Tentamenvragen Materieel strafrecht

Materieel strafrecht van De Hullu

Oefententamen januari 2011
Antwoorden januari 2011
Oefententamen juni 2010
Antwoorden juni 2010
Oefenvragen tentamen januari 2010
Antwoorden oefenvragen januari 2010
Oefententamen juni 2009
Antwoorden oefenvragen juni 2009
Over deze samenvatting

Oefententamen januari 2011

Vraag 1.

Volgens Kelk spreekt men over het begrip ‘strafbaar feit’ in drie dimensies. Hiertoe behoort niet:

het historische strafbare feit.
het generaal-preventieve strafbare feit.
het juridisch strafbare feit.

Vraag 2.

Ten aanzien van artikel 1 lid 2 WvSr, het verbod van terugwerkende kracht, geldt voor de vraag wat onder ‘verandering van wetgeving’ wordt verstaan:

de formele leer, waarbij het alleen gaat om strafrechtelijke wetswijzigingen.
de materiële leer, beperkt tot wetswijzigingen die berusten op een gewijzigd inzicht in de strafwaardigheid van het feit.
de onbeperkt materiële leer, waarbij de gehele wetgeving van belang is.

Vraag 3.

Kelk onderscheidt in zijn boek een eng en een ruim wederrechtelijkheidsbegrip. Met betrekking tot beide begrippen is de stelling juist, dat:

de opvatting van de facetwederrechtelijkheid een ruime betekenis aan de wederrechtelijkheid toekent.
de opvatting van wederrechtelijkheid als strijd met het objectieve recht het enge wederrechtelijkheidsbegrip betreft.
de opvatting waarbij wederrechtelijkheid ruim wordt geïnterpreteerd, enigszins parallel loopt aan wat volgens de jurisprudentie onder ‘onrechtmatige’ daad in het privaatrecht moet worden verstaan.

Vraag 4.

De betekenis van opzet doet zich in drie gradaties voor. Dit zijn:

a. willens en wetens handelen, voorwaardelijk opzet en noodzakelijkheidsbewustzijn.

b. kleurloos opzet, willens en wetens handelen en mogelijkheidsbewustzijn.

c. voorwaardelijk opzet, zekerheidsbewustzijn en dolus in causa.

Vraag 5.

Kelk beschrijft een aantal situaties waarin het opzet zich langs een andere weg verwerkelijkt dan wel tot een ander resultaat leidt dan de dader had bedoeld. Tot deze situaties behoort niet de vergissing van de dader in de:

persoon van het slachtoffer op wie hij het heeft gemunt.
strafbaarheid van zijn gedraging.
aard van het object van het delict.

Vraag 6.

Kelk refereert aan enkele nieuwe, wettelijke strafbepalingen waarin culpa in de vorm van roekeloosheid staat opgenomen. Met betrekking tot deze vorm kan worden gesteld, dat:

a. het een merkwaardige splitsing van de culpa betreft, omdat roekeloosheid als synoniem van onbezonnenheid nu juist kenmerkend is voor de culpa als zodanig.

b. de roekeloosheid als een aparte categorie van culpoze misdrijven wordt beschouwd waarvoor lagere strafmaxima gelden.

c. het een onbewust handelen betreft en dus in onze strafrechtsdogmatiek gelijk kan worden gesteld met de onbewuste culpa.

Vraag 7.

Over de redelijke toerekening als causaliteitsleer kan worden gesteld, dat:

de redelijkheid van de toerekening zich primair oriënteert op de oorzaak en niet op het gevolg.
de causaliteitsvraag hierbij als een aansprakelijkheidsvraag is geformuleerd.
met de komst van deze leer de overige causaliteitsleren van iedere betekenis zijn ontbloot.

Vraag 8.

In onze strafrechtsdogmatiek onderscheiden wij in rechtvaardigingsgronden en schulduitsluitingsgronden. Welke van onderstaande uitspraken is in dit verband juist?

De rechtvaardigingsgronden werken in beginsel onpersoonlijk en de schulduitsluitingsgronden werken in beginsel persoonlijk.
Naast de wettelijke schulduitsluitingsgronden zijn er twee buitenwettelijke schulduitsluitingsgronden ontwikkeld, te weten het ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid en de afwezigheid van alle schuld.
Bij de rechtvaardigingsgronden gaat het in de regel meer om subjectieve factoren die in belangrijke mate invloed uitoefenen op het rechtskundig oordeel.

Vraag 9.

In HR 15 oktober 1923, NJ 1923, 1329 (Opticiën-arrest) staat centraal:

a. de buitenwettelijke schulduitsluitingsgrond afwezigheid van alle schuld.

b. de wettelijke rechtvaardigingsgrond noodtoestand.

c. de wettelijke schulduitsluitingsgrond psychische overmacht.

Vraag 10.

Voor het aannemen van psychische overmacht:

is een morele druk meestal onvoldoende om daarop psychische overmacht te baseren.
spelen de regulatieve beginselen van de proportionaliteit en subsidiariteit geen rol.
dient de dwang of drang, volgens de rechtspraak, uitsluitend en alleen van buiten te komen.

Vraag 11.

Met betrekking tot het leerstuk van poging is in het betreffende hoorcollege gesteld, dat:

het een logische uitbreiding van de strafrechtelijke aansprakelijkheid is op grond van de generaal-preventieve dimensie van het legaliteitsbeginsel.
het ongeacht de ernst van de mogelijke rechtsgoedschending, betrekking heeft op zowel misdrijven als overtredingen.
dit leerstuk door de huidige ontwikkelingen inmiddels is uitgegroeid tot een aansprakelijkheid op innerlijke afwegingen en intentionaliteit (‘Gesinnungsstrafrecht’).

Vraag 12.

In ons Wetboek van Strafrecht staat van oudsher een aantal misdrijven opgenomen, die kunnen worden bestempeld als vormen van collectieve voorbereidingshandelingen. Daartoe behoort niet:

de samenspanning, gericht op het ondernemen van een aanslag tegen de koning of tegen de staat (art. 96 Sr).
de mislukte uitlokking, die niet anders is op te vatten dan als een voorbereidingshandeling (art. 46a Sr).
de deelneming aan een misdadige organisatie (art. 140 Sr).

Vraag 13.

Met betrekking tot de wettelijke deelnemingsvormen doen plegen en uitlokking kan het volgende worden gesteld:

zowel doen plegen als uitlokking is een simultane deelnemingsvorm.
zowel doen plegen als uitlokking is gebonden aan wettelijke ‘uitlokkings’middelen.
zowel doen plegen als uitlokking impliceert dat iemand een ander beweegt tot het uitvoeren van het gronddelict.

Vraag 14.

Met betrekking tot de wettelijke deelnemingsvorm medeplichtigheid geldt dat:

het type medeplichtigheid-tot een consecutieve deelnemingsvorm is.
het type medeplichtigheid-bij gebonden is aan limitatief opgesomde wettelijke middelen.
het type medeplichtigheid-tot niet de mogelijkheid kent van passiviteit, dus van nalaten.

Vraag 15.

In het tweede Pikmeer-arrest (HR 6 januari 1998, NJ 1998, 367) heeft de HR uitgemaakt, dat:

a. een publiekrechtelijke rechtspersoon strafrechtelijk immuun is, indien zij in de hoedanigheid van een openbaar lichaam in de zin van hoofdstuk 7 Gw een door de wet opgedragen bestuurstaak uitoefent.

b. een publiekrechtelijke rechtspersoon strafrechtelijk immuun is, indien zij in de hoedanigheid van een openbaar lichaam in de zin van hoofdstuk 7 Gw een zodanige door de wet opgedragen bestuurstaak uitoefent dat uitgesloten is dat derden op gelijke voet aan het maatschappelijk verkeer deelnemen.

c. een publiekrechtelijke rechtspersoon strafrechtelijk immuun is, indien zij in de hoedanigheid van een openbaar lichaam in de zin van hoofdstuk 7 Gw een zodanige door de wet opgedragen bestuurstaak uitoefent dat zij wordt geacht het algemeen belang te dienen.

Vraag 16.

Inzake het leerstuk ne bis in idem kan worden gesteld dat:

a. bij dit leerstuk sprake is van een instructienorm voor de justitiële autoriteiten, welke een grens stelt aan vervolging en bestraffing.

b. het te hanteren feitsbegrip juridisch wordt benaderd aan de hand van de strafrechtelijke aspecten van de voorliggende strafbaarstellingen.

c. dit leerstuk als een rechtswaarborg kan worden gezien voor de verdachte tegen onredelijke vervolging en bestraffing.

Vraag 17.

Over het leerstuk samenloop kan terecht worden opgemerkt dat:

a. bij samenloop gezien de invulling van het feitsbegrip in de regel eerder sprake is van eendaadse samenloop dan van meerdaadse samenloop.

b. bij meerdaadse samenloop bij de strafoplegging sprake is van beperkte cumulatie van vrijheidsstraffen.

c. bij samenloop de strekking van de verschillende regelingen een zelfde is als die van ne bis in idem.

Vraag 18.

Het Nederlandse strafrecht kent een tweesporenstelsel van sancties: straffen en maatregelen. In tegenstelling tot de straf is de maatregel:

a. gegrond op de proportionele vergelding.

b. een sanctie die zich kenmerkt door een weloverwogen opzettelijke toevoeging van leed.

c. primair gericht op verbetering, op herstel in de oude toestand of op voorkoming van gevaar.

Vraag 19.

Welke van de volgende uitspraken in het kader van de straftoemeting is juist?

Een voorbeeld van een algemene strafverlagende omstandigheid is die van de strafbare poging.
Gekwalificeerde delicten vallen onder de strafverhogende omstandigheden.
Bijzondere strafverhogende omstandigheden zijn bijvoorbeeld de meerdaadse samenloop en de recidive bij misdrijven.

Vraag 20.

Tot de hoofdlijnen van het strafrechtelijk sanctiestelsel van 1881/1886 behoort niet:

a. de centrale positie van de vrijheidsstraf.

b. het beperkt aantal straffen omwille van de overzichtelijkheid.

c. een geringe straftoemetingsvrijheid voor de rechter.

Antwoorden januari 2011

Vraag 1. b.

Vraag 2. b

Vraag 3. c

Vraag 4. a

Vraag 5. b

Vraag 6. a

Vraag 7. b

Vraag 8. a

Vraag 9. b

Vraag 10. a

Vraag 11. a

Vraag 12. b

Vraag 13. c

Vraag 14. a

Vraag 15. b

Vraag 16. c.

Vraag 17. b

Vraag 18. c

Vraag 19. b.

Vraag 20. c.

Oefententamen juni 2010

Vraag 1

Welk(e) van de onderstaande stelling(en) is/zijn juist?

Over de rechtvaardiging van het strafrecht kan worden opgemerkt dat:

Stelling I bij absolute vergeldingstheorieën de grondslag en het doel van de straf gescheiden zijn, waarbij het doel specifiek gericht is op generale preventie.

Stelling II bij de verenigingstheorie de rechtsgrond en het doel van het strafrecht niet scherp zijn te onderscheiden, maar beide gericht zijn op bescherming van de samenleving.

a. Stelling I is juist, stelling II is onjuist.

b. Stelling I is onjuist, stelling II is juist

c. Beide stellingen zijn onjuist.

Vraag 2

Kelk stelt dat wederrechtelijkheid als voorwaarde voor strafbaarheid de objectieve zijde van het delict betreft. Dit betekent dat de voorwaarde van wederrechtelijkheid:

de schending van het gehele strafrecht impliceert, waaronder ook ongeschreven rechtsbeginselen.
de schending van een onderliggende rechtsnorm impliceert, namelijk de schending van het gehele objectieve recht dat alleen het geschreven recht omvat.
de schending van een onderliggende rechtsnorm impliceert, namelijk de schending van het gehele objectieve recht, dat zowel ongeschreven als geschreven recht omvat.

Vraag 3

Volgens Kelk impliceert culpa:

a. dat een verhoogde graad van aansprakelijkheid van bepaalde beroepsgroepen niet van toepassing is.

b. tevens de wederrechtelijkheid van het handelen welke zal moeten worden afgeleid uit wat in de concrete omstandigheden van handelen als behoorlijk heeft te gelden.

c. dat een geringe domheid of nalatigheid bij het handelen al voldoende is.

Vraag 4

Met betrekking tot de begrippen culpa (of dolus) in causa en voorwaardelijk opzet stelt Kelk dat beide begrippen normatieve elementen bevatten. Deze elementen:

a. liggen bij de culpa (of dolus) in causa in kenmerken van de persoon zelf en bij voorwaardelijk opzet in de aard van de situatie.

b. liggen bij de culpa (of dolus) in causa in de aard van de situatie en bij voorwaardelijk opzet in kenmerken van de persoon zelf.

c. liggen bij zowel culpa (of dolus) in causa als voorwaardelijk opzet in kenmerken van de persoon zelf.

Vraag 5.

Dolus generalis is een term waarmee Kelk de situatie aanduidt:

waarin iemand handelt met het opzet om te doden zonder een of meer specifiek(e) slachtoffer(s) op het oog te hebben.
waarin het uiteindelijke resultaat precies hetzelfde is als wat de dader heeft gewild, zij het dat dit langs een andere weg is bereikt.
waarin er sprake is van een verkeerd gericht schot, zodat de beoogde persoon wordt gemist maar een ander ongelukkigerwijze door het dodelijke, niet voor hem bedoelde, schot wordt getroffen.

Vraag 6.

Kenmerkend voor handelen met voorwaardelijk opzet is dat er sprake is van een situatie waarin de betrokkene:

a. een eventueel gevolg van zijn handelen op de koop toe neemt omdat hij onverschillig staat tegenover dit gevolg.

b. een bepaald gevolg van zijn handelen nastreeft terwijl een ander gevolg evident uit zijn handelen voortvloeit.

c. het niet voor mogelijk houdt dat een bepaald gevolg uit zijn handelen zou kunnen voortvloeien terwijl de kans dat dit gevolg intreedt wel aanwezig is.

Vraag 7

Over causaliteit kan worden opgemerkt dat:

a. het in beginsel een vraag is naar het objectieve aspect wie de dader van het strafbare feit is en het daarbij niet gaat over de schuld van de dader.

b. schuld een onlosmakelijke factor speelt in de beoordeling van de causaliteit, zonder welke niet tot een afweging naar redelijkheid kan worden besloten.

c. opzet een verstorende functie heeft op de vaststelling van de causaliteit.

Vraag 8.

In HR 7 mei 1985, NJ 1985, 821 (Haarlemse doodslagarrest) gaat het om medisch handelen naar aanleiding van verwondingen van het slachtoffer die op zichzelf al dodelijk zijn. Uit dit arrest is af te leiden dat indien bij dit medisch handelen fatale tekortkomingen optreden:

a. dit afdoet aan het feit dat de dood van het slachtoffer redelijkerwijs aan de veroorzaker van de verwondingen is toe te rekenen.

b. dit niet afdoet aan het feit dat de dood van het slachtoffer redelijkerwijs aan de veroorzaker van de verwondingen is toe te rekenen.

c. het van belang is vast te stellen in welke mate het slachtoffer heeft bijgedragen aan het fatale medische handelen.

Vraag 9.

De betekenis van HR 14 februari 1916, NJ 1916, 681 (Melk en water-arrest) is de erkenning van de mogelijkheid dat het excuseerbaar kan zijn om te dwalen:

a. ten aanzien van het wederrechtelijk karakter van de gedraging.

b. omtrent de feitelijke omstandigheden van de gedraging.

c. op grond van het (juridisch) advies van een deskundig te achten autoriteit.

Vraag 10.

Bij de bespreking van ontoerekenbaarheid merkt Kelk op dat:

a. verminderde ontoerekenbaarheid van de dader de oplegging van een straf uitsluit.

b. bij verminderde ontoerekenbaarheid van de dader een straf kan worden opgelegd naast een oplegging van de maatregel-tbs.

c. ontoerekenbaarheid van de dader altijd tot een strafoplegging moet leiden of een oplegging van de maatregel-tbs.

Vraag 11.

Kenmerkend voor putatieve overmacht is:

a. de dwaling die inhoudt dat iemand meent in een overmachtsituatie te verkeren en zich daaruit enkel te kunnen bevrijden door het plegen van een strafbare handeling.

b. het verwijt dat iemand door onachtzaamheid zichzelf in de situatie heeft gebracht van waaruit de overmachtstoestand voorzienbaar was.

c. de sterke drang die iemand voelt om te kiezen voor een maatschappelijke verplichting boven een wettelijke verplichting.

Vraag 12.

In het Wetboek van Strafrecht zijn bijzondere schulduitsluitingsgronden neergelegd. Deze gronden:

hebben als uitwerking dat de strafbaarheid ter zake van specifiek dát delict wordt ingeperkt, omdat bijzondere omstandigheden de onrechtmatigheid aan het gedrag ontnemen.
dienen steeds in relatie te worden bezien tot het delict dat strafbaar is gesteld in die strafbaarstelling waarin de bijzondere schulduitsluitingsgrond is opgenomen.
staan beter bekend onder de verzamelnaam ‘de afwezigheid van alle schuld’.

Vraag 13.

Tijdens het college is over de strafbare poging opgemerkt dat:

het een logische uitbreiding van de strafrechtelijke aansprakelijkheid betreft op grond van de generaal-preventieve dimensie van het legaliteitsbeginsel.
het door allerlei ontwikkelingen is verworden tot een aansprakelijkheid op innerlijke afwegingen en intentionaliteit, oftewel een ‘Gesinnungsstrafrecht’.
de objectieve leer uitgaat van de gevaarlijke gezindheid, dat zich uit in gevaarlijk gedrag van de dader.

Vraag 14.

Welk(e) van de onderstaande stelling(en) is/zijn juist?

Ten aanzien van het leerstuk (on)deugdelijke poging kan worden opgemerkt dat:

Stelling I het onderscheid tussen de objectieve en de subjectieve pogingsleer van belang is bij de afweging of een poging al dan niet deugdelijk is.

Stelling II het onderscheid tussen absoluut en relatief ondeugdelijke poging soms nogal willekeurig is.

a. Stelling I is juist, stelling II is onjuist.

b. Stelling I is onjuist, stelling II is juist

c. Beide stellingen zijn juist.

Vraag 15.

Welk(e) van de onderstaande stelling(en) is/zijn juist?

Stelling I Het is denkbaar dat iemand ten aanzien van hetzelfde gronddelict meer dan één deelnemersvorm vervult.

Stelling II Deelneming aan deelneming is niet strafbaar.

a. Stelling I is onjuist, stelling II is juist.

b. Stelling I is juist, stelling II is onjuist.

c. Beide stellingen zijn juist.

Vraag 16.

Volgens Kelk kan een rechtspersoon die strafrechtelijk aansprakelijk wordt gesteld zich in een voorkomend geval:

a. niet beroepen op een (ongeschreven) schulduitsluitingsgrond.

b. beroepen op de schulduitsluitingsgrond psychische overmacht.

c. beroepen op de rechtvaardigingsgrond noodtoestand.

Vraag 17.

In HR 23 april 1996, NJ 1996, 513 (Pikmeer I) wordt aandacht besteed aan de strafrechtelijke aansprakelijkheid van ambtenaren werkzaam bij decentrale overheidsorganen. Uit dit arrest van de Hoge Raad kan worden afgeleid dat indien een decentraal overheidsorgaan een strafbaar feit begaat in de hoedanigheid van openbaar lichaam in de zin van hoofdstuk 7 van de Grondwet en ter vervulling van een in de wet opgedragen bestuurstaak, er op basis van art. 51 Sr:

a. geen strafvervolging kan worden ingesteld tegen hen die tot het feit opdracht hebben gegeven en tegen hen die aan de verboden gedraging feitelijk leiding hebben gegeven.

b. strafvervolging kan worden ingesteld tegen zowel het decentrale overheidsorgaan als tegen hen die tot het feit opdracht hebben gegeven en tegen hen die aan de verboden gedraging feitelijk leiding hebben gegeven.

c. enkel strafvervolging kan worden ingesteld tegen hen die tot het feit opdracht hebben gegeven en tegen hen die aan de verboden gedraging feitelijk leiding hebben gegeven.

Vraag 18

Welk(e) van de onderstaande stelling(en) is/zijn juist?

Ten aanzien van functioneel daderschap kan worden gesteld dat:

Stelling I de aansprakelijkheid daarbij is gebaseerd op de maatschappelijke functie van het betreffende rechtssubject en als bijzondere vorm van feitelijk leidinggeven kan worden omschreven.

Stelling II de aansprakelijkheid daarbij vanuit crimineel-politiek oogpunt gezien kan worden als een adequate verruiming van het strafrechtelijk daderschap op grond waarvan de ware `boosdoener’ kan worden aangepakt.

a. Stelling I is juist, stelling II is onjuist.

b. Stelling I is onjuist, stelling II is juist.

c. Beide stellingen zijn juist.

Vraag 19

Met betrekking tot de leerstukken samenloop en ne bis in idem geldt:

dat ze beide een wettelijke regeling behelzen voor de berekening van de maximaal op te leggen straf, indien er één of meer strafbare feiten zijn gepleegd.
dat louter de samenloop een rechtswaarborg biedt voor de verdachte tegen onredelijke vervolging (en bestraffing).
dat louter ne bis in idem een materieel feitsbegrip kent, dat tot stand komt kijkend vanuit het feitelijk perspectief.

Vraag 20

Tijdens College 15 is het wetsvoorstel 31 938 (initiatiefwetsvoorstel De Roon) besproken, dat (onder meer) strekt tot wijziging van het strafrechtelijk sanctiestelsel. Tot de vele hierin genoemde voorstellen behoort niet:

de afschaffing van het onbeperkt rechterlijk pardon (art. 9a Sr).
de invoering van minimumstraffen bij alle overtredingen.
de verlaging van de leeftijd voor strafrechtelijke aansprakelijkheid naar 10 jaar (art. 77a Sr).

