Industrial and organizational psychology?

Nemen mensen de externe omgeving waar zoals die werkelijk is, of nemen zij die waar zoals zij graag willen dat die er uit ziet? Wetenschappers na de Tweede Wereldoorlog stelden dat de interne staten van mensen vormgaven aan percepties en ervaringen van ‘wishful seeing’ creëerden. Er bestonden echter grote methodologische problemen met deze theorie en er werd geen aandacht meer aan besteed. Tegenwoordig hebben de wetenschappers betere methodologische gereedschappen en theorieën en zijn zij opnieuw onderzoek gaan doen naar dit fenomeen. De literatuur suggereert dat inderdaad de voorkeuren van mensen vormgeven aan perceptuele ervaringen. Er bestaan twee typen. De eerste vindt plaats tijdens de categorisering van objecten en de tweede tijdens representaties van de omgeving.

Wetenschappers zijn er inmiddels over uit dat perceptie niet langer een passief instrument is, maar dat de processen van perceptie beïnvloed worden door andere mentale functies die vervolgens weer invloed hebben op de processen van perceptie. Perceptuele fenomenen en hun variaties kunnen wetenschappelijk worden gemeten. Maar eerst moet onderscheid worden gemaakt tussen twee typen perceptuele determinanten, namelijk autonome determinanten en gedragsdeterminanten.

Perceptuele determinanten

• Autonome determinanten zijn zeer voorspelbaar. Een gemiddeld persoon reageert op fysieke stimuli op min of meer vastgestelde manieren. Deze vastgestelde

Ervaringen zouden meer tevredenheid geven dan materiële bezittingen. Een verklaring die daar voor wordt gegeven is dat ervaringen een groter onderdeel uitmaken van de zelfbeleving dan materiële bezittingen. Ongeacht hoeveel mensen proberen om hun zelfbeeld te uiten aan de hand van consumpties, hun bezittingen blijven ‘buiten’ de zelf. Daarentegen, iemands ervaringen blijven bestaan binnen het geheugen en het levensverhaal. Ze vormen onderdeel van iemands autobiografie en daardoor van het zelfbeeld.

Material Values Scale

Mensen hebben zeer uiteenlopende interesses in materialistische consumptie. Het is niet onwaarschijnlijk dat persoonlijkheidskenmerken relateren aan materialisme. Materialisme kan worden gemeten met de Material Values Scale. Dit zou moderatie kunnen bieden aan de neiging van ervaringen

Mensen denken vaak automatisch dat wanneer iemand ergens veel in heeft geïnvesteerd (tijd, geld, fysieke inzet, etc.) het resultaat ook beter zou moeten zijn. Des te groter de individuele investering, des te positiever het resultaat wordt gewaardeerd. Mensen gebruiken hierbij inzet als een heuristiek voor kwaliteit. Deze relatie tussen inzet en kwaliteit is echter imperfect en de heuristiek kan soms falen.

Dit onderzoek

Bovenstaande is al door onderzoek bevestigd. Echter, daarbij is altijd gekeken naar de eigen inzet. Mensen hebben vaak meer waardering voor waar zij zich zelf veel voor hebben ingezet. Maar worden resultaten ook hoger gewaardeerd wanneer het een hoge inzet van een ander betreft? Tevens is hier gebruik gemaakt van de moderator ambiguïteit. Als inzet een heuristiek is voor kwaliteit, dan zou deze vaker worden gebruikt wanneer de kwaliteit moeilijk te beoordelen is (zoals vaak