LTU/Eurocontrol - Arrest

LTU/Eurocontrol (HvJ EG 14-10-1976, ECLI:EU:C:1976:137, C-29/76)

Onderwerp

Handelen krachtens overheidsbevoegdheid, uitlegging art. 1 Executieverdrag.

Relevante wetsartikelen en beginselen

Art. 1 Executieverdrag, handelen krachtens overheidsbevoegdheid.

Casus

Het ging hier om de bijdrage die Eurocontrol in rekening brengt aan houders van luchtvaartuigen wegens het gebruik maken van diensten om de vluchten te beveiligen. Eurocontrol vorderde een bedrag van LTU ten aanzien van deze bijdragen. Volgens LTU waren deze bijdragen van publiekrechtelijke aard. Dit verweer werd door de rechtbank afgewezen, want het vragen van bijdragen is een als commercieel te beschouwen activiteit van Eurocontrol. LTU ging in hoger beroep bij het Hof van Beroep in Brussel, maar werd niet-ontvankelijk verklaard wegens termijnoverschrijding. Het beroep tot cassatie faalde. Er werd in Düsseldorf een exploot betekend aan LTU. Het Landgericht te Düsseldorf verleende verlof tot tenuitvoerlegging van het Executieverdrag. Echter, het exploot werd nietig verklaard. De beslissing van het Landgericht werd vernietigd en het verlof afgewezen. De zaak wordt na verzet door Eurocontrol terugverwezen. Het Oberlandesgericht te Düsseldorf schorste de zaak en stelde het HvJ EG de volgende prejudiciële vraag: Moet de term ‘burgerlijke en handelszaken’ uit artikel 1 van het executieverdrag worden uitgelegd volgens het recht van de staat waarin op de rechtsvordering is beslist (i.c. België) of volgens het recht van de staat waarin verlof tot tenuitvoerlegging moet worden verleend (Duitsland)?

Overwegingen HvJ EG

Artikel 1 van het Executieverdrag wordt toegepast op burgerlijke en handelszaken, ongeacht de aard van het gerecht waar de zaak wordt voorgebracht. Op grond van de tweede alinea is dit op bepaalde zaken niet van toepassing. Verder bevat artikel 1 geen nadere toelichting in het verdrag. De term ‘burgerlijke en handelszaken’ mag niet worden uitgelegd in de zin dat het rechtsmacht toekent aan bepaalde gerechten. Het gaat hier om een autonoom begrip dat moet worden uitgelegd aan de hand van het doel en de strekking van het Executieverdrag en anderzijds aan de hand van de rechtsbeginselen die in de rechtsstelsels van alle staten samen gevonden worden. Bepaalde categorieën van beslissingen moeten geacht worden buiten het Verdrag te vallen. Weliswaar is het Verdrag van toepassing op geschillen tussen een overheidsinstantie en een particulier, maar dit verandert wanneer een overheidsinstantie krachtens overheidsbevoegdheid handelt. Dit doet zich in casus voor. De bijdrage wordt eenzijdig aan gebruikers opgelegd, er is eenzijdig een plaats aangewezen waar de verbintenis tot stand komt en de bevoegde nationale rechter is gekozen.

Uitspraak

De term ‘burgerlijke en handelszaken’ moet worden uitgelegd aan de hand van doel en strekking van het Executieverdrag en aan de hand van algemene beginselen die in verschillende rechtsstelsels worden gevonden. In casus is het Verdrag niet van toepassing, nu de betrokken overheidsinstantie krachtens overheidsbevoegdheid handelt.