P Kadi (HvJ 03-09-2008, zaken C-402/05P en C415/05P)

Feiten

Een aantal resoluties aangenomen door de VN-Veiligheidsraad (waaronder VN-Resolutie 1267) verplicht VN leden tegoeden te bevriezen van personen en entiteiten die banden hebben met terroristische organisaties. Er is een sanctiecomité die een lijst vaststelt van personen en entiteiten die bijvoorbeeld banden hebben met Taliban, Bin laden en Al-Qa’ida (de VN-terrorismelijst). Het sanctiecomité besluit hiertoe met unanimiteit van stemmen op grond van voorstellen van de VN-lidstaten. De plaatsing op de terrorismelijst kan niet worden aangevochten voor een onafhankelijke instantie. Je kan bij het sanctiecomité verzoeken om je van de lijst te halen. Maar er bestaat verder geen beroepsmogelijkheid open.

De financiële sancties tegen de personen en organisatie op de VN-terrorismelijst

worden in de EU uitgevoerd via de EG-bevriezingsverordening. Zowel Kadi als Al Barakaat staan op de lijst en zij hebben beroep tot nietigverklaring tegen deze EG-bevriezingsverordening ingesteld bij het Hof van Justitie. Kadi en Al Barakaat

menen dat de EG onbevoegd zou zijn deze verordening vast te stellen. Ook voeren zij aan dat de verordening de fundamentele mensenrechten zou schenden.

Hof van Justitie

Het Hof stelt dat de artikelen 60, 301 en 308 EG genoeg grondslag vormen voor de Bevriezingsverordening. Het Hof geeft aan dat artikel 308 EG strikt moet worden uitgelegd.

Er moet namelijk sprake zijn van communautaire doelstellingen. Het Hof geeft aan dat hieraan is voldaan omdat deze communautaire regeling er voor zorgt dat er niet een verscheidenheid van nationale bevriezingsmaatregelen bestaan.

Het Hof overweegt dat een internationale overeenkomst geen inbreuk kan

maken op de toetsing door het Hof van de geldigheid van EG-regelgeving aan de

communautaire grondrechten. Het feit dat de EG-bevriezingsverordening uitvoering geeft aan verplichtingen op grond van het VN-Handvest staat er dus niet aan in de weg, dat het Hof van Justitie deze verordening aan de EU grondrechten toetst.

Verder concludeert het Hof dat de rechten van de verdediging zijn geschonden. Kadi en El Barakaat waren namelijk niet geïnformeerd over de redenen voor de beslissing om hen op de lijst te plaatsen. Deze redenen zijn ook niet bekend bij het Hof. Daarom kan het niet de wettigheid controleren van de opname van Kadi en Al Barakaat op de lijst.

Financiële sancties die voortvloeien uit beperkingen van het eigendomsrecht kunnen rechtvaardigt zijn. I.c. was het recht op eigendom van Kadi geschonden. Het Hof komt tot een vernietiging van de verordening in zoverre zij de tegoeden van Kadi en Al Barakaat betreft. Het Hof stelt wel dat directe vernietiging van de verordening ernstige en onherstelbare consequenties zou hebben. De bevriezing zelf ten opzichten van Kadi en Al Barakaat zou rechtvaardigt kunnen zijn, maar hiervoor moet de Raad de nodige procedurele gebreken herstellen. De rechtsgevolgen van de verordening blijven gedurende die periode bestaan.

Kern: Het Hof geeft aan dat het bevoegd is om de EG-uitvoering van VN-verplichtingen aan de communautaire grondrechten te toetsen. Het Hof vernietigt EG verordening 881/2002 voor zover deze uitvoering geeft aan door de VN-Veiligheidsraad ingestelde financiële sancties tegen Kadi en Al Barakaat.