Antwoorden juni 2010

1 C

2 C

3 B

4 A

5 B

6 A

7 A

8 B

9 B

10 B

11 A

12 B

13 A

14 C

15 B

16 C

17 A

18 B

19 C

20 B

Oefenvragen tentamen januari 2010

Vraag 1.

Kelk onderkent in zijn boek een drietal verschillende dimensies van het legaliteitsbeginsel: de constitutionele, de rechtsbeschermende en de generaal-preventieve dimensie. Over hun onderlinge verhouding kan volgens Kelk worden gesteld, dat:

de rechtsbeschermende dimensie de primaire dimensie is, die als conditio sine qua non voor de andere dimensies moet worden gezien.
de rechtsbeschermende en de constitutionele dimensie twee van elkaar te onderscheiden dimensies zijn.
de generaal-preventieve dimensie een belangrijke verbinding vormt tussen de rechtsbeschermende en de constitutionele dimensie.

Vraag 2.

Kelk bespreekt in zijn boek het legaliteitsbeginsel en de daaruit voortvloeiende implicatie dat de wet duidelijk moet zijn in zijn bewoordingen. In verband daarmee merkt Kelk op dat:

a. het voor de wetgever van belang is zo veel mogelijk bestanddelen in de delictsomschrijvingen op te nemen.

b. delictsomschrijvingen geen bestanddelen mogen bevatten die uit hun aard ‘normatief’ zijn.

c. ook descriptieve wettelijke bestanddelen in delictsomschrijvingen soms nadere interpretatie behoeven.

Vraag 3.

Het functioneel interpreteren van de delictsomschrijving kan makkelijk in conflict komen met:

a. het wetsbeginsel.

b. het schuldbeginsel.

c. het voorzorgsbeginsel.

Vraag 4.

Kelk onderscheidt in zijn boek een eng en een ruim wederrechtelijkheidsbegrip. Welk(e) van de onderstaande stelling(en) is/zijn in dit verband (on)juist?

Stelling I Volgens de door Van Veen geïntroduceerde opvatting van de facetwederrechtelijkheid, varieert de betekenis van de wederrechtelijkheid naar gelang de strekking van de bepaling waarin deze voorkomt.

Stelling II Een bezwaar dat volgens Pompe tegen het ruime wederrechtelijkheidsbegrip kan worden aangevoerd, is dat de wederrechtelijkheid in de delictsomschrijving zijn specifieke betekenis verliest en zelfs overbodig wordt.

a. Stelling I is juist, stelling II is onjuist.

b. Stelling I is onjuist, stelling II is juist.

c. Beide stellingen zijn juist.

Vraag 5.

Met betrekking tot opzet en schuld (in enge zin) kan volgens Kelk worden gesteld dat:

a. de rechter het karakter of de levensinstelling van de betrokkene in het algemeen mag laten meewegen. In de Duitse dogmatiek wordt dat de Lebensführungsschuld genoemd.

b. het steeds gaat om de bepaling van een concrete relatie tussen de psyche en de daad.

c. deze psychische gesteldheden zich niet laten afleiden uit de sociale werkelijkheid.

Vraag 6.

Kenmerkend voor handelen met zogeheten mogelijkheidsbewustzijn is dat er sprake is van een situatie waarin de betrokkene

a. hooguit de mogelijkheid voorziet dat een bepaald gevolg waarom het hem niet primair te doen is wel uit zijn handelen zou kunnen voortvloeien.

b. zich niet realiseert dat een bepaald gevolg uit zijn handelen zou kunnen voortvloeien terwijl de kans dat dit gevolg intreedt wel aanwezig is.

c. zodanig handelt dat het daardoor intredende gevolg moet worden beschouwd als noodzakelijk aan de handeling verbonden.

Vraag 7.

a. strafbaarheid van zijn gedraging.

b. persoon van het slachtoffer op wie hij het heeft gemunt.

c. aard van het object van het delict.

Vraag 8.

In onze strafrechtsdogmatiek onderscheiden wij in rechtvaardigingsgronden en schulduitsluitingsgronden. Welke van onderstaande uitspraken is in dit verband juist?

Naast de wettelijke schulduitsluitingsgronden zijn er twee buitenwettelijke schulduitsluitingsgronden ontwikkeld, te weten het ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid en de afwezigheid van alle schuld.
De rechtvaardigingsgronden werken in beginsel onpersoonlijk, maar Kelk signaleert hierop de uitzondering van de noodtoestand.
Zoals blijkt uit de formulering van artikel 42 Sr, is deze grond van het wettelijk voorschrift een schulduitsluitingsgrond.

Vraag 9.

De betekenis van HR 22 november 1949 (Motorpapieren-arrest) is de erkenning van de mogelijkheid dat rechtsdwaling zich kan manifesteren als:

a. afwezigheid van alle schuld ten aanzien van het geldende recht.

b. afwezigheid van alle schuld ten aanzien van de feiten.

c. het ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid.

Vraag 10.

Bij de bespreking van ontoerekenbaarheid merkt Kelk op dat:

a. volledige ontoerekenbaarheid van de dader een combinatie van strafoplegging en een oplegging van de tbs-maatregel niet uitsluit.

b. bij verminderde ontoerekenbaarheid van de dader een keuze dient te worden gemaakt tussen strafoplegging en een oplegging van de tbs-maatregel.

c. soms in geval van een zeer ernstig misdrijf de ontoerekenbaarheid alleen als strafuitsluitingsgrond fungeert en derhalve zonder enig sanctie blijft.

Vraag 11.

Volgens Kelk huldigt de Hoge Raad in zijn uitspraak van HR 13 juni 1989, NJ 1990, 48 (Arrest Verlaten vrouw/Doodslag te Baarn) de volgende opvatting over dolus in causa en culpa in causa in verband met een aangevoerd overmachtverweer:

a. Voor het aannemen van een strafuitsluitingsgrond dient eerst te worden vastgesteld dat er geen sprake is van anterieure verwijtbaarheid.

b. Eerst dient de aanwezigheid van een strafuitsluitingsgrond te worden vastgesteld, waarna eventueel de daaruit voortvloeiende straffeloosheid weer teniet kan worden gedaan op grond van dolus in causa of culpa in causa.

c. Indien er sprake is van anterieure verwijtbaarheid door dolus in causa, is de consequentie dat er geen sprake kan zijn van overmacht.

Vraag 12.

Kelk beschrijft een aantal gevallen waarin poging (artikel 45 Sr) is uitgesloten of problematisch is. Tot deze gevallen behoort niet:

de pro parte doleuze, pro parte culpoze misdrijven.
de omissiedelicten.
de misdrijven waarvan de omschrijving een bijkomende voorwaarde van strafbaarheid kent.

Vraag 13.

Kelk behandelt in zijn studieboek het leerstuk van de absoluut ondeugdelijke poging. Welk(e) van de onderstaande stelling(en) is/zijn in dit verband (on)juist?

Stelling I Een absoluut ondeugdelijke poging laat zich omschrijven als de situatie dat reeds in een vroeg stadium van de uitvoering van het misdrijf een verhindering optreedt om dit te voltooien. Dit betreft de als ‘tentative’ getypeerde pogingsvorm.

Stelling II Een absoluut ondeugdelijke poging wordt als straffeloos bezien in de objectieve pogingsleer, maar kan wel degelijk tot strafbaarheid leiden in de subjectieve pogingsleer.

a. Stelling I is juist, stelling II is onjuist.

b. Stelling I is onjuist, stelling II is juist.

c. Beide stellingen zijn onjuist.

Vraag 14.

Kelk noemt in zijn boek een aantal argumenten dat tegen de strafbaarheid van rechtspersonen is aan te voeren. Tot die argumenten behoort niet, dat:

het bestuursrecht een beter controlemechanisme is om ongewenst gedrag dat uitgaat van rechtspersonen te controleren.

b. bij bestraffing van de rechtspersoon ‘onschuldige’ personen zoals werknemers van de rechtspersoon worden getroffen.

c. een rechtspersoon geen moreel element van het misdrijf kan vervullen.

Vraag 15.

Welk(e) van de onderstaande stelling(en) is/zijn met betrekking tot de aansprakelijkheid van een rechtspersoon (on)juist?

Stelling I Om opzet of schuld bij een rechtspersoon vast te kunnen stellen, kan worden gekeken naar het ‘psychisch klimaat' dat binnen een rechtspersoon heerst.

Stelling II Een rechtspersoon kan zich in tegenstelling tot een natuurlijk persoon niet beroepen op een strafuitsluitingsgrond.

a. Stelling I is juist, stelling II is onjuist.

b. Stelling I is onjuist, stelling II is juist.

c. Beide stellingen zijn onjuist.

Vraag 16.

Welke van de onderstaande uitspraken over het leerstuk deelneming is het meest juist?

a. Door de alom aanvaarde sprong die zich heeft voorgedaan van zuiver fysiek daderschap naar functioneel daderschap, is het leerstuk van de deelneming nog meer van belang geworden.

b. Net als de poging, is de deelneming een uitbreiding van de strafbaarheid, te weten de uitbreiding van het aantal strafbare feiten.

c. Met de aanhef van artikel 47 Sr heeft de wet omwille van het legaliteitsbeginsel willen aangeven waar de grenzen van de strafbaarstelling van de deelneming moeten worden getrokken.

Vraag 17.

Indien een persoon een ander succesvol uitlokt om een derde uit te lokken tot mishandeling is er sprake van

a. deelneming aan deelneming;

b. poging tot deelneming.

c. meervoudige deelneming.

Vraag 18.

Welke van onderstaande uitspraken over de rechtsgrond van straf is juist?

a. Het eigene van de absolute strafrechtstheorieën is dat met de rechtsgrond van de straf tevens het doel daarvan is gegeven.

b. In de relatieve strafrechtstheorieën wordt het doel van de straf bepaald door de rechtsgrond daarvan.

c. In de absolute strafrechtstheorieën wordt de rechtsgrond van de straf bepaald door het doel daarvan.

Vraag 19.

Bij gebrek aan ontwikkeling van het leerstuk van strafverminderende omstandigheden, lijkt het Kelk van belang om te komen tot:

de invoering van bijzondere strafminima.
een register van strafverminderende omstandigheden waaraan de rechter niet zomaar voorbij zou mogen gaan.
de invoering van een rechterlijk pardon.

Vraag 20.

Tijdens de colleges is het Conceptwetsvoorstel rechterlijk gebieds- en contactsverbod behandeld. Met betrekking tot dit concept en de hierin voorgestelde mogelijkheid voor de rechter om een dader een gebiedsverbod, contactverbod of meldplicht op te leggen, geldt dat:

a. het vooral is bedoeld ter voorkóming van nieuwe soortgelijke overlastgevende strafbare feiten, of van herhaald belastend gedrag jegens personen en dat het daarom is vormgegeven als een straf in plaats van als een maatregel.

b. het kan voortbouwen op een gedragsaanwijzing van de officier van Justitie in de fase voorafgaand aan de terechtzitting en zodoende een aanvulling is op het Wetsvoorstel maatregelen bestrijding voetbalvandalisme en ernstige overlast (Kamerstukken 31 467).

c. het een zelfstandige sanctie is en dat de rechter er in zijn vonnis dus geen vervangende hechtenis aan kan verbinden.

Antwoorden oefenvragen januari 2010

1 c. Kelk, p. 79-80 en college 1 maar niet in de slides

2 c, p. 82-87 en college 1 maar niet in de slides

3 b, p. 379 en college 9, maar niet in de slides

4 c. Kelk, p. 126 resp. p. 129

5 b, p. 172-173 en college 5

6 a, p. 182-183

7 a, p. 203-204

8 b. Kelk, p. 301

9 a, p. 224-225 en college 6

10 c, p. 263-264 en college 13

11 b, p. 281-283

12 a. Kelk p, 308-309 en college 7

13 b. Kelk, p. 306, college 7, werkgroep 5 en impliciet te herleiden uit p. 313

14 a. Kelk, p. 382

15 a. Kelk p. 391-392

16 c. Kelk, p. 340-341

17 a, p. 370-371

18 a. Kelk, p. 20 en college 13

19 b. Kelk, p. 445 en college 14

20 b, zie conceptwetsvoorstel p. 6 - en voor de overige, foute antwoorden, p. 13 (a) en p. 6 (c) en college 15

Oefententamen juni 2009

Vraag 1.

Welk(e) van de onderstaande stelling(en) is/zijn (on)juist?

Stelling I Het Nederlandse strafrecht is in de loop der jaren een compromis geworden en gebleven tussen de Klassieke en de Moderne richting.

Stelling II Het legaliteitsbeginsel stamt typisch uit de 19^e eeuwse liberale rechtsstaat waarin onthouding van staatsingrijpen en -bemoeienis voorop stond en waarin de burgers hun rechten opeisten om hun vrijheid en autonomie tegen het staatsingrijpen te waarborgen.

a. Stelling 1 is juist, stelling 2 is onjuist.

b. Stelling 1 is onjuist, stelling 2 is juist.

c. Beide stellingen zijn juist.

Vraag 2.

In bijdrage 12 van Jurisprudentie Strafrecht Select staat het in de literatuur bestaand onderscheid tussen de regelconceptie en de rechtenconceptie van legaliteit centraal. Met betrekking tot dit onderscheid kan worden gesteld dat:

a. de regelconceptie tegenwoordig aan gestrengheid lijkt te hebben verloren, maar tegelijkertijd aan maatschappelijke aanvaarding te hebben gewonnen.

b. de regelconceptie tegenwoordig nog sterker dan voorheen de rechtszekerheid voorop stelt en de rechter bij de betekenisbepaling van een regel zoveel als mogelijk vast wil laten houden aan de letter van de wet.

c. de rechtenconceptie tegenwoordig nog steeds de opvattingen van de wetgever louter afleidt uit de wetsgeschiedenis.

Vraag 3.

Welk(e) van de onderstaande stelling(en) is/zijn (on)juist?

Stelling I De constitutionele dimensie van het legaliteitsbeginsel brengt tegelijkertijd een rechtsbeschermende dimensie voor de individuele burger met zich mee.

Stelling II De generaal-preventieve dimensie van het legaliteitsbeginsel vormt een essentiële factor in de criminele politiek, maar is in zijn daadwerkelijke uitwerking voor het strafrecht zeer speculatief.

a. Stelling 1 is juist, stelling 2 is onjuist.

b. Beide stellingen zijn juist.

c. Beide stellingen zijn onjuist.

Vraag 4.

In het studieboek van Kelk, alsmede in de college-sheets, wordt een zestal implicaties van het legaliteitsbeginsel genoemd. Tot een van deze implicaties behoort NIET:

a. de nulla poena-regel.

b. het verbod van analogische wetsinterpretatie.

c. de gewoonte als directe bron van strafbaarstelling.

Vraag 5.

Kelk behandelt in zijn boek de zogenaamde facetwederrechtelijkheid. Hiermee wordt bedoeld dat in iedere strafbepaling die het begrip ‘wederrechtelijk’ bevat, dit begrip:

a. een eigen specifieke betekenis toekomt in overeenstemming met het doel en de strekking van de desbetreffende bepaling.

b. alle facetten van het objectieve recht omvat en daarom zo ruim mogelijk moet worden geïnterpreteerd.

c. strijdigheid met de wet en ook strijdigheid met de goede zeden of de maatschappelijke betamelijkheid omvat.

Vraag 6.

Kelk bespreekt in zijn boek een viertal causaliteitstheorieën, waaronder de theorie van de adequate veroorzaking. Welk(e) van de onderstaande stelling(en) is/zijn in dat verband (on)juist?

Stelling I Volgens Kelk neigt de subjectieve benaderingswijze van de voorzienbaarheid van het gevolg sterk in de richting van de schuld in de zin van afwezigheid van alle schuld.

Stelling II De objectieve benaderingswijze stelt dat voorzienbaar is, dat wat bij beschouwing van alle omstandigheden van het geval achteraf in objectieve zin als een waarschijnlijk gevolg van de handeling moet worden gezien.

a. Stelling I is juist, stelling II is onjuist.

b. Stelling I is onjuist, stelling II is juist.

c. Beide stellingen zijn juist.

Vraag 7.

In het geval dat iemand een handeling verricht die tot een bepaald strafbaar gevolg leidt, maar dit gevolg niet primair is gewild en ook niet is te beschouwen als noodzakelijk aan de handeling verbonden, kan er:

a. sprake zijn van voorwaardelijk opzet of bewuste schuld.

b enkel sprake zijn van een culpoos delict.

c. enkel sprake zijn van een doleus delict.

Vraag 8.

Kelk beschrijft een viertal situaties waarin het opzet zich langs een andere weg verwerkelijkt dan wel tot een ander resultaat leidt dan de dader had bedoeld. Tot dit viertal behoort NIET de vergissing van de dader in de:

a. persoon van het slachtoffer op wie hij het heeft gemund.

b. voorzienbaarheid van het gevolg van zijn handelen.

c. aard van het object van het delict.

Vraag 9.

In HR 15 oktober 1996, NJ 1997, 199 (Porsche-arrest) staat de vraag centraal op welke wijze het dodelijke verkeersongeval veroorzaakt door de bestuurder van de Porsche, aan deze persoon te verwijten is. Uit dit arrest kan worden opgemaakt dat:

a. het niet anders kon dan dat deze bestuurder de gevaren heeft voorzien en de kans op een dodelijke afloop voor lief heeft genomen.

b. in verkeerssituaties als deze het voorwaardelijk opzet behalve de kans op de dood van anderen tevens die op de dood van de dader zou moeten omvatten.

c. het ondanks de dodelijke gevolgen mogelijk is dat de bestuurder enkel culpoos handelen valt te verwijten.

Vraag 10.

Volgens Kelk is de deelnemingsvorm uitlokking:

a. beperkt tot opzettelijk gepleegde delicten.

b. ook mogelijk bij culpose misdrijven.

c. uitgesloten bij strafbare voorbereiding ex art. 46 Sr.

Vraag 11.

Volgens Kelk gelden de in de wet opgesomde middelen ‘gelegenheid, middelen of inlichtingen’ voor de:

a. gelijktijdige medeplichtigheid.

b. medeplichtigheid achteraf.

c. voorafgaande medeplichtigheid.

Vraag 12.

Indien een persoon een ander uitlokt om een derde uit te lokken tot mishandeling is er sprake van:

a. een straffeloze handeling.

b. deelneming aan deelneming.

c. meervoudige deelneming.

Vraag 13.

In HR 1 juni 1981, NJ 1982, 80 (Kabeljauw-arrest) wordt een nadere invulling gegeven aan het daderschap van rechtspersonen. In dit arrest:

a. wordt voor het eerst het baat-criterium toegepast bij de invulling van het daderschap van rechtspersonen.

b. worden de criteria ‘beschikken’ en ‘aanvaarden’ als onmisbaar aangemerkt in verband met het daderschap van rechtspersonen.

c. worden de IJzerdraad-criteria - ontwikkeld voor het functionele daderschap van een eenmanszaak - gebruikt voor het daderschap van de rechtspersoon.

Vraag 14.

a. geen strafvervolging kan worden ingesteld tegen hen die tot het feit opdracht hebben gegeven en tegen hen die aan de verboden gedraging feitelijk leiding hebben gegeven.

b. strafvervolging kan worden ingesteld tegen hen die tot het feit opdracht hebben gegeven en tegen hen die aan de verboden gedraging feitelijk leiding hebben gegeven.

c. strafvervolging kan worden ingesteld tegen of het orgaan of tegen hen die tot het feit opdracht hebben gegeven en tegen hen die aan de verboden gedraging feitelijk leiding hebben gegeven.

Vraag 15.

Volgens Kelk kan een rechtspersoon die strafrechtelijk aansprakelijk wordt gesteld zich:

a. niet beroepen op een schulduitsluitingsgrond.

b. beroepen op de schulduitsluitingsgrond psychische overmacht.

c. beroepen op de schulduitsluitingsgrond avas.

Vraag 16.

Vrijwillige terugtred (art. 46b WvSr) geldt:

Stelling I alleen voor de gevaarzettingsconstructies in Titel IV van het Eerste Boek van het WvSr.

Stelling II voor alle gevaarzettingsconstructies in Titel IV van het Eerste Boek van het WvSr en de zelfstandige pogings- en voorbereidingsdelicten opgenomen in formele wetten.

a. Stelling 1 is juist, stelling 2 is onjuist.

b. Stelling 1 is onjuist, stelling 2 is juist.

c. Beide stellingen zijn onjuist.

Vraag 17.

In de zaak van Samir A. - besproken in bijdrage 17 van Jurisprudentie Strafrecht Select - heeft de HR bevestigd dat de kennelijke bestemming van de voorwerpen die in het inmiddels gewijzigde artikel 46 Sr. worden genoemd:

a. los dient te worden gezien van bedoelingen die een verdachte met die voorwerpen had.

b. niet los kan worden gezien van bedoelingen die een verdachte met die voorwerpen had.

c. los dient te worden gezien van de vraag of die voorwerpen strekten tot het verwezenlijken van een crimineel doel.

Vraag 18.

Volgens Kelk is het onderscheid tussen absolute en relatieve ondeugdelijkheid bij poging:

Stelling I in hoofdzaak ingevuld aan de hand van de subjectieve pogingsleer.

Stelling II gezien de jurisprudentie nogal willekeurig en meer bepaald door de indruk van de rechtsorde omtrent het gevaar dat van de gedraging valt te verwachten.

a. Stelling 1 is juist, stelling 2 is onjuist.

b. Stelling 1 is onjuist, stelling 2 is juist.

c. Beide stellingen zijn onjuist.

Vraag 19.

