Psychologische gespreksvoering
Hoofdstuk 7
Nuancerende vaardigheden

Positief heretiketteren

Positief heretiketteren is een nieuwe, positieve betekenis geven aan de oorspronkelijk als negatief beleefde onderdelen van een probleem. Er wordt geprobeerd de klachten zelf een positieve betekenis toe te kennen. Zo kun je ook ene positief motief voor gedrag aangeven.

Functies van positief heretiketteren

De functies van positief heretiketteren zijn: 1) het negatieve zelfbeeld van de patiënt wordt gewijzigd 2) door een genuanceerdere kijk op probleemgedrag kan beter worden bepaald welke stappen er moeten worden gezet om iets aan de problemen te doen 3) de hulpverlener krijgt een compenserende werking op de invloeden en normen ten aanzien van gewenst gedrag die een rol spelen in de omgeving van de cliënt.

Indicaties voor de toepassing van positief heretiketteren

Het aanbrengen van een positief etiket is wenselijk als 1) de cliënt zelf een verklaring voor gedrag, gedachten of gevoelens heeft die dysfunctioneel is en doe tot gevolg heeft dat er geen verandering komt in de problematische situatie 2) de cliënt geen verklaring heeft voor datgene wat problematisch is.

Of de cliënt instemt met de heretikettering hangt af van de geloofwaardigheid van de interpretatie.

Eigen voorbeelden

Met eigen voorbeelden wordt bedoelt dat de hulpverlener iets van zijn eigen betekenisvolle ervaringen deelt met de cliënt, en zo laat zien wat er in hem omgaat of vroeger is omgegaan.

Dit heeft verschillende functies: 1) de hulpverlener laat merken dat wat de cliënt zegt hem niet vreemd in de oren klinkt 2) het helpt de cliënt onder woorden te brengen wat hij zelf niet kan of durft te verwoorden 3) het feit dat de hulpverlener over zichzelf vertelt verhoogd de waarschijnlijkheid dat de cliënt zich persoonlijk uit. Hij leert dit van een voorbeeld

Het gebruik van eigen voorbeelden vraagt om het goed aanvoelen van de cliënt en diens situatie. Het moet nauw bij het referentiekader aansluiten.

De hulpverlener moet oppassen voor kunstmatig en te frequent gebruik van deze vaardigheid. Dit kan leiden tot ongeloofwaardigheid.

Een voorwaarde voor het geven van eigen voorbeelden is dat de hulpverlener deze ‘onproblematisch’ brengt, en niet actueel of klemmend.