College-aantekeningen over Emoties bij Hersenen en Gedrag aan de Universiteit Utrecht

Sheetnotes 18/19

Hoorcollege 11

Wat zijn de veranderingen in de hoorcolleges?

• Er wordt extra informatie gegeven over verschillende delen in de hersenen en het autonome zenuwstelsel wat betrokken is bij emotie:
• wordt informatie gegeven over de fysiologie in het autonome zenuwstelsel bij emotie die gevaar is. Hierbij gaat er meer bloed naar de spieren, meer zuurstof naar het bloed, meer suikers naar het  bloed, en sommige lichaamsfuncties worden onderdrukt. Dit samen is de functie van het sympatishe zenuwstelsel. 
• Thalamus is een hersengebied wat emotionele informatie verwerkt. De informatie wordt naar de amygdala gestuurd, maar gaat in eerste instantie voorbij aan de cortex.
• Startle reflex: Een defensief reflex waarbij men automatisch de schouders omhoog doet en de ogen verkleint, dit is een automatisch beschermingsmechanisme voor de nek en de ogen, de meest kwetsbare lichaamsdelen.

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

• Er worden geen onderwerpen buitend de literatuur om besproken.

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

• Er worden geen recente ontwikkelingen besproken.

Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?

• De functies van de amygdala begrijpen in relatie tot emotie.

Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?

• Er worden geen vragen voor het tentamen behandeld.

Hoorcollegeaantekeningen 15/16

Inleiding

Emoties kun je onderscheiden in cognities, gevoelens en acties. Is er cognitie nodig om gevoelens te hebben? In welke volgorde gebeurt dit? Reptielen hebben die cognitie op bewust niveau niet.

Mensen & dieren, verschillende volgorde emoties

Logisch denken en James-Lange theorie verschillen, zie slide 4. Mensen zijn op hoger cognitief niveau bezig en kunnen een situatie beter evalueren, en kunnen onze emoties beter beheersen. Wij kunnen doen alsof we boos zijn op iemand. Dit kunnen dieren niet. Bij mensen is de cortex heel erg groot. Dit zorgt voor inhibitie en modulatie. Hoe meer naar binnen je gaat in het brein, hoe primitiever de systemen. Neuro evolutionaire theorieën: onderzoek naar emoties bij mensen voegt niets extra’s toe aan onderzoek. Je kan het net zo goed bij kippen onderzoeken. Cognitieve theorie: Betekent in feite dat dieren en kinderen geen emoties hebben omdat ze niet in staat zijn gebeurtenissen bewust te ondervinden. Beide zijn extreem en niet waar. Een middenweg moet gezocht worden. Empathie is ook in ratten geobserveerd. Empathie is hogere orde emotie. Conclusie van dit onderzoek is dat je geen bewuste processen nodig hebt om empathie te ervaren. Ratten kiezen ervoor om uit het bakje te eten waardoor een andere rat geen shock krijgt. Bij dit experiment is moreel gedrag te zien. De prefrontale cortex remt emoties, ook positieve emoties. Empathie komt uit limbische systeem. Nog een andere theorie over de volgorde. Cannon-Bard view: alles beïnvloedt elkaar en interacteert met elkaar. James-Lange is nu nog de dominante theorie.

Een voorbeeld van het verschil tussen mensen en dieren. Er was een tsunami onderweg naar land. Veel dieren die in het wild wonen wisten op basis van hun instinct al dat er een gevaarlijk iets aankwam. Dieren waren al weg voordat tsunami kwam. Mensen zijn meer afwachtend (op het nieuws). In gevaarlijke situaties wordt de cortex van de mens uitgeschakeld omdat hij (de cortex) dan volledig nutteloos is. Het maakt je traag. In gevaarlijke situaties, zoals tegenover een beer, feeze je. Hij schijnt je dan minder snel aan te vallen. Dit gaat instinctief.

Emoties en het zenuwstelsel

Emoties, zoals angst, gaan vaak samen met een sympathische activatie. Para- en sympathische systeem zijn gekoppeld. Interactie tussen perceptie dat er een actie is, en de emotionele gevoelens. Systemen beïnvloeden elkaar allemaal. (Cannon-Bard). Maar er is geen evidentie dat het volledig gekoppeld is. Bij moblus sydroom kunnen die mensen niet glimlachen, maar ze kunnen wel blij zijn. Er ontstaat een probleem met de interactie met andere mensen. Mensen maken heel erg gebruik van gezichtsuitdrukkingen. Autisten kunnen gezichten van andere mensen niet goed lezen, of kijken er niet naar. Dit is prenataal veroorzaakt door hoge niveaus van testosteron. Zij hebben ook moeite met de sociale interactie.