Welke van de onderstaande opmerkingen over de strafverhogende en strafverlagende omstandigheden van ons Wetboek van Strafrecht is JUIST?

Het wetboek kent strafverhogende omstandigheden, waaronder de gekwalificeerde delicten.
Het wetboek kent algemene strafverlagende omstandigheden, waaronder artikel 45 Sr. dat immers een strafmaximum kent dat een derde lager is dan het maximum dat op het betreffende misdrijf is gesteld.
Het wetboek kent bijzondere strafverhogende omstandigheden, waaronder het hebben van de ambtelijke hoedanigheid ex artikel 44 Sr.

Vraag 20.

Kelk bepleit in zijn hoofdstuk over de strafrechtelijke sancties en straftoemeting een contradictoire straftoemetingsprocedure. Welke van de onderstaande functies zou deze procedure volgens hem NIET dienen te vervullen?

Verbetering van de motivering, opdat de straf tegenover de verdachte en de samenleving aannemelijk kan worden gemaakt.
Het gelijkheidsbeginsel als belangrijkste argument hanteren bij de straftoemeting.
De resocialisatie van de dader.

Antwoorden oefenvragen juni 2009

10b

11c

12b

13c

14a

15c

16a

17b

18b

19a

20b

Over deze samenvatting

Deze samenvatting is gebaseerd op collegejaar 2012-2013.

Check page access:

Public

Join WorldSupporter!

Join with a free account for more service, or become a member for full access and support of WordSupporter

Check more or recent content:

Strafrecht bundel

Hoorcollege 1 Materieel strafrecht, Bachelor jaar 2 rechtsgeleerdheid

Zo nu en dan wordt er verwezen naar een ontbrekend gedeelte, via BlackBoard zijn deze stukjes terug te kijken! Wordt later aangevuld.

Hoorcollege 1 Materieel Strafrecht

Wat is de functie van materieel strafrecht?

VOORBEELD 1

* Jongen, 27

* Ouders uit Marrokko

* Houdt van voetbal, Moslim

* Wil naar Syrië -> IS-strijder

* Is hier heel openbaar over

* AIVD heeft ‘m in het vizier

* Vals paspoort – aangehouden

* Voldoende om jongen te veroordelen?

VOORBEELD 2

* Pedo van 40

* Legt via darkweb contact met meisje -> ontmoeting via tussenpersoon

* Tussenpersoon blijkt undercoverjournalist te zijn

* Meisje blijkt niet bestaand te zijn

* Straf voor voorbereiding misdrijf verkrachting?

VOORBEELD 3

* Jongens beroven hotel -> vluchten op scooter

* Rijden met scooter voetganger plat

* Valt niet te achterhalen wie er achter het stuur zat

* Wie is schuldig? Beiden of allebei niet?

* Begrippen zijn dus vager dan bij strafprocesrecht

* Definitie materieel strafrecht -> rechtsgebied dat aangeeft welke gedragingen onder welke voorwaarden strafbaar zijn, regelt sancties, regelt toepasbaarheid strafrecht (voorwaarden voor vervolgbaarheid, kan iemand wel daadwerkelijk een straf opgelegd krijgen? Is een persoon een dader -> ja/nee -> strafbaar?), genoegdoening slachtoffer ook van belang

* Hoe ver in het voorstadium kun je zitten om strafbaar te kunnen zijn?

* Wanneer spreek je van culpa/opzet/poging? -> dillema’s

* Inherente spanning in het strafrecht

* Strafrecht biedt bescherming aan burger (verwezenlijking doelen strafrecht)

* Leven/eigendom/fysieke integriteit zijn van dusdanig belang dat ze moeten worden beschermd

* Bescherming van het slachtoffer staat niet voorop -> strafrecht is publiekrecht

* Strafrecht beschermt ook diegene tegen wie het strafrecht zich keert (verdachte/gedetineerde)

* Instrumentaliteit: hoe scherper het strafrecht, des te meer straffen uitgevaardigd -> hoe meer bescherming voor de verdachte, hoe minder slagvaardig het strafrecht kan zijn

* Kunst als jurist: niet jezelf laten overstemmen door je primaire opvattingen, juridische probleem overal in zien

* Strafrecht is geen wondermiddel -> Deze gedachte zou legitimiteit van het systeem aan kunnen tasten

Bronnen van materieel strafrecht en legaliteit

* Bronnen van materieel strafrecht

o Wetboek van Strafrecht boek 1 voornaamste bron

* Boek 2 misdrijven

* Boek 3 overtredingen

* Bijzondere wetten (Wet Wapens en Munitie, Wegenverkeerswet etc.)

o Strafvordering heeft plaats op een wijze bij de wet voorzien -> wet in formele zin

o APV’s zijn voorbeeld van lagere wetgeving (wet in niet formele zin)

o Overtredingen kunnen in lagere regelgeving staan, misdrijven nooit

o Feitelijke gedraging verdachte hoort binnen strafomschrijving te passen

o Constitutionele dimensie strafrecht -> verhouding staatsmachten

o Rechtsbeschermende functie -> als burger weet je waar je aan toe bent

o Lex certa/gestimmtheitsgebot -> enige die bevoegd is om strafbaarheidstelling in het leven te roepen, is de wetgever -> moet duidelijke strafbepalingen formuleren

o Verbod op té extensieve interpretatie -> alleen de wetgever mag strafbaarstellingen in het leven roepen -> rechter moet zich houden aan de woorden van de wet

o Rechter gaat wel boekje te buiten als hij analogie toepast -> vorm van interpreteren waarbij.....read more

Access:

Public

Hoorcollege 2 Materieel Strafrecht, Bachelor Jaar 2 Rechtsgeleerdheid

Hoorcollege 2 Materieel Strafrecht

Causaliteit en wederrechtelijkheid

Beide hebben centrale plaats in het materiële strafrecht

- Wederrechtelijkheid is voorwaarde voor strafbaarheid (zie vorige week)

- Causaliteit is bij veel delicten voorwaarde voor strafbaarheid

Causaliteit: algemeen

Wat is causaliteit?

- Arrest etalageruit

- Auto door ruit -> vrouw in de buurt overlijdt -> glassplinter in slagader vrouw -> man veroordeeld (gevaarlijk rijgedrag oorzaak slagaderlijke bloeding)

- Menselijke gedraging + gevolg

- Materieel omschreven delicten

- Bedrog in verzekeringsovereenkomsten -> art. 3:27 Wetboek van strafrecht -> cliënt brengt verzekeraar in dwaling -> gevolg = overeenkomst in leven geroepen die de verzekeraar bij bezit over volledige informatie niet had afgesloten

- Gekwalificeerd delict (straf gaat omhoog op grond van het ingetreden gevolg (bijv. dood i.p.v. lichamelijk letsel) -> oorzakelijke relatie met mishandelende gedraging

- Formeel omschreven delicten -> uitvoeren gedraging is op zichzelf strafbaar (kleven soms wel materiële aspecten aan, bijv. diefstal -> ‘’weggenomen’’ = als iets uit de beschikkingsmacht van het slachtoffer is gehaald)

Causaliteit: theoretische benaderingen

- Wetgever had geen leidraad voor causaliteitskwestie

- Aantal theorieën in het leven geroepen om hierbij te helpen (volgen de ontwikkeling van de rechtspraak)

- Conditio sine qua non -> alles wat een noodzakelijke voorwaarde is geweest van het intreden van het gevolg, is een oorzaak (je kan eindeloos terug in de tijd redeneren) -> je vraagt je af of de gedraging weggedacht kan worden zodat tegelijkertijd ook het gevolg wegvalt (bijv Etalageruit) -> geldt niet als hoofdmaatstaaf in ons huidige strafrechtstelsel, maar speelt nog wel een grote rol (wordt wel als te breed op te vatten gezien)

- Casua proxima -> Gaat om dichtstbijzijnde oorzaak van bijv. dood (man in Etalageruit zou hierbij wel slagen met verweer (gebroken ruit zou oorzaak dood vrouw zijn)

- Relevantietheorie -> houdt in dat je op zoek gaat naar het type gevolg dat de wetgever waarschijnlijk op het oog heeft gehad -> bedoeling wetgever delictsomschrijving -> bedoeling wetgever is vaak onduidelijk, wat is strafrechtelijk relevant en wat niet

- Adequatietheorie -> heeft te maken met de voorzienbaarheid van het gevolg -> aard van de gedraging van de verdachte -> is die gedraging in zijn aard geschikt om tot het gevolg te komen -> lange tijd hoofdrol gehad in causaliteitstheorie

- Redelijke toerekening -> Kan het ingetreden gevolg redelijkerwijs worden toegerekend aan de gedraging van de verdachte -> open maatstaf, bij de invulling hiervan kunnen de oude theorieën ook helpen

Causaliteit: redelijke toerekening

- Inhoud maatstaf

o Wanneer is het redelijk toe te rekenen?

o Geen algemene regel te geven

o Concrete omstandigheden van het geval

- Casuïstiek: relevante factoren

o Aard van de gedraging van de verdachte

§ Hoe gevaarlijk

§ Hoe voorzienbaar

§ Objectieve invalshoek/benadering

o Aard en strekking van het delict (relevantietheorie) -> wat is de ratio van de delictsomschrijving en wat zijn typische bijbehorende gevolgen -> afhankelijk van rechtsgoed

o Ernst van het letsel -> persoon slachtoffer (doodgaan door pantoffel koppen komt toch voor rekening verdachte, ‘’you take the victim as you meet him’’).....read more

Access:

Public

Hoorcollege 3 Materieel Strafrecht, Bachelor Jaar 2 Rechtsgeleerdheid

Hoorcollege 3 Materieel Strafrecht

Schuld als element en bestanddeel

Het schuldbeginsel: geen straf zonder schuld

- Verlichtingswaarden ‘’beschaafd strafrechtelijk stelsel’’?

- Geen risicoaansprakelijkheid (in beginsel…)

Verschillende betekenissen van de term schuld

- ‘Het gedaan hebben’

- Schuldbestanddelen: opzet en culpa

o bestanddelen, deel van de delictsomschrijving, eerste vraag 350 Sv

o Uitdrukkingen van de geestesgesteldheid waarmee de verdachte heeft gehandeld

o Geestesgesteldheid -> subjectieve delictsbestanddelen (subjectieve kant strafbare feit)

- Schuld in enge zin: culpa

o Gaat meer om onvoorzichtigheid/nalaten

- Schuldelement: verwijtbaarheid

o Derde vraag 350 Sv

- Straftoemetingsschuld

o Persoonlijke schuld dader

o Ernst van het feit

o Geschoktheid van rechtsorde

Opzet/dolus: algemeen

Wat is opzet (niet)?

- Willens en wetens de verboden gedraging verrichten

o Je wil het gevolg in het leven roepen door verboden te handelen

- Opzet is niet het (achterliggende) motief van de dader

- Opzet is kleurloos en niet boos (tenzij…)

o Kleurloos: De wet eist niet dat jij je ervan bewust was, dat je op het moment strafbaar handelde (al is dit vaak wel het geval) -> je hebt dus opzet op wat in de delictsomschrijving staat, niet op het wederrechtelijk handelen

- Opzet is iets anders dan voorbedachte raad

o Voorbedachte raad komt bovenop opzet en komt er op neer, dat je als dader zijnde een redelijke mogelijkheid hebt gehad om te bezinnen, voordat je de verboden gedraging uitvoerde

Verschijningsvormen van opzet

- Meestal ‘’opzettelijk’’

- ‘’Wetende dat’’

- ‘’Oogmerk’’

- Ingeblikt in aanduiding gedraging of middel

- ‘’Voornemen’’ bij poging (art. 45 Sr) (synoniem van opzet)

Het bewijs van opzet

- De opzetregel

- Normativering/objectivering

o Je begint als de verdachte heeft gehandeld, zo dicht mogelijk bij de verdachte zelf

o Verklaring verdachte is hier erg belangrijk bij

o Objectieve omstandigheden van het geval: normativeren/objectiveren

§ Zie Hiv 1: ‘’Je kijkt naar de uiterlijke verschijningsvorm van de gedraging’’

§ Normativeren gebruik je om vast te stellen, wat de gemiddelde mens in de gegeven omstandigheden moet hebben gewild en geweten

Voorwaardelijk opzet: componenten en ratio

Gradaties en opzet

- Willens en wetens handelen

- Noodzakelijkheidsbewustzijn

- Mogelijkheidsbewustzijn in de vorm van voorwaardelijk opzet

‘’Bewuste aanvaarding van een aanmerkelijke kans’’/zich willens en wetens blootstellen aan een aanmerkelijke kans:

- 1. Risico: aanmerkelijke kans

o Omstandigheden geval

o Aard en verschijningsvorm gedraging

o Algemene ervaringsregels

o Niet aard van het gevolg

- 2. Kennis: wetenschap

o Wetenschap die feitelijk bestaat of

o Bekend moet worden verondersteld

- 3. Wil: aanvaarding

o Verklaringen verdachte

o Verklaringen e.v.t. getuigen

o Omstandigheden geval

o Uiterlijke verschijningsvorm gedraging

o Contra-indicaties

§ Denk aan Spookrijder-arrest -> 5 doden als gevolg door labiel rijgedrag -> meervoudige doodslag ten laste gelegd, HR schoof dit opzij -> verdachte probeerde juist ongevallen te vermijden (hij wilde dus de kans op de dood van zichzelf of anderen dus niet aanvaarden)

Waarom hebben we het voorwaardelijk opzetbegrip?

- Wat moet je nou als een verdachte ontkent?

- Stoornisongevoeligheid

Voorwaardelijk opzet: toepassing in rechtspraak

Voorbeelden

- Schieten op bovenwoning (NJ 2006, 50)

o .....read more

Access:

Public

Hoorcollege 4 Materieel Strafrecht, Bachelor Jaar 2 Rechtsgeleerdheid

Hoorcollege 4 Materieel Strafrecht

Strafuitsluitingsgrond:

- Brengt correctie aan op de werking van delictsomschrijvingen

- Neemt de strafbaarheid weg van ofwel het feit, ofwel de dader

- Hebben tamelijk breed bereik -> consequentie is dat een geval kan worden geschaard onder de betekenis van de delictsomschrijving

- Een dergelijk geval leent zich dus toch niet altijd voor bestraffing/niet gepast om het tot strafrechtelijke aansprakelijkheid te laten leiden

Systeem wetgever 1886:

- Nog geen verschil/scherp onderscheid tussen schulduitsluitingsgronden en rechtvaardigingsgronden

- Bestanddelen schuld en wederrechtelijkheid bestonden nog niet

Dogmatische ontwikkelingen:

- Verfijnder systeem

- Ruimer juridisch begrip ‘’strafbaar feit’’ -> Inbegrip van elementen wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid

Rechtvaardigingsgronden

- Noodtoestand (art. 40 Sr)

- Noodweer (art. 41 lid 1 Sr)

- Wettelijk voorschrift (art. 42 Sr)

- Bevoegd gegeven ambtelijk bevel (art. 43 lid 1 Sr)

- Ontbreken materiële wederrechtelijkheid (ongeschreven)

Schulduitsluitingsgronden

- Ontoerekenbaarheid (art. 39 Sr)

- Psychische overmacht (art. 40 Sr)

- Noodweerexces (art. 41 lid 2 Sr)

- Onbevoegd gegeven ambtelijk bevel (art. 43 lid 2 Sr)

- Afwezigheid van alle schuld (ongeschreven)

Bewijslast/bewijsvoeringslast

- OM heeft bewijslast

- Verdachte: onschuldpresumptie

- Correctie op elementen strafuitsluitingsgronden (hoeven niet worden bewezen, minder rigide bewijsvoeringsregime)

o Door verdachte en verdediging aannemelijk gemaakt

o Beroepen op strafuitsluitingsgronden worden niet vaak aanvaard (noodweer vaker dan bijv AVAS)

o Consequentie beantwoording 350 Sv

Algemene factoren

- Subsidiariteit

o Gekoppeld aan proportionaliteit

o Pas met succes een beroep op strafuitsluitingsgrond, als je geen redelijk alternatief had voor de handelwijze

o E.g. psychische overmacht, rechter niet overtuigd, want i.p.v. strafbare feit plegen had je ook nog weg kunnen redden of een minder zwaar middel kunnen inzetten

o Geen dichter middel voorhanden om je teweer te stellen tegen datgene waartegen je teweer stelt

- Proportionaliteit

o Redelijke afweging tussen handeling en verdediging

- Evt. culpa in causa

o Eigen schuld

- Evt. Garantenstellung

o Je functie/de uitoefening van een bepaalde positie bepaalt zorgt ervoor dat er een zwaardere bewijslast is om je te kunnen beroepen op een rechtvaardigingsgrond/schulduitsluitingsgrond -> HR Verpleegster

Toerekenbaarheid: algemeen

- Art. 39 Sr: Niet strafbaar is hij die een feit begaat dat hem wegens een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis der geestvermogens niet kan worden toegerekend

o Tijdens psychose strafbaar feit gepleegd

o Traumatische gebeurtenis kan hier oorzaak van zijn

§ Schulduitsluitingsrond -> wederrechtelijkheid blijft aanwezig, verwijtbaarheid vervalt -> leidt tot afwezigheid van alle schuld

Ontoerekenbaarheid en verminderde toerekenbaarheid

- Vijf gradaties van (on)toerekenbaarheid

- Partiële toerekenbaarheid

o Zie art. 37a Sr -> tbs-maatregel

o In principe heeft iedereen wilsvrijheid -> wanneer de wilsvrijheid ontbreekt, volgt er AVAS

o Indien je kleptomaan bent (door psychiater vastgesteld) en je iets vernielt, bestaat er geen relatie tussen jouw geestesstoornis en het gepleegde strafbare feit

- Verhouding tot het begrip opzet (Hof Arnhem Tolbert – zaak)

§ Man had verschillende dolingen verricht onder invloed van amfetamine -> verschillende mensen van het leven gebracht

§ Familie is tot twee keer toe heel uitgebreid in het PBC onderzocht

§ Deze man leidt aan een ernstige narcistische.....read more

Access:

Public

Hoorcollege 5 Materieel Strafrecht, Bachelor Jaar 2 Rechtsgeleerdheid

Hoorcollege 5 Materieel Strafrecht

Programma

- Algemene opmerkingen onvoltooide delictsvormen

- Dillema’s bij strafbaarheid in voorfase

- De strafbare poging

- Strafbare voorbereidingshandelingen

- Ondeugdelijkheid van poging of voorbereiding

- De vrijwillige terugtred

Strafbaarheid in de voorfase

Wanneer strafrechtelijk (kunnen) ingrijpen?

- Denk aan filmfragment

- Stadia in de tijd gelegen vóór het voltooien van het delict

o Sommige stadia worden al eerder strafwaardig geacht (denk aan samenspanning ter voorbereiding van het plegen van een bepaald strafbaar feit of een poging tot het plegen van een strafbaar feit)

- Van gedachte, naar plan, naar voorbereidingen, naar uitvoeringshandelingen (en uiteindelijk het verrichten van de verboden gedraging)

Schematische voorstelling voorbereid strafbaar feit

Gedachte strafbare gedraging <-> Voltooiing strafbaar feit (denk aan voorbereiding op een bankoverval. Vluchtroutes, zorgen voor voorraad wapens etc) -> totaal onvergelijkbaar met kroeggevecht, hierbij gaat het om een ‘’explosieve’’ handeling (het gebeurt zo ontzettend snel dat er geen sprake kan zijn van voorbereiding)

Art 46 Sr -> gaat over voorbereiding

Schematische voorstelling strafbare poging

- Gedachte strafbare gedragen

- Verrichten voorbereidingshandeling

- A. strafbare poging?

- B. strafbare poging?

- C. strafbare poging?

- Voltooiing strafbaar feit

Dillema’s bij poging en voorbereiding

Waarom ingrijpen in de voorfase?

- Poging en voorbereiding vormen uitbreidingen van strafrechtelijke aansprakelijkheid

- Bescherming van rechtsgoederen

- Belang van rechtshandhaving

o Overheid laat zien dat ze de bescherming van rechtsgoederen serieus neemt

- Inzetbaarheid strafvorderlijke bevoegdheden

o Je kan pas spreken van een verdachte in de zin van art 27 lid 1 Sv, indien het strafbare feit helemaal is gepleegd

o In het geval van voorbereiding op een zwaar misdrijf, kan er eerder worden gesproken van een verdachte -> hier komen allerlei dwangmiddelen bij kijken

Maar hoe ver ingrijpen in de voorfase?

- Primaat van het uitgangspunt van daadstrafrecht

- Dus geen intentiestrafrecht (artikel Van der Woude & Van Sliedregt

- Ook niet bij voorbereiding, want objectief vaststelbare voorbereidingshandelingen vereist

- Invloed van de pogingsleren

o Pogingstheorieën (zie schematische voorstelling strafbare poging)

o Afhankelijk van hoe je die poging invult, heb je eerder of later te maken met een poging -> gaat er weer om hoe objectief/subjectief je een poging invult

o In Nederland is er sprake van een gematigde objectieve pogingsleer

o Hoe strenger de pogingsleer wordt ingevuld, hoe meer vereisten er zijn om te kunnen spreken van een poging

Art. 45 Sr: de strafbare poging (1)

- Toepassing poging in praktijk

o Vaak combinatie poging tot ernstig misdrijf met voltooid delict van lichter misdrijf

o Bijv. primair poging tot doodslag, secundair poging tot zware mishandeling (indien opzet op dood slachtoffer niet kan worden bewezen)

- Drie voorwaarden

o Poging tot misdrijf is strafbaar wanneer het voornemen van de dader zich door een begin van uitvoering heeft geopenbaard (poging tot mishandeling is niet strafbaar, poging tot zware mishandeling wel)

o Strafmaximum: 2/3

1. Misdrijf (dus geen overtreding)

2. Voornemen

o Moet zijn gericht op een bepaald misdrijf

o Betreft opzetvorm

o In de regel volstaat voorwaardelijk opzet

o Tenzij bijzondere opzetvorm in gronddelict.....read more

Access:

Public

Samenvatting verplichte stof Strafrecht, inleiding rechten

Deze samenvatting is gebaseerd op het studiejaar 2013-2014.

