Zeeland Aluminium Company (HR 14-08-2015, ECLI:NL:HR:2015:2192)

Onderwerp

Het aanwijzen van een hoofdzaak en het ontstaan van een nieuwe zaak bij vermenging van verpande en niet-verpande zaken.

Relevante wetsartikelen

Artikel 5:14 jo 5:15 BW.

Casus

Glencore heeft een stil pandrecht gevestigd op een voorraad aluminium van Zalco. Zalco wordt failliet verklaard. De curatoren hebben met ZSP, UTB en NB (hierna: NB c.s.) een overeenkomst gesloten met betrekking tot de verkoop van een aantal bedrijfsonderdelen van Zalco. Glencore wil haar pandrecht op de voorraad aluminium executeren, maar NB c.s. stelt dat het op het aluminium rustende pandrecht teniet is gegaan, dan wel door natrekking door de ovens waarin het aluminium zich bevond, dan wel door vermenging met het nadien geproduceerde, niet-verpande, aluminium, waarbij het niet-verpande aluminium als hoofdzaak moet worden aangemerkt.

Hoge Raad

Artikel 5:15 jo 5:14 BW zijn enkel van toepassing als één van de vermengde zaken als hoofdzaak kan worden aangemerkt. Indien dit het geval is, zal het pandrecht dat rustte op de hoofdzaak, ook de bestanddelen daarvan omvatten. Indien het pandrecht echter rustte op de zaak die door vermenging bestanddeel wordt van de hoofdzaak, vervalt dit pandrecht.

Een zaak kan als hoofdzaak worden aangewezen indien de waarde van één van de zaken die van de andere aanmerkelijk overtreft, of indien één van de vermengde zaken naar verkeersopvatting als hoofdzaak kan worden beschouwd. Als sprake is van vermenging van gelijksoortige zaken is uitsluitend beslissend of één van de vermengde zaken de ander aanmerkelijk in waarde overtreft. Er mag niet te snel worden aangenomen dat een dergelijk waardeverschil ‘aanmerkelijk’ is.

Indien geen van de zaken als hoofdzaak kan worden aangewezen, ontstaat mede-eigendom van een nieuwe zaak. Dit brengt mee dat van rechtswege een pandrecht ontstaat op een aandeel in de nieuwe zaak, ten behoeve van degene die het pandrecht op de door vermenging tenietgegane zaak had gevestigd. Omdat dit rechtsgevolg van rechtswege intreedt, staat het fixatiebeginsel niet in de weg aan het ontstaan van een nieuw pandrecht op dit aandeel in de nieuwe zaak.