Vragen

Vraag 1

Bespreek gemotiveerd of onderstaande stelling juist of onjuist is.

“Toepassing van een beschikkingsbevoegdheidsclausule bij een levering onder eigendomsvoorbehoud leidt ertoe dat art. 3:86 BW vaker buiten werking blijft.”

Vraag 2

Yennefer en Geralts huwelijksgemeenschap is onlangs ontbonden, omdat Geralt een relatie blijkt te hebben met de buurvrouw Lytta. Er heeft nog geen verdeling plaatsgevonden.

Yennefer is eigenlijk wel opgelucht en gunt Geralt en Lytta het allerbeste. Ze wil wel graag dat alles goed afgerond wordt. Omdat Yennefer elders wil gaan wonen, zou zij haar aandeel in de echtelijke woning aan Lytta willen overdragen. Kan dat? Zo nee, waarom niet, zo ja, wat zijn hiervoor de vereisten?

Vraag 3a

In 2015 heeft A-Bank een lening van EUR 1 miljoen verstrekt aan een nieuwe klant, Kunst- Beheer. Tot zekerheid van terugbetaling van deze lening heeft Kunst-Beheer een stil pandrecht gevestigd op de gehele kunstcollectie van Kunst-Beheer.

In 2016 komt Kunst-Beheer ondanks de 1e lening in de financiële problemen en sluit dat jaar nogmaals een lening van EUR 1 miljoen af, ditmaal met Budget-bank. Ter zekerheid van deze 2e lening vestigt Kunst-Beheer opnieuw een stil pandrecht op de kunstcollectie.

Aan welke voorwaarden moet zijn voldaan wil Budget-bank een geldig pandrecht hebben verkregen op de schilderijen van Kunst-Beheer is hier aan voldaan?

Vraag 3b

Kan A-Bank zijn vordering op Kunst-Beheer (openbaar) overdragen aan C-Bank? Zo nee, waarom niet, zo ja, wat zijn daarvoor de vereisten?

Vraag 3c

Heeft een eventuele overdracht van de vordering gevolgen voor de vraag wie pandhouder of pandgever is?

Vraag 3d

Stel dat de titel van de overdracht van de vordering vernietigd wordt op grond van dwaling door A-bank. Kunst-Beheer heeft echter reeds 6 de maandelijkse aflossingen betaald aan C- Bank. A-Bank komt bij Kunst-Beheer en stelt dat Kunst-Beheer de afgelopen zes maanden nog aan A-Bank moet betalen. Kunst-Beheer stelt dat de betalingen aan de C-Bank bevrijdend waren.

Wie heeft er gelijk?

Vraag 4

Witgoed BV verkoopt en levert een bandschuurmachine aan meubelmaker Van Hout. De machine wordt geleverd onder eigendomsvoorbehoud. Is Van Hout, voordat hij de koopsomnheeft betaald aan Witgoed BV, bevoegd te beschikken over de bandschuurmachine?

Vraag 5

Fred heeft geld geleend van Gerard. Fred heeft daarbij bedongen dat Gerard zijn vordering op Fred niet zal overdragen. Kort daarop moet Gerard zekerheid stellen voor de nakoming van een eigen verplichting. Kan hij de vordering op Fred verpanden?

Vraag 6a

Stephan en Mark zijn buren en hebben beide in de jaren ’90 een woning gekocht in De Bilt. Stephan heeft een bestelbusje omgebouwd tot camper. Hij kan de camper niet op zijn eigen grond parkeren. Mark heeft een veel grotere tuin en het achterste gedeelte van zijn tuin, gebruikt hij niet. In september 2012 heeft Stephan aan Mark gevraagd of hij zijn campertje mag parkeren op de achterste punt van Marks tuin, die aan Stephans tuin grenst. Op 18 september 2012 zetten Mark en Stephan deze afspraak op papier, waarbij ze ook opnemen dat als Mark of Stephan ooit zijn huis overdraagt, Stephan nog steeds zijn campertje daar mag parkeren.

Eind 2017 komt Mark bij Stephan en vertelt hem dat hij voornemens is eind 2018 zijn huis (met tuin) te verkopen. Stephan had van een bevriende notaris begrepen dat het belangrijk is dat de overeenkomst met betrekking tot het parkeren ingeschreven moet worden in de openbare registers. Op 1 februari 2018 maakt een notaris een notariële akte op, die op 2 februari 2018 wordt ingeschreven in de openbare registers.

