Perceptuele en uitvoerende concurrentie

In dit artikel wordt er een model besproken die probeert te beschrijven hoe emotie en motivatie op elkaar inwerken met executieve controle om gedragsuitkomsten te bepalen. Het wordt ook wel het 'dual-competition' model genoemd, omdat het suggereert dat affectieve betekenis (affective significance; dit zijn items die een negatieve of positieve waarde voor het organisme hebben) de competitie op perceptuele en uitvoerende niveaus beïnvloed. Daarnaast wordt de impact ook veroorzaakt door emotie en motivatie.

De executieve controle bestaat uit een aantal functies die waarschijnlijk afhankelijk zijn van de frontale cortex. Het komt met name in actie als er niet routinematige gedragingen in het spel zijn. Er is een debat gaande of er een samenhang is tussen de verschillende functies van de executieve controle. Inhibitie, verschuiving en updaten zijn waarschijnlijk de functies die de executieve controle sowieso bezit.

Stimulus gedreven effecten

Affectieve betekenis heeft invloed op perceptuele competitie en executieve controle. Emotionele inhoud vergroot de zintuiglijke representaties van emotionele items in de visuele cortex (perceptuele competitie). Deze verbetering in zintuiglijke representaties is grotendeels te danken aan de amygdala die naar meerdere niveaus van de visuele cortex projecteert. Executieve controle wordt beïnvloed door emotionele inhoud, omdat verbeterde zintuiglijke representaties de prioriteit krijgen. Daarnaast gaat affectieve informatie meteen naar de controle structuren in het brein. Een taak irrelevant emotioneel item zal de prestatie verslechteren, omdat de bronnen niet meer op de hoofdtaak zijn gericht. Hoe uiteindelijk het gedrag wordt beïnvloed door de emotioneel geladen stimulus is afhankelijk van het effect op de stroom van executieve functies. In een situatie waar de dreiging laag is krijgen emotionele items prioriteit, maar de invloed op het gedrag is bescheiden. Wanneer de dreiging hoog is worden alle bronnen ingezet op de verwerking van het item. Hierdoor kan het ook zijn dat de prestatie verzwakt, omdat alle aandacht alleen daar naar toe gaat. De effecten op het gedrag zijn duidelijk zichtbaar. Alle functies van de executieve controle werken samen om een zo groot mogelijk effect te bereiken.

De verwerking van een hoge dreiging gebruikt de belangrijke knooppunten in het aandacht systeem. Er zijn duidelijke contrasten te vinden in hersengebieden bij het doen van taken die een verschillend aandacht niveau eisen (in frontale pariëtale gebieden; ook wel geassocieerd met het aandacht systeem). De interactie tussen de verwerking van een hoge dreiging en executieve functies vindt plaats door middel van minstens drie neurale mechanismen: de ACC (integreren van input uit verschillende bronnen), verschillende prefrontale gebieden die specifieke executieve functies hebben en executieve functies.

Staat afhankelijk effect

De manier waarop motivatie brein regio’s beïnvloed die bijdragen aan een verbeterde prestatie heeft weinig aandacht ontvangen. Motivatie heeft twee grote effecten op executieve functie. Een verscherping van executieve functies wordt veroorzaakt door beloning. Een verhoogde motivatie leidt tot een betere werking van het oriënteren en reoriënteren van aandacht. Daarnaast houdt motivatie zich bezig met het herschikken van de verwerkingsbronnen om beloning te kunnen maximaliseren. Motivatie heeft interacties met executieve functies via de ACC en het induceren van staat veranderingen.