Hoofdstuk 1: Inleiding
Hoofdstuk 2: Trias politica
Hoofdstuk 3: Wetgeving
Hoofdstuk 4: Rechtspraak
Hoofdstuk 5: De Bestuurlijke Macht
Hoofdstuk 6: Burgerlijk Wetboek
Hoofdstuk 8: Overeenkomsten
Hoofdstuk 9: Onrechtmatige daad en andere verbintenissen uit de wet
Hoofdstuk 10: Burgerlijk procesrecht
Hoofdstuk 11: Ondernemingsrecht
Hoofdstuk 12: De arbeidsovereenkomst, collectief arbeidsrecht en sociaal zekerheidsrecht
Hoofdstuk 13: Materieel Strafrecht
Hoofdstuk 14: Formeel Strafrecht
Hoofdstuk 15: Internationaal en Europees recht
Begrippenlijst

Hoofdstuk 1: Inleiding

Het recht heeft de taak om zo veel mogelijk conflicten te voorkomen of deze op te lossen in de samenleving. Onder het positieve recht verstaan we het geheel van geldende rechtsregels op dit moment in Nederland. Naast deze term kennen we de termen objectief en subjectief recht. Objectief recht en positief recht zijn synoniem aan elkaar. Een subjectief recht is een recht dat ontleend wordt aan een objectief recht. Een subjectief recht is bijvoorbeeld dat bij het kopen van een computer de één de computer levert en de ander de koopprijs betaalt. Deze subjectieve rechten worden ontleend aan een objectief recht, namelijk artikel 26 van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboekboek, kortweg artikel 7:26 BW.

In Nederland kennen we vier rechtsbronnen. De wet, de jurisprudentie, de gewoonte en de verdragen en besluiten van volkenrechtelijke organisaties. De gewoonte is een ongeschreven rechtsbron, maar deze is wel degelijk bindend en kan dus ook in een rechtszaak worden aangevoerd. In Nederland kennen wij het monistisch systeem. Dit houdt in dat interstatelijke verdragen automatisch in het Nederlandse recht worden opgenomen zodra Nederland deze heeft geratificeerd en bekendgemaakt (artikel 93 Grondwet (hierna: GW)). Daarnaast heeft internationaal recht voorrang op Nederlands recht en staat het dus ook boven de Nederlandse wetgeving (artikel 94 GW).

Indelingen van recht

Het recht kan op enkele manieren worden onderverdeeld. Ten eerste is er het onderscheid tussen materieel en formeel recht. Materieel recht heeft als inhoud rechten en plichten. Materieel recht kan dus ook als objectief recht worden gezien. Het Burgerlijk Wetboek en het Wetboek van Strafrecht zijn voorbeelden van materieel recht. Formeel recht heeft als inhoud de handhaving van het materieel recht. Het wordt dan ook wel het procesrecht genoemd. Het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering en het Wetboek van Strafvordering zijn voorbeelden van formeel recht.

Een compleet andere indeling van het recht is het onderscheid tussen publiek- en privaatrecht. Het privaatrecht houdt de rechtsrelaties tussen burgers in. Oftewel het gaat hier om niet-exclusieve bevoegdheden. Het kopen van een computer bijvoorbeeld is een niet-exclusieve bevoegdheid; in beginsel kan iedereen een computer kopen. Het publiekrecht gaat over exclusieve bevoegdheden. Een voorbeeld is het verlenen van een omgevingsvergunning door de gemeente aan een burger. Alleen de gemeente is bevoegd deze vergunning.....read more

Access:

Public

Uitwerking hoorcolleges en basiscolleges Inleiding Strafrecht

Deze samenvatting is gebaseerd op het studiejaar 2013-2014.

Hoorcollege 1
Basiscollege 1
Hoorcollege 2
Basiscollege 2
Hoorcollege 3
Basiscollege 3
Hoorcollege 4
Basiscollege 4
Hoorcollege 5

Hoorcollege 1

In het strafrecht gaat het niet alleen om de techniek maar ook om het bewust zijn van het feit dat het ten alle tijden om mensen gaat. Er zijn verschillende perspectieven om naar het strafrecht te kijken en daarmee een beeld te krijgen hoe er het meest effectief kan worden gewerkt binnen dit rechtsgebied.

Het strafrecht beschermt de maatschappij door misdaden te bestraffen en het beschermt de maatschappij tegen de overheid.

Materieel strafrecht

Materieel strafrecht betreft de voorwaarden voor strafrechtelijke aansprakelijkheid en voor het opleggen van strafrechtelijke sancties. Het stelt grenzen en eisen aan het kunnen geven van straffen. Wanneer iets of iemand niet strafbaar is kan er niet worden bestraft. De strafbare feiten zijn te vinden in het wetboek van strafrecht (Sr). Dit wordt commuun strafrecht genoemd. Het bijzonder strafrecht zijn andere strafbare delicten in aparte wetten, bijvoorbeeld de Opiumwet of de wegenverkeerswet uit de wet in formele zin. Maar er zijn ook strafbare delicten te vinden in de wet in materiële zin zoals de APV.

Strafprocesrecht

Strafprocesrecht is het formeel strafrecht. Het gaat om de manier waarop de strafrechtelijke aansprakelijkheid van een individu kan worden vastgesteld. Dit proces bestaat uit de opsporing, vervolging en de berechting. De grenzen en eisen aan het procesrecht zijn te vinden in het Wetboek van Strafvordering (Sv). Het strafprocesrecht is er niet alleen om het materiële recht te omlijnen maar juist ook voor de waarheidsvinding en het bewerkstelligen van een eerlijk proces.

Doel en grondslag

Met het strafrecht worden problemen bestreden Wanneer er een strafbaar feit wordt gepleegd dient dit te worden aangepakt. Men stelt hoge verwachtingen aan het strafrecht, maar er zijn weinig mogelijkheden.

De grondslag van de straf is vergelding, dat wat misdaan is moet worden rechtgezet.

Om te zorgen dat er niet meer wordt misdaan moet de straf een preventieve werking hebben. Dat kan generale preventie zijn, hierbij wordt er een signaal afgegeven naar de maatschappij waardoor anderen niet dezelfde fout zullen begaan. En ook speciale preventie waarbij de persoon wordt geholpen om niet nog eens de fout in te gaan. Door te straffen wordt het recht weer hersteld. Er is onrecht aangedaan, dat moet worden vereffend om het onrecht weer recht te maken.

Het strafrecht heeft als overheidstaak om eigenrichting te voorkomen en een rechtszekerheid te creëren.

Strafbaar feit

Een strafbaar feit is opgebouwd uit 4 vaste onderdelen waaraan voldaan moet zijn.

Menselijke gedraging. Wanneer de gedraging een handeling betreft noemen we het delict een commissie delict. Wanneer je iets niet doet wat wel van je verwacht wordt, heet het een omissie delict. Gedachtes vallen niet

Access:

Public

Aanvulling Inleiding strafrecht, deel 1 (verplichte stof week 4)

Aanvulling op deel 1 en bevat de samenvatting van de verplichte stof van week 4 (Strafrecht met mate + arresten + overige literatuur).

Strafrecht met mate, Kluwer 2012. 12e druk
H3 Constructie van het strafbare feit
H9. Formeel strafrecht
Het beslissingsmodel van 348/350 Sv
H3 ARTIKEL 350 – Hoofdvragen
H4 Schuld en wederrechtelijkheid als bestanddelen van de delictsomschrijving
HR 20-12-1926 NJ 1927:85 De Auditu
HR 28 juni 1983, NJ 1984, 41 Onduidelijke tenlastelegging
HR 19 oktober 1999, NJ 200, 109 – Moord en doodslag

Strafrecht met mate, Kluwer 2012. 12e druk

H3 Constructie van het strafbare feit

3.2 Verwerkelijking in het strafproces (art. 350 Sv)

Na het voorbereidend onderzoek beslist de Officier van Justitie om te vervolgen. Als hij dit doet, maakt hij de zaak aanhangig door een dagvaarding. Dit is een oproeping aan de verdachte om te verschijnen voor de rechter, in de dagvaarding is ook de tenlastelegging opgenomen. De rechter zal daarna op grond van art. 350 Sv, op grondslag van de tenlastelegging en naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting, beslissen. Uit art. 350 Sv vloeien 4 vragen voort die in onderstaande volgorde beantwoord moeten worden:

1. Heeft de verdachte het feit begaan?
2. Zo ja, is dat feit strafbaar gesteld?
3. Zo ja, is de verdachte strafbaar?
4. Zo ja, welke straf of maatregel moet worden opgelegd?

De tenlastelegging kan een tirannieke werking hebben nu de OvJ beslist op grond van het opportuniteitsbeginsel waarvoor hij wil vervolgen. De rechter mag dit niet aanpassen van bijvoorbeeld doodslag naar moord. Als vast komt te staan dat verdachte het feit niet heeft begaan, volgt vrijspraak op grond van art. 388 Sv. De tweede vraagt eist dat de OvJ alle bestanddelen van het strafbare feit in de tenlastelegging stelt. Het niet stellen van alle bestanddelen zal geen wettelijk strafbaar feit opleveren. Daarnaast is hij krachtens art. 261 Sv in ieder geval verplicht in de dagvaarding bij de ten laste gelegde feiten een tijd, plaats en de wettelijke voorschriften te vermelden. Als het feit niet strafbaar is gesteld volgt ontslag van alle rechtsvervolging. Dit kan worden uitgesproken indien: a) bestanddelen missen in de tenlastelegging, b) de feiten worden niet gedekt voor de betekenis van een wettelijke term of c) er sprake is van een strafuitsluitingsgrond. Een strafuitsluitingsgrond moet ambtshalve door de rechter worden onderzocht, er kan dan sprake zijn van ofwel een rechtvaardigingsgrond of een schulduitsluitingsgrond. De rechter kan uiteindelijk alleen tot een veroordeling komen indien de eerste drie vragen bevestigend zijn beantwoord.

Het bovenstaande zou kunnen suggereren dat de tenlastelegging en bewezenverklaring steeds identiek zijn......read more

Access:

Public

Supersamenvatting Materieel Strafrecht (Hullu)

Materieel strafrecht van De Hullu

Over deze samenvating

Hoofdstuk 1 Een kader voor materieel strafrecht

Paragraaf 1 Onderwerp, opbouw, doelstellingen en beperkingen van dit boek

Het materiële strafrecht staat centraal in dit boek. Onder het materiële strafrecht verstaat men de vaststelling of iemand conform de strafregels strafbaar is. Onder het formele strafrecht verstaat men de procedureregels voor het strafrecht. De gevolgen van strafbaarheid, dat wil zeggen de straf, worden geregeld in het sanctierecht/penitentiare recht.

Paragraaf 2 Dynamische uitgangspunten voor materieel strafrecht

Over het doel van het strafrecht bestaan verschillende rechtstheorieën. De vereningstheorie zegt dat de doelen van het strafrecht zijn: vergelding, generale preventie, speciale preventie en reparatie.

Paragraaf 3 Materieel strafrecht en andere rechtsgebieden

Het materiele strafrecht wordt beïnvloed en gevormd door de sanctiedoeleinden, de inrichting van de strafrechtspleging, de rechtspraak en door het formele strafrecht. Het formele strafrecht eist dat het materiele strafrecht in de delictsomschrijvingen en strafbaarheid praktisch en effectief moeten zijn.

Bovendien beïnvloeden andere rechtsgebieden ook het materiele strafrecht. Het bestuursrecht oefent invloed uit op het materiele strafrecht doordat op bestuursrechtelijk niveau ook handhaving van bepaalde rechtsregels wordt nagestreefd (Wet Mulder).

De beïnvloeding van de andere rechtsgebieden op het materiele strafrecht gaat echter niet heel ver. De zelfstandigheid van andere rechtsgebieden wordt behouden doordat juridische begrippen per rechtsgebied anders kunnen worden ingevuld. Ook juridische theorieën, constructies en ficties kunnen per rechtsgebied een andere invulling krijgen.

Paragraaf 4 Internationale invloeden op het materiële strafrecht

Het materiele strafrecht wordt beïnvloed door internationale mensenrechtenverdragen, doordat de criminaliteit een internationaal georiënteerd karakter krijgt en door de introductie van supranationaal strafrecht (Joegoslavië Tribunaal en het Internationaal Strafhof). De internationale gronderechten die vastgelegd zijn in verdragen kunnen het materiele strafrecht beperken in de strafrechtelijke aansprakelijkheid, terwijl diezelfde grondrechten ook de fundering kunnen zijn voor strafrechtelijke aansprakelijkheid.

Het nationale materiele strafrecht bevat tegenwoordig veel strafbepalingen die van nature in het internationale materiele strafrecht afstammen. Het gaat dan vooral om de delicten die in bijzondere wetgeving staan. Conform art. 16 GW en art. 1 lid 1 Sr is een delictsomschrijving in het nationale recht noodzakelijk voor strafrechtelijke aansprakelijkheid. Doch de interpretatie van een dergelijke bepaling wordt beïnvloedt door het internationale kader.

Ook de Europese Unie heeft effect op het nationale materiele strafrecht. Men spreekt over een positief effect indien de regels uit EU recht worden nageleefd doordat het nationale strafrecht dit vereist. Men spreekt over een negatief effect indien het nationale strafrecht opzij wordt gezet door het EU recht. Vanuit de EU wordt harmonisatie van het strafrecht van de diverse lidstaten nagestreefd, doch de zelfstandigheid van de lidstaten wordt gerespecteerd door gedeeltelijke harmonisatie na te streven. Volgens artikel 83 lid 1 VWEU wordt op bepaalde onderdelen harmonisatie nagestreefd, dit noemt men het Eurostrafrecht. In de praktijk is de invloed van de EU op het materiele strafrecht niet erg groot nu de focus meer.....read more

Access:

Public

Begrippenlijst Materieel Strafrecht Hullu

Materieel strafrecht van De Hullu

Hoofdstuk 1 Een kader voor materieel strafrecht
Hoofdstuk 2 Strafwetgeving
Hoofdstuk 3 De objectieve zijde van een strafbaar feit
Hoofdstuk 4 De subjectieve zijde van een strafbaar feit
Hoofdstuk 5 Strafuitsluitingsgronden
Hoofdstuk 6 Strafbare poging en voorbereiding
Hoofdstuk 7 Deelneming aan strafbare feiten
Hoofdstuk 8 Waarborgen tegen meervoudige aansprakelijkstelling voor ‘hetzelfde feit’
Over deze samenvatting

Hoofdstuk 1 Een kader voor materieel strafrecht

Strafbaarheid	Of iemand in aanmerking komt voor strafrechtelijke sancties.
Materieel strafrecht	De vaststelling of iemand conform de strafregels strafbaar is.
Formeel strafrecht	De procedureregels voor het strafrecht.
Sanctierecht/penitentiare recht	De gevolgen van strafbaarheid.
Vereningstheorie	Een theorie waarbij vergelding, generale preventie, speciale preventie en reparatie centraal staan.
Vergelding	De straf beoogd leed toe te voegen.
Generale preventie	Normbevestiging en afschrikking.
Speciale preventie	Beveiliging en resocialisatie.
Reparatie	Genoegdoening aan het slachtoffer, herstel van de oude situatie.
Van codificatie naar modificatie	De wet wordt niet alleen gebruikt om bestaande opvattingen in vast te leggen, maar ook om de opvattingen in de maatschappij te veranderen.
Disharmonie	Juridische begrippen/theorieën krijgen een andere invulling per rechtsgebied.
Supranationaal strafrecht	Internationaal recht waarbij de strafrechtelijke aansprakelijkheid en de berechting wordt bepaald.

Hoofdstuk 2 Strafwetgeving

Verbindendheid van wettelijke strafbepalingen	De bevoegdheid tot het uitvaardigen van een strafbepaling moet berusten op de wet.
Strafbepaling	Delictsomschrijving en sanctienorm.
Delictsomschrijving	Het strafbare gedrag met objectieve en subjectie bestanddelen.
Objectieve bestanddelen	Opzet en schuld.
Subjectieve bestanddelen	Wederrechtelijkheid, causaliteit en bijzonderheden van de strafbaarstelling .
Bestanddelen	De vereisten in de delictsomschrijving.
Strafbaar feit	Indien de bestanddelen van de delictsomschrijving zijn bewezen.
Strafrechtelijke aansprakelijkheid	Strafbaar feit, wederrechtelijkheid van het bewezenverklaarde feit en de verwijtbaarheid van de dader.
Misdrijven	Ernstige strafbare feiten die de bestanddelen schuld dan wel opzet bevatten.
Overtredingen	Minder ernstige strafbare feiten zonder de bestanddelen schuld of opzet.

Access:

Public

Samenvatting Studieboek Materieel Strafrecht (Kelk) & arresten deel 1

Deze samenvatting is gebaseerd op het studiejaar 2013-2014.

H2 STRAFBARE FEITEN EN STRAFBARE DADERS

H2 STRAFBARE FEITEN EN STRAFBARE DADERS

Verschillende dimensies van het begrip strafbaar feit

In een rechtstaat behoort de strafbaarheid in de geschreven wet te staan en moet het overeenkomen met het legaliteitsbeginsel.

We spreken over het begrip strafbaar feit in 3 dimensies:

- Het Historische strafbaar feit: de gedraging van iemand in een bepaalde context, leidend tot een bepaald, ongewenst resultaat is een strafbaar feit, omdat de wet dit als zodanig noemt en omschrijft.

- De Wettelijke strafbare feiten: de delictsomschrijvingen die men in de wettelijke strafbepalingen aantreft en waarop in beginsel de algemene bepalingen van het eerste boek van het Wetboek van Strafrecht van toepassing zijn.

Een wettelijk strafbaar feit is de inhoud van de delictsomschrijving. Het is echter zo dat als 3 mensen gezamenlijk iemand dood schieten, er in feiten maar één moordenaar kan zijn. Daarom zijn er bepalingen in het leven geroepen zoals de regeling van deelneming, artikel 47 Sr.

- Het Juridisch strafbare feit: in het strafrecht zijn strafrechtsdogmatische voorwaarden voor strafbaarheid ontwikkeld die nadere condities inhouden om een wettelijke strafbaar gesteld feit inderdaad een strafbaar feit te laten zijn.

De criminologie is de studie die zich bezighoudt met de oorzaken en de achtergronden van criminaliteit, dat wil zeggen van onduldbare gedragingen. Er is pas sprake van een strafbaar feit als het historisch feit dat de letter van de wettelijke delictsomschrijving vervult ook daadwerkelijk voldoet aan de nadere eisen die de strafrechtdogmatiek aan een strafbaar feit stelt en het strafrecht op een voldoende rechtvaardige wijze toepassing vindt.

Zo ontstaan er in de rechtspraak kernvoorwaarden voor strafbaarheid zoals:

- Schuld

- Wederrechtelijkheid

- Causaliteit

Deze voorwaarden zijn bepalend voor de begrenzing van de strafbaarheid.

Als definitie van een strafbaar feit geldt dan ook dat er

a) een menselijke gedraging moet zijn die,

b) een wettelijke delictsomschrijving vervult,

c) wederrechtelijk is en

d) aan schuld te wijten.

Er ontstaan dan 4 lagen. Deze worden vaak aangeduid als de voorwaarden voor strafbaarheid, of ook wel de elementen van het strafbare feit. Deze omvatten meer dan alleen een menselijke gedraging die binnen een wettelijke strafbaar gesteld feit valt.

De bestanddelen van het wettelijk omschreven delict zijn a) de gedraging, b) de omstandigheden van de gedraging en c) de bijkomende voorwaarde van strafbaarheid. De elementen van het wettelijk omschreven delict zijn d) de wederrechtelijkheid en e) de verwijtbaarheid.

De bestanddelen van het wettelijk omschreven delict

A. De gedraging

Diegene die het gedrag onder bepaalde omstandigheden verricht is de dader van het desbetreffende delict. Iedere delictsomschrijving heeft een vorm van een menselijke gedraging. Een dier kan strafrechtelijk gezien geen dader.....read more

Access:

Public

Oefenpakket Kernvak Strafrecht I

Deze samenvatting is gebaseerd op het studiejaar 2013-2014.

Vragen casus 1: Rijke ouders
Vragen casus 2: Verstoorde bedrust
Vragen casus 3: Klimmer in nood
Vragen casus 4: Frits en Francisca
Vragen casus 5: Raak!
Antwoorden casus 1: Rijke ouders
Antwoorden casus 2: Verstoorde bedrust
Antwoorden casus 3: Klimmer in nood
Antwoorden casus 4 : Frits en Francisca
Antwoorden casus 5 : Raak!
Open vragen 1
Open vragen 2
Open vragen 3
Open vragen 4
Antwoorden open vragen 1
Antwoorden open vragen 2
Antwoorden open vragen 3
Antwoorden open vragen 4

Vragen casus 1: Rijke ouders

Deel I

Afgelopen zomer is de nu 19-jarige Freek geslaagd voor zijn eindexamen en hij heeft

besloten om, voordat hij aan een vervolgopleiding begint, een jaar niets te doen. Hij

heeft een baantje voor drie dagen in de week en brengt de rest van zijn tijd door met

chillen met zijn vrienden. Zijn ouders zijn niet zo gelukkig met de vriendengroep van

Freek: deze jongens zijn een paar jaar ouder dan Freek, slijten hun dagen met rondhangen

en buurtbewoners klagen over overlast van de vriendengroep. Toch mag Freek van zijn

moeder haar Opel Corsa gebruiken, waardoor hij min of meer als chauffeur binnen de

vriendengroep fungeert. Dit doet Freek omdat hij graag bij de groep wil horen.

