1. Vrijheidsbegrenzing in de politiek

In dit hoofdstuk worden de opvattingen van Isaiah Berlin aangehaald, om te laten zien hoe de opvoeding van vandaag zeer eenzijdig is geworden. We focussen alleen nog op het beperken en inperken van gedrag van kinderen en ouders en vergeten de positiviteit in opvoeding.

Opvoeding als therapie

Binnen de opvoeding werken continu allerlei spanningen tussen processen. Langeveld, een Nederlandse pedagoog, noemde die spanningen antinomieën, oftewel verhoudingen tussen twee processen die in balans moeten blijven.

1. De spanning tussen vrijheid en binding: kinderen willen vrijheid om te experimenteren, te ontdekken, en ouders begrenzen die vrijheid zodat kinderen zich niet bezeren of te ver gaan.

2. De spanning tussen ideaal en werkelijkheid: ouders moeten zorgen dat het kind voldoende uitdaging krijgt om zo te groeien dat het de wereld aankan, maar er moet wel rekening gehouden worden met zijn mogelijkheden en behoeften

3. Cultuuroverdracht en cultuurvernieuwing: kinderen moeten dingen leren waardoor zij kunnen invoegen in de bestaande cultuur, maar ook voldoende eigenheid en vrijheid houden om de toekomst zelf verder vorm te geven.

Toch staan deze spanningen in de hedendaagse opvoeding helemaal niet meer zo centraal volgens de schrijver. Opvoeding lijkt een vorm van gedragstherapie te zijn geworden: hoe kunnen gedragsproblemen bij kinderen worden verholpen door positief opvoeden, consequent zijn en belonen (effective parenting). Jeugdbeleid focust kortom meer op gedragsregulering dan op maatschappelijk niveau. Dit geldt voor het gedrag van kinderen, maar ook het gedrag van ouders wordt steeds sterker ingeperkt. Dit inperken van de vrijheid lijkt dus wel het centrale pedagogische thema van deze tijd te zijn.

Deze focus op gedragsregulering doet kinderen echter tekort. Doordat ouders en professionals focussen op het oplossen van op de voorgrond liggende problemen (ADHD, depressie, criminaliteit) met gedragsregulering, gaan zij voorbij aan het werken aan een saamhorigheidsgevoel in de samenleving, identiteitsvorming en verbondenheid. En andersom lijkt er ook weinig aandacht te zijn voor hoe ons beeld van het kind, waar dus eigenlijk niet zo veel meer mis mee mag zijn, ook een hoge druk kan leggen op kinderen. De rol van de maatschappij lijkt dus compleet buiten beschouwing te worden gelaten.

Opvoeding in de politiek

Ook in de politiek komt steeds meer een voorkeur voor ‘simpele’ en snelle oplossingen voor gedragsproblemen. Bijvoorbeeld door kinderbijslag in te trekken bij slecht opvoeden of door heropvoedingskampen op te richten. De politiek houdt zich bezig met zowel incompetentie bij ouders, als ongehoorzame jeugd. De centrale gedachte is dat de opvoeding te soft is geworden op school en thuis. Problemen bij kinderen komen.....read more