Öneryildiz vs. Turkije (EHRM 30-11-2004, AB 2005/43)

Casus

Belanghebbende had negen familieleden verloren bij de ontploffing van een vuilnisbelt. De verplichting van de Staat bestaat eruit dat het recht op leven moet worden gewaarborgd en geëffectueerd. Deze positieve verplichting geldt voor iedere situatie, in het bijzonder bij industriële activiteiten zoals de exploitatie van een vuilnisbelt, waar in casu sprake van was. Om te bepalen wat precies de verantwoordelijkheid van de staat is moet worden gekeken naar factoren als de schadelijkheid van het fenomeen, de voorzienbaarheid van het risico, de status van de betrokkenen en of de acties of nalatigheden in overweging moeten worden genomen bij het bepalen van de bijdrage van een specifieke zaak.

In casu hadden de autoriteiten er niets aan gedaan om belanghebbende te laten verhuizen of hem te beschermen tegen de gevaren van de vuilnisbelt. Er is een causaal verband tussen de nalatigheid van de Staat en de ramp die zich in 1993 voltrok. De staat heeft niet alles gedaan om de ramp te voorkomen. Het recht van belanghebbende op schadevergoeding was niet erkend tot bijna vijf jaar na de ramp. Had belanghebbende recht gehad op enige vorm van schadevergoeding dan had hij dit niet ontvangen.

Door niets te doen schond de Staat ook het eigendomsrecht van belanghebbende, namelijk door niet zorgvuldig zorg te dragen voor de bescherming van zijn bezittingen.

Volgens de Staat is belanghebbende wel degelijk gecompenseerd met een geldsom en andere woonruimte tegen een lage prijs.

EHRM

Er was volgens het EHRM onvoldoende geluisterd naar belanghebbende, de financiële compensatie correspondeerde niet met zijn werkelijk geleden schade en het geldbedrag was bovendien nooit ontvangen. Het gaat er om wat de impact is van de nalatigheid van de Staat op de toegang van de nabestaanden tot het aansprakelijk stellen van afgevaardigden van de Staat. Belanghebbende was in de gelegenheid om de Staat aansprakelijk te stellen. Belanghebbende had al eerder vier autoriteiten voor de rechter gedaagd en hen aansprakelijk gesteld voor de geleden materiële en immateriële schade. De uitkomst van de zaak hing niet af van de uitkomst van strafrechtelijke procedures tegen de verantwoordelijke ambtenaren. Belanghebbende heeft maatregelen afgedwongen, de vraag was of deze ook echt effect hadden. Het EHRM is hier niet van overtuigd. Er is nooit voldoende onderbouwd waarom belanghebbende geen schadevergoeding kreeg. De bijna vijf jaar die het duurde voordat een beslissing werd genomen is niet acceptabel aldus het EHRM. Belanghebbende heeft geen effectieve oplossing voor zijn schade gekregen en is geschonden in zijn eigendomsrecht.

De conclusie van het EHRM luidt als volgt:

• De Staat heeft onvoldoende maatregelen genomen om belanghebbende te beschermen en het recht op leven te garanderen.

• Het recht op eigendom van belanghebbende is geschonden.

• De termijn van de beslissing van de nationale rechtbank is overschreden.

• De termijn voor het toekennen van schadevergoeding is overschreden.

• De Staat moet belanghebbende een schadevergoeding betalen voor geleden materiële en immateriële schade. Ook zijn twee zoons krijgen schadevergoeding.

• De schadevergoeding wordt vermeerderd met de wettelijke rente.