HR 27 mei 2008, NJ 2008, 510, m.nt. Borgers (Noodweer en huisrecht) - Arrest

Feiten

I.c. ging het om een nachtelijke huisinbraak waarbij de bewoner, na zich in eerste instantie terecht te hebben verdedigd, vervolgens de indringer te lijf ging met een berekende actie.

De bewoner lag te slapen toen hij ineens een knal op zijn gezicht kreeg van een inbreker. Beiden zijn op de vuist gegaan en de inbreker is toen van de trap gevallen. De bewoner is hem achter aan gegaan en heeft hem toen erg hard geslagen en geschopt. Alles lag vol bloed en hij heeft de inbreker toen naar buiten gesleept naar een grasveldje voor het huis. Het slachtoffer is later overleden door ernstige letsel. De raadsman van de verdachte/bewoner heeft een beroep gedaan op noodweerexces.

Het hof scheidt de gang van zaken in twee fasen: de 1^e fase heeft bestaan uit het gevecht tussen de verdachte en slachtoffer in de slaapkamer en op de overloop en de 2^e fase heeft behelst hetgeen zich heeft afgespeeld toen het slachtoffer onder aan de trap lag.

Het hof meent dat de verdachte tijdens de eerste fase zich in een noodweersituatie kan hebben bevonden. Met betrekking tot de tweede fase is niet aannemelijk geworden dat het slaan en schoppen van het slachtoffer door de verdachte, waardoor hij is overleden, was geboden door de noodzakelijke verdediging van verdachtes lijf tegen een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding of een direct dreigend gevaar daarvoor. Nu verdachte zich toen dus niet in een noodweersituatie bevond, kan er in die zin geen sprake zijn van noodweerexces. De verdachte is daarom door het hof strafbaar geacht.

Hoge Raad

Het Hof heeft onderzocht of ten tijde van de confrontatie onderaan de trap (de tweede fase) sprake was van een door de eerdere aanranding veroorzaakte hevige gemoedsbeweging. Het Hof heeft daarbij niet miskend dat aan een geslaagd beroep op noodweerexces niet in de weg behoeft te staan dat ook andere factoren dan de wederrechtelijke aanranding hebben bijgedragen aan het ontstaan van die hevige gemoedsbeweging. Het Hof heeft echter niet aannemelijk geacht dat het handelen van de verdachte in de tweede fase het onmiddellijke gevolg is geweest van een dusdanige hevige angst of woede, veroorzaakt door de eerdere aanranding, dat deze kan worden aangemerkt als een hevige gemoedsbeweging als bedoeld in art. 41 lid 2 Sr. Het Hof heeft een zekere rationaliteit en doelgerichtheid - waarmee het Hof kennelijk het oog erop had dat de verdachte met een bepaalde mate van berekening het slachtoffer (definitief) wilde uitschakelen - en dus niet een door de aanranding veroorzaakte hevige gemoedsbeweging doorslaggevend geacht in het handelen van de verdachte. Het Hof is mede op grond van door de verdachte afgelegde verklaringen tot dat oordeel gekomen. Het niet van een onjuiste rechtsopvatting getuigende oordeel van het Hof is, gelet op de door het Hof vastgestelde feiten, niet onbegrijpelijk en kan, verweven als het is met waarderingen van feitelijke aard, in cassatie niet verder worden getoetst.

De Hoge Raad handhaaft ’s Hofs verwerping van noodweer bij de nachtelijke huisinbraak. De bewoner ging de indringer na een eerste gevecht later verder te lijf, en hierbij was van verdediging geen sprake meer.

Conclusie

Bij de beantwoording van de vraag of in een bepaald geval van mogelijk noodweerexces van een ‘onmiddellijk gevolg’ sprake is geweest, kan gewicht toekomen aan de mate waarin de grenzen van de noodzakelijke verdediging zijn overschreden alsmede aan de aard en de intensiteit van de hevige gemoedsbeweging.