In maatschappijen met een gemiddeld hoog inkomen komen vaker chronische ziekten voor bij de etnische minderheden. Een belangrijke risicofactor hiervoor is het gezondheidsgerelateerde gedrag, zoals roken, diëten en fysieke activiteit. Voor het verminderen van de ziektes die dat gedrag veroorzaakt, zijn interventies die gezonder gedrag promoten belangrijk. Deze interventies zijn echter vaak gericht op de algemene populatie en niet op etnische minderheden. Het verhogen van de culturele sensitiviteit van levensstijlinterventies zou kunnen leiden tot een verbeterde effectiviteit van die interventies.

Culturele sensitiviteit

Culturele sensitiviteit kan worden omschreven als de mate waarin in het design, de overbracht en de evaluatie van levensstijlinterventies rekening wordt gehouden met de culturele aspecten van de doelgroep (denk aan de etnische en culturele kenmerken, ervaringen, normen, waarden, gedragspatronen, overtuigingen, geschiedenis, sociale krachten, etc.). Met behulp van culturele adaptaties kan men culturele sensitiviteit bewerkstelligen. Voorbeelden van culturele adaptaties zijn het matchen van de interventies aan de kenmerken van de doelgroep, of het aanpakken van de culturele waarden van de populatie. Er zijn al een aantal studies die hebben gekeken naar de effectiviteit van cultureel geadapteerde interventies voor gezondheidsproblemen. Helaas maken deze onderzoeken niet duidelijk of de effectiviteit wordt veroorzaakt door de culturele adaptatie. Ook zijn sommige resultaten misleidend, wanneer de interventiegroep en de controlegroep verschillende interventies ondergingen. De enige goede manier om naar de effectiviteit van de culturele adaptatie alleen te kijken, is met een onderzoeksdesign waarin de enige variantie tussen de controlegroep en de interventiegroep wordt veroorzaakt door de specifieke culturele adaptatie.

Surface-structure en deep-structure

Culturele adaptaties hebben twee typen. Surface-structure adaptaties zijn adaptaties die de materialen of berichten aanpassen aan de observeerbare en oppervlakkige kenmerken van de doelgroep. Bijvoorbeeld een interventie waarin foto’s van de doelgroep worden gebruikt. Deep-structure adaptaties zijn adaptaties die zich richten op de diepe culturele waarden en etnische- , historische- , sociale- en omgevingsfactoren die het gezondheidsgedrag beïnvloeden. Bijvoorbeeld een interventie die zich richt op de rol van eten met betrekking tot gastvrijheid binnen de cultuur.

Dit onderzoek

Dit onderzoek maakt een vergelijking tussen studies over interventies zonder culturele adaptaties en studies over interventies met culturele adaptaties. Hierbij wordt gefocust op roken, diëten en fysieke activiteit. De doelen van dit onderzoek luiden als volgt: a) Het systematisch onderzoeken van de effectiviteit van culturele adaptaties in interventies die gericht zijn op het stoppen met roken, diëten en fysieke activiteit bij etnische minderheden die leven in maatschappijen met gemiddeld hoge inkomens, b) Het onderzoeken van de aspecten van culturele adaptaties die mogelijk deze effectiviteit veroorzaken.

Methoden

De studies die in dit onderzoek worden bekeken zijn aan de hand van een speciale zoekstrategie geselecteerd. De studies moesten voldoen aan drie criteria. Ten eerste moest de studie een beschrijving geven van het effect van de levensstijlinterventie die cultureel is aangepast aan een specifieke volwassen etnische minderheid die leeft in een samenleving met een gemiddeld hoog inkomen. Ten tweede moest de studie een controlegroep hebben, wel of niet gerandomiseerd, die een interventie zonder een of meerdere culturele adaptaties is ondergaan en waarvan de effectiviteit is onderzocht. Tot slot moesten de studies gedragsverandering met betrekking tot roken, diëten en fysieke activiteit hebben gemeten.

Eerste resultaten

Uit de eerste analyses bleek er zo’n grote variëteit te zijn met betrekking tot de interventie-uitkomsten dat het niet mogelijk bleek te zijn om een gedetailleerde analyse te maken over de effectgroottes. In plaats daarvan werd elke studie besproken en werd er informatie gegeven over het onderzoeksdesign, de interventie en de culturele adaptaties, de doelgroep, de setting en gerapporteerde interventie-effectiviteit. Gedetailleerde informatie over de onderzoeksresultaten, zoals de effectgroottes, worden in tabellen weergegeven.