Op een maandag in september belt vriend Emiel of Freek hem komt halen. Zoals

gewoonlijk voldoet Freek aan dat verzoek en pikt Emiel op bij diens huis. Die vertelt

dat hij heeft afgesproken met Jeroen en dus rijdt Freek naar het huis van Jeroen om hem ook

op te pikken. Emiel en Jeroen vragen of Freek hen even wil helpen met een klusje en ver-

tellen in de auto dat ze naar de woning willen gaan van een gezamenlijke vriendin,

Anna, die met haar ouders in een dorp verderop woont. Zoals Freek ook weet, zijn de ou-

ders van Anna zeer welgesteld en woont de familie in een kast van een huis. Onderweg

luistert Freek naar het gesprek tussen Jeroen en Emiel dat gaat over de slechte verhouding

tussen Anna en haar ouders, die er nooit voor haar zijn omdat ze altijd aan het werk

zijn. Wel is ze haar hele leven overladen met dure spullen, maar die kunnen voor haar

de afwezigheid van haar ouders niet compenseren.

Als Freek in het dorp van Anna arriveert, heeft hij een slecht voorgevoel. Hij probeert

niet meer te luisteren naar het gesprek, maar vangt toch flarden op als “die ouders een

lesje leren”, “wij hebben meer aan die spullen dan zij” en “ik kan nog wel een laptop

gebruiken”. Jeroen en Emiel geven Freek de opdracht om twee straten achter het huis te

parkeren.....read more

Access:

Public

Colleges Kernvak Strafrecht I

Deze samenvatting is gebaseerd op het studiejaar 2013-2014.

Hoorcollege 1
Hoorcollege 2
Hoorcollege 3
Hoorcollege 4
Hoorcollege 5
Hoorcollege 6
Hoorcollege 7
Hoorcollege 8

Hoorcollege 1

Legaliteit, gedragingen en daderschap

Het strafrecht is sanctierecht, het gaat erom uiteindelijk kunnen bestraffen van de daadwerkelijke schuldigen. Het strafrecht is het zwaarste instrument dat de overheid heeft richting de burger. De voorwaarde waaronder de overheid het strafrecht kan inzetten is strikt bepaald en moet aan allerlei eisen voldoen.

Het strafrecht moet alleen met bepaalde doelen ingezet worden. Een strafdoel kan vergelding zijn. Het leed dat de dader aan het slachtoffer heeft toegebracht moet worden vergolden.

Een ander strafdoel kan preventie zijn. Dit kan speciale of generale preventie zijn. Speciale preventie is het willen voorkomen dat deze dader nog een keer een strafbaar feit pleegt. Dat willen we bereiken door het straffen. Door een gevangenisstraf maak je het hem feitelijk onmogelijk nog een keer een strafbaar feit pleegt. De dader moet van de straf leren en dat moet voorkomen dat hij nog een keer een strafbaar feit pleegt nadat hij de straf heeft uitgezeten.

De generale preventie is dat als de burgers zien dat de overheid de daders aanpakt en dat de veroordeling zorgt voor het opleggen van een straf, dat de burgers een tweede keer gaan nadenken over het plegen van het strafbaar feit. We gaan in het strafrecht uit van een mensbeeld dat de mens de vrije wil heeft om de keuze te maken om wel of niet een strafbaar feit te plegen.

Het laatste strafdoel is de reparatie. Als er een strafbaar feit heeft plaatsgevonden, dat de schade wordt hersteld. Dit kan doordat de dader de schade vergoedt aan het slachtoffer of de dader moet terugbetalen aan de samenleving door de situatie te herstellen zoals voor het plegen van het strafbaar feit.

De strafdoelen zijn in onderlinge samenhang. Steeds wordt in het individuele geval bepaald welke van de doelen het zwaarst wegen bij het inzetten van bepaalde straffen.

Instrumentaliteit en rechtsbescherming zijn twee zijden van een medaille. Als je iets meer richting de instrumentele kant gaat zitten van het strafrecht, heeft dat negatieve gevolgen voor de rechtsbescherming. Die dualiteit is heel bepalend voor de manier waarop je strafrecht ziet.

Rechtsbescherming kent twee facetten. De rechtsbescherming op het niveau van de rechtsgoederen. Strafrecht zet je in ter bescherming van bepaalde rechtsgoederen. Rechtsgoederen kunnen iedereen zijn, zoals slachtoffers van strafbare feiten, maar ook eer en goede naam. Ook de samenleving als geheel kan hieronder gezien worden.

Als de rechtsgoederen beschermd moeten worden via het strafrecht, betekent dat dat het aantasten van die rechtsgoederen strafbaar gesteld wordt. Iemand die dit aantast wordt een verdachte. Diegene wordt dan onderwerp van strafrechtelijk onderzoek. De burger wordt dan.....read more

Access:

Public

Collegeaantekeningen Formeel Strafrecht

Hoorcollege 1. 31-03-15
Hoorcollege 2. 07-04-15
Hoorcollege 3. 14-04-15

Hoorcollege 1. 31-03-15

Doel en functies

Het doel van het strafproces is de juiste toepassing van het materiële strafrecht. Het is er op gericht om schuldigen te bestraffen en te voorkomen dat onschuldigen worden bestraft. Het is lastig om tot een goed evenwicht hiertussen te krijgen. De juiste toepassing vergt materiële waarheidsvinding. Het is echter zou dat er vrijwel nooit een absolute zekerheid bestaat. Het is dan ook belangrijk dat de rechter actief is en onderzoek doet. Bij lichtere zaken kan er ook sprake zijn van consensuele afdoening. Dit houdt in dat er geen rechter is die de straf oplegt, maar bijvoorbeeld de officier van justitie een straf voorlegt (boete).

Bijkomende doelen zijn onder andere het eerbiedigen van de rechten en vrijheden van de verdachte, het eerbiedigen van de rechten en vrijheden van de betrokkenen en procedurele rechtvaardigheid. De functies die het strafproces hiermee beoogt zijn speciale preventie, generale preventie, het voorkomen van eigenrichting, het scheppen van orde en genoegdoening.

Kenmerken

Het karakter van het Nederlandse strafproces wordt gekenmerkt door een rechter die uiteindelijk de eindverantwoordelijke is voor de waarheidsvinding. De officier van justitie heeft een magistrale rol. Zij moet ook de belangen van de verdachte in acht nemen en niet blind staren op een veroordeling. Van de verdachte wordt geen actieve bijdrage verlangd, maar tegenspraak is soms wel geboden.
In Nederland hebben we alleen te maken met beroepsrechters. Er is dan geen deelname van leken, denk aan bijvoorbeeld het jury rechtspraak in Amerika. Wat ook typisch is voor Nederland, is dat het OM het vervolgingsmonopolie heeft. Dus alleen het OM heeft het vervolgingsrecht. Artikel 12 Sv kent een correctiemechanisme hierop.
Een ander kenmerk is dat Nederland een heel efficiënt strafproces kent. Het strafproces is vaak een papieren proces. Getuigen op zitting bijvoorbeeld is meer een uitzondering dan een regel. De efficiëntie komt ook tot uitdrukking in het feit dat er veel zaken buiten de rechter om worden behandeld.

Legaliteitsbeginsel

Het bevorderen van rechtszekerheid en het voorkomen van willekeur door te voorzien in voldoende waarborgen dat op een behoorlijke wijze van strafvorderlijke bevoegdheden gebruik wordt gemaakt. Het strafvorderlijk optreden moet in elk geval op hoofdlijnen in de wet zijn geregeld. Hoe meer er op het spel staat hoe belangrijker een wettelijke grondslag is. Een wettelijke grondslag is vereist als een opsporingsmethode zeer risicovol voor de integriteit en beheersbaarheid van de opsporing is en als de opsporingsmethode meer dan een beperkte inbreuk op grondrechten en vrijheden van burgers maakt. Als er dus sprake is van een meer dan geringe inbreuk dan is er een wettelijke grondslag vereist.
Indien er geen specifieke wettelijke grondslag is vereist dan moet er wel een aanvullende normering zijn op basis van andere rechtsbronnen. Denk bijvoorbeeld dan aan.....read more

Access:

Public

Teksten reader werkblad: Arresten, Materieel strafrecht, criminal law

Deze samenvatting is gebaseerd op het studiejaar 2013-2014.

Samenvatting week 1A - Noot bij HR 31 januari 2012, JN 2012/536 (Runescape)
Samenvatting week 1B - Studieboek materieel strafrecht – C. Klek, p. 18 – 47
Samenvatting week 2B - Basis concepts of criminal law, p. 43 – 57
Samenvatting week 2B II - De strafbaarheid van de rechtspersoon

Samenvatting week 1A - Noot bij HR 31 januari 2012, JN 2012/536 (Runescape)

Op 31 januari 2012 heeft de Hoge Raad twee arresten gewezen waarin hij zijn extensieve interpretatie van artikel 310 Sr bevestigt en wellicht zelfs uitbreidt. Allereerst gaat het om het arrest ‘De sim-kaart-zaak’ (NJ2012/535). In dit arrest wordt de verdachte veroordeeld wegens diefstal van belminuten toebehorende aan S. Werkgever S. had aan werknemer K. een sim-kaart verstrekt waarmee K mocht telefoneren. Toen deze kaart later werd gevonden door de verdachte heeft hij deze in zijn telefoon gestoken en is daarmee gaan bellen. Wanneer het telecommunicatiebedrijf bij S een hoge rekening aanbied, blijkt het dat de verdachte een aanzienlijk bedrag aan telefoonkosten gemaakt heeft. De verdachte voert vervolgens in cassatie aan dat belminuten niet kunnen gelden als ‘enig goed’ in de zin van artikel 310 Sr. Het cassatieberoep wordt door de Hoge Raad verworpen.
Auteur N. Keijzer maakt in deze annotatie met betrekking tot de sim-kaart-zaak onderscheid tussen twee soorten belminuten. Belminuten R en G zijn volgens hem de tijd welke gedurende daadwerkelijk is getelefoneerd en het in rekening brengen van de kosten van gevoerde gesprekken. Noch de gesprekken noch de duur daarvan brengt men door het bellen in zijn feitelijke macht, deze behoren namelijk tot het verleden. Belminuten R en G zijn dus niet aan te merken als enig goed dat vatbaar is voor wegneming. Echter daarnaast bestaan er Belminuten V, dit zijn vrije belminuten en hebben, in tegenstelling tot belminuten R en belminuten G, betrekking op nog te voeren gesprekken. Hierbij kan gedacht worden aan prepaid belminuten. Door verlies van de sim-kaart kunnen deze belminuten verloren gaan en daarom kunnen deze belminuten gelden als ‘enig goed’ in de zin van artikel 310 Sr.

Ten tweede behandeld N. Keijzer ‘De RuneScape-zaak’. In dit arrest wordt de verdachte en zijn mededader veroordeeld wegen diefstal (met geweld) van virtuele voorwerpen. In het kader van het internetspel RuneScape beschikte P over twee virtuele voorwerpen, een masker en een amulet. Vervolgens hebben de verdachte en zijn mededader, nadat ze P met geweld hadden gedwongen tot inloggen, deze virtuele voorwerpen uit P zijn account overgebracht naar die van de verdachte. De verdachte voert in cassatie aan dat virtuele voorwerpen niet kunnen gelden als ‘enig goed’ in de zin van artikel 310 Sr. Het cassatieberoep wordt door de Hoge Raad verworpen.
Auteur N......read more

Access:

Public

Hoorcollege 7 Materieel Strafrecht, Bachelor Jaar 2 Rechtsgeleerdheid

Hoorcollege 7 Materieel Strafrecht

Plaatsbepaling

Art 51 Sr: wie kunnen dader van een strafbaar feit zijn?

1. Natuurlijke personen

- Fysieke plegers

- Deelnemers (medeplegers, uitlokkers, doen plegers)

- Functionele daders/plegers

- Feitelijke leidinggevers en opdrachtgevers

2. Rechtspersonen

- Vooral de privaatrechtelijke rechtspersonen

- Met rechtspersonen gelijk te stellen entiteiten volgens art. 51 lid 3 Sr (Vof, maatschap e.d., zie overzicht in Werkboek)

- Publiekrechtelijke rechtspersonen?

Functioneel daderschap (1)

Kern en achtergrond

- Strafrechtelijke aansprakelijkheid van natuurlijk persoon als pleger voor feitelijk door een ondergeschikte uitgevoerd strafbaar feit vanwege functionele verantwoordelijkheid

- Past in samenleving waarin organisaties en verbanden in het dagelijks leven actief zijn

- De kern is gelegen in de strafrechtelijke aansprakelijkheid (als dader) voor een feitelijk gezien door een ander uitgevoerd strafbaar feit

o Hieraan ligt de interpretatie van de delictsomschrijving ten grondslag

o Functionele betrokkenheden van personen komen steeds meer naar voren -> dit zie je met name in de sociaaleconomische context (zie arrest IJzerdraad uit 1954) maar geldt in het algemeen

Uitbreiding van strafrechtelijke aansprakelijkheid

- Naast fysieke pleger ook functionele pleger

- Soms is alleen functionele pleger normadressaat

- Er zijn delicten waarbij het functioneel daderschap uitgesloten is

Toerekeningsconstructie

- Gedraging van fysieke pleger wordt toegerekend aan een ander

- Alleen toerekenen indien voldaan aan bepaalde criteria

- Expliciete toepassing in de rechtspraak is schaars

o Komt bijvoorbeeld niet expliciet naar voren in bewijsvoering

o Er is een vrij fikse overlap met de deelnemingsregeling

o Sinds 1976 zijn ook rechtspersonen aansprakelijk (via art. 51 Sr)

Functioneel daderschap (2)

Kernoverweging uit HR IJzerdraad

- Een eenmanszaak is een rechtspersoon zonder rechtspersoonlijkheid

- Eenmanszaak had een partij ijzerdraad ingevoerd vanuit Finland naar Nederland

- Hiervoor was een aanvraagformulier voor vergunning nodig

- Eigenaar eenmanszaak liet dit formulier door de exportmanager invullen (valsheid in geschrifte)

- Rechtsvraag: kan de eigenaar van de eenmanszaak hier aansprakelijk gesteld worden als dader?

- Hof: Ja

- HR: Niet erg duidelijk wat de betrokkenheid van de verdachte was

- Kernoverweging (p.43 linksonderin bundel)

o ‘’Dat toch handelingen (…) slechts dan waren aan te merken als gedragingen van verd., indien verd. erover vermocht te beschikken, of die handelingen al dan niet plaatsvonden, en deze behoorden tot de zodanige, welker plaatsvinden blijkens den loop van zaken door verd. werd aanvaard of placht te worden aanvaard’’

o Twee hoofdvereisten (cumulatief) -> Ijzerdraadcriteria

§ Beschikkingscriterium

· Beschikkingsmacht

· Feitelijke zeggenschap, al dan niet met juridische zeggenschap

· Kunnen ingrijpen en/of kunnen bewerkstelligen

§ Aanvaardingscriterium

· Een bepaalde houding met een wilselement

· Hoeft niet expliciet te blijken; kan volgen uit stelselmatig gedrag, onvoldoende toezicht

· En uit niet naleven zorgplicht

· Bevat wilselement (aanvaarden -> associatie met voorwaardelijk opzet, maar is niet hetzelfde!!)

· Aanvaarding hoeft niet expliciet te blijken

o Kan ook uit stelselmatigheid/onvoldoende toezicht blijken

· Uitbreiding: schending van de zorgplicht/onvoldoende zorg door de dader om het feit te voorkomen valt nu ook onder het aanvaardingscriterium

Aansprakelijkheid van de rechtspersoon

Invoering art. 51 Sr in 1976

- Waarom geen strafrechtelijke aansprakelijkheid.....read more

Access:

Public

Hoorcollege 8 Materieel Strafrecht, Bachelor Jaar 2 Rechtsgeleerdheid

Hoorcollege 8 Materieel Strafrecht

HR Zwarte Ruiter 1957

- Tenlastelegging van 20 feiten: o.a. poging tot doodslag en meerdere overvallen

- Opgepakt en veroordeeld

- Werd volgens lange tenlastelegging bestraft -> 15 jaar cel + tbs met dwangverpleging -> verminderd toerekeningsvatbaar verklaard -> zie noot arrest van Willem Pompe

Strafrechtelijke sanctietoemeting

- HR de zwarte ruiter

o De casus

o Recapitulatie week 39: verminderde toerekenbaarheid

o De toegemeten sancties

o Straf naar de mate van schuld?

Rechtvaardiging van het strafrecht en de straf

- Strafrecht als probleem

o Hoge verwachtingen en beperkte mogelijkheden

o Ingrijpende overheidsmacht

§ Materieel strafrecht maakt strafoplegging mogelijk (leedtoevoeging), strafproces kent allerlei ingrijpende bevoegdheden etc.

- Waartoe bestaat (materieel) strafrecht

o Hoofddoel: voorkomen van eigenrichting

o Achtergrond: maatschappelijk contract-denken

§ Iedere burger staat een klein deel van zijn individuele vrijheid af -> al deze deeltjes worden door de overheid gebruikt om overige individuele vrijheden te beschermen

- Rechtvaardiging van de straf

o Absolute theorieën

o Relatieve theorieën

o Verenigingstheorieën

Retributivisme

- Vergelding als grondslag van de straf

o Absolute theorie: rechtvaardiging straf staat los van de effect (omdat is misdaan; quia peccatum)

o Bestraffing van schuldigen is verdiend en daarmee intrinsiek goed

§ ‘’schuldigen verdienen straf op grond van het feit dat ze een strafbaar feit hebben gepleegd in het verleden’’

§ Retrospectief: er wordt teruggekeken in de tijd naar het strafbare feit, de schuldige wordt gestraft

o Proportionaliteit van de straf

§ Straf mag niet onnodig zwaar zijn (niet zwaarder dan de ernst van het feit en de schuld van de dader) -> straftoemetingsschuld

o Herstel van een balans

§ Verstoring in het maatschappelijk evenwicht door strafbare daad

§ Balans moet worden vereffend/hersteld/vergolden -> gebeurt door middel van strafoplegging

- Twee varianten van de retributivistische theorie (vergeldingsdenken)

o Positief retributivisme: gerechtigheid eist bestraffing van schuldige (theorie van Emmanuel Kant) -> iedere dader die schuldig wordt bevonden, moet per se een straf ondergaan -> rigide manier van denken

§ Bezwaar tegen deze theorie door Keizer: het ‘’waarom’’ ontbreekt

o Negatief retributivisme: alleen schuldige mag (niet moet) worden bestraft

§ Straffen is een plicht (geen noodzaak) -> in evenredigheid met de ernst van het feit en de schuld van de dader

Utilitarisme

- Verwachte nut als grondslag van de straf

o Relatieve theorie: rechtvaardiging straf is gebonden aan de effecten (opdat niet wordt misdaan; ne peccetur)

o Nut van bestraffing ligt in reductie en preventie van criminaliteit

§ Er wordt dus niet gestraft opdat er iets in het verleden is bestaan, maar opdat het in de toekomst niet opnieuw wordt begaan

o Straf is dus geen ‘recht’ maar een instrument voor het bereiken van toekomstige doelen

o Prospectieve oriëntatie

o ‘’De staat is eigenlijk een soort noodzakelijk kwaad in de samenleving, die tot stand komt doordat ieder lid van de samenleving een klein deeltje van zijn eigen vrijheid opoffert aan de soeverein om het volk te beschermen’’ -> sociaal-contract denken van Cesare Beccaria (je hebt een instrument nodig om tegen heerszuchtige en egoïstische neigingen van leden van.....read more

Access:

Public

Hoorcollege 6 Materieel Strafrecht, Bachelor Jaar 2 Rechtsgeleerdheid

Hoorcollege 6 Materieel Strafrecht

Plaatsbepaling

- Deelneming is uitbreiding van strafrechtelijke aansprakelijkheid

· Uitgangspunt is aansprakelijkheid van de pleger -> diegene die alle delictsbestanddelen zelf vervult

· Deelneming leidt tot aansprakelijkheid van diegenen die een bijdrage aan het delict hebben geleverd

· Betrokkenheid van meer personen kan een delict bedreigender en ernstiger maken -> er zijn strafbare feiten die niet door slechts één persoon kunnen worden gepleegd (bijvoorbeeld een bankoverval).

· Voorafgaande (consecutieve) en gelijktijdige (simultane) vormen van deelneming

· Meervoudige (als betrokkene op verschillende manieren betrokken bij het strafbare feit) of samengestelde (keten van deelnemingen) deelneming

· Bijdrage aan een strafbaar feit na voltooiing van dat feit kan niet als deelneming gezien worden (in de loop der tijd kan het wel meewegen met de vaststelling van deelneming)

Plegers

Doen plegers

Uitlokkers Daders

Medeplegers

Medeplichtige

Algemene kenmerken deelneming

Accessoriteit-vereiste

· Alleen deelneming als een strafbaar feit is begaan (inclusief poging of voorbereiding). Medepleging is niet als zodanig strafbaar, maar moet betrekking hebben op een bepaald gronddelict.

· Een rechtvaardigingsgrond geldt ook voor een deelnemer (als één van de deelnemers in noodweer heeft gehandeld, kunnen de andere deelnemers ervan profiteren, want het neemt de wederrechtelijkheid van het ten laste gelegde feit weg) -> de schulduitsluitingsgrond niet.

· In beginsel kan er geen sprake zijn van een poging tot deelneming, tenzij art. 46a Sr -> poging om iemand te bewegen tot het tot het begaan van het strafbare feit (mislukte uitlokking).

