In dit artikel worden de effecten van ‘primes’ (in essentie incidentele signalen) op menselijk gedrag besproken.

Eerder onderzoek had uitgewezen dat het presenteren van woorden als primes latere geheugen en perceptuele verwerking van dezelfde objecten en semantisch gerelateerde stimuli kan faciliteren. De effecten van primes op bijvoorbeeld sociale interacties en besluitvorming, lijken echter een krachtiger effect te hebben. Gedrags-priming-effecten zijn belangrijk voor de psychologische theorie nu ze bewijs leveren over de invloed van automatische of onbewuste processen op gedrag. Veel dual-procestheorieën hebben gebruik gemaakt van gedrags-priming-effecten om uit te leggen hoe automatische en gecontroleerde processen zich verhouden tot elkaar en hoe ze met elkaar omgaan om gedrag aan te sturen.

Er zijn replicaties van onderzoeken die zijn uitgevoerd op dit gebied. Het blijkt echter dat velen daarvan niet dezelfde resultaten hebben opgeleverd. Wanneer replicaties andere resultaten opleveren dan een originele studie, kan dit verschillende redenen hebben:

• Zo kan het zijn dat in sommige gevallen van replicatie, niet het exacte protocol van de oorspronkelijke studie/onderzoek heeft gevolgd.
• Ook wanneer de procedure exact wordt gerepliceerd, kunnen twee verschillende monsters verschillende schattingen van effectgrootte opleveren als gevolg van steekproeven variabiliteit, zelfs als ze afkomstig zijn uit een populatie met hetzelfde effect.
• Een andere reden voor verschillen tussen onderzoeken is dat niet-geïdentificeerde modererende variabelen mogelijk verschillen tussen studies.
• Ten slotte is een laag statistisch vermogen een belangrijk probleem voor vele originele en replicatiestudies.

Is er zoiets als ‘Social Priming’?

Wat houdt social priming in? Dit verwarrende concept heeft geleid tot twijfels over gehele onderzoeksgebieden op basis van een handvol specifieke onderzoeken dat bepaalde experimentele paradigma's niet kon repliceren. Het betreft een term dat gebaseerd is op de disciplinaire voorkeuren van onderzoekers in plaats van een beschrijving van het fenomeen in kwestie. Dit is uiteraard niet nuttig voor het bevorderen van het wetenschappelijk begrip van het onderwerp. De term verwijst niet naar een betekenisvolle klasse van verschijnselen die op een coherente manier kunnen worden gegroepeerd. De auteurs beweren dat er niet zoiets is als social priming. Dit komt omdat het begrip conceptueel onsamenhangend is. De conceptuele verwarring die inherent is aan die term heeft ertoe geleid dat velen onderzoekers die de taak hadden om specifieke studies te interpreteren, null-resultaten als bewijs tegen een breed onderzoeksgebied hadden. Dit vormt natuurlijk een grote dreiging voor meerdere fenomen en methoden.

Semantische priming

Semantische priming verwijst naar de effecten van incidentele primes op de verwerking van latere informatie. Het huidige artikel gaat echter over de vraag of verwerkte stimuli niet alleen een invloed heeft op de verwerking van latere informatie (zoals bij semantische priming), maar ook op de acties en beslissingen van een persoon (zoals bij gedrags-priming). Studies van semantische priming en gedrags-priming verschillen in veel opzichten. Een belangrijk verschil, waarop dit artikel zich concentreert, is dat gedrags-priming-onderzoeken meestal een ‘between-subjectsdesign’ gebruikt, waarbij één groep deelnemers één soort prime ontvangt en een andere groep een ander soort prime. Semantische priming daarentegen gebruikt ‘within-subjects designs waarin elk subject op alle primetarget-combinaties reageert.

Een theoretische vraag die gesteld wordt door de auteurs is of en hoe primes het gedrag beïnvloeden. Er zijn hier wel een aantal methodologische problemen zoals het gebruik van between-subjects-manipulaties en het gebruik van slechts een of enkele observaties per deelnemer voor de afhankelijke variabele. Zowel ontwerpen tussen proefpersonen als 'single shot'-metingen leiden tot een lage statistische power. Studies die gebruik maken van dergelijke ontwerpen, wordt ervan verwacht dat het gegevens genereert met grote hoeveelheden foutieve variantie en zijn daardoor waarschijnlijk moeilijk te repliceren. We moeten ons derhalve afvragen, of gemelde mislukkingen om gedragspriming te repliceren, ons iets vertellen over de effecten van primes op menselijk gedrag kunnen?

In de gerapporteerde experimenten wilden de auteurs een stap zetten in de richting van het scheiden van de psychologische vraag, van de methodologische vragen. Om dit te doen, hebben ze getest of een high-powered withinsubjects (vergelijkbaar met dat wordt gebruikt om semantische priming te bestuderen), een robuuste demonstratie van gedragspriming zou opleveren. De resultaten hiervan kunnen het debat hieromtrent sterk beïnvloeden.

Wat is de theoretische ‘rationale’ voor de huidige aanpak?

In plaats van eerdere onderzoeken te repliceren, gaan de auteurs uit van de huidige stand van kennis over hoe en waarom primes gedrag beïnvloeden. Ze hebben een eenvoudige gok-taak ontworpen om het essentiële fenomeen van ‘interest’, waarin een primaire stimulus onbedoeld een volgend gedrag kan beïnvloeden. Ze baseerden hun voorspellingen op het Situated Inference Model. Dit model beweert dat primes het gedrag beïnvloeden wanneer de primes geassocieerde gedachten of gevoelens toegankelijker maken, en dat toegankelijke informatie ten onrechte wordt toegeschreven aan de eigen respons op de gedragsopties die de situatie biedt. Deze verkeerde attributie of bronverwarring heeft een belangrijke relatie met het gebrek aan bewustzijn dat van belang is op

gedragspriming effecten. In gedrags-priming-onderzoeken is het bewustzijn van de invloed van de primes op het gedrag van belang (in plaats de stimuli zelf). De auteurs behandelen uitgebreid de methoden en resultaten van de gok-taak-studie. Lees deze eventueel door om een goed beeld te krijgen van het onderzoek. De conclusie is dat de auteurs hebben kunnen aantonen dat primes repliceerbare effecten op menselijk gedrag kunnen produceren