Noot Polak - Arrest

HR 18 maart 2011 (Bialek/Szajak c.s. en Szajak-Combe c.s./Bialek), noot Polak

Het gaat hier om een zaak tussen twee Duitse partijen. De verzoeker heeft op de voet van art. 38 EEX-Verordening verlof gevraagd tot tenuitvoerlegging van een "Urteil" van het Landgericht Berlin. Deze beslissing moet worden beschouwd als een "Anerkenntnisurteil" als bedoeld in par. 307, 311 en 313b ZPO. Dit wil zeggen dat de veroordeling van de verweerder c.s. berust op een erkenning van de tegen hen ingestelde vordering. Dit "Urteil" is overeenkomstig voormelde bepalingen van de Duitse ZPO niet gemotiveerd.

Nadat verlof tot tenuitvoerlegging was verleend, heeft de rechtbank op verzoek van de verweerder c.s. dit verlof ingetrokken. Omdat het "Urteil" geen motivering had en daarom niet voldeed aan het fundamentele beginsel van behoorlijke rechtspraak dat een behoorlijke motivering van de beslissing vereist, en dat daarom erkenning van zodanige beslissing zou indruisen tegen de openbare orde als bedoeld in art. 34 EEX-Verordening.

Volgens het Hof geeft dit oordeel blijk van een onjuiste rechtsopvatting. Art. 34 EEX-Verordening moet strikt worden uitgelegd. De openbare orde-clausule mag alleen in uitzonderlijke gevallen worden gehanteerd om de fundamentele doelstelling van het verdrag (het vrij verkeer van vonnissen) niet te belemmeren.

Volgens de Hoge Raad kan i.c. niet worden aangenomen dat het ontbreken van een motivering van de rechterlijke beslissing in strijd moet worden geacht met het recht op een eerlijk proces (art. 6 EVRM) of op onaanvaardbare wijze botst met de Nederlandse rechtsorde. Of het ontbreken van een motivering in strijd is met de openbare orde, hangt af van de specifieke omstandigheden en van de wijze waarop partijen het processuele debat hebben gevoerd.

De Hoge Raad geeft aan dat verlof tot tenuitvoerlegging in Nederland van in buitenland gewezen niet gemotiveerde uitspraak die berust op een erkenning van de ingestelde vordering. De beslissing van de buitenlandse rechter komt op de voet van Hoofdstuk III EEX-Verordening in aanmerking voor erkenning en tenuitvoerlegging, tenzij zich een van de weigeringsgronden voordoet van art. art. 34 en 35 EEX-Verordening. Art. 34 EEX-Verordening moet restrictief worden uitgelegd; de openbare orde-clausule mag, om de fundamentele doelstelling van het verdrag (een vrij verkeer van vonnissen) niet te belemmeren, slechts in uitzonderlijke omstandigheden worden gehanteerd, namelijk enkel als de gegeven beslissing op onaanvaardbare wijze botst met de rechtsorde van de aangezochte lidstaat. Of ontbreken motivering strijdig is met de openbare orde, hangt af van de specifieke omstandigheden van het geval en de wijze waarop partijen het processuele debat hebben gevoerd.

Indien de vordering als juist is erkend, zoals hier, is een motivering van de toewijzing van de vordering overbodig, nu de gegrondheid reeds voldoende volgt uit de erkenning.

Niet elke gebrekkige of ontbrekende motivering van een rechterlijke beslissing leidt tot schending van de openbare orde in de zin van art. 34 EEX-Vo. Dit is afhankelijk van de specifieke omstandigheden en de wijze waarop partijen het processuele debat hebben gevoerd.