Dubbel opzet-vereiste

- Opzettelijk verrichten van de deelnemingsgedraging

- Opzet op het grondfeit -> doleuze delicten

· Globaal opzet

· Voorwaardelijk opzet volstaat

· Geen opzet vereist t.a.v. geobjectiveerde bestanddelen

· Kwestie van uiteenlopend opzet

Doen plegen

Kern van doenplegen

· De doenpleger is diegene die het feit pleegt door tussenkomst van een ander die als werktuig fungeert voor de doenpleger. Hij zorgt ervoor dat iemand anders een strafbaar feit pleegt (denk aan het melk- en waterarrest. De doenpleger is strafbaar, de tussenpersoon niet.

Vereisten

- Feitelijke gedraging door een ander laten verrichten

- Straffeloosheid van feitelijke pleger (bv opzet ontbreekt, of op een strafuitsluitingsgrond beroepen)

- Dubbel opzet -> op het doen verrichten van de feitelijke gedraging door een ander en op het grondfeit.

- Accessoriteit: het grondfeit (incl. poging of voorbereiding) is voltooid.

Afbakening met uitlokking

Bij doen plegen is vereist dat de feitelijke pleger straffeloos is, bij uitlokking is dit geen vereiste.

Uitlokken

Kern van de uitlokking

· Door het aanwenden van bepaalde uitlokkingsmiddelen een ander bewegen tot het begaan van een strafbaar feit

· Gaat aan strafbare feit vooraf (voorafgaande deelneming)

Vereisten

1. Uitlokkingsmiddel uit art. 47 lid 1 sub 2 Sr (bv smeken valt er niet onder)

2. Psychische causaliteit -> het gewekte wilsbesluit om een strafbaar feit te gaan plegen -> er is sprake van uitlokking als de uitgelokte voorafgaand van het feit niet het plan had om het feit te begaan, maar na de uitlokking wel

3. Dubbel.....read more

Access:

Public

Notes_Inleiding strafrecht_UU

Week 1: Inleiding strafrecht
Hoorcollege 1: Beginselen en achtergronden van het strafrecht
Hoorcollege 2: Beginselen en achtergronden van strafprocesrecht
Werkgroepopdrachten uit week 1
Werkgroepaantekeningen
Week 2: Vooronderzoek en dwangmiddelen
Hoorcollege 1: Structuur van en deelnemers aan het strafproces
Hoorcollege 2: Fasen en vormen van opsporing
Werkgroepopdrachten uit week 2
Week 3: Vervolging en terechtzitting
Hoorcollege 1: Het vooronderzoek: gematigd inquisitoir
Basiscollege over opdrachten
Werkgroepopdrachten uit week 3
Aantekeningen werkgroep
Week 4: Strafbaar feit en legaliteit
Werkgroep opdrachten
Aantekeningen werkgroep
Week 5: De subjectieve zijde van het delict: opzet
Hoorcollege 1
Werkgroepopdrachten
Aantekeningen werkgroep
Week 6: de subjectieve zijde van het delict: culpa
Hoorcollege 1
Basiscollege opdrachten
Aantekeningen basiscollege
Werkgroepopdrachten
Aantekeningen werkgroep
Week 7: de strafuitsluitingsgronden
Hoorcollege
Werkgroepopdrachten
Aantekeningen werkgroep
Basiscollege opdrachten
Basiscollege
Week 8: Sanctierecht
Basiscollege opdrachten
Aantekeningen basiscollege
Werkgroepopdrachten
Aantekeningen werkgroep

Week 1: Inleiding strafrecht

Hoorcollege 1: Beginselen en achtergronden van het strafrecht

Definities van strafrecht

Het materiële strafrecht
- Het geheel van rechtsvoorschriften dat aangeeft voor welke gedragingen straf [kan of] behoort te worden toegepast en waarin de straf behoort te bestaan (= voorganger van onze docent; Pompe)
- Het algemeen deel (boek 1 van wetboek van strafrecht, algemene leerstukken van strafrechtelijke aansprakelijkheid) en het bijzonder deel
Het strafprocesrecht
- Het strafprocesrecht bepaalt hoe en door wie wordt onderzocht of een strafbaar feit is begaan en door wie en naar welke maatstaven daarover en over de daaraan te verbinden strafrechtelijke sancties wordt beslist (Corstens/Borgers)
- Het strafprocesrecht normeert de schakel tussen het strafbare feit en de (in beginsel) door de rechter op te leggen sanctie
- Schakel tussen vermoeden strafbaar feit en de straf zelf. De route daartussen.
Het strafrechtelijk sanctierecht
- Het strafrechtelijk sanctierecht regelt de inhoud en wijze van tenuitvoerlegging van de strafrechtelijke sancties

Cijfers:

Overtredingen worden door de kantonrechter behandeld.
Ernstige strafbare feiten/misdrijven worden door de rechtbank behandeld.
50/50 OM en rechter, meer dan 90% van de gevallen worden veroordeeld.
Overheid is de enige die een strafvervolging
Publiekrecht: burger die dus iets misdaan heeft, worden beoordeeld door het OM (officieren van justitie) en ze zitten magistratuur (rechters)
Individuen, burgers staan allemaal stukje van hun vrijheid af > democratische rechtsstaat, stoppen dit in een publiek lichaam (overheid) zodat de mensen zo goed mogelijk worden beschermd.
De burger mag zelf

Access:

JoHo members

Materieel Strafrecht - UL B2 - StudyNotes (2015-2016)

Deze aantekeningen zijn gebaseerd op het vak Materieel Strafrecht in 2015-2016.

Bevat aantekeningen bij de eerste 11 hoorcolleges en werkgroepen 3 t/m 9.

Hoorcollege week 1

Hoe dit college eruit ziet

In dit college wordt praktische informatie gegeven over hoe het vak materieel strafrecht eruit ziet, wat je kan verwachten, hoe het tentamen eruit zal zien, accenten van dit vak en ten slotte wordt er een inleiding in het materiële strafrecht gegeven.

Vakinformatie

Materieel strafrecht is een onderdeel van de drie bachelorvakken over strafrecht. De andere twee zijn inleiding strafrecht en strafprocesrecht. Het vak materieel strafrecht ziet op de strafrechtelijke aansprakelijkheid. Wie, waarom, wanneer, maar ook wie, waarom en wanneer niet? Hierbij horen de leerstukken, waar in dit vak de ondergrenzen belangrijk zijn. Wanneer is er minimaal sprake van het desbetreffende leerstuk? Wat zijn de lichtste criteria? Hierbij wordt ook genoemd dat voorwaardelijk opzet een belangrijk onderdeel vak is, aangezien dit de lichtste vorm van opzet is. Voorwaardelijk opzet: het wetens en willens een aanmerkelijke kans aanvaarden.

Overview van het materiële strafrecht

Het materiële strafrecht bepaalt wie wanneer en waarom strafrechtelijk vervolgd zou kunnen worden. Of dit gebeurt en hoe dit gebeurt is strafprocesrecht. Materieel strafrecht ziet alleen op de strafrechtelijke aansprakelijkheid. Essentieel voor strafrechtelijke vervolging zijn de strafbaarstellingen. Dit zijn de wetsbepalingen die bepaalde gedragingen verbieden. Dit zijn dus de artikelen uit Sr als 287, 310, 350 Sr en nog vele anderen, maar dit zijn vrij bekenden. Indien bestanddeel voor bestanddeel bewezen kan worden dat deze gedraging plaats heeft gevonden, dan is er sprake van een strafbare gedraging. Daarna kan er nog gekeken worden naar rechtvaardiging of strafuitsluiting, maar dat is pas relevant op.....read more

Access:

Public

Strafrecht 3 - RUG - Aantekeningen hoorcolleges 2015/2016

College 1
College 2
College 3
College 4
College 5
College 6
College 7

College 1

Het eerste hoorcollege geeft een inleiding van het strafprocesrecht en zal nader ingaan op de aard en het doel van de strafvordering en het EVRM. Het tweede hoorcollege gaat over het voorbereidend onderzoek. Beide colleges worden gegeven door dhr. Keulen.

Strafvordering

Het hoofddoel van de strafvordering is het verzekeren van de juiste toepassing van materieel strafrecht. Voorbeelden daarvan zijn diefstal en moord. In het opsporingsonderzoek betekent dat dat het strafbare feit opgehelderd dient te worden: is er sprake van diefstal? Vervolgens moet men de aanwijzingen uit het vooronderzoek concretiseren in de procedure. Wanneer men dan kan vaststellen dat de verdachte schuldig is ten aanzien van diefstal, dan is het straf- procesrecht juist toegepast. Het hoofddoel is tweeledig. In de eerste plaats moeten schuldigen gestraft worden en ten tweede moet worden voorkomen dat onschuldigen worden gestraft. De laatste doelstelling weegt zwaarder dan de eerste doelstelling, zo blijkt uit artikel 338 Sv: “Het bewijs dat de verdachte het tenlastegelegde feit heeft begaan, kan door de rechter slechts worden aangenomen, indien hij daarvoor uit het onderzoek op de terechtzitting oor de inhoud van wettige bewijsmiddelen de overtuiging heeft bekomen.” Dit betekent echter niet dan men voor 100% overtuigd moet zijn van de schuld van een verdachte. Twijfel is aanvaardbaar, zo blijkt uit het Lucia de B-arrest. In dit arrest bleef Lucia de B. ontkennen dat ze kleine kinderen had vermoord in het ziekenhuis waar ze werkte. Ondanks het feit dat ze bleef ontkennen, werd ze wel vervolgd. Het dagboek dat ze bijhield speelde een belangrijke rol ten aanzien van het bewijs, waardoor de rechtbank haar toch heeft veroordeeld. Na herziening kwam men pas tot vrijspraak. Het strafrecht dient haar functie niet, wanneer men 100% overtuigd moet zijn, omdat dan bijna iedereen wordt vrijgesproken. Het tweeledige hoofddoel omvat enkele waarborgen. De waarborgen verschillen ten aanzien van zware en lichte delicten. In een strafbeschikking kan de officier van justitie een OM-afdoening opleggen. Dit is bij lichte delicten aanvaardbaar, maar niet bij zware delicten, omdat daar andere waarborgen een rol spelen. Bij zware delicten zal men tot langere gevangenisstraffen moeten komen, wat niet mogelijk is via OM-afdoening. Aangezien de kosten van het strafprocesrecht dienen te worden betaald door de belasting- betaler, moet men afwegingen maken met betrekking tot de waarborgen.

Het hoofddoel is niet de enige verklaring voor de manier waarop de strafvordering is ingericht. Wat ook meetelt is de eerbiediging van de rechten en vrijheden van de verdachte. Zo heeft een verdacht het zwijgrecht op grond van artikel 29 Sv en bestaat er een limitering van het voorarrest. Artikel 29 Sv bepaalt: “In alle gevallen waarin iemand als verdachte wordt gehoord, onthoudt de verhorende rechter of ambtenaar zich van.....read more

Access:

Public

Oefententamen_Inleiding Strafrecht_UU_#1

Bevat oefenvragen ter voorbereiding op het tentamen, inclusief antwoordsleutel

Oefententamen (2010)

Deel I

Op 09 december 2009 gaat de 19-jarige Sjoerd naar zijn lokale buurtsuper om daar lekkernijen te gaan stelen. Aangezien de buurtsuper al vaker het slachtoffer is geworden van winkeldiefstallen heeft de eigenaar een particulier beveiligingsbureau ingeschakeld. De aanwezige particuliere beveiliger die in de winkel een oogje in het zeil houdt, doet zijn werk goed en Sjoerd merkt dat hij continu in de gaten wordt gehouden door de beveiliger. Sjoerd probeert de blik van de beveiliger te ontwijken, maar dit lukt hem niet.

Sjoerds kansen keren op het moment dat er twee Marokkaanse jongens de winkel binnenlopen. Vanaf dat moment is de aandacht van de beveiliger voor Sjoerd onmiddellijk verdwenen. Sjoerd ziet zijn kans schoon om even flink in één van de schappen met lekkernijengoed te graaien en in een paar seconden heeft hij zijn jas- en broekzakken goed gevuld met Marsen, KitKats en ander lekkernijengoed. Als hij de twee Antillianen ziet naderen, loopt hij snel verder en doet hij alsof er niets aan de hand is. De Marokkaanse jongens blijven ongeveer een minuut staan bij hetzelfde schap waar Sjoerd even daarvoor stond. Beide jongens is niet ontgaan dat de beveiliger hen opzichtig volgt en vanaf een afstand in de gaten blijft houden. Geïrriteerd door het gedrag van de beveiliger, waaruit in hun ogen onmiskenbaar een stereotiep vooroordeel spreekt, lopen zij in stevige pas langs de kassa richting de uitgang van de winkel, hun handen ondertussen diep in de jaszakken van hun bomberjacks houdend.

Als de beveiliger de jongens volgt, passeert hij het haast leeg gegraaide schap, waarvan hij weet dat het een paar minuten geleden nog helemaal was gevuld. Daarop snelt hij naar de uitgang en verspert deze, om vervolgens beide Marokkaanse jongens aan te houden en te fouilleren.

Vraag 1

Kan de beveiligingsmedewerker de Marokkaanse jongens op het moment dat hij hun wil gaan fouilleren aanmerken als verdachten in de zin van art. 27 Sv? Ga er voor vraag 2, ongeacht uw antwoord bij vraag 1, vanuit dat beide jongens zijn aan te merken als verdachte.

Vraag 2

Is de fouillering door de beveiligingsmedewerker rechtmatig?
Hoe zou uw antwoord onder a. luiden indien de fouillering had plaatsgevonden door een agent, nadat deze door de beveiligingsmedewerker was geïnformeerd over hetgeen hij in de winkel had waargenomen?

Deel II

Als de beveiliger druk bezig is met het fouilleren van de tweede Marokkaanse jongen, probeert Sjoerd langs het drietal naar buiten te glippen. Hij struikelt echter over de drempel en valt voorover op de grond. Het lekkernijengoed dat hij in zijn jas- en broekzakken had verstopt schiet alle kanten op, zodat de grond om hem heen ligt bezaaid met lekkernijengoed. Na zijn val weet Sjoerd echter snel op te krabbelen en half op zijn voeten staand en zonder om zich heen te kijken sprint hij de winkel uit. Als hij de winkel uit rent, botst hij op straat tegen een nietsvermoedende bejaarde.....read more

Access:

JoHo members

Inleiding strafrecht - UU - B1 - Oefententamen 2012

Vragen

Deel A

Casus: Vakantiecontrole

In de zomer van 2010 gaat de in Arnhem woonachtige Simon op vakantie naar Spanje. Dat doet hij ieder jaar. Hij verblijft in een gehuurd appartement aan de Spaanse kust, vlak bij Barcelona.

Als Simon begin augustus vanuit Spanje terug naar Nederland rijdt, wordt zijn auto vlak na het passeren van de Nederlandse grens aan een zogenaamde vakantiecontrole onderworpen. Met dergelijke jaarlijkse controles wil het Korps Landelijke Politiediensten de veiligheid op de weg in de vakantietijd vergroten. Daarom worden personenauto’s steekproefsgewijs aan een controle onderworpen.

Simon wordt door motoragenten naar een parkeerplaats gedirigeerd waar een mobiele keuringsinstallatie staat. De KLPD-agent sommeert Simon zijn auto op een mobiele brug te rijden, zodat ook de onderkant van de auto kan worden gecontroleerd. Als de auto op de brug staat, blijkt dat er aan de onderkant van de wagen metalen constructies zijn bevestigd, waarin zich pakketjes bevinden. Die pakketjes bevatten, zo blijkt na controle door de politie, flinke hoeveelheden heroïne. In totaal gaat het om 10 kilogram.

Simon wordt door KLPD-agenten direct aangehouden op grond van verdenking van overtreding van de Opiumwet. Meer in het bijzonder gaat het om verdenking van het opzettelijk invoeren van heroïne (art. 2, aanhef en onder A, Opiumwet juncto art. 10 lid 5 Opiumwet). Simon sputtert hevig tegen. Hij roept dat hij erin is geluisd.

Bij het beantwoorden van de onderstaande vragen kunt u ervan uitgaan dat de verkeerscontrole rechtmatig is geschied en dat de resultaten van die controle mogen worden gebruikt in de strafzaak tegen Simon.

Deel I

Stel dat de aanhouding rechtmatig was en dat Simon aansluitend op rechtmatige wijze in verzekering is gesteld. De officier van justitie is van oordeel dat Simon langer in voorarrest moet blijven. Hij vordert daarom tijdig bij de rechter-commissaris de inbewaringstelling van Simon. In zijn vordering stelt de officier van justitie dat het onderhavige delict een maximale gevangenisstraf van twaalf jaar kent, en dat deze strafbedreiging aangeeft hoe ernstig deze zaak is. Om die reden is inbewaringstelling op haar plaats, aldus de officier.

Vraag 1

Beoordeel of aan de voorwaarden van artikel 67 Sv is voldaan.
Beoordeel de juistheid van het standpunt dat de officier van justitie in zijn vordering inneemt.

Deel II

Stel: het komt tot een strafzaak. Simon wordt gedagvaard. Tijdens het onderzoek ter zitting betoogt de raadsman dat Simon de heroïne niet opzettelijk heeft ingevoerd. Simon heeft altijd ontkend dat hij opzet op de invoer heeft gehad. Tijdens de zitting verklaart hij:

“Op 5 augustus 2010 ben ik om ongeveer 14.00 uur via de grensovergang bij Maastricht vanuit België Nederland ingereisd. Ik kwam uit Spanje. Ik wist niet dat er pakketten heroïne onder de auto bevestigd waren. Een dag voordat ik naar Spanje ging, heb ik die auto zelf in Arnhem gekocht. Het is een auto uit het jaar 1982 Ik heb er € 3.000,- voor betaald. Ik ben alleen van en naar Spanje gereden. Ik heb tijdens mijn vakantie in Barcelona twee Spaanse jongens ontmoet......read more

Access:

JoHo members

Oefententamen Inleiding Strafrecht UU 3

Open vragen
Modelantwoorden

Oefentoets Inleiding strafrecht 3

Open vragen

Casus I

Jan is in het weekend alleen thuis. Dat is voor hem een reden om een mooi feestje te geven. Het feest vindt plaats in de tuin, waarbij ook een vuurkorf wordt aangestoken. Rond twaalf uur besluiten de feestgangers verder te gaan feesten in een kroeg. Omdat het begint te regenen, zet Jan de vuurkorf onder het rieten afdakje van de houten schuur. Hij dooft het vuur in de korf tot een licht smeulend vuurtje. Verder schuift hij voor de zekerheid de in de buurt van de vuurkorf op de grond liggende brandbare voorwerpen aan de kant. Jan vertrekt naar de kroeg. Een half uur later laait het vuur in de vuurkorf op door een opstekende wind, waardoor het vuur overslaat op de houten schuur en deze binnen korte tijd volledig afbrandt. Jan wordt vervolgd voor primair brandstichting (art. 157 Sr) en subsidiair brand door schuld (art. 158 Sr). Op de zitting verklaart hij onder andere dat hij had gehoord dat voor het einde van de avond veel wind was voorspeld.

Vraag 1

De rechtbank besluit Jan vrij te spreken van brandstichting, omdat zij meent dat het opzet van Jan niet kan worden bewezen. Volgens welke redenering mag de rechtbank motiveren dat geen sprake is geweest van opzet? Je mag ervan uitgaan dat alle in de casus genoemde feiten uit bewijsmiddelen blijken. (6 punten)

Vraag 2

Mag de rechtbank brand door schuld bewezen verklaren? (3 punten)

Casus 2

Een zakkenroller leeft op straat. Op een zaterdagavond loopt ze langs een vol terras in Utrecht en pakt ze haar kans. Uit de tas van een gast pikt zij een portemonnee. Dit wordt gezien door een ober en deze waarschuwt de politie en geeft een gedetailleerd signalement op. De politie kan daaraan met grote zekerheid afleiden om wie het gaat. Twee dagen later zien twee agenten de vermoedelijke zakkenroller op straat lopen. Zodra ze de agenten ziet, rent ze weg. Na een achtervolging wordt ze aangehouden op verdenking van diefstal (art. 310 Sr). Ze nemen haar mee naar het bureau. Op maandagavond om 21.00 uur geeft de hulpofficier van justitie het bevel tot ophouden voor onderzoek. De politie slaagt er tijdens het onderzoek niet in de identiteit van de vrouw te achterhalen.

Vraag 3

Waren de politieagenten bevoegd om de vrouw aan te houden? (4 punten)

Vraag 4

Tot welk tijdstip mag de vrouw worden opgehouden voor onderzoek? (3 punten)

Vraag 5

Lees het volgende nieuwsbericht:

www.nu.nl/binnenland/4044175/vervolgt-activist-uitspraak-fuck-koning.html

Waarom is het bericht ten aanzien van de strafbeschikking niet correct? (2 punten)

Modelantwoorden

Casus 1

Vraag 1

Jan.....read more

Access:

JoHo members

Oefententamen Inleiding Strafrecht UU 2

Oefentoets #2 (2013)

Deel A: Casus telefoonverkoop

Deel I

Op 29 februari 2016 krijgt de politie een melding dat op een parkeerterrein bij Schiphol al enige tijd een auto staat. In de auto bevindt zich een persoon. Het parkeerterrein staat bij de politie bekend als een plek waar regelmatig gestolen telefoons worden verhandeld. De politie trekt het kenteken van de auto na. De auto blijkt op naam te staan van Dmitri Ivanovna. Dmitri is twee jaar geleden al een keer veroordeeld voor heling (artikel 416 Sr).

