De afgelopen decennia zijn voor de strafrechtspraak stormachtig verlopen. De wetten zijn grotendeels onveranderd gebleven, maar in de jurisprudentie zijn bepaalde leerstukken sterk aangepast.

In de voorganger van ons wetboek, het Wetboek van Strafvordering van 1838, waren het opportuniteitsbeginsel en het legaliteitsbeginsel nog niet opgenomen. Volgens het legaliteitsbeginsel moet in principe elk bewijsbaar strafbaar feit worden vervolgd, en volgens het opportuniteitsbeginsel kan juist van vervolging worden afgezien vanwege het algemene belang. Omdat de wetgever niet duidelijk was over deze beginselen, kwam er veel discussie. De praktijk leek uit te gaan van het opportuniteitsbeginsel.

Toen het opportuniteitsbeginsel eindelijk werd opgenomen in art. 167 en 242 van het Wetboek van Strafvordering, was hij alsnog voor twee soorten uitleg vatbaar. Enerzijds kan het worden opgevat alsof het Openbaar Ministerie in beginsel alle haalvare strafzaken moet vervolgen en daar slechts in uitzonderlijke gevallen van af kan zien. Maar anderszijds kan het ook worden

Mishandeling: het aan een ander toebrengen van lichamelijk letsel of pijn zonder dat daarvoor een rechtvaardigingsgrond bestaat. Dit is geen neutraal begrip, maar hierin komt de wederrechtelijkheid van de gedraging terug. 

Aangezien er geen vaste invulling van wederrechtelijkheid bestaat, is dit afhankelijk van context en van de afwezigheid van een rechtervaardigingsgrond. Dit is alleen het geval als de mishandeling onrechtmatig is. Er is sprake van onrechtmatigheid, als er een rechtvaardiging te vinden is, zoals wanneer de mishandeling plaatsvond met toestemming van het slachtoffer. Ouderlijk tuchtrecht valt hier niet onder, maar sportsituaties en seksuele handelingen bijvoorbeeld wel. 

Wederrechterlijkheid is een impliciet bestandeel, dus het moet bewezen worden om tot een veroordeling te leiden. Aangezien wederrechterlijkheid niet hoeft te worden opgenomen in de tenlastelegging, zijn Keijzer en de schrijver van mening dat de afwezigheid van een rechtvaardiging daar ook niet in hoeft. Mishandeling moet erin terugkomen, waarin wederrechterlijkheid dan besloten ligt. In een bewezenverklaring moet

Wat zijn de relevante feiten, de rechtsvraag en de rechtsgang?

De verdachte in deze zaak is een ervaren klimmer die als zekeraar van het slachtoffer opgetreden heeft. Naast het slachtoffer was de vriendin van de verdachte aan het klimmen. Toen zijn vriendin op de grond stond, koppelde de verdachte ook zijn eigen zekering los. Het slachtoffer was nog aan het klimmen, en viel. Ze overleed aan haar verwondingen. 

De verdachte staat terecht voor dood door schuld,

1. De casus

Het werd de verdachten ten laste gelegd dat zij de slachtoffers opzettelijk hadden besmet met HIV door de slachtoffers te injecteren met besmet bloed van een van de verdachten. De rechtbank achtte echter niet bewezen dat het latere ernstige lichamelijke letsel (de Hiv-besmetting) inderdaad was veroorzaakt door het injecteren van het besmette bloed, omdat andere scenario’s niet konden worden uitgesloten (zoals onveilige seks met andere besmette partners). De rechtbank gooit het daarom op een poging tot toebrengen van zwaar lichamelijk letsel. 

Het Hof Leeuwarden achtte het causale verband tussen het injecteren

De term roekeloosheid in de Wegenverkeerswet 1994 geeft veel verwarring. Ook is de maatschappij van oordeel dat ‘doodrijders’ te laag worden gestraft. Er werd een wetsvoorstel gedaan. Na onderzoek blijkt dat de strafoplegging bij verkeersdelicten ‘adequaat’ is. Naarmate de ernst van het letsel toeneemt worden de straffen hoger. Is er sprake van strafverzwarende omstandigheden die specifiek genoemd worden in de wet, dan kan de straf met de helft worden verhoogd. Toch blijft de maatschappelijke onrust. Voor slachtoffers is de straf nooit hoog genoeg. Daar hoeft echter niet altijd gehoor aan te worden gegeven. De discussie spitst zich toe op de term roekeloosheid. Voor roekeloosheid is meer nodig dan bumperkleven. De Hoge Raad post dan ook op haar website dat ‘onder invloed van alcohol of door veel te hard rijden een ongeluk veroorzaken onvoldoende is om te worden veroordeeld voor roekeloos een ongeluk veroorzaken. Als de wetgever dit anders wil

1. Inleiding

Dit artikel behandelt de facetten van medeplegen door drie verschillende arresten te bespreken. De drie arresten geven een overzicht van het geld recht ten aanzien van drie belangrijke facetten van medeplegen. 

2. Nauwe en bewuste samenwerking: de eigen betrokkenheid van de medepleger?

2.1 Aanleiding?

De reikwijdte van medeplegen is in de loop van de tijd aanzienlijk verruimd. De hoofdverantwoordelijkheid voor het plaatsvinden van het strafbaar feit kan buiten

1. Inleiding

Dit artikel betreft de situatie dat een crimineel zich in een criminele setting begeeft en een beroep doet op noodweer als de situatie uit de hand is gelopen. De Hoge Raad heeft zich nog niet expliciet of impliciet uitgelaten over de gevolgen

Wat is het belang van de theoretische achtergrond van straffen?

Bijna iedereen is het er wel over eens dat de samenleving criminaliteit moet bestraffen. Over de vraag wat een passende en rechtvaardige straf is, bestaat veel meer verschil van mening. Verschillende antwoorden op deze vraag maken werkelijk verschil uit in de levens van diegenen die te maken krijgen met het strafrecht, zowel slachtoffers als daders. Omdat straffen bestaat uit het

Als we iemand verantwoordelijk houden voor een misdaad schrijven we niet alleen kwaad toe aan de daad, maar ook aan de persoon, de dader. Aan de andere kant voelen de meeste mensen intuïtief aan dat we mensen niet verantwoordelijk kunnen houden voor iets waarover zij geen controle hebben. Is het zijn van een slecht persoon dan slechts een kwestie van pech hebben, door geboren te zijn met de verkeerde genen of opgegroeid te zijn in verkeerde omstandigheden? Menig kampbewaker in Nazi Duitsland had waarschijnlijk een rustig en onschuldig leven geleid in andere omstandigheden. Iemand die een voetganger aanrijdt heeft in zekere zin pech dat, net op dat moment, die voetganger besloot om over te steken. Toch beoordelen we deze mensen in morele zin. Als een belangrijke factor in de morele beoordeling van een persoon buiten zijn invloed lag, terwijl we hem wel moreel beoordelen, dan noemen we dat ‘moral

Hoe overbrugt men de kloof tussen gedragskunde en strafrecht?

Bij de strafrechtelijke beoordeling van een misdrijf vormen intenties en gedragsalternatieven belangrijke thema’s. De psychische gesteldheid van de dader geeft aanknopingspunten voor het risico op recidive en zo nodig het vinden van de juiste behandeling. De recht laat zich bij de beoordeling van toerekeningsvatbaarheid vaak adviseren door gedragskundigen. Dit is een dilemma: de rechter laat zich op gedragskundig gebied adviseren omdat hij op dat gebied geen deskundige is, terwijl de gedragskundigen