Deze collegeaantekeningen zijn gebaseerd op het vak Persoonlijkheids-, Klinische en Gezondheidspsychologie van het jaar 2015-2016.

[toc ]

College 1 Psychopathologie, classificatie en therapieën

09-11-2015

Psychopathologie, ofwel een klinische stoornis, kan iedereen overkomen. Het is vaak moeilijk om vast te stellen waar de grens tussen normaal en abnormaal ligt. De klinische psychologie gaat hierover.

Wat is abnormaal

Het benoemen en verklaren van abnormaal gedrag vs normaal gedrag kan op basis van verschillende definities worden gedaan:

De meest voor de hand liggende verklaring voor abnormaal gedrag is dat dit gedrag voortkomt uit een mentale ziekte. Echter, bij veel stoornissen kan geen specifieke lichamelijke oorzaak worden aangetoond, ze zijn namelijk multifactorieel;

Statistische afwijkingen definiëren een gedraging als abnormaal wanneer deze significant afwijkt van de ‘normale’ bevolking. Echter, culturele normen kunnen hierbij ook voor afwijkingen zorgen;

De sociologische benadering voor abnormaliteit stelt de vraag: is het gedrag anders dan de ‘normale’ maatschappij? Deze benadering houdt echter minder rekening met individuele verschillen, waardoor gedrag al snel als abnormaal kan worden gezien.

Bij het bepalen van abnormaal gedrag is continuïteit een belangrijk begrip: er is geen duidelijke grens tussen ziek/niet ziek. Gedrag is subjectief en is schadelijk als het tot disfunctioneren leidt.

Tegenwoordig wordt beoordeeld of gedrag abnormaal is aan de hand van het samenspel van de vier D´s van abnormaliteit. De vier D´s zijn:

1.deviance: extreem afwijkende gedragingen

2.distress: gedrag en gevoelens die een onprettig gevoel (distress) veroorzaken bij het individu zelf of de personen in haar/zijn omgeving

3.disability: gedrag en gevoelens die het individu belemmeren in het functioneren in het dagelijks leven.

4.danger: gevaarlijke gedrag naar je zelf toe vertonen of naar anderen

Classificatiesystemen

Een bepaalde (abnormale) gedraging is niet meteen een stoornis. Er zijn verschillende lagen van psychopthologie:

• Symptoom

• Syndroom: een cluster van symptomen

• Disorder: de symptomen zijn duidelijk abnormaal en leiden tot disfunctie

• Disease: duidelijk beeld van de ernst en duur van de klachten

DSM-handboek

Het DSM handboek wordt in de psychopathologie veel gebruikt voor het stellen van diagnoses. Het DSM clustert stoornissen als een verzameling symptomen met onderliggende psychobiologische factoren. Ook stelt het DSM-handboek dat, om de diagnose van een stoornis te mogen geven, het gedrag moet leiden tot disfunctioneren en dat het schadelijk is voor de maatschappij en de persoon zelf. Het DSM is zo populair omdat het een sterke diagnostische validiteit heeft en het ook klinisch bruikbaar is voor de behandelingen van stoornissen.

Een diagnose betekent het toewijzen van een type stoornis. Het DSM handboek doet dit door een syndroom (bundel van symptomen) te classificeren (toekennen aan een bepaalde stoornis). Er is vaak overlapping van symptomen, dan kunnen bepaalde symptomen bij verschillende stoornissen horen zoals bijvoorbeeld het symptoom ‘angst’ bij zowel angststoornis als depressie kan voorkomen.

Doeleinden waarvoor het DSM handboek wordt gebruikt is niet alleen voor diagnostiek en het vinden van een behandeling. Het DSM-handboek verbetert communicatie tussen behandelaars/deskundigen, het kan gebruikt worden voor onderzoek en onderwijs en daarbij is het.....read more

Deze samenvatting is gebaseerd op het studiejaar 2013-2014.

College 1 (11-12-13)

Inleiding diagnostiek & traits

Larsen h3, Nolen h3 (custom editie h1 & h11)

Psychopathologie, oftewel een psychische stoornis, kan iedereen overkomen. Het is vaak lastig om vast te stellen waar de grens tussen normaal en abnormaal ligt. De klinische psychologie gaat hierover. Het DSM is een soort handboek met ruim 400 verschillende stoornissen. Men kan meerdere stoornissen hebben, maar stoornissen kunnen ook clusteren. Aan de hand van de DSM worden stoornissen gediagnoseerd, maar wanneer zijn de symptomen ernstig genoeg om de diagnose te stellen?  Door de vele bijwerkingen van antidepressiva kunnen deze niet aan iedereen die zich bijvoorbeeld wat somber voelen gegeven worden.

Wat heb je aan een diagnose? Wat brengt dit voor de toekomst? Kan je bijvoorbeeld ooit genezen?

Wat zijn hier de voor en nadelen aan?

Voordelen: - je kan er mee leren omgaan, erover lezen en de oorzaak van je gedragingen begrijpen. Daarnaast kan he besluiten hulp te zoeken.

Helpt het als je een therapeut ziet? Hoe bepalen we welke behandeling werkt en welke niet? Dit bepalen we door onderzoek te doen.

Kan je helemaal genezen van een psychische stoornis zoals een bipolaire stoornis? Dit verschilt per persoon.

De meningen over hoe vaak psychopathologie voorkomt zijn verdeeld. Volgens de een is meer dan de helft van de Amerikanen op een bepaald moment in hun leven mentaal ziek. Vaak gebeurd dit vaak op jonge leeftijd (adolescentie of jonge volwassenheid)en minder vaak op oudere leeftijd. Anderen vinden dit heel overdreven: we zien gewone dingen te snel als stoornissen, bijvoorbeeld concentratie problemen. Voor deze normale levensgebeurtenissen krijgen mensen veel te snel medicijnen voorgeschreven. Onderzoek of mensen inderdaad te snel medicijnen werden voorgeschreven werd gedaan door studenten: zij keken alleen naar beschrijvende kenmerken, daardoor konden zij dit onderzoek doen zonder afgeronde opleiding. Hun onderzoeksresultaten zijn ook vergeleken met die van professoren en wat daar uitkwam was dat zij eerder minder psychologische stoornissen zouden opsporen dan meer.  Het kan dus inderdaad zo zijn dat de stoornissen zo vaak voorkomen. En dat dit aantal dus niet overdreven is.

Een stoornis kan zich uiten op een lichamelijke of een cognitieve manier. Bijvoorbeeld bij depressie: gewicht verliezen (lichamelijk) of gedachten dat je dood wilt (cognitief).

Criteria

Of je een stoornis hebt wordt bepaald aan de hand van een lijst van seinen en symptomen. Seinen zijn: iets wat je kan zien, symptomen zijn: iets wat subjectief is, bijvoorbeeld de gedachte dat je dood wilt. Deze lijst van seinen en symptomen samen kan.....read more