Politieagenten Simons en Derksen betreden het parkeerterrein en treffen daar de auto aan met een man in de bijrijderstoel. Simons klopt op het raam van de auto en de man stapt uit. Terwijl de man uitstapt, ziet Simons een doos met smartphones die op de grond staat. Met behulp van het identiteitsbewijs van de man stelt politieagent Simons vast dat de man Dmitri Ivanovna is. “Volgens een melding zit u hier al een tijdje. Wacht u soms op iemand?”, vraagt Simons. “Klopt”, zegt de man. “Ik wacht op iemand aan wie ik een telefoon via Internet heb verkocht. De koper zou die hier vandaag komen ophalen. Dat zal nu wel allemaal niet doorgaan, want mijn vriend heeft die telefoon gejat en dat zult u wel niet zomaar laten gebeuren, denk ik.”

Vraag 1

a. Is Dmitri, voordat politieagent Simons hem de vraag stelt, te beschouwen als verdachte?

b. Had politieagent Simons aan Dmitri de cautie moeten geven, voordat hij hem de vraag stelde?

Deel II

Dmitri wordt voor de politierechter gedagvaard wegens heling (artikel 416 Sr). De tenlastelegging luidt:

‘Aan de verdachte wordt tenlastegelegd dat hij op of omstreeks 29 februari 2016 in de gemeente Amsterdam, nabij Schiphol, een smartphone voorhanden heeft gehad, terwijl hij ten tijde van het voorhanden krijgen van die smartphone wist dat het een door diefstal, althans misdrijf, verkregen goed betrof.’

De advocaat voert tijdens het onderzoek ter terechtzitting het verweer dat de tenlastelegging niet voldoende duidelijk is.

Vraag 2

a. Wat zijn de functies van een dagvaarding?

b. Beoordeel de haalbaarheid van het verweer van de advocaat.

Deel III

De officier van justitie eist wegens heling (artikel 416 Sr) een voorwaardelijke gevangenisstraf van twee maanden, met een proeftijd van twee jaar en als bijzondere voorwaarden dat Dmitri gedurende de proeftijd niet op de parkeerplaats bij Schiphol mag komen en geen smartphone voorhanden mag hebben. De advocaat van Dmitri betoogt dat beide voorwaarden ontoelaatbaar zijn, omdat de wet en jurisprudentie daarin niet voorzien. Bovendien betoogt hij dat de duur van de proeftijd te lang is.

Vraag 3

Wat vind je van het betoog van de advocaat?

Deel B: Algemene vragen over de studiestof

Vraag 1

In hoeverre verschilt het oordeel van de Hoge Raad in het arrest Kraken I (HR 2 februari 1971, NJ 1971, 385) van dat van het hof? Gebruik in je antwoord de gebruikte interpretatiemethoden.

Vraag 2

a. Uit welke drie aspecten bestaat voorwaardelijk opzet? Bespreek elk aspect.

b. Hoe kan in een concreet geval.....read more

Access:

JoHo members

Oefententamen Inleiding Strafrecht UU 1

Oefentoets #1 (2009)

Deel A Casus Autokraak

Deel I

Sinds 12 november 2016 is er in Amsterdam een politiecampagne die burgers oproept 112 te bellen bij een dreigende autokraak. Deze campagne is ingesteld omdat er in Amsterdam veel autokraken worden gepleegd. De politie maakt burgers door middel van posters, YouTube-filmpjes en een website attent op vier concrete signalen die vooraf kunnen gaan aan een autokraak:

Signaal 1- Door autoramen kijken

Signaal 2- Op de uitkijk staan en rondhangen

Signaal 3- Regelmatig terugkomen

Signaal 4- Lang rond een auto hangen

De gepensioneerde accountant Ali is via verschillende kanalen bekend geraakt met ‘de vier signalen’. Als hij op een avond een man ziet kijken in vier auto’s die in een rij voor zijn flat staan geparkeerd, aarzelt hij geen moment en belt onmiddellijk 112. In een kort telefoongesprek verzekert de medewerkster van de alarmcentrale Ali dat de politie eraan komt.

Maar Ali wil de man zelf in de gaten houden en loopt de trap af naar de centrale hal van zijn flat. Vanachter een pilaar krijgt Ali mee wat er gebeurt. Hij ziet dat de man een hamer tevoorschijn haalt uit een rugzak en met die hamer het zijraam van een auto inslaat. Op dat moment beseft Ali dat de politie te laat zal komen en dat hij zelf tot actie moet overgaan. Vol spanning rent hij de hal uit.

Buiten aangekomen ziet Ali duidelijk dat de man iets uit de auto grist en in zijn jaszak stopt. Vervolgens rent de man weg. Ali rent achter hem aan, pakt hem stevig vast en houdt hem aan wegens diefstal met braak (art. 311 lid 1 sub 5 Sr).

Beantwoord de volgende vragen gemotiveerd aan de hand van de relevante wetgeving, literatuur en jurisprudentie.

Vraag 1

Is deze aanhouding van de man door Ali rechtmatig?

Deel II

Omdat Ali heeft gezien dat de man iets in zijn jaszak stopte, besluit hij te onderzoeken wat de man precies heeft weggestopt. Ali opent de jaszak van de man en haalt er een gloednieuwe TomTom (een navigatiesysteem) uit.

Ga er bij de bespreking van de volgende vraag van uit dat de man rechtmatig is aangehouden.

Vraag 2

Was Ali bevoegd de man te fouilleren ter inbeslagneming?

Deel III

Ali houdt de man vast totdat twee politieagenten arriveren. Ali overhandigt één van hen de TomTom en zegt tegen de politieagent dat hij deze TomTom zojuist heeft aangetroffen in de jaszak van de man. De man staat er verdwaasd bij en zegt geen woord. De politieagent doorbreekt de stilte door de man te vragen: “Heeft u deze TomTom soms gestolen en wat bent u van plan om met dit apparaat te gaan doen?”

Vraag 3

Schendt de politieagent een rechtsregel door de man meteen deze vragen te stellen?

Deel IV

Helaas is Ali één van de weinige inwoners van Amsterdam die naar aanleiding van de politiecampagne aan de slag gaat. Omdat de campagne weinig effect heeft en er nog steeds veel autokraken worden gepleegd in Amsterdam, stelt het Amsterdamse.....read more

Access:

JoHo members

Tentamentickets Inleiding strafrecht 1617

Bron: Tim van Iersel. Ik ben masterstudent aan de Universiteit van Utrecht. Ik schrijf deze tentamenticket in het studiejaar 2016-2017.

Vak: Inleiding strafrecht, 1ste studiejaar.

Vorm:
Op het eindtentamen worden voornamelijk open vragen gesteld over een concrete casus en over algemene stof. Het kunnen toepassen van wet en jurisprudentie op casus is het belangrijkst. Daarnaast worden vaak enkele open vragen gesteld over de stof, zoals: wat is het verschil tussen voorwaardelijk opzet en bewuste schuld?

Competenties:
In dit vak maak je kennis met het strafrecht. Voor iedereen die later met het strafrecht gaat werken (bijv. als rechter, officier van justitie, advocaat) is dit essentiële stof. Je kunt complexere strafrechtelijke problemen niet doorgronden, laat staan oplossen, als je deze stof niet beheerst. Je leert tevens andere belangrijke vaardigheden, zoals zorgvuldig en begrijpend lezen (dit is en blijft een kunst) en het toepassen van abstracte stof op concrete casus (onmisbaar voor de praktijk, ook buiten het juridisch kader).

Inzicht:
• Het kunnen toepassen van wet en jurisprudentie op concrete casus vergt veel oefening. Geef jezelf daarvoor de tijd en de rust. Je bent niet dom, het is gewoon een moeilijk vak.

• Vergeet de basisbeginselen niet: legaliteitsbeginsel (art. 1 Sr), nulla poena (verbod op terugwerkende kracht), lex certa (bepaaldheidsgebod), subsidiariteit, proportionaliteit, etc.

• In strafrechtelijke casus is de tijdlijn belangrijk. Het begint vaak met een dagelijkse situatie waarin er ‘iets’ strafrechtelijk relevants gebeurt. Vervolgens wordt op een bepaalde manier de politie erbij betrokken. Vaak komt daarna de officier van justitie in beeld en vervolgens de rechter. Houdt dit tijdsverloop in de gaten bij het leren van de stof. Welke wetsartikelen, jurisprudentie en leerstukken zijn van toepassing in welke fasen? Bijvoorbeeld: Diefstal – aanhouding door politie (heterdaad/of juist niet)- verhoor – inverzekeringstelling – dagvaarding en tenlastelegging – onderzoek ter terechtzitting – uitspraak door de rechter. Dit zal je helpen om je kennis te ordenen.

• Om verschillende leerstukken uit elkaar te houden, kan het heel handig zijn om overzichten te maken per onderwerp/leerstuk. Maak bijvoorbeeld mindmaps, of stappenplannen, over verdachte, schuld, culpa en opzet, schuld- en strafuitsluitingsgronden, opsporingsbevoegdheden van politie en officier van justitie. Maak een overzicht van de per gebied relevante wetsartikelen en jurisprudentie, plus sleutelwoorden. Dit zal je helpen om tijdens het tentamen snel de juiste verbindingen te leggen.

• De sleutel tot het oplossen van een casus is een stap-voor-stap benadering. Deze benadering wordt vaak geoefend in de werkcolleges, actieve deelname hieraan is zeer aan te raden. Oefenen, oefenen, oefenen. Practice makes perfect.

• Leer jezelf aan om bij een casus snel te herkennen binnen welke juridische kaders de problematiek wel, en ook vooral niet, valt. Gaat het om de bevoegdheden van de politie? Of gaat het om de strafbaarheid van gedrag en het oordeel van de rechter? Is er sprake van een redelijke verdenking van een strafbaar feit en een verdachte? Gaat het om de zwaarte van de straf? Of zit de moeilijkheid hem in de mate van opzet?

• Maak bij ingewikkelde casus een tekening van de partijen en de relevante handelingen. Dit helpt voor het overzicht.

• Probeer niet vlak van te voren nog kennis te stampen, dat gaat alleen maar ten koste van je concentratie tijdens het tentamen. Je kunt complexe stof niet leren of reproduceren onder grote tijdsdruk, zo werkt ons brein niet.

Leren:
• Kennis van de relevante wettelijke bepalingen en jurisprudentie is belangrijk, maar begrip ervan is nog veel belangrijker. Het heeft weinig zin om zaken letterlijk uit het hoofd te leren. Wel is het belangrijk om tijdens het tentamen snel de juiste informatie te kunnen vinden in de wet of in jurisprudentie en deze goed toe te kunnen passen.

• Markeringen met pen of marker in het wetboek en in jurisprudentie kunnen heel handig zijn om tijdens het tentamen snel de relevante passages en rechtsoverwegingen te vinden.

• Het is meestal toegestaan om bij artikelen in het wetboek verwijzingen op te schrijven naar relevante jurisprudentie of andere artikelen, doen! Dit helpt met het snel leggen van essentiële verbanden. Beter te veel dan te weinig. Denk eraan dat bijna alle praktijkbeoefenaars dit ook doen.

• Hoorcollegesheets zijn vaak handige minisamenvattingen van de stof. De docenten stellen deze meestal zorgvuldig samen, maak daar handig gebruik van.

• Maak ter voorbereiding van het tentamen de werkgroepopdrachten opnieuw en controleer je antwoord. Ook het maken van oefententamens is sterk aan te raden. Het liefst minstens drie dagen van tevoren, zodat je met enige rust kunt leren van de fouten die je maakt.

Inleiding Strafrecht

Op het eindtentamen worden voornamelijk open vragen gesteld over een concrete casus en over algemene stof. Het kunnen toepassen van wet en jurisprudentie op casus is het belangrijkst. Daarnaast worden vaak enkele open vragen gesteld over de stof, zoals: wat is het verschil tussen voorwaardelijk opzet en bewuste schuld?

Volledigheid bij het maken van je tentamen Strafrecht

Let op dat je bij Strafrecht zoveel mogelijk op schrijft, bij strafrechtelijke vakken is het zaak dat je antwoord zo uitgebreid mogelijk is en dat je alle relevante arresten noemt en op schrijft waarom ze relevant zijn bij deze desbetreffende casus.

Samenvatting: Studieboek Materieel Strafrecht

Deze samenvatting is gebaseerd op collegejaar 2012-2013. Bekijk hier ons huidige aanbod.

DEEL A: ESSENTIALIA VAN HET NEDERLANDSE STRAFRECHT
DEEL B HET LEGALITEITSBEGINSEL
DEEL C DE WEDERRECHTELIJKHEID
DEEL D DE SCHULD
DEEL E CAUSALITEIT
DEEL F DE STRAFUITSLUITINGSGRONDEN
DEEL G POGING EN VOORBEREIDING
DEEL H DE DEELNEMING
DEEL I HET DADERSCHAP VAN DE CORPORATIE
DEEL J DE STRAFRECHTELIJKE SANCTIES EN DE STRAFTOEMETING

Druk: 4e 2010

Auteur: C. Kelk

DEEL A: ESSENTIALIA VAN HET NEDERLANDSE STRAFRECHT

1. Wat is strafrecht?

Strafrecht is het ius puniendi, dat wil zeggen het recht van de staat om burgers te straffen op grond van overtreding van normen en waarden. Het publieke strafrecht wil hiermee ongerichte wraak voorkomen, ofwel voorkomen dat burgers voor eigen rechter gaan spelen waarbij zij de grenzen van het toelaatbare overschrijden. Dit laatste staat bekend als eigenrichting. Volgens velen is het bewaken van de veiligheid en het ordelijk verloop van de samenleving door bepaalde schadelijke en gevaarlijke menselijke gedragingen tegen te gaan door middel van vervolging en bestraffing de belangrijkste functie van het strafrecht.

Het Nederlandse strafrecht bestaat uit een materieel en een formeel gedeelte. Het materiële strafrecht kan gedefinieerd worden als het rechtsgebied dat regelt

welke gedragingen onder welke omstandigheden strafbaar zijn,
waaruit de straffen bestaan en
onder welke voorwaarden het strafrecht mag worden toegepast.

Tot het materiële strafrecht wordt onder andere gerekend:

De algemene bepalingen in het Algemeen Deel van het Wetboek van Strafrecht, inclusief het geheel van alle afzonderlijke strafbepalingen,
Het strafstelsel, de regels betreffende de rechterlijke toepassing van het strafrecht en het executierecht. Dit wordt penitentiair recht genoemd,
De voorwaarden voor vervolgbaarheid, waaraan voldaan moet zijn, voordat het tot toepassing van het strafrecht kan komen.

Het formele strafrecht, ook wel het strafprocesrecht, kan gedefinieerd worden als het rechtsgebied dat voorschriften bevat, die mede kunnen bepalen hoe het strafrecht zich moet verwezenlijken. Het omvat de regeling van de opsporing, vervolging en de berechting van strafbare feiten. Het geeft daarnaast bevoegdheden aan overheidsfunctionarissen en geeft allerlei rechten aan de verdachte en.....read more

Access:

Public

Oefenpakket Beginselen Strafrecht VU

Deze samenvatting is gebaseerd op collegejaar 2012-2013. Bekijk hier ons huidige aanbod.

2010154beginselenstrafrechtoefenpakket1213.pdf

Access:

Public

Tentamenvragen Inleiding strafrecht en criminologie

Deze samenvatting is geschreven in collegejaar 2012-2013.

Tentamenvragen deel 1
Tentamenvragen deel 2
Tentamenvragen deel 3
Tentamenvragen deel 4
Tentamenvragen deel 5
Tentamenvragen deel 6
Tentamenvragen deel 7
Tentamenvragen deel 8
Tentamenvragen deel 9
Antwoorden tentamenvragen deel 1
Antwoorden tentamenvragen deel 2
Antwoorden tentamenvragen deel 3
Antwoorden tentamenvragen deel 4
Antwoorden tentamenvragen deel 5
Antwoorden tentamenvragen deel 7
Antwoorden tentamenvragen deel 8
Antwoorden tentamenvragen deel 9

Tentamenvragen deel 1

Meerkeuzevragen

Vraag 1:

Wat is kenmerkend voor de Chicago-school in de criminologie met betrekking tot de oorzaken die zij zocht in de:

a. sociale omstandigheden in woonbuurten

b. erfelijke aanleg van mensen

c. vele verleidingen waar mensen aan bloot staan

Vraag 2:

De politie valt te typeren als een reactieve organisatie. Dit houdt in dat de politie:

a. weinig op zijn omgeving is georiënteerd

b. voor wat betreft zijn input van zaken sterk afhankelijk is van anderen

c. altijd bijstand verleent voor diegene die hulp nodig hebben

Vraag 3:

Criminologie is een multidisciplinaire wetenschap. Dit houdt in dat de criminologie:

a. ook gebruik maakt van inzichten uit andere wetenschappen zoals de psychologie en de

sociologie

b. diverse aspecten bestudeert, zoals het gedrag van daders, slachtoffers en de toepassers van het strafrecht

c. volgens een wetenschappelijke verantwoorde empirische methode uitspraken doet

Vraag 4:

Edwin B wordt op 12 november 2002 door de arrondissementsrechtbank Rotterdam veroordeeld wegens ‘het niet voldoen aan een ambtelijk bevel’ (artikel 184 Sr.). ‘het opgeven van een valse naam’ (artikel 435 sub 4 Sr.) en ‘het niet voldoen aan een identificatieplicht tijdens een voetbalwedstrijd’ (artikel 447e Sr.). Deze feiten zijn afzonderlijk van elkaar gepleegd op verschillende dagen. Wat is de maximale vrijheidsstraf die aan Edwin mag worden opgelegd?

a. Vijf maanden

b. Drie maanden

c. Vier maanden

Vraag 5:

Adriaan S wordt door een ontvankelijke officier van justitie bij geldige dagvaarding opgeroepen om op 19 december 2002 te verschijnen bij de bevoegde rechter. Hem wordt het volgende feit ten laste gelegd: ‘dat hij op of omstreeks 30 november 2000 een goed, te weten een donut, dat toebehoort aan Netto Markt, althans een ander dan verdachte heeft weggenomen met het oogmerk om het zich toe te eigenen (artikel 310 Sr.).’ In het strafdossier zitten diverse processen-verbaal met belastende verklaringen en een door Adriaan ondertekende volledige bekentenis van het ten laste gelegde feit. Op de zitting stelt Adriaan dat het ten laste gelegde feit is verjaard omdat het gaat om een overtreding. Wat zal gelet op de feiten en omstandigheden, de meest waarschijnlijke uitspraak zijn?

a. Veroordeling van Adriaan

b. Niet-ontvankelijkheid van de officier van justitie

c. Ontslag van alle rechtsvervolging

Vraag 6:

Het recht.....read more

Access:

Public

Tentamenvragen Materieel strafrecht

Oefententamen januari 2011

Vraag 1.

Volgens Kelk spreekt men over het begrip ‘strafbaar feit’ in drie dimensies. Hiertoe behoort niet:

het historische strafbare feit.
het generaal-preventieve strafbare feit.
het juridisch strafbare feit.

Vraag 2.

Ten aanzien van artikel 1 lid 2 WvSr, het verbod van terugwerkende kracht, geldt voor de vraag wat onder ‘verandering van wetgeving’ wordt verstaan:

de formele leer, waarbij het alleen gaat om strafrechtelijke wetswijzigingen.
de materiële leer, beperkt tot wetswijzigingen die berusten op een gewijzigd inzicht in de strafwaardigheid van het feit.
de onbeperkt materiële leer, waarbij de gehele wetgeving van belang is.

Vraag 3.

Kelk onderscheidt in zijn boek een eng en een ruim wederrechtelijkheidsbegrip. Met betrekking tot beide begrippen is de stelling juist, dat:

de opvatting van de facetwederrechtelijkheid een ruime betekenis aan de wederrechtelijkheid toekent.
de opvatting van wederrechtelijkheid als strijd met het objectieve recht het enge wederrechtelijkheidsbegrip betreft.
de opvatting waarbij wederrechtelijkheid ruim wordt geïnterpreteerd, enigszins parallel loopt aan wat volgens de jurisprudentie onder ‘onrechtmatige’ daad in het privaatrecht moet worden verstaan.

Vraag 4.

De betekenis van opzet doet zich in drie gradaties voor. Dit zijn:

a. willens en wetens handelen, voorwaardelijk opzet en noodzakelijkheidsbewustzijn.

b. kleurloos opzet, willens en wetens handelen en mogelijkheidsbewustzijn.

c. voorwaardelijk opzet, zekerheidsbewustzijn en dolus in causa.

Vraag 5.

persoon van het slachtoffer op wie hij het heeft gemunt.
strafbaarheid van zijn gedraging.
aard van het object van het delict.

Vraag 6.

Kelk refereert aan enkele nieuwe, wettelijke strafbepalingen waarin culpa in de vorm van roekeloosheid staat opgenomen. Met betrekking tot deze vorm kan worden gesteld, dat:

a. het een merkwaardige splitsing van de culpa betreft, omdat roekeloosheid als synoniem van onbezonnenheid nu juist kenmerkend is voor de culpa als zodanig.

b. de roekeloosheid als een aparte categorie van culpoze misdrijven wordt beschouwd waarvoor lagere strafmaxima gelden.

c. het een onbewust handelen betreft en dus in onze strafrechtsdogmatiek gelijk kan worden gesteld met de onbewuste culpa.

Vraag 7.

Over de redelijke toerekening als causaliteitsleer kan worden gesteld, dat:.....read more

Access:

Public

Samenvatting Strafrecht met Mate (Jörg, Kelk & Klip), week 46 t/m 50

Deze samenvatting is gebaseerd op collegejaar 2012-2013.

