hoofdstuk 18 Ortopedagogiek in een systeemverandering: preventie, samenwerking en efficientie in de psychosociale zorg voor jeugd

Welke veranderingen moet de orthopedagoog in het nieuwe systeem aanbrengen?

Het zinsverband van de psychosociale zorg voor kinderen is de laatste tijd sterk veranderd. Dit wordt de ‘transitie van de jeugdzorg’ of ‘stelselwijziging jeugd’ genoemd. De gemeentes krijgen het geld en hebben als taak om de zorg op zich te nemen. Doelen van de overheid bij deze nieuwe organisatie zijn dat het systeem duidelijk en eenvoudig is, samenwerking tussen zorgverleners effectiever wordt en dat er meer moet worden gedaan om schrijnende situaties te voorkomen.

Wat is C4Youth?

Het is een academische werkplaats waar praktijk, onderzoek, onderwijs en beleid samen aan de verbetering van psychosociale zorg werken. Het onderzoek van C4Youth zorgt voor een aantal inzichten:

• Kennis over het systeem en wat bepaalt of ouders en kinderen deze zorg nodig hebben. De instroom is hoger bij laagopgeleiden en alleenstaande ouders.
• Een omschrijving van werkzame interventies.
• De resultaten van C4Youth laten zien dat als de zorg is afgestemd op de cliënt er betere resultaten worden geboekt.
• Inzicht in het de resultaten van het oude systeem in vergelijking met het nieuwe systeem.
• Het gaat goed met de gezondheid van kinderen, maar de psychosociale zorg heeft aandacht nodig en hier is ruimte voor verbetering.

Wat zijn de zorgen bij het nieuwe systeem?

• De toegang, preventie en de zorg voor kwetsbare groepen komen niet genoeg aan bod in dit nieuwe systeem. In het systeem wordt beter op elkaar ingespeeld en dat is goed, maar sommige onderdelen komen minder naar voren en daar is minder aandacht voor. De vraag is of de instroom verandert en dat dit tot andere resultaten leidt. Kortom, worden de doelen behaald die dit nieuwe systeem zegt te bewerkstelliggen.
• De tweede zorg is of bij het nieuwe systeem de preventie wel versterkt wordt en of er genoeg ruimte voor dit onderdeel is. Het systeem wordt dusdanig overhoop gehaald dat in de beginfase de effectiviteit afneemt en de kosten zullen stijgen.
• Het derde punt betreft de meest kwetsbare groep. Is er wel genoeg deskundigheid, voldoende middelen en goede coördinatie als het om deze groep gaat?   

Wat is de rol van de orthopedagoog in dit proces?

Er moet in dit nieuwe systeem meer worden uitgegaan van eigen kracht en er moeten betere inzichten komen in de verschillende teams om daar vervolgens goed mee te kunnen samenwerken. De extra uitdaging is dat het nieuwe systeem goedkoper moet zijn waardoor er ook goedkopere professionals worden aangetrokken. De orthopedagoog kan in het nieuwe systeem goed meespelen, mits er wordt ingespeeld op veranderende situaties.  

• Doelen van de overheid bij deze nieuwe organisatie zijn dat het systeem duidelijk en eenvoudig is, samenwerking tussen zorgverleners effectiever is en dat er meer moet worden gedaan om schrijnende situaties te voorkomen.
• De toegang, preventie en de zorg voor kwetsbare groepen komen niet genoeg aanbod in dit nieuwe systeem.