Locaties van emoties

Emoties zijn heel moeilijk te lokaliseren in het brein. Alleen walging is goed te vinden. De insula is hiervoor verantwoordelijk. De insula ook sterk betrokken bij verslavingen. Mensen met schade aan de insula ervaren dat ze van hun verslaving af zijn. De motivational balances op dia 18 staan ook kort in het boek. Waar in de hersenen bevinden zich onze emoties, welke emoties waar? Right hemisphere model is al 100 jaar oud. Systemen daaronder steeds minder oud. Ze volgen elkaar op. In het valence model: positieve emoties links, negatieve emoties bevinden zich rechts in de hersenen. Motivation direction: approach is links, withdrawal is rechts in de hersenen. Evidentie voor motivational direction model is sterk. Er komt steeds een laag boven de hersenen op tijdens de evolutie. Wij mensen hebben een grote cortex laag. Onze neocortex en prefrontale cortex communiceren heel slecht met het limbische systeem. Dit veroorzaakt veel storingen en mentale afwijkingen.

De functie van emotie

Gezichtsemoties van mensen kunnen niet door andere dieren gelezen worden. Zo kunnen mensen elkaar via gezichtsuitdrukkingen waarschuwen. De danger call van de vogels verraad ook direct aan de jagers waar ze zijn. Boosheid is complex. Op een boze uitdrukking van de moeder reageert het kind meteen. Het gaat compleet automatisch. Kind denkt niet: ohh, mijn moeder is boos. Een man had een buis door zijn prefrontale cortex. Door de stukken die sterk gekoppeld zijn aan limbische systeem. Op de afbeelding op dia 25 zijn de beschadigde gebieden te zien. De man werd agressief en had problemen met sociaal gedrag. Het verschil met psychopaten is dat psychopaten niet directe hersenschade hebben waardoor ze problemen hebben met sociaal gedrag. De verbindingen tussen de amygdala en de prefrontale cortex zijn erg sterk. Als daar iets niet klopt, kan bijvoorbeeld depressie ontstaan. Die verbinding heet unicinate facilicus.

Emoties en beslissingen maken

Psychopaten en hoog opgeleide mensen nemen makkelijker beslissingen om iemand op te offeren. Bij heb is sprake van calculatief gedrag. De beslissing om iemand op de offeren  utillitarian moral judgements. De insula heeft met walging te maken. Bij schade aan de insula heeft iemand dus minder moeite om iemand voor de tram te duwen, er is minder walging.

Bij morele dilemma’s is het geen zaak van goed of slecht. Vrouwen zijn beter is emotionele manipulatie. Een ander experiment over risicovol gokken. Bovenste stacks zijn risicovolle stacks en valt dus veel te verdienen. Bij de onderste stacks is er niet veel te verdienen. Je kan zelf kiezen waar je op gokt. Mensen met schade aan de prefrontale cortex maken meer risicovolle keuzes. Ze leren niet van de straf voor de keuze van badstacks waardoor ze geld verliezen. Bij schade aan amygdala is er ook geen leergedrag. Ze leren niet van een foute gok.

Psychopaten zijn gevaarlijk voor de maatschappij. Wat doet de samenleving daar dus mee? De FBI erop af sturen en die mensen elimineren. De gezochte mensen van de FBI zijn bijna allemaal psychopaten. Op dia 52 is een experiment te zien waarbij studenten geselecteerd werden op hoge en lage psychopathie. Hoge psychopathie studenten leren ook niet van gestraft gedrag. Er zijn dus eigenlijk veel mensen met psychopathie.

Genen, hormonen en omgeving

Er is sprake van interactie tussen omgeving en testosteron. In gevangenissen meer zitten meer mensen met hoge niveaus van testosteron. Dat wordt ook door omgeving uitgedaagd. Hier in de collegezaal zal je die relatie tussen testosteron en agressie niet vinden.

Met boosheid corrigeer je je sociale omgeving. Door testosteron herken je dit minder goed. . Door oxytocin (een vrouwenhormoon) worden mannen beter in het lezen van gezichten.

Als je vrouwen testosteron (mannenhormoon) geeft worden ze slechter in het lezen van gezichten.

Er is een link tussen serotonine en gewelddadig gedrag. Mensen met lage serotonine vertonen meer agressie en meer suïcidaliteit (als ze depressief zijn). Als het laag is valt de inhibitie van de prefrontale cortex weg.

Amygdala

Activatie vluchten of vechten wordt ook aangestuurd door amygdala. Amygdala is een klein gebied in de hersenen, maar erg verbonden met alle delen van de hersenen. Het is een regulator en stimulator (beide een eigen kern). Bij limbische processen is de verbinding van prefrontale cortex naar amygdala heel erg belangrijk. Bij SM (een patiënt) is de hele amygdala kalk. Dit komt door een mismutatie. Het is een hele zeldzame ziekte. Het gevolg hiervan is dat de patiënt problemen met het herkennen van angst. Mensen met schade kijken niet naar de ogen om een emotie te herkennen. Amygdala speelt vooral een rol bij de aandachtsverdeling voor het herkennen van de emoties. De facilitatie van GABA vindt ook plaats in de amygdala. Wij zijn minder angstig door een stof in onze amygdala. Alcohol maakt die stof kapot en vervangt het. Mensen met een alcoholverslaving drinken dus omdat ze anders altijd bang zijn. De amygdala dealt ook met subliminale stimuli. Dit zijn stimuli die onder de bewustzijn grens worden aangeboden.