HR 10 juli 2009 (Voorhuwelijks vermogen en verrekenbeding), RR blz. 305 - Arrest

Feiten

Partijen zijn op 26 mei 1989 gehuwd op huwelijkse voorwaarden, inhoudende dat iedere goederengemeenschap is uitgesloten. In art. 11 van de huwelijkse voorwaarden is een Amsterdams verrekenbeding opgenomen. Partijen hebben feitelijk geen uitvoering gegeven aan deze jaarlijkse verrekening.

Partijen scheiden en in cassatie gaat alleen nog om de vermogensrechtelijke afwikkeling van het huwelijk die in hun huwelijkse voorwaarden onder uitsluiting van iedere gemeenschap een Amsterdams verrekenbeding zijn overeengekomen waaraan zij staande huwelijk dus geen uitvoering hebben gegeven.

Moet de tijdens het huwelijk opgetreden waardestijging van de voormalige echtelijke woning (die de man al enkele jaren vóór het huwelijk in onbezwaarde eigendom had verworven) in de verrekening worden betrokken? De woning was in waarde gestegen mede door een verbouwing tijdens het huwelijk die is gefinancierd met een hypotheek waarvoor zowel de man als de vrouw zich hoofdelijk aansprakelijk stelden. In dit verband is een kapitaalverzekering afgesloten waarvoor tijdens het huwelijk premiebetalingen zijn verricht, terwijl verder de hypotheekrente werd voldaan. De hypotheek is niet afgelost.

Het hof heeft het verzoek van de vrouw tot verrekening van de waarde(stijging) van de woning afgewezen en ook geoordeeld dat de waarde van de aan de man toebedeelde kapitaalverzekering bij helfte moet worden verrekend en dat als peildatum voor de waardebepaling in dit geval in redelijkheid moet gelden 31 december 2003 nu moet worden aangenomen dat partijen eind december 2003 feitelijk uiteen zijn gegaan. Wettelijke rente is volgens het hof eerst verschuldigd met ingang van veertien dagen na de datum waarop de beschikking is uitgesproken. De vrouw heeft cassatieberoep ingesteld.

Hoge Raad

Weliswaar heeft het hof met juistheid overwogen dat betaling van premies van een kapitaalverzekering die is aangegaan met het oog op een aflossing van de hypotheekschuld waarvan in deze sprake is, moet worden gelijkgesteld met de aflossing van de hypotheek, welke aflossing op haar beurt moet worden aangemerkt als een belegging van onverteerd inkomen in de woning. Maar het hof heeft miskend dat daaraan de gevolgtrekking moet worden verbonden dat de vrouw om die reden recht heeft op verrekening van de waardestijging van de voormalige echtelijke woning op de voet van de in art. 1:136 lid 1 vermelde evenredigheidsmaatstaf. Het hof heeft dan ook ten onrechte de daarop gebaseerde vordering afgewezen, en geoordeeld dat (slechts) de waarde van de kapitaalverzekering op de peildatum voor verrekening in aanmerking komt en bij helfte verdeeld moet worden.

De Hoge Raad vernietigt in het principale beroep de beschikking.

Conclusie

De Hoge Raad heeft uitdrukkelijk de beleggingsleer van toepassing verklaard op de voorhuwelijkse woning. De vrouw had recht op de helft van de premies, die op de aan de hypotheek gekoppelde kapitaalverzekering waren betaald en wel naar rato van de waardestijging van de echtelijke woning. Immers, als het periodiek verrekenbeding wel zou zijn uitgevoerd, dan had de vrouw het haar toekomende bedrag zelf kunnen beleggen. Omdat het beding niet is uitgevoerd, heeft zij niet die kans gehad. Het zou dan niet redelijk zijn als zij niet zou meedelen in de vermogensvermeerdering als gevolg van de belegging van haar geld.