Zwarte Piet (ABRvS 12-11-2014)

Feiten

Bij besluit van 13 augustus 2013 heeft de burgemeester van Amsterdam de Stichting Sinterklaas Intocht Amsterdam een evenementenvergunning verleend voor het houden van de jaarlijkse Sinterklaasintocht. Op grond van de APV van Amsterdam is voor die intocht een evenementenvergunning nodig. De burgemeester kan die vergunning weigeren in het belang van de openbare orde en veiligheid. Tegenstanders van Zwarte Piet hebben bezwaar gemaakt tegen de vergunning omdat volgens hen Zwarte Piet een racistische oorsprong heeft en het een negatieve stereotypering van zwarte mensen behelst. De burgemeester heeft die bezwaren ongegrond verklaard. Volgens hem zijn er geen redenen om de vergunning te weigeren nu tegen de intocht geen bezwaren bestaan uit het oogpunt van de orde en veiligheid. Hij stelt dat de APV een weigering om andere redenen niet toelaat.

De Amsterdamse rechtbank oordeelt dat de APV beperkt aantal weigeringsgronden kent, die betrekking hebben op de orde en veiligheid. Discriminatie en weerstand tegen de intocht houdt niet direct verband met de orde en veiligheid. De rechtbank geeft aan dat als grond- of verdragsrechten in het geding zijn, de vergunning ook op die gronden kan worden geweigerd.

De rechtbank concludeert dat de vergunningverlening voor de intocht inbreuk maakt op art. 8 EVRM dat betrekking heeft op de bescherming van het privéleven. Een negatieve stereotypering van een bevolkingsgroep kan immers zo’n inbreuk opleveren. De burgemeester heeft hiertegen hoger beroep aangetekend bij de Afdeling van de Raad van State.

ABRvS

M.b.t. het belanghebbendebegrip geeft de Afdeling aan dat, hoewel betwijfeld kan worden of alle appellanten aanmerkt kunnen worden als belanghebbende, er sprake kan zijn van een zaak van zo’n maatschappelijk en juridisch belang dat onder omstandigheden de bestuursrechter de rechtmatigheid van een besluit kan beoordelen ondanks als betwijfeld kan worden of voldaan is aan het belanghebbendebegrip. Hiervoor wordt dus gekeken naar het feit dat de zaak een zaaksoverstijgend maatschappelijk en juridisch belang heeft, dat alle partijen hebben ter zitting te kennen gegeven in deze zaak een oordeel te wensen, de belanghebbendendheid kan later alsnog gecreëerd worden en er is sprake van een ieder jaar terugkerend evenement.

Omtrent het begrip “openbare orde” stelt de Afdeling het volgende. De evenementenvergunning dient de openbare orde en veiligheid. De weigeringsgronden houden hiermee ook verband. De Afdeling oordeelt dat andere belangen alleen bij de beoordeling kunnen worden betrokken wanneer deze voldoende zijn verweven met de belangen die de Gemeentewet beoogt te beschermen. Het begrip ‘openbare orde’ doelt op het ordelijk verloop van het gemeenschapsleven ter plaatse. Dit betreft een beperkte reikwijdte. De belangen van het voorkomen van discriminatie en de eerbiediging van het privéleven hebben volgens de Afdeling onvoldoende relatie met de openbare orde. Op grond van art. 3:4 lid 1 Awb (specialiteitsbeginsel) mag een bestuursorgaan alleen de belangen waarvoor de regeling in het leven is geroepen bij zijn afweging betrekken. De bevoegdheid van de burgemeester tot de handhaving van de openbare orde is dus begrensd tot het gewenste niveau van orde en rust in het openbare leven. De burgemeester mag daarom niet de inhoud van o.a. evenementen en zijn oordeel over de toelaatbaarheid daarvan betrekken. Toetsing door de burgemeester op de inhoudelijke toelaatbaarheid zou het grondwettelijk stelsel aantasten.

Kern

I.c. wordt uitleg gegeven aan het belanghebbendebegrip en het begrip ‘openbare orde’.

Een zaak kan van zo’n maatschappelijk en juridisch belang zijn dat onder omstandigheden de bestuursrechter de rechtmatigheid van een besluit kan beoordelen ondanks als betwijfeld kan worden of voldaan is aan het belanghebbendebegrip. Een burgemeester moet zijn toetsing beperken tot die aspecten die een relatie hebben met de openbare orde en veiligheid. De stelling dat Zwarte Piet discriminerend is, valt daar niet onder.