John Locke (1632 – 1704) was één van de meest invloedrijke personen in de geschiedenis van de Engelse filosofie. Hij wordt gezien als voorvader van de empirische en analytische traditie van de filosofie en als ‘vader’ van het Engels liberalisme. Locke schreef, net zoals veel filosofische schrijvers in die tijd, over kinderen vanuit verschillende perspectieven. Zo werden kinderen onder andere gezien als toekomstige burgers, ontvangers van een ideale opvoeding, lege bladen beschreven door ervaring en jonge, onvolmaakte redenaars. Hij was ook een van de eersten die zich bezighield met de noodzaak van kindgericht onderwijs. 

Voorbeelden van beschouwingen die Locke schreef:

• An Essay Concerning Human Understanding: hierin verdedigt Locke de empiristische theorie op het gebied van geest en kennis. Dit wil zeggen dat alle kennis door ervaring komt. Locke ontkent dat kennis is aangeboren. Kennis wordt langzaamaan verworven.

• Two Treatises of Government: hierin bekritiseert Locke de visie van Robert Filmer dat politieke macht patriarchaal is, oftewel dat de macht van een autoriteit (zoals een koning) hetzelfde is als de macht van een vader over zijn kinderen. Dit stamde volgens Filmer af van de macht die Adam van God had gekregen. Volgens Locke moet politieke macht niet op deze manier gezien worden. Wel zegt hij dat ouders macht zouden moeten hebben over hun kinderen. Kinderen bezitten nog niet de rechten van volwassen burgers.

• Some Thoughts Concerning Education: hierin stelt Locke dat behoeften en interesses van het kind erkend moeten worden en dat het kind uitleg moet krijgen over gewenst gedrag. Het moet niet geslagen worden of gedwongen tot het naleven van regels. Het hoofddoel van educatie is: het kind deugdelijk maken. De essentie van deugdelijkheid is rationele zelfcontrole over karakter en gedrag.

Lockes visie op kinderen:

• Kinderen zijn nog niet volledig rationeel

• Educatie heeft als doel: het bereiken van redelijkheid of logisch denken.

• Het bereiken van redelijkheid en het verwerven van kennis is kenmerkend voor de ontwikkeling van kind tot volwassene.

• De afwezigheid van gezond verstand of redelijkheid maakt kinderen ongeschikt voor volwassen burgerschap, en rechtvaardigt de afhankelijkheid van hun ouders

Deze visie leidt tot problemen: is redelijkheid, als dit niet hetzelfde is als kennis, een aangeboren capaciteit? Zo niet, wordt het dan verworven tijdens de ontwikkeling of moet het worden aangeleerd? En als ze geen redelijkheid hebben, hoe kan onderwijs dat daar een beroep op doet hen dan helpen? Moeten kinderen niet meer vrijheid en rechten hebben? De twee belangrijkste brede probleemgebieden zijn het verwerven van redelijkheid en de ouderlijke macht.

Wat houdt redelijkheid verwerven in?

De leidende draad in Lockes

Er zijn verschillende, ook wel tegenstrijdige, hedendaagse opvattingen over de kindertijd.

Wat houdt afzonderlijkheid in?

Het meest belangrijke kenmerk van de opvattingen in het moderne, westerse tijdperk is dat het kind afzondering verdient van de wereld van volwassenen. Er is een duidelijk onderscheid tussen het gedrag dat wordt verwacht van kinderen en het gedrag dat wordt verwacht van volwassenen. Andere culturen erkennen ook verschillen tussen kinderen en volwassenen, maar op een minder drastische en duidelijke wijze dan dat wordt gevonden door de moderne westerse opvatting. De moderne opvatting ziet een kind bijvoorbeeld als iemand die speelt, werken is voor volwassenen en eigenlijk het tegenovergestelde hiervan. Niet-Westerse samenlevingen zien werk en spel soms niet als duidelijke tegenstellingen.

Volgens artikel 32 van het VN-Verdrag van de Rechten van het Kind moet het kind beschermd worden tegen uitbuiting, gevaarlijk werk, werk dat schadelijk kan zijn voor de (fysieke, mentale, morele, spirituele of sociale) ontwikkeling en werk dat de educatie verstoort. Belangrijk:

• Kinderarbeid is ook een probleem in ontwikkelde landen, hoewel het vaak niet zichtbaar is. Bijvoorbeeld: kinderen die onder de minimumleeftijd al werken.

