Hoorcollege 1 Definities

Sociale psychologie is de wetenschap die zich richt op het begrijpen van de aard en oorzaken van menselijk gedrag en cognities in sociale situaties. Het gaat erom hoe mensen met elkaar omgaan. De toegepaste sociale psychologie past sociaal psychologische constructen, principes, theorieën, interventietechnieken, methoden of onderzoeksresultaten toe op het begrijpen of oplossen van problemen.

Een construct is iets waarvan kan worden gezegd dat iemand het heeft, maar het is niet direct zichtbaar. Er is een instrument nodig om het te meten. Een voorbeeld hiervan is een attitude, waarden, sociale normen en prestatiemotivaties. Principes zijn een niveau hoger; het gaat hierbij om uitspraken over de werking van een psychologisch proces. Voorbeelden hiervan zijn cognitieve dissonantie reductie, groupthink, het bystander effect en de voet-in-de-deur techniek. Bij dat laatste wordt eerst een klein verzoek gedaan en vervolgens een groter verzoek gedaan, in de hoop dat ook dat grote verzoek wordt ingewilligd.

Een voorbeeld van de laatst besproken techniek: Bij een experiment werd aan de helft van de mensen gevraagd of ze een kleine poster op hun raam wilden plakken met de tekst ‘rijd voorzichtig’. Later werd gevraagd of ze ook een groot bord in de tuin wilden plaatsen met ‘rijd voorzichtig’. Maar liefst 76 procent van de groep die al een poster op het raam had hangen stemde toe, tegenover 17 procent van de mensen die dat niet had. Dat heeft er voor een deel mee te maken dat mensen consistent willen zijn in het gedrag dat ze vertonen.

Theorieën spelen een belangrijke rol om de rol van gedrag bij maatschappelijke problemen te begrijpen. Het helpt om een probleem te structureren, om relevante determinanten te selecteren, het geeft richting aan oplossingen en interventies die je kunt bedenken, en het helpt bij het evalueren of iets al dan niet effectief is geweest. Een aantal hoofdgroepen van theorieën:

• Sociale invloed: hoe de sociale omgeving gedachten, gevoelens en gedrag beïnvloedt. Voorbeelden hiervoor zijn volgzaamheid en het elaboration likelihood model;