Alkemade/Hornkamp (HR 03-04-1998)

Casus

Hornkamp is eigenaar van het horecabedrijf "De Kagertuinen". Op 20 december 1989 verzoekt een architectenbureau namens Hornkamp aan de gemeente Alkemade om medewerking aan de bouw van 4 woningen. De gemeente stond hier in principe welwillend tegenover, doch de woningen dienden alleen voor inwoners van de gemeente zelf bestemd te zijn. In december 1990 sloten Hornkamp en de gemeente een vergunning terzake van de bouw van vier woningen inhoudende: dat de gemeente het bestemmingsplan zou herzien, Hornkamp hiervoor ƒ4.000 zou bijdragen in de kosten en dat Hornkamp de huizen alleen aan ingezetenen of economisch gebondenen van de gemeente zou verkopen. Op 10 december 1991 werd de vergunning verleend. Achteraf blijkt, dat verkoop alleen aan ingezetenen nooit lonend zou zijn. Hornkamp is nu van mening, dat de gemeente haar publiekrechtelijke bevoegdheid ergens anders voor heeft gebruikt, dan waarvoor zij gegeven is en dat derhalve de overeenkomst in strijd is met de wet en dus nietig is. De publiekrechtelijke bevoegdheid waar Hornkamp op doelde werd aan de gemeente verleend op basis van de Wet op de Ruimtelijke Ordening.

Procesverloop

Hornkamp dagvaart de gemeente Alkemade voor de rechtbank 's-Gravenhage, welke de vordering van Hornkamp afwijst. Hiertegen gaat Hornkamp in hoger beroep bij het Hof 's-Gravenhage, welke het vonnis van de rechtbank vernietigd. De gemeente Alkemade gaat echter in cassatie.

Rechtsregel

De Wet op de Ruimtelijke Ordening strekt ter behartiging van de planologische belangen en derhalve kunnen ook slechts voorwaarden worden opgenomen in een bouwvergunning waarvan de bepalingen strekken ter bescherming van deze belangen. De voorwaarde, dat de woningen aan ingezetenen dan wel economisch verbondenen verkocht zou worden, is niet van planologische aard en derhalve heeft de gemeente gehandeld in strijd met het verbod op détournement de pouvoir. De overeenkomst wordt nietig verklaart.