• Kinderarbeid is geen simpel en duidelijk probleem. Er is een grote variëteit van de context waarin kinderen werken. Werk heeft verschillende betekenissen en gevolgen voor kinderen. Kinderen kunnen bijvoorbeeld hun werk zien als waardevol.

De kindertijd is een fase van incompetentie in vergelijking met volwassenheid. Kinderen missen capaciteiten en vaardigheden. Het belang van de kindertijd wordt tegenwoordig als groter gezien dan in voorgaande samenlevingen en er wordt meer mee bezig gehouden. Kinderen en volwassenen hebben verschillende rechten en verantwoordelijkheden. Een kind is in het bezit van een afzonderlijke aard, omdat het wordt opgevoed om zich te gedragen en te denken over zichzelf als verschillend van een volwassene.

Wat zegt het ontwikkelingsmodel?

Vanaf de tweede helft van de 19e helft werd ‘kindertijd’ het onderwerp van serieus wetenschappelijk onderzoek. De desbetreffende wetenschap was psychologie. Het eerst gepubliceerde ontwikkelingsonderzoek was dat van Tiedemann (1787). Hij bestuurde drie jaar lang de ontwikkeling van zijn zoon.

De bijdrage van Darwin bij het ontstaan van de kinderpsychologie was dat hij het belang van de kindertijd in een bredere evolutionaire context zag. Een expliciete formulering over de relatie tussen de ontwikkeling van individuen en die van soorten werd opgesteld door Ernst Haeckel. Zijn biogenetische wet hield in dat de ontwikkeling van een embryo tot volwassene (ontogenie) een herhaling was van de complete ontwikkeling van soorten (fylogenie).

Een bepaalde versie van de biogenetische wet lijkt algemeen geaccepteerd te worden, namelijk dat

Wat kan ik leren over de "bevrijding" van kinderen?

Begin jaren ’70 was er een groot aantal manifesten dat verkondigde dat er een dringende behoefte was voor kinderen om bevrijd te worden. De twee belangrijkste teksten waren Birthrights (Richard Farson, 1974) en Escape from Childhood (John Holt, 1974). De bevrijding van kinderen werd gezien als een belangrijk deel van de emancipatie van de mensheid als geheel. Kinderen werden gezien als één van de meest onderdrukte groepen van de Westerse maatschappij, samen met vrouwen, het proletariaat en mensen met een donkere huidskleur.

In de jaren ’60 ontstonden er bewegingen die zich verzetten tegen de onderdrukking binnen Westerse naties. Het gezin werd gezien als een instelling waarin niet alleen vrouwen, maar ook kinderen onderdrukt werden. School werd gezien als een instelling waarin ideologieën over eerbied voor autoriteit en hiërarchie werden overgebracht op de jeugd, en het werd als te autoritair ervaren door de sociale critici. Er werd geprobeerd om meer vrije, kindgerichte scholing toe te passen. 

Belangrijke stellingen van deze kinder-liberationisten:

• Het moderne scheiden van de wereld van volwassenen en kinderen is een onterechte en onderdrukkende discriminatie.

• Deze scheiding gaat gepaard met en wordt versterkt door een onjuiste ideologie van ‘kinderlijkheid’.

• Kinderen hebben recht op dezelfde rechten en privileges als volwassenen.

Farson en Holt maken onderscheid tussen de soorten rechten die kunnen worden toegekend aan kinderen. Er zijn rechten die kinderen een bepaalde behandeling bieden, zoals recht op educatie, gezondheidszorg en bescherming tegen geweld. Deze rechten vereisen niets van het kind zelf. Aan de andere kant zijn er de rechten die kinderen zelf kunnen uitoefenen als ze dat willen, bijvoorbeeld het recht om te stemmen of te werken. Het belangrijkste hierbij is vrijheid. Kinder-liberationisten erkennen dat het eerste soort rechten al aan kinderen wordt toegekend, maar Farson betoogt dat dit een manier is om kinderen zelf te beschermen, niet hun rechten. Kinder-liberationalisten willen dat kinderen ook rechten krijgen die van hen eisen om zelf te kiezen en voor zichzelf iets te doen. Zoals bijvoorbeeld ook werken. Holt en Farson geven aan dat de feiten over de uitbuiting van kinderen van eerder niet per se laten zien dat kinderen niet mogen werken, maar dat de werkomstandigheden over het algemeen gewoon verbeterd moesten worden, ook voor volwassenen. 

