HC2. Geschiedenis van de anatomie 1

Algemene informatie

• Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?
  • In dit college wordt het eerste deel van de geschiedenis van de beeldvorming en het denken over bouw en werking van het menselijk lichaam behandeld
• Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?
  • Alles besproken in dit college is niet behandeld in de literatuur
• Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?
  • De ontwikkeling van beeldvormend onderzoek
• Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?
  • Er zijn geen opmerkingen over het tentamen gemaakt
• Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?
  • Er zijn geen mogelijke tentamenvragen behandeld tijdens het college

Soorten anatomie

• Macroscopische anatomie: alles wat je met het blote oog kan zien
  • Systematische anatomie: beschrijvend
  • Topografische anatomie: regio’s
  • Klinische anatomie: toepassen
• Microscopische anatomie:
  • Histologie: weefselleer
  • Cytologie: celleer
• Embryologie: de totstandkoming van het lichaam

Anatomie in de 17^eeeuw

1^e helft 17^e eeuw: 

• Bij het ontleden van een lichaam begon men met de zachte delen, omdat deze het snelst bederven → de spieren en pezen gingen als laatste.
• Andreas Vesalius (1514 - 1564)
  • Controleerde de kennis die tot dan toe in de anatomie heerste (kennis van de Grieken en Romeinen)
  • Gebruikte ook zijn handen → ongebruikelijk
  • Was zowel intellectueel als handwerksman
  • 1543 → Anatomische Atlas: De humani corporis fabrica
  • Uitte kritiek op de prestigieuze klassieke kennis
  • Behoorde tot de eersten die lijken ontleedde
  • Haalde lijken van het galgenveld
  • Kreeg veel navolgers → Petrus Paaw
• Petrus Paaw:
  • 1^e generatie medische studenten in Leiden
  • Reisde als student rond Europa
  • 1589: terug naar Leiden àhoogleraar anatomie
  • 1594:Anatomisch theater Leiden → 1 of 2x per jaar werd een lijk ontleed
  • ’s Winters: lijkenontleding
  • ’s Zomers: tentoonstelling skeletten

2^e helft 17^e eeuw:

• Anatomia Nova
• Technische ontwikkelingen
  • Preparaten
  • Microscoop
    • Giuseppe: mogelijk om te zien hoe kleine mechanismen werkten
    • Van Leeuwenhoek: maakte een microscoop die 250x vergrootte
• Rene Descartes
  • Ontwikkelde mechanisch wereldbeeld → de hele wereld is een groot mechaniek met allemaal onderdeeltjes die op elkaar inwerken
• Jan Swammerdam (1637)
  • Preparaat van de uterus
  • Was bezig met microscopen en fysiologie, experimenteerde met levende wezens
• Reinier de Graaf
  • De Graaf: onderzocht de alvleesklier en alvleessap d.m.v. onderzoek bij honden
  • Preparaat van de uterus
• Govard Bidloo
  • Maakte de 1^e grote anatomische atlas na Vesalius
  • Huurde een kunstenaar in om de mooiste anatomische atlas te maken
  • Gebruikte nieuwe techniek microscoop
• Frederik Ruysch
  • Wilde laten zien dat het menselijk organisme heel erg mooi is
  • Maakte preparaten ingespoten met vloeibare was
• Herman Boerhaave
  • Leidse medicus
  • Leermeester van heel Europa
  • Bekeek kennis van de 17^eeeuw en besloot wat bruikbaar was en wat niet

De overgangsperiode: 18^e - 19^e eeuw

• Bernard B.S. Albinus
  • Wilde laten zien dat het leven mooi is
  • Nieuwe anatomische atlas
    • 3 begintekeningen: skelet frontaal, rug en opzij
    • Gaf het “perfecte menselijke lichaam” weer → niet realistisch
• Petrus Koning
  • Lijken waren nog steeds schaars → maakte wassen beelden
  • Breekbaar
• L.T.J. Auzoux
  • Anatomisch model van papier maché → minder breekbaar

De 20^e eeuw

• Nieuwe technieken
• Gerbrandus Jelgersma
  • Maakte een anatomische atlas van het menselijk brein
  • Sneed de hersenen in flinterdunne plakjes → liet hij fotografisch afdrukken in een boek
  • 1^e wetenschapper die zich serieus met Freud bezighield
    • Ging op een geestelijke en materialistische manier met het brein om
• Carl Zeiss Jena
  • Microscoop → na 1200x niet meer mogelijk om te vergroten
    • Wel als je licht vervangt door elektronen → elektronenmicroscoop Philips
• Gunther von Hagens
  • Begon een anatomisch circus
  • Plastificeerde het lichaam