Is hier sprake van een kwalitatieve verplichting en zo ja, op welke datum komt deze tot stand?

Vraag 6b

Stephan vraagt zich af of in deze situatie ook een erfdienstbaarheid gevestigd had kunnen worden en zo ja, waarom de notaris hen in dit geval een kwalitatieve verplichting aangeraden heeft.

Waarom zal de notaris in dit geval niet het vestigen van een erfdienstbaarheid hebben geadviseerd?

Vraag 6c

Is het mogelijk een recht van hypotheek te vestigen op een recht van erfdienstbaarheid?

Vraag 6d

Stel – anders dan hiervoor – dat Stephan en Mark nooit iets afgesproken hadden over het parkeren van de camper, maar dat Stephan al 25 jaar zijn camper parkeerde op een stukje grond, waarvan hij wist dat dat aan Mark toebehoorde.

Is het mogelijk dat Stephan op een zeker moment toch een recht van erfdienstbaarheid verkrijgt zonder dat partijen ooit naar een notaris zijn geweest?

Vraag 7

Vul op de stippellijn de ontbrekende woorden in:

Op grond van art. .....................(1) kan een stil pandrecht alleen worden gevestigd op relatief toekomstige vorderingen. Deze beperking wordt in de praktijk ondervangen door de gebruik te maken van .................(2). In het arrest ..........................(3) bevestigde de Hoge Raad de toelaatbaarheid van deze constructie.

Antwoordindicatie

Vraag 1

Juist. Koper onder evb is in beginsel houder en enkel beschikkingsbevoegd om onder dezelfde (ontbindende) voorwaarde over te dragen. Bij een beschikkingsbevoegdheidsclausule is de koper bevoegd om de zaak in de normale uitoefening van diens bedrijf te vervreemden. Indien een dergelijke clausule niet is opgenomen, moet worden aangenomen dat de koper niet beschikkingsbevoegd is om de zaak over te dragen aan een derde. In zo een geval kan art. 3:86 BW leiden tot derdenbescherming , maar bij een bevoegdheidsclausule is de koper al bb, dus blijft 3:86 BW buiten werking.

Vraag 2

Bijzondere gemeenschap (art. 3:189 BW). Dat kan alleen met toestemming van Geralt. Het betreft hier 1 goed uit de gemeenschap waarvan zij een aandeel wil overdragen. Art. 3:190 lid 1 BW: “Een deelgenoot kan niet beschikken over zijn aandeel in een tot de gemeenschap behorend goed afzonderlijk..”

Vraag 3a

Vereisten van vestiging pandrecht op een roerende zaak.

Art. 3:98 jo3:84

• Geldige titel: ovk tot vestiging pandrecht
• Beschikkingsbevoegdheid: ja, Kunst-Beheer is BBB, slechts in staat om een tweede pandrecht te vestigen dat lager in rang is dan het pandrecht van A-Bank vergelijk ook art. 3:237 lid 2. Het hangt er van af of KunstBeheer heeft aangegeven in de akte dat er reeds een pandrecht ten behoeve van A-Bank op de kunstcollectie was gevestigd. Heeft zij dat dan is zij
• bb tot het vestigen van een tweede pandrecht.
• Vestiging: 3:237 authentieke of geregistreerde onderhandse akte

Vraag 3b

Ja, door middel van cessie bestaande vordering

• GT: cessieovereenkomst die verplicht tot cessie
• BB: A-bank is rechthebbende
• L: 3:94(1) (onderhandse. akte + mededeling)

Vraag 3c

Het pandrecht is afhankelijk van de vordering waarvoor zekerheid is gesteld. Door de cessie wordt C-Bank van rechtswege pandhouder , zie art. 3:82. Kunst-Beheer is en blijft pandgever.

Vraag 3d

Kunst-Beheer heeft aan de verkeerde betaald, Na de openbare cessie was eerst C-Bank als nieuwe schuldeiser bevoegd om betaling in ontvangst te nemen. De vernietiging van de cessieovereenkomst heeft terugwerkende kracht o.g.v. art. 3:53 BW, hierdoor komt de geldige titel aan de overdracht tussen A-Bank en C-Bank te ontvallen.

Achteraf bezien is de vordering nooit rechtsgeldig in het vermogen van C-Bank terecht is gekomen. Door de vernietiging was zij dus met terugwerkende kracht onbevoegd, om de betalingen in ontvangst te nemen.