Volgens Farson en Holt behandelt de huidige wet kinderen slechter dan volwassenen. Niet alleen doordat kinderen niet dezelfde rechten hebben, maar ook doordat het extra lasten voor hen met zich meebrengt. Iets kan bij een kind bijvoorbeeld als een misdaad worden gezien, terwijl dit bij volwassenen niet het geval is. Alle rechten van volwassenen zouden van toepassing moeten zijn op alle kinderen. Farson en Holt hebben

Er wordt de aanname gedaan dat het al dan niet toekennen van rechten de enige of beste manier is waarop de situatie van kinderen kan worden geanalyseerd en beoordeeld. Deze aanname komt voort uit het praten in termen van rechten in huidige morele en politieke discussies, bijvoorbeeld als het gaat om abortus. Maar rechten zijn individualistisch en politieke import. En er is ook een nadeel aan teveel rechten, want hoe meer rechten, hoe minder groot de waarde ervan (dit wordt ook wel de inflatie van rechten genoemd). 

Kritiekpunten wat betreft rechten van kinderen:

1. Rechten hebben een alles-of-niets karakter. Dit verscherpt de scheiding tussen volwassenheid en kindertijd.

2. Praten in termen van rechten is moreel verarmd en verwaarloost een alternatieve ethische kijk op de wereld, namelijk dat de liefdevolle, wederzijdse afhankelijkheidsrelatie tussen ouder en kind van uitzonderlijk belang is.

3. Het toeschrijven van rechten aan kinderen berust op een misverstand over zowel rechten als over de aard van het kind.

Zijn rechten alles-of-niets?

De bewering dat rechten alles-of-niets zijn is een manier om een aantal zorgen te uiten over het gebruik van rechten. Deze beweringen zijn echter niet helemaal juist:

• ‘Als iemand een recht niet heeft, dan heeft iemand anders het in plaats daarvan.’ Echter, rechten zijn niet hetzelfde als materieel bezit dat aan iemand anders doorgegeven kan worden. Als een kind een recht niet heeft, betekent dit niet dat het overblijft voor een volwassene. Als een kind bijvoorbeeld geen stemrecht heeft, betekent dit niet dat er een stemrecht ‘over’ is voor iemand anders.

• ‘Als rechten botsen, dan betekent het toeschrijven van een recht aan de ene persoon de ontzegging van een recht aan de andere persoon.’ Echter, je kunt niet spreken van de kinderrechten versus devolwassenenrechten waarbij het ene recht het andere recht uitsluit. Soms is het wel het geval dat botsende rechten elkaar uitsluiten, bijvoorbeeld het recht van ouders om hun kind op te voeden zoals zij denken dat juist is versus het recht van het kind om zijn of haar eigen leven te leiden.

• ‘Iemand bezit alle rechten die een volwassene normaal gesproken heeft, of geen enkel recht.’ Kinderen bezitten niet alle rechten die een volwassene heeft, maar zowel de kinder-liberationisten als verdedigers van de verzorgers-stelling zijn het erover eens dat een kind welzijnsrechten heeft.

• ‘Een recht heb je of helemaal wel, of helemaal niet. Gedeeltelijk is niet mogelijk.’ Het is waar dat je een recht wel of niet hebt. Rechten kunnen echter wel variëren in betekenis. Bijvoorbeeld het stemrecht: alleen leden van partijen kunnen hun

Hoe zit het met wettelijke rechten bij kinderen?

De wet en moraliteit gaan niet altijd perfect samen, als in: kinderen kunnen wettelijke rechten hebben waarvan niet iedereen het erover eens dat dat moreel klopt. Maar die wettelijke rechten hebben wel invloed over hoe we over kinderen denken.

Hoe gaat het met kinderen bij de wetgeving?

Wettelijke rechten geven kinderen een wettelijke status. Maar kinderen hebben ook op andere manieren een juridische status:

• Er bestaan maatregelen voor kinderbescherming

• Kinderen mogen verschijnen bij burgerlijke zaken, ze kunnen bijvoorbeeld iemand aanklagen voor contactbreuk.