Week 46
Week 47
Week 48
Week 49
Week 50

Deze samenvatting bevat:

Hoofdstuk I.1, I.2, I.4.6 en 1.5.1

Hoofdstuk II.1.5 en II.1.6

Hoofdstuk III.1 en III.2 (t/m schema onder Ad 4)

Hoofdstuk IV

Hoofdstuk IX.1, IX.2 t/m IX.2.1, IX.2.4, IX.2.5 (t/m Fouilleren, incl. Inverzekeringstelling), IX.3 (t/m Gevangenhouding), IX.3.4 en IX.4.1

Hoofdstuk IX.3.5, IX.4.2, IX.4.4 tot IX.4.4.2 (Bewijsrecht), IX.4.4.2.3, IX.4.4.2.4, IX.4.4.2.5 en korte beschouwing IX.5

Hoofdstuk X, m.u.v. X.1.1, X.2.6, X.3.2 en X.4.7

Hoofdstuk I.3.1 en I.3.2 ontbreken in deze samenvatting.

Week 46

1. Karakter en plaats van het strafrecht

1.1 Mensen straffen elkaar
Pijn en leed, mensen brengen elkaar dat toe van meer tot minder, van bewust tot onbewust en van ernstig tot minder ernstig. Een voorbeeld hiervan is een tik geven aan een kind die kattenkwaad uithaalt of pesten en getreiterd worden. Hierin zien wij de behoefte van de eens om bepaalde gedragsnormen in eigen kring nageleefd te zien en deze eigenhandig te vergelden. Tot op zekere hoogte zijn deze reacties ‘normaal’ en vallen deze acties buiten het strafrecht.
Daarentegen is het een ander verhaal als deze reacties escaleren, denk aan een vader die zijn kind mishandelt, de buurman die een stalker neerschiet, de vriendengroep die bushokjes vernielt. Deze reacties gaan te ver en deze handelingen komen dan ook in de sfeer van het officiële publiekrechtelijke strafrecht terecht. De overheid neemt als het ware het recht tot straffen over om zo de eigenrichting tegen te gaan, zodat personen niet te ver kunnen gaan, eigen rechter spelen en buiten proportioneel handelen.
Niet alle delicten vloeien zó duidelijk uit een bestaande verhouding aan mensen (relationele context), denk aan een roofoverval van een supermarkt, het in dronkenschap iemand doodrijden van een fietser, invoer van drugs. De criminologie en de forensische psychiatrie hebben ons toch geleerd dat geen enkel delict los kan worden gezien uit de relationele context waarin de gene die het delict pleegt thuishoort (denk aan een ziekelijke behoefte aan luxe, erbij te horen, een ongelukkig huwelijk etc.)
Het is onmogelijk om in één zin een voor ieder bevredigende karakteristiek te geven van het strafrecht, het raakt niet alleen de samenleving, maar ook de menselijke tragiek die ons allen aangaat. Daarom zijn wij bezig met delinquent gedrag in het algemeen als samenlevingsverschijnsel te verklaren. Hoe meer gedragswetenschappelijke informatie beschikbaar komt over afwijkend en delinquent gedrag, over de betekenis die aan de verschillende soorten gedrag moet worden toegekend en ook over de functie van het strafrecht in de samenleving , hoe meer moeite het soms kost om ‘alles begrijpen is alles vergeven’ te weerstaan en om bij het officiële vertrekpunt van het strafrecht te beginnen, dat wil zeggen bij de technische definitie ervan.
Aan de andere kant is het.....read more

Access:

Public

Tentamenvragen Materieel strafrecht

Materieel strafrecht van De Hullu

oefenvragen juni 2010
antwoorden juni 2010
oefenvragen januari 2010
oefenvragen januari 2010
antwoorden januari 2010
antwoorden januari 2010
oefenvragen juni 2009
oefenvragen juni 2009
antwoorden Juni 2009
antwoorden juni 2009
Over deze samenvatting

oefenvragen juni 2010

Vraag 1.

Welk(e) van de onderstaande stelling(en) is/zijn juist?

Over de rechtvaardiging van het strafrecht kan worden opgemerkt dat:

Stelling I bij absolute vergeldingstheorieën de grondslag en het doel van de straf gescheiden zijn, waarbij het doel specifiek gericht is op generale preventie.

Stelling II bij de verenigingstheorie de rechtsgrond en het doel van het strafrecht niet scherp zijn te onderscheiden, maar beide gericht zijn op bescherming van de samenleving.

a. Stelling I is juist, stelling II is onjuist.

b. Stelling I is onjuist, stelling II is juist

c. Beide stellingen zijn onjuist.

Vraag 2.

Kelk stelt dat wederrechtelijkheid als voorwaarde voor strafbaarheid de objectieve zijde van het delict betreft. Dit betekent dat de voorwaarde van wederrechtelijkheid:

de schending van het gehele strafrecht impliceert, waaronder ook ongeschreven rechtsbeginselen.
de schending van een onderliggende rechtsnorm impliceert, namelijk de schending van het gehele objectieve recht dat alleen het geschreven recht omvat.
de schending van een onderliggende rechtsnorm impliceert, namelijk de schending van het gehele objectieve recht, dat zowel ongeschreven als geschreven recht omvat.

Vraag 3.

Volgens Kelk impliceert culpa:

a. dat een verhoogde graad van aansprakelijkheid van bepaalde beroepsgroepen niet van toepassing is.

b. tevens de wederrechtelijkheid van het handelen welke zal moeten worden afgeleid uit wat in de concrete omstandigheden van handelen als behoorlijk heeft te gelden.

c. dat een geringe domheid of nalatigheid bij het handelen al voldoende is.

Vraag 4.

Met betrekking tot de begrippen culpa (of dolus) in causa en voorwaardelijk opzet stelt Kelk dat beide begrippen normatieve elementen bevatten. Deze elementen:

a. liggen bij de culpa (of dolus) in causa in kenmerken van de persoon zelf en bij voorwaardelijk opzet in de aard van de situatie.

b. liggen bij de culpa (of dolus) in causa in de aard van de situatie en bij voorwaardelijk opzet in kenmerken van de persoon zelf.

c. liggen bij zowel culpa (of dolus) in causa als voorwaardelijk opzet in kenmerken van de persoon zelf.

Vraag 5.

Dolus generalis is een term waarmee Kelk de situatie aanduidt:

waarin iemand handelt met het opzet om te doden zonder een of meer specifiek(e) slachtoffer(s) op het oog te hebben.
waarin het uiteindelijke resultaat precies hetzelfde is als wat de dader heeft gewild, zij het dat dit langs een andere weg

Access:

Public

Tentamenvragen Formeel Strafrecht

Deze samenvatting is ggeschreven in collegejaar 2012-2013.

Tentamenvragen deel 1
Antwoorden deel 1

Tentamenvragen deel 1

VRAAG 1
Archibald is werkzaam als advocaat en heeft een kantoor ‘aan huis’. Het bedrijfje is gevestigd op hetzelfde postadres als het grachtenpand van Archibald. Voor het overige is het kantoor feitelijk afgescheiden van het herenhuis nu het gesitueerd is op de begane grond en slechts vanaf de straatzijde kan worden binnengegaan terwijl de woning een eigen, andere, ingang heeft. Op een zondag, er is niemand aanwezig en het advocatenkantoor is gesloten, zien twee passerende agenten op brand duidende donkere rookwolken uit de ventilatieroosters van het kantoor van Archibald komen. De twee agenten aarzelen geen moment en gaan direct tot actie over. Ze forceren de voordeur teneinde de beginnende brand te blussen en te voorkomen dat het kantoor en de bovengelegen woning door vlammen worden verzwolgen.
a. Is het handelen van de agenten in casu rechtmatig?
Ga er bij de verdere beantwoording van deze vraag van uit dat het vorenomschreven optreden rechtmatig is geweest.
Na het geblust hebben van het bescheiden brandje kijken de agenten om zich heen in het kantoor van Archibald. Naast de te verwachten normale inrichting van het kantoor zien ze, door een grote bruine deken grotendeels aan het oog onttrokken, twee grote roestige gele vaten staan die voorzien zijn van teksten en symbolen die wijzen op voor de gezondheid zeer schadelijke chemicaliën. De twee agenten weten niet wat ze met de vaten moeten doen en besluiten in al hun wijsheid de officier van justitie te consulteren en hem te vragen of ze de vaten in beslag moeten nemen.
b. In het Wetboek van Strafvordering bestaat voor de opsporingsambtenaren soms een mogelijkheid (bevoegdheid) tot inbeslagneming en soms een plicht tot inbeslagneming. In welke gevallen zijn opsporingsambtenaren krachtens het Wetboek van Strafvordering bevoegd tot inbeslagneming (zonder daartoe verplicht te zijn)? En in welke gevallen zijn zij tot inbeslagneming verplicht? Doet zich één van laatstgenoemde gevallen i.c. voor?
De officier van justitie besluit dat in het belang van het onderzoek de vaten nu beter nog niet in beslag genomen kunnen worden en geeft de agenten telefonisch mee dat ze tegenover de gearriveerde Archibald niets mogen laten blijken betreffende de ontdekte vaten. Wel vindt de officier van justitie het nodig dat opsporingsambtenaren de komende week vaker dan normaal zullen surveilleren in de omgeving van het kantoor van Archibald.
De vaker dan gebruikelijk surveillerende agenten nemen incidenteel waar dat het kantoor veel louche figuren op bezoek krijgt. Ook wordt op een dag waargenomen dat er nieuwe gele vaten, zoals die in het kantoor al eerder waren gezien, de kelder in worden gerold. De officier van justitie, niet begrijpend waar een advocaten-kantoor vaten met chemische stoffen voor nodig heeft, vertrouwt de gebeurtenissen.....read more

Access:

Public

Inleiding strafrecht - Oefenvragen Capita strafrecht

Deze samenvatting is geschreven in collegejaar 2012-2013.

Hoofdstuk 1

1.1 Wat is de kern van het strafrecht in de praktijk?

1.2 Om welke twee tegenstrijdige belangen gaat het binnen het strafrecht?

1.3 Wat zijn de klassieke bronnen van het (straf)recht.

1.4 Wat is het onderscheid tussen bronnen van recht en bronnen van kennis.

1.5 Wat zijn de algemene rechtsbeginselen?

1.6 Welke andere rechtsbronnen zijn er?

1.7 Wat is een verdrag?

1.8 Noem voorbeelden van verdragen.

1.9 Noem het kenmerk van het Wetboek van Strafrecht en van het Wetboek van Strafvordering.

1.10 Beschrijf onderscheid tussen formeel en materieel recht.

1.11 Beschrijf onderscheid tussen formeel en materieel strafrecht.

1.12 Wanneer wordt de term strafrecht gebruikt?

1.13 Waarin is het formele en materiële strafrecht geregeld?

1.14 Wat wordt onder commuun strafrecht verstaan?

1.15 Wat wordt onder bijzonder strafrecht verstaan?

1.16 Wat is een wet in formele zin?

1.17 Wat wordt verstaan onder lagere wetten?

1.18 Waarom mag de formele wetgever meer dan de ‘lagere wetgever’?

1.19 Wat verstaat men onder beleidsregels?

1.20 Welke tweedeling in strafbare feiten kent het Nederlandse strafrecht?

1.21 Omschrijf het onderscheid tussen misdrijf en overtreding

1.22 Noem voorbeelden van overtredingen.

1.23 Noem voorbeelden van misdrijven.

Antwoorden hoofdstuk 1

1.1 De berechting van een strafbaar feit en van de verdachte door de strafrechter.

1.2 Het daadwerkelijk optreden enerzijds en beperking en goede regeling van overheidsmacht anderzijds.

1.3 Wet, rechterlijke uitspraken (‘jurisprudentie’) en rechtsgeleerde literatuur.

1.4 Bronnen van recht kunnen uitsluitend tot stand komen volgens officiële, formele procedures. Hieronder vallen de wetten en de rechterlijke uitspraken.

Onder bronnen van kennis valt, naast de wetten en de rechterlijke uitspraken, ook de literatuur. Bij literatuur gaat het om commentaar op en uitleg van het recht naar de subjectieve mening van de auteur, hier behoeft geen formele procedure voor te worden gevolgd.

1.5 Bepaalde fundamentele uitgangspunten van recht, rechtsstaat en democratie die door de strafrechter gebruikt kunnen worden voor interpretatie.....read more

Access:

Public

Stamplijst inleiding strafrecht 2012-2013

Deze samenvatting is geschreven in collegejaar 2012-2013.

begrippenlijstinleidingstrafrecht.pdf

Access:

Public

Samenvatting Strafrechtelijke rechtshandhaving

Deze samenvatting bij Strafrechtelijke rechtshandhaving van Blad & Van der Hulst is geschreven in 2014

Hoofdstuk 1: Strafrechtelijke rechtshandhaving
Hoofdstuk 2: Schade, strafbaarstelling en (im)moraliteit
Hoofdstuk 3: Geïntegreerde handhaving
Hoofdstuk 4: Rechtshandhaving in internationaal perspectief
Hoofdstuk 5: Rechtshandhaving door het Openbaar Ministerie
Hoofdstuk 6: De Wet OM-afdoening en de procespositie van de verdachte
Hoofdstuk 7: Slachtoffers en strafrechtelijke rechtshandhaving
Hoofdstuk 8: De positie van de strafrechter
Hoofdstuk 9: Terrorisme en rechtshandhaving
Hoofdstuk 10: Privacy, strafrechtelijke rechtshandhaving en terreurbestrijding
Hoofdstuk 11: Vrijheidsbenemende sancties
Hoofdstuk 12: De grenzen van de tbs als instrument van rechtshandhaving
Hoofdstuk 13: Rechtshandhaving en veelplegers
Hoofdstuk 14: Het Nederlandse gevangeniswezen

Hoofdstuk 1: Strafrechtelijke rechtshandhaving

§ 1.1 Inleiding

Wat is strafrechtelijke rechtshandhaving?

Dit is rechtshandhaving met strafrechtelijke middelen.

In dit hoofdstuk wordt strafrechtelijke rechtshandhaving geplaatst in de bredere context van de democratische rechtsstaat. Deze democratische rechtsstaat wordt gezien als een geheel van streefwaarden van onze moderne, open samenleving. De rechtsstaat wordt gekenmerkt door streefwaarden van vrijheid, gelijkwaardigheid en emancipatie.

Hier zal ook de ‘relationele rechtstheorie’ van A.C. ’t Hart en R. Foqué naar voren worden gebracht. Deze ‘relationele rechtstheorie’ is:

“Een ‘grondslagentheorie’ waarin theoretische fundamenten voor het strafrecht worden geconstrueerd, die het mogelijk maken om verstandig (dus in overeenstemming met de streefwaarden van een democratische rechtsstaat) gebruik te maken van het recht om te straffen.”

Een belangrijke grondslag van deze theorie is de idee van het maatschappelijk verdrag (sociaal contract) van Cesare Beccaria. Hij leverde een belangrijke bijdrage aan de rationalisering en humanisering van de bestraffingspraktijk. Het sluiten van een sociaal contract is te vergelijken met het oprichten van bijv. een zangvereniging.

Een andere belangrijke historische grondslag is die van de machtenscheiding (de trias politica) van Montesquieu.

§ 1.2. Het maatschappelijk verdrag van Beccaria

Beccaria is één van de belangrijkste grondleggers van het hedendaagse strafrecht. Hij zocht het fundament voor een geordende, stabiele en veilige samenleving in een (denkbeeldig) sociaal verdrag, dat een gemeenschap van vrije mensen tot stand zou kunnen brengen.

Beccaria’s beeld van dit sociale verdrag is niet dat van een verdrag waarbij de onderdanen zich onderwerpen aan een soeverein (een onderwerpingspact waarvan Hobbes uitging), maar een verdrag dat in het teken staat van vrijheid en veiligheid, die wederzijds moesten worden gegarandeerd.

Het grondmotief voor het sluiten van een sociaal contract is dat er in de natuurtoestand sprake is van een oorlog van allen tegen allen (dus onzekerheid en onvrijheid). Het doel van het sociaal contract is de verzekering van vrijheid. Delen van die vrijheid worden alleen afgestaan en mogen door de beheerder alleen worden gehanteerd ten behoeve van het algemeen welzijn. Een maximaal geluk voor een maximaal aantal onderdanen, moet het doel zijn van de soeverein.

Er moet sprake zijn van gelijkwaardige participatie bij de opstelling van

Access:

Public

Samenvatting Jeugdstrafrecht in internationaal perspectief

Deze samenvatting is gebaseerd op collegejaar 2012-2013.

A. Geschiedenis
B. Grondslagen
C. De samenhang tussen het jeugdstrafrecht en het civiele jeugdrecht
D. Het internationale kader
E. Jeugdsancties
F. Nadelige gevolgen
G. Leeftijdgrenzen
H. De Politie en het Openbaar Ministerie
I. Raad voor de Kinderbescherming, NIFP en Jeugdreclassering
J. Rechter-commissaris, Kinderrechter en Meervoudige Kamer
K. De pedagogische opgave van de jeugdstrafzitting
L. De rol van de ouders
M. De verdediging van jongeren
N. Het verhoor van minderjarige verdachten
O. Nederland in Europa

A. Geschiedenis

Rond de 19^e eeuw was Nederland aan de ene kant in de ban van de verzuiling: politieke, maatschappelijke en culturele verdeeldheid wat op gebied van onderwijs leidde tot de schoolstrijd: school aan de overheid of aan de ouders/particulieren? Hoewel tegen het eind van de 19^e eeuw vrijwel alle kinderen naar school gingen, zorgde deze ideologische verdeeldheid dat de leerplichtwet met één stem verschil werd ingevoerd. Aan de andere kant kwam het sociaalliberalisme, waarmee geloof ontstond in de maakbaarheid van het individu en de maatschappij, zelfs als er sprake was van degeneratie. Er ontstond aandacht omtrent ‘de gevaarlijke jeugd’ en van hieruit kwam een apart strafrecht voor jeugdigen tot stand. Dit was onderdeel van de nieuwe kinderwetten:

Burgerlijke kinderwet: dit veranderde de vaderlijke macht in de gezamenlijke macht van beide ouders en verschafte de staat het recht in te grijpen in de opvoeding van de ouders (de bevoegdheid om ouders van hun ouderlijke macht te ontheffen (=tijdelijk) of ontzetten (=permanent))
Strafrechtelijke kinderwet: het was gebruikelijk om kinderen niet of minder te straffen dan volwassenen, maar bij veroordeling werd gewoon het volwassenenstrafrecht toegepast alleen dan met een vermindering van het maximum. In 1901 apart strafrecht voor jeugdigen. De meeste regels zijn sindsdien hetzelfde gebleven (bijv. tijdens de zitting gesloten deuren, verdachte verschijningsplicht etc.). De rechter kreeg in 1901 drie nieuwe straffen tot zijn beschikking namelijk de berisping, de geldboete en de tuchtschool, en één opvoedingsmaatregel. Belangrijk in de strafrechtelijke kinderwet was dat maatregelen en sancties in teken van bescherming en opvoeding moesten komen te staan.

19^e eeuw: Heropvoeding

De totstandkoming van de strafrechtelijke kinderwetten is het gevolg van de belangstelling hiervoor in Nederland mede door inspiratie van Amerikaanse wetten en de Internationale Kriminalistische Verenigung (IKV) De IKV eiste actieve staatinterventie in maatschappelijke verhoudingen en zag het strafrecht als belangrijke sturingsinstrument hierbij. Haar koers werd aangeduid als de Moderne Richting. De strafrechtelijke kinderwet die uit de moderne richting is ontstaan is echter niet geheel tegen de klassieke richting.

De klassieke richting: terughoudende overheid, waarbij voorop staat rechtszekerheid van het individu en proportionele vergelding van misdadig gedrag. De klassieke richting legde nadruk op persoonlijke schuld en zag het individu als verantwoordelijke.

De moderne.....read more

Access:

Public

How to use this summary?

Associate with your Field of Study

Search Summaries or Notes

Start using Summaries

Add a Summary

Work for WorldSupporter

JoHo can really use your help! Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world

Working for JoHo as a student in Leyden

Parttime werken voor JoHo

Check more of this topic?

Criminal Law and Criminology

Check where this content is also used in:

Studiegids met Materieel Strafrecht van de Hullu

Check all content related to:

Learn & Study

Criminal Law and Criminology

How to use more summaries?

Online access to all summaries, study notes en practice exams
Using and finding summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter
Quicklinks to fields of study (main tags and taxonomy terms)

Online access to all summaries, study notes en practice exams

Check out: Register with JoHo WorldSupporter: starting page (EN)
Check out: Aanmelden bij JoHo WorldSupporter - startpagina (NL)

Using and finding summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter

There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.

Starting Pages: for some fields of study and some university curricula editors have created (start) magazines where customised selections of summaries are put together to smoothen navigation. When you have found a magazine of your likings, add that page to your favorites so you can easily go to that starting point directly from your profile during future visits. Below you will find some start magazines per field of study
Use the menu above every page to go to one of the main starting pages
Tags & Taxonomy: gives you insight in the amount of summaries that are tagged by authors on specific subjects. This type of navigation can help find summaries that you could have missed when just using the search tools. Tags are organised per field of study and per study institution. Note: not all content is tagged thoroughly, so when this approach doesn't give the results you were looking for, please check the search tool as back up
Follow authors or (study) organizations: by following individual users, authors and your study organizations you are likely to discover more relevant study materials.
Search tool : 'quick & dirty'- not very elegant but the fastest way to find a specific summary of a book or study assistance with a specific course or subject. The search tool is also available at the bottom of most pages

Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?

Check out: Why and how to add a WorldSupporter contributions
JoHo members: JoHo WorldSupporter members can share content directly and have access to all content: Join JoHo and become a JoHo member
Non-members: When you are not a member you do not have full access, but if you want to share your own content with others you can fill out the contact form