern (van zwart/homo zijn). Hij verzet zich hier tegen. Het is een misvatting als je dat zou kunnen weergeven.

Filmpje Yunus

Veel ouders gooien alles in de strijd als hun kind uit huis geplaatst wordt. Het kan zijn dat de moeder het lesbische stel als argument gebruikt als strategie haar kind nog thuis te mogen houden.

Perspectieven en argumenten veel migratiekinderen in pleegzorg:

 • Oververtegenwoordiging komt door de achtergestelde sociaaleconomische posities van migranten gezinnen. (Smith ,1996). Klassendimensie. Als je geen geld hebt voor g/w/l kan je ook niet voor je kind zorgen.

• Pleegzorg is als symptoombestrijding; waarbij onderliggende problematiek (armoede) niet wordt aangepakt. (Smith ,1996). Eigenlijk kan je beter armoede bestrijden dan de kinderen uit huis halen.

• Door gebrek aan cultureel sensitieve zorg (Gay, 2015) eerder in de zorg keten ontstaat overaanmelding. Je moet iets geven aan de ouders waar ze zichzelf in kunnen herkennen.

Context pleegkind in een cross etnische/religieuze plaatsing

HOE BEINVLOEDT DE ACCULTURATIE STRATEGIE V. MIGRANTEN KIND DE KEUZE VOOR EEN PL A ATSING IN AUTOCHTONE GEZIN VERSUS GEZIN MET ZELFDE HERKOMST (CULTUUR)?  

Berry (in Eldering, 2014) heeft in zijn theorie vier acculturatiestrategieën uiteengezet die migranten(jeugd) zouden kunnen hanteren. • Stel je voor dat je pleegzorg medewerker bent, met matching van pleegkinderen in je takenpakket. Leg uit welke implicaties de vier acculturatiestrategieën hebben voor pleegzorgmedewerkers die migrantenjeugd op basis van hun acculturatiestrategie willen matchen met autochtone pleeggezinnen dan wel migrantenpleeggezinnen (uit dezelfde herkomstcultuur)

Als het kind is geassimileerd kan je het kind in een autochtoon pleeggezin plaatsen, maar ook hier kan je vraagtekens plaatsen.

Bij een éénjarig kind kan je wel in elk pleeggezin plaatsen, dan hebben ze nog weinig cultuur mee gekregen. Maar later zal het kind waarschijnlijk toch vragen krijgen en moeten de pleegouders daar wel antwoord op kunnen geven.

Hoe kunnen de belangen van pleegkinderen die in een niet-religieus gematcht pleeggezin opgroeien het beste worden gewaarborgd, opdat bij hen een gezonde psychosociale en cultureel-religieuze identiteitsontwikkeling gestimuleerd wordt?

• Verdrag rechten v/h kind: recht op continuïteit etnische wortels en religie

• Belang etnische gemeenschap voor het gezond opgroeien kind (Smith, 1996)

• etnic/culturally displacemend of alienatation (Smith, 1996) het kind kan zich vervreemd voelen

• A threat to cultural preservation and integrity v/e etnische gemeenschap

• bedreiging van multiculturalisme (Smith, 1996) de culturen moeten eerst opbloeien, voordat ze naast elkaar kunnen gaan leven

• Black Pride/ Muslim pride wordt niet doorgegeven (Smith, 1996) autochtone ouders kunnen hun kinderen dit niet leren

• Voorbereiding of coping met racisme en discriminatie verontachtzaamd. Witte ouders hebben daar geen ervaring mee.

• Symboliek “zwarte kinderen bij witte mensen” is problematisch: 1.Resonantie van slavernij verleden (Smith, 1996) 2.Werkt vooroordelen in de hand (Smith, 1996) je schetst dan gekke beelden.

WELKE ARGUMENTEN KUNNEN WE DA AR TEGEN OVER PL A ATSEN, WA AROM ZOU CROSS-CULTUREEL/ INTERRELIGIEUS PL A ATSEN WEL GOED (KUNNEN) ZIJN?

- Principe van veiligheid (Smith, 1996). Hoe langer een kind moet wachten voordat het naar een pleeggezin kan verkleint de kans op een goede hechting.

– Tegen gaan van hechtingsproblemen

- Ideaal van interracial communities. Samenleven met andere culturen kan je dingen leren

- Tegemoetkomen aan wat ieder individueel kind nodig heeft. Eerder naar innerlijk kijken dan naar etniciteit bij de matching.

- Pleegouders zijn slechts een partij in het etnisch cultureel socialiseren. Ook andere mensen kunenn invloed hebben op de etnische culturaliteit van de pleegkinderen (bv. School/buren/biologische ouders/familie)

- Notie van Superdiversiteit en Superdiverse samenlevingen, waarin etniciteit is slechts een van de vele markers van identiteit is. (Vertovec, 2007 in Gedof, 2018, zie volgende slide) er leven zoveel verschillende culturen in grote steden waardoor autochtoon niet meer de overhand neemt, er zijn niet zoveel andere culturen dan de Nederlandse cultuur.

‘Superdiversiteit’

Vertovecs (2007) geeft argumentatie PRO het cross cultureel plaatsen.

• We leven in een superdiverse samenleving (Vertovec, 2007)

• Superdiversiteit: nieuwe manier van denken over etniciteit en cultuur vanwege bovenstaand demografische en migratie ontwikkelingen

• Superdiversiteit behelst een kwantitatieve en kwalitatieve transitie in de samenleving

• De ‘vanzelfsprekende’ meerderheid-minderheid verhoudingen verdwijnen

• Strakke etnisch-culturele scheidslijnen vervagen

• Identiteit wordt complexer en gelaagder

Verliezen zwarte Amerikaanse pleegkinderen hun identiteit als zij bij witte Amerikaanse witte gezinnen wonen?

• Vroegh (1997): vergeleek Afrikaans Amerikaanse pleegkinderen met hun Afrikaans Amerikaanse peers: nee geen verlies, zij slaagden erin hun Afrikaanse Amerikaanse identiteit te kunnen behouden. • Daughtery (2011): nee, maar wel zijn hebben negatieve ervaringen in de kindertijd een complexe factor ook voor etnische identiteit ontwikkeling

• Roller-White et. al (2008) cross cultureel geplaatste kinderen ontwikkelen juist meer raciaal bewustzijn

• Barn (2010); Moss (2009); Nuttgens (2103) en Schmidt (2015): ja, verlies van roots, verlies van connectie met cultuur, niet weten waar je bij hoort

Lopend onderzoek Degener, Van Bergen& Grietens (2020)

• Circa 20 migrantenpleegkinderen in Nederland die cross cultureel geplaatst zijn worden twee maal geïnterviewd met ca. 2 jaar pauze

• Ook minimaal 1 pleegouder geïnterviewd

• Interviews met vragen over etnische identiteitsontwikkeling, acculturatie en etnische socialisatie door pleegouders, ouders en peers

Silence about Race

– Etnische socialisatie bewust niet de focus van de opvoeding

Egalitarianisme: Kleurenblindheid

– Bias: Gezin ontkent discriminatie, of doet hier zelfs enigszins aan mee  

Culturele socialisatie

 -Passieve betrokkenheid; pas aandacht geven aan de cultuur als het kind er zelf naar vraagt

-Actieve betrokkenheid; pleegouders zelf opzoek naar contact naar de cultuur

-Soms: Samenwerking met biologische ouders (goed voor het pleegkind)