• Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

Milieu

Vandaag zal gaan over het milieu. We kennen twee aspecten van milieuproblemen:

• Mondiaal: de opwarming van de aarde.
• Nationaal: vervuiling van de bodem, het grondwater et cetera.

Terwijl de kosten van de maatregelen concreet zijn en in het heden vallen, is er meestal minder duidelijkheid over de omvang van de baten die bestaan uit toekomstige schade. Vaak is er onenigheid over de aard en de omvang van toekomstige milieuschade, dit noemen we ook wel scientific uncertainty.

Internationale milieuproblemen zijn het moeilijkst aan te pakken, omdat dit samenwerking tussen landen vereist. Landen die vooroplopen bij milieubescherming draaien bij grensoverschrijdende milieuschade op voor de kosten van de maatregelen, terwijl andere landen die geen bijdrage leveren, meeprofiteren, dat noemen we ook wel tragedy of the commons.

Nationale milieuproblemen zijn makkelijker oplosbaar, maar een land met strenge maatregelen kan zichzelf ‘uit de markt’ prijzen. 

Het milieurecht kan men opvatten als het geheel van rechtsregels ter regulering van gedragingen die tot milieuschade leiden. De economische analyse van het milieurecht gaat over de vraag welk effect juridische instrumenten hebben op milieuschadelijk gedrag en wat dat betekent voor de maatschappelijke welvaart. 

Negatief extern effect

De veroorzaker van een negatief extern effect houdt geen rekening met de negatieve gevolgen van zijn handelen voor derden. De productieomvang is efficiënt, want de marginale baten zijn gelijk aan de marginale maatschappelijke kosten, niet aan de marginale private kosten.

Negatieve externe effecten kunnen leiden tot marktfalen. Wanneer de veroorzaker van milieuverontreiniging geen rekening houdt met de schade die zijn handelen toebrengt aan derden, zal hij te veel produceren of consumeren. Bij inkrimping van de productie neemt de gezamenlijke welvaart toe. 

Zie voor voorbeelden van proportionele heffing dia 11 en 12.

Efficiënte uitkomst door het ontbreken van transactiekosten

Bij het ontbreken van transactiekosten zal door onderhandelingen tussen de betrokkenen een efficiënte uitkomst tot stand komen.

Aan wie de rechten zijn toebedeeld, maakt verschil voor de uiteindelijke verdeling van de maatschappelijke welvaart.

Zie voor het voorbeeld dia 15,16,17.

Transactiekosten

Bij milieuschade zijn transactiekosten in het algemeen hoog, zodat een efficiënte uitkomst vaak niet door partijen tot stand gebracht wordt of kan worden.

Transactiekosten bestaan uit:

• Kosten van het vaststellen van de schade.
• Kosten van het opsporen van de veroorzakers en de benadeelden.
• Kosten van onderhandelingen en het opstellen van het contract.
• Kosten van handhaving.

Wanneer hoge transactiekosten het tot stand komen van een efficiënte uitkomst belemmeren, kan de overheid de welvaart bevorderen door in te grijpen.

De externe effecten moeten zichtbaar worden, en op de een of andere wijze worden doorberekend. Dit noemt men wel het internaliseren van externe effecten.

Milieu en recht

• Privaatrecht reguleert de verhouding tussen burgers onderling.
• Bestuursrecht regelt het optreden van de overheid jegens haar burgers.
• Strafrecht is een ultimum remedium, omdat het heel duur is.

Privaatrecht

Het privaatrecht stelt partijen in staat om een efficiënte oplossing te bereiken. Dit hangt samen met de mogelijkheid om te onderhandelen over wederzijdse rechten en plichten. De regels bepalen de uitgangspositie van partijen bij de onderhandelingen, en hierdoor ook de verdeling van de welvaart.

Privaatrecht. Wanneer er hoge kosten zijn verbonden aan het aanspannen van een rechtszaak tegen een vervuiler en de schade per benadeelde klein is, moeilijk aantoonbaar of weinig concreet is, kan een groepsactie een mogelijke uitkomst bieden. 

Publiekrecht

De hoogte van de transactiekosten belemmert de effectiviteit van het privaatrecht, bijvoorbeeld:

• Omdat er verschillende of onbekende veroorzakers zijn.
• Omdat de oorzaak van de schade, het verband tussen veroorzaker en benadeelde of het schadebedrag niet zonder duur onderzoek vaststaat.
• Omdat er te veel benadeelden zijn, omdat het schadebedrag per benadeelde te klein is.
• Omdat de schade pas over vele jaren geopenbaard zal worden waardoor veroorzakers geen rekening zullen houden met de negatieve externe effecten.

Publiekrecht helpt!

• Door nieuwe ontwikkelingen moet de overheid de normen vaak weer aanpassen.
• Partijen mogen publiekrechtelijke normen niet overschrijden daardoor zijn er geen Pareto verbeteringen mogelijk.
• Controle en handhaving van normen ligt primair in handen van de overheid.
• Kosten van publiekrecht zijn relatief hoog.

Publiekrecht helpt!

• Overheid is beter in staat om veroorzakers op te sporen dan particulieren.
• Overheidsfunctionarissen kunnen bij bedrijven binnentreden en monsters nemen.
• Overheid probeert kosten van het publiekrecht te verminderen
• Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

• Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

Alles wat er in het hoorcollege wordt behandeld is terug te vinden in de voorgeschreven literatuur.

• Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

Er worden geen recente ontwikkelingen in het vakgebied besproken.

• Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?

Er worden geen opmerkingen gemaakt met betrekking tot het tentamen.

• Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?

Er worden geen vragen gesteld die op het tentamen behandeld zouden kunnen worden.