HR 11 december 1992 (AB 1993, 301)   Brandweerkosten

Feiten

I.c. gaat het om een geschil van de gemeente Vlissingen, eiseres tot cassatie, tegen de rechtspersoon naar vreemd recht Rize Denizcilik Limited, te Istanbul, Turkije, verweerster in cassatie, over het verhaal van brandweerkosten.

De brandweer had een brand aan boord van schip geblust en de gemeente Vlissingen zocht verhaal van de (na)blussingskosten. Van 16 oktober 23.00 uur t/m dinsdag 21 oktober 08.00 uur was voortdurend wacht- en bewakingsdienst verricht en werd de brand onder controle gehouden. Op een aantal momenten dat de brand zich uitbreidde, is zwaar schuim en AFFF gebruikt. De gemeente stelt dat het blussen van een scheepsbrand en de hulp die na genoemd sein aan het schip is verleend krachtens de Brandweerwet of enig ander publiekrechtelijk voorschrift niet tot de publiekrechtelijke taak van de gemeentelijke brandweer behoren. Scheepsbrand is, volgens de gemeente, zozeer met de risico’s van de scheepvaart verbonden dat het blussen en het bestrijden daarvan niet gerekend kan worden tot de normale brandweertaak.

Hoge Raad

De klacht dat er geen taak voor de gemeente bestaat, als het bepaalde in de zevende titel (oud) van het Tweede Boek van het Wetboek van Koophandel (hulp en berging) toepassing zou kunnen vinden faalt. De vraag of een overheidslichaam dat bij de uitoefening van een hem bij een publiekrechtelijke regeling opgedragen publieke taak kosten heeft gemaakt, deze kosten langs privaatrechtelijke weg kan verhalen moet worden beantwoord aan de hand van soortgelijke maatstaven als die zijn vastgesteld in het Windmill arrest.

Wanneer de publiekrechtelijke regeling niet in beantwoording van de vraag voorziet, is beslissend of kostenverhaal via het privaatrecht die regeling op onaanvaardbare wijze doorkruist. Daarbij moet onder meer worden gelet op de inhoud en strekking van de regeling (die ook kan blijken uit haar geschiedenis), zulks mede in verband met de aard van de taak en de aard van de kosten. Van belang hierbij is dat, wanneer verhaal van kosten langs publiekrechtelijke weg is uitgesloten, zulks een belangrijke aanwijzing is dat verhaal van kosten langs privaatrechtelijke weg ook is uitgesloten. Zo’n kostenverhaal langs privaatrechtelijke weg zou neerkomen op zo'n onaanvaardbare doorkruising.

Uit de wetsgeschiedenis blijkt dat de wetgever van oordeel is geweest dat het niet de bedoeling is de kosten van de hier aan de orde zijnde publieke taakuitoefening langs een publiekrechtelijke weg aan burgers in rekening te brengen. Verder is het van belang dat het hier gaat om een kerntaak van de overheid, welke van oudsher door haar is uitgeoefend zonder dat kosten in rekening werden gebracht.

De conclusie is dat verhaal langs publiekrechtelijke weg van kosten als de onderhavige is uitgesloten.