• Kinderen mogen getuige zijn in een rechtszaak.

• Kinderen kunnen beschuldigd worden van het plegen van een strafbaar feit.

De centrale vraag is vanaf welke leeftijd een kind strafrechtelijke aansprakelijkheid heeft.

1. Van belang is consistentie. De vastgestelde leeftijd in een bepaalde wettelijke zaak, en de redenen die hiervoor worden gegeven, moeten overeen komen met de vastgestelde leeftijd in elke andere zaak. Ook moet de vastgestelde leeftijd overeenkomen met het verwachte competentieniveau van het kind.

2. Het vaststellen van een leeftijd wordt niet enkel en alleen bepaald door overwegingen over de capaciteit van het kind. Een andere zeer belangrijke factor is het belang van het kind en andere partijen. Als een kind van 10 bijvoorbeeld in staat is om te getuigen in een rechtszaak, moet er ook gekeken worden of dit niet schadelijk is voor het kind en welk belang de verdachte erbij heeft.

Een zaak die veel discussie losmaakte, was de Bulger-zaak (Verenigd Koninkrijk, 1993). Twee kinderen van 10 jaar oud ontvoerden de 2-jaar oude Jamie Bulger, sloegen hem dood en legden zijn lichaam op een treinspoor. Dit bracht veel discussie op gang over hoe kinderen te berechten en dergelijke.

Er is een belangrijk onderscheid in hoe we de leeftijd van strafrechtelijke aansprakelijkheid kunnen opvatten. De eerste manier is als een leeftijd waarop het kind de capaciteit heeft om het verschil tussen goed en fout te begrijpen en hiernaar de handelen. De tweede manier is als een leeftijd waarop kinderen mogen worden onderworpen aan bepaalde vormen van juridische processen. Hoewel wordt gedacht dat dit hetzelfde zou moeten zijn (als iemand verantwoordelijk kan worden gehouden voor bepaalde daden, zouden ze ook de consequenties moeten nakomen), maar dit werkt niet altijd zo, want ook al is een kind verantwoordelijk voor de daden, kunnen juridische processen nog steeds niet passend zijn voor het kind. Bijvoorbeeld omdat het

Het recht om een kind te baren is iets anders dan het recht om ouder te zijn, en de primaire verzorger te zijn van een kind. Hoe deze twee rechten zich tot elkaar verhouden is erg interessant. 

Hoe zit het met het recht om op te voeden?

Verdragen van mensenrechten hebben een recht erkend voor volwassenen om een gezin te stichten. Er is geen algemeen recht op het hebben van kinderen. Als dit wel zo zou zijn, dan zou een stel dat onvruchtbaar is het recht hebben op kinderen van een ander. Als deze ouders toestaan dat hun kind geadopteerd wordt is dat mogelijk, maar anders natuurlijk niet.

Het recht om te dragen, is het recht op het doen ontstaan van een nieuw mensenleven.
Het recht om niet te dragen, is het recht op anticonceptie en abortus.

Mensen die geen kinderen kunnen krijgen, ervaren vaak een groot gevoel van verlies. Moeten we voor voorzieningen zorgen die deze mensen helpen om kinderen te krijgen?

Argumenten voor:

• Onvruchtbaarheid zorgt voor groot mentaal leed. Mensen hulp bieden bij het krijgen van kinderen is veel effectiever dan het geven van psychische therapie.

• Onvruchtbaarheid wordt wel gezien als een handicap. Volgens liberale egalitaire principes moeten mensen compensatie krijgen voor elke handicap waar ze zelf niets aan kunnen doen.

Bij deze argumenten wordt aangenomen dat iedereen een sterke kinderwens heeft. Dit is echter niet het geval.

Er zijn een aantal belangrijke en positieve redenen waarom mensen kinderen willen:

• Verantwoordelijk zijn voor een nieuw menselijk wezen met een eigen waarde.

• Het is een manier om de liefde voor elkaar concreet te maken.

• Je wilt je wijden aan je eigen nakomelingen in plaats van aan die van anderen.