Effectieve interventies en effectieve adaptaties

Vijf van de zeventien onderzochte studies die een of meer culturele adaptaties hebben onderzocht, vonden significante resultaten. Drie studies vonden een significante afname in het rookgedrag, een studie vond significante resultaten met betrekking tot diëten en fysieke activiteit, en een studie die zich richtte op alle drie de gedragingen vond ook significante resultaten. Studies die zich alleen richtten op of diëten of fysieke activiteit vonden geen significante resultaten. De adaptaties die in die onderzoeken zijn toegepast verschillen onderling veel van elkaar. Ze hebben met elkaar gemeen dat ze allemaal zijn toegevoegd aan een standaardinterventie van telefonisch counseling die is aangepast voor taal en cultuur. De adaptaties waren zowel deep-structure als surface-structure. Eén telefonische counseling sessie werd aangepast aan de motieven en obstakels van de Afro-Amerikaanse cultuur, een vorm van een deep-structure adaptatie. In een ander onderzoek werd een zelf-help-gids uitgereikt waarin Afro-Amerikaanse modellen werden gebruikt en informatie werd gegeven over roken door Afro-Amerikanen, een voorbeeld van een surface-structure adaptatie.

Adaptatiekenmerken

Het zou kunnen zijn dat de adaptaties bepaalde kenmerken hebben waardoor zij wel of niet effectief zijn. Er konden vijf categorieën van adaptaties worden onderscheiden:

• Surface-structure adaptatie versus deep-structure adaptatie. Hier werd geen verschil gevonden in effectiviteit.

• Adaptaties die gebruik maakten van maatschappelijke verzorgers versus adaptaties die voornamelijk waren gebaseerd op het incorporeren van culturele waarden. Hier werd geen verschil gevonden in effectiviteit.

• Familiaire waarden versus religieuze waarden. Er werden significante effecten gevonden bij interventies die de familiaire waarden erbij betrokken. Er werden geen significante effecten gevonden bij de religieuze waarden.

• Intensiteit van de adaptatie. Er werden significante effecten gevonden, waarschijnlijk doordat de culturele adaptatie leidt tot een toename van de interventie-intensiteit.

• Aantal geteste adaptaties. Er werden significante effecten gevonden wanneer meerdere adaptaties samen werden toegepast.

Discussie

Dit artikel kijkt naar de effectiviteit van specifieke culturele adaptaties in interventies voor etnische minderheden die gericht zijn op het stoppen met roken, diëten en het verhogen van de fysieke activiteit. Er werden zeventien studies geïdentificeerd die de effectiviteit van een of meerdere culturele adaptaties bekeken. De adaptaties varieerden van het incorporeren van sociaal-culturele waarden van de doelgroep tot aan het inzetten van maatschappelijke verzorgers, van enkele adaptaties tot aan ‘pakketen’ van adaptaties, en van surface-structure adaptaties tot aan deep-structure adaptaties. In vijf studies werd gevonden dat de geadapteerde interventie significante resultaten had. Deze betroffen vooral interventies die zich richten op het stoppen met roken. Twaalf andere studies vonden geen significante resultaten, ook al werden wel trends waargenomen die wezen op de positieve effecten van culturele adaptatie. Studies hadden meer kans op het vinden van significante resultaten wanneer de interventie een pakket van culturele adaptaties bevat, wanneer de culturele adaptaties ook een hogere interventie-intensiteit met zich meebrengt, en wanneer de familiaire waarden werden geïncorporeerd.

Conclusies

Uit dit onderzoek worden drie belangrijke conclusies getrokken:

• Interventies kunnen effectiever zijn wanneer er een pakket van adaptaties aan wordt toegevoegd, wanneer de adaptatie de invloed van de familie behandeld, en wanneer de adaptatie zorgt voor een hogere interventie-intensiteit.

• Adaptaties met betrekking tot het stoppen met roken lijken effectiever te zijn dan adaptaties met betrekking tot diëten en fysieke activiteit.

• Er zijn meer systematische experimenten nodig waar men zich richt op het onderzoeken van de beste combinatie van culturele adaptaties onder verschillende populaties in verschillende settings.