Art. 6:34 lid 2 BW is hier van toepassing

Dan kijken we naar art. 6:34 lid 2 BW:

• Indien iemand (=C-Bank) zijn recht om betaling te vorderen (= aflossingen uit hoofde van de lening van EUR 1 miljoen ) verliest
• In dier voege dat het met terugwerkende kracht (=vernietiging titel) aan een ander (=A-Bank )toekomt
• kan de schuldenaar (= Kunst-Beheer ) een inmiddels gedane betaling ( 6 aflossingen aan C-Bank ) aan die ander (A-Bank) tegenwerpen,
• tenzij hetgeen hij (=schuldenaar Kunst-Beheer ) omtrent dit verlies (=vernietiging titel) kon voorzien (=dwaling) hem van de betaling (aflossingen aan C-Bank) had behoren te weerhouden.(opschortingsbevoegdheid 6:37 BW)

Conclusie: het hangt er dus vanaf of Kunst-Beheer wist van het wilsgebrek tussen A-Bank en C-Bank. Niet: dan is bevrijdend betaald. Wel: Dan is het niet bevrijdend!! A-Bank zou dan dus nog een keer betaling vorderen van Kunst-Beheer

Vraag 4

De Hoge Raad heeft in het arrest Rabobank/Reuser onder verwijzing naar verschillende passages in de parlementaire geschiedenis bepaald dat de verkrijger van een zaak die onder eigendomsvoorbehoud is geleverd een voorwaardelijk eigendomsrecht verkrijgt dat (onder dezelfde voorwaarde) voor vervreemding en bezwaring vatbaar is.

Dus niet over de bandschuurmachine, maar wel over de voorwaardelijke eigendom.

Vraag 5

Als het beding goederenrechtelijke werking/gr onoverdraagbaarheid heeft kan GERARD de vordering opnFred niet verpanden, zie Oryx van Eesteren en art. 3:83 lid 2 BW/3:228 BW .

Of het beding goederenrechtelijke werking heeft, is een kwestie van uitleg. I.c. lijkt het op verbintenisrechtelijke werking. Dat wordt in Coface Intergamma als uitgangspunt genomen.

Ook kwestie van uitleg of verpanding: of onder het verbod valt, hier wordt verschillend over gedacht.

Vraag 6a

Ja o.g.v. 6:252 leden 1 en 2 op 2 februari 2018.

Vraag 6b

Erfdienstbaarheid is afhankelijk is van het heersend erf. Dit betekent dat als Stephan zijn eigendom overdraagt, de erfdienstbaarheid door die afhankelijkheid van rechtswege mee over gaat op de nieuwe verkrijger3:82 BW. Bedoeling was echter dat Stephan zijn campertje kan blijven parkeren ook als hij (of Marc) hun huis ooit zouden overdragen.

Voor dit doel is de kwalitatieve verplichting een geschikt instrument. Want als Stephan dan zijn huis met tuin overdraagt aan een derde, kan hij nog steeds parkeren op het terrein van Mark, terwijl als Marc zijn huis overdraagt de nieuwe eigenaar kwalitatief verplicht is om dit toe te staan.

Vraag 6c

Nee, een erfdienstbaarheid is een afhankelijk recht. Afhankelijke rechten zijn niet zelfstandig overdraagbaar art. 3:7 en daarom niet te bezwaren met een beperkt recht o.g.v. art. 3:81 lid 1 BW. Zie ook art. 3:228 BW dit artikel bepaalt dat op alle goederen die voor overdracht vatbaar zijn, een recht van pand of hypotheek kan worden gevestigd.

Vraag 6d

De vraag is of erfdienstbaarheid in dit geval door verjaring 5:72 kan ontstaan, nu Stephan weet dat hij zonder recht zijn camper daar parkeerde. Gedoeld wordt op de verkrijgende verjaring van art. 3:105 BW jo 3:306 BW. Hiervoor is bezit vereist. Dat kan alleen als Stephan in de veronderstelling verkeerde dat hij het bezit had van een erfdienstbaarheid. Zie uitspraken als HR Duijf/Bolt en Rodewijk Bouwman, waaruit blijkt dat bezit van een beperkt recht niet snel wordt aangenomen. Partijen zijn nooit naar de notaris gegaan, om die reden is de kans klein tot niet bestaand dat Stephan door verjaring eigenaar is geworden van het recht van erfdienstbaarheid.

Vraag 7

1. Art. 3:239 lid 1 BW
2. Verzamelpandakte-constructie.
3. Dix q.q.