Bij het krijgen van een kind moet rekening worden gehouden met een aantal voorwaarden. Het kind moet bijvoorbeeld goede zorg kunnen krijgen. Er is een verschil tussen ouderlijke verplichtingen, namelijk dat je als ouder moet zorgen dat je kind een goed leven krijgt, en ouderlijke verantwoordelijkheden, namelijk het uiteindelijke echte verzorgen van het kind.

Een moeilijke kwestie is wanneer een vrouw zwanger is en al weet dat het kindje zwaar gehandicapt ter wereld zal komen. Volgens liberale principes hebben volwassenen de vrijheid om te doen wat ze willen, zolang ze maar niemand schade berokkenen. In dit opzicht zouden ouders dan het recht hebben om het kind te krijgen. Aan de andere kant: is het goed dat twee volwassenen een kind ter wereld brengen dat waarschijnlijk een moeilijk en zwaar leven zal krijgen? Het recht

Wat houden individualisme en collectivisme in?

De liberale standaard schrijft een individualistische opvoeding voor. Dit houdt in dat de opvoeding van kinderen wordt overgelaten aan de ouders. Alleen wanneer het kind risico loopt, grijpt de staat in. Dit kan zijn bij sociale ongelijkheid, maar de maatregelen zijn veel belangrijker en ernstiger als het gaat om directe bescherming van een kind, bijvoorbeeld tegen mishandeling. Tegenover het individualisme staat het collectivisme, waarbij de staat of maatschappij in meer of mindere mate een verantwoordelijkheid draagt voor de opvoeding van kinderen. Een extreem voorbeeld hiervan zijn kibboetsen. Het belangrijkste argument voor de individualistische, liberale standaard, is het recht op privacy en autonomie dat de ouders hebben. Privacy en autonomie lijken echt samen te gaan. Het zijn eigenlijk rechten van de ouders, en ze impliceren dat kinderen bepaalde rechten missen - zoals zelf over hun opvoeden beslissen of buitenstanders hierbij betrekken. Maar het zijn geen "absolute" rechten want als het kind echt risico loopt wordt er alsnog ingegrepen.

Hoe zit het met het recht op privacy?

Sommige relaties die we hebben met anderen zijn bijzonder vanwege de vertrouwelijkheid of intimiteit binnen de relatie. Hiermee wordt bedoeld er een wederzijdse uitwisseling is van informatie over iemand zelf, die normaal gesproken niet vrijwillig met anderen gedeeld wordt. Privacy wordt gezien als de noodzakelijke voorwaarde voor deze intieme relaties.

Soms wordt het gezin gebruikt als voorbeeld voor een intieme relatie. Binnen het gezin bestaan echter in elk geval twee soorten relaties: die tussen de ouders en die tussen ouder en kind. De relatie tussen ouder en kind is anders dan andere intieme relaties:

• Het is geen relatie tussen twee gelijken, maar tussen een onafhankelijke, superieure volwassene en een afhankelijk, ondergeschikt kind.

• Voor relaties met geliefden en vrienden kies je zelf, maar het kind kan niet zijn/haar eigen ouders kiezen.

• Het uitwisselen van persoonlijke informatie tussen ouder en kind is niet hetzelfde als bij andere intieme relaties. Het is niet van betekenis voor het ouderlijk recht op privacy.

• De privacy van intieme relaties kan alleen worden gerespecteerd zolang er geen goede reden is voor inmenging van anderen. Wat zo’n reden zou kunnen zijn is in het geval van vrienden en geliefden is moeilijk te bepalen. In het geval van de relatie tussen ouder en kind kan er echter wel een goede reden zijn voor inmenging van anderen, namelijk wanneer kinderen worden misbruikt, mishandeld of verwaarloosd door de ouder(s). De schade die kinderen wordt aangedaan, blijft vaak onopgemerkt, omdat het in

Hoe ziet de geschiedenis en ontdekking van kindermishandeling eruit?

Een slechte behandeling van kinderen komt al voor zolang als de menselijke samenleving bestaat. Juist nu, in tijden dat er veel verbeterd is voor kinderen, is er een enorme interesse voor het aantal kinderen dat mishandeld wordt.

In 1880 ontstonden in de Verenigde Staten en in het Verenigd Koninkrijk de eerste bewegingen die als doel hadden om kinderen te beschermen. Aan het begin van de 20e eeuw ontstond de eerste wetgeving met betrekking tot belangen van kinderen.

Kindermishandeling is geen nieuw fenomeen en het komt ook niet vaker voor dan vroeger. Wat vaker voorkomt is het melden van kindermishandeling, waarschijnlijk door meer kennis erover en meer aandacht ervoor. Dat het daardoor iets moderns lijkt heeft invloed op hoe we het zien. We weten daardoor nog niet precies wat het echt inhoudt en zien het meer als een "menselijk iets" dan een "natuurlijk iets": we zien het meer als een sociale constructie. De precieze definitie van kindermishandeling blijft ook betwist en veranderend. 

De term kindermishandeling kan op meerdere manieren worden opgevat:

• Volgens het conceptueel expansionisme zijn er steeds meer soorten slechte daden die onder ‘kindermishandeling’ vallen. De term breidt zich steeds verder uit. Degenen die het niet eens zijn met het expansionisme, kunnen ‘kindermishandeling’ op twee andere manieren bekijken:

• - De term ‘kindermishandeling’ wordt verworpen en er wordt gesproken over een reeks schadelijke handelingen waar kinderen mee te maken kunnen krijgen.

• - Er wordt een orthodoxe, nauwkeurige definitie gegeven voor kindermishandeling, waarbij geen mogelijkheid is voor uitbreiding van de term. Dit is het conceptueel conservatisme.

Een ‘overtuigende definitie’ geeft een nieuwe mening aan een term, met als gevolg dat mensen hun houding tegenover een fenomeen gaan veranderen. Een handeling die eerst bijvoorbeeld niet werd gezien als kindermishandeling, wordt nu wel zo gezien. Het gevolg is dat mensen net zo negatief over deze handeling gaan denken als over andere soorten kindermishandeling. Kindermishandeling is hierbij de overtuigende definitie.

Hoe gaat het definiëren van mishandeling?

De twee belangrijke concepten die horen bij de definitie van mishandeling zijn ‘schade’ (die wordt toegebracht aan kinderen) en ‘verantwoordelijkheid’ voor deze schade.

Er zijn een paar criteria voor het vaststellen van een definitie van ‘kindermishandeling’:

• De definitie moet duidelijk en niet dubbelzinnig zijn over wat kindermishandeling inhoudt.

• De definitie moet inhoudelijk zijn, het moet niet slechts een synoniem zijn voor mishandeling.

• De definitie moet geen onredelijke eisen opleggen aan de verzorgers van kinderen. Het kan niet zo zijn

1 - Wat zijn de opvattingen over kinderen van John Locke? 

• John Locke (1632 – 1704) was één van de meest invloedrijke personen in de geschiedenis van de Engelse filosofie. Hij wordt gezien als voorvader van de empirische en analytische traditie van de filosofie en als ‘vader’ van het Engels liberalisme. Locke schreef, net zoals veel filosofische schrijvers in die tijd, over kinderen vanuit verschillende perspectieven. Zo werden kinderen onder andere gezien als toekomstige burgers, ontvangers van een ideale opvoeding, lege bladen beschreven door ervaring en jonge, onvolmaakte redenaars. Hij was ook een van de eersten die zich bezighield met de noodzaak van kindgericht onderwijs. 

• Lockes visie op kinderen: -  Kinderen zijn nog niet volledig rationeel. - Educatie heeft als doel: het bereiken van redelijkheid of logisch denken. - Het bereiken van redelijkheid en het verwerven van kennis is kenmerkend voor de ontwikkeling van kind tot volwassene. - De afwezigheid van gezond verstand of redelijkheid maakt kinderen ongeschikt voor volwassen burgerschap, en rechtvaardigt de afhankelijkheid van hun ouders.

• De leidende draad in Lockes visie is de nadruk op het verwerven van vermogens en bevoegdheden in plaats van het verwerven van discrete kennis of vaststaande principes. Het verwerven van vermogens en bevoegdheden gebeurt simpelweg door deze uit te oefenen.
  Het kind heeft niet de mogelijkheid om gelijk te zijn aan een volwassene als het gaat om kennis en rationaliteit/morele kennis. Volgens Locke komt dit doordat al deze aspecten nog toenemend zijn, een kind weet hier oorspronkelijk niets vanaf, want alles