Arbeidsrecht hoorcollege 2 - Rechten UL B2 (2019-2020) Arbeidsovereenkomst: rechten en plichten

1. Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

• Plichten werknemer
• Plichten werkgever
• Werkgeversaansprakelijkheid

Plichten werknemer

De belangrijkste plicht van de werknemer is natuurlijk het verrichten van arbeid. In principe moet dit persoonlijk (art. 7:659). Ook moet hij aanwijzingen van de werkgever volgen (art. 7:660). Verder is er een geheimhoudingsplicht van bedrijfsgeheimen. Daarnaast kan er in het contract een concurrentiebeding opgenomen zijn (art. 7:654). Dit beding bepaalt dat de werknemer bij afloop van het contract niet bij een concurrent in dienst mag treden. Bij het invoegen van zo'n beding in een contract voor bepaalde tijd gelden extra regels. Dit omdat het concurrentiebeding de vrijheid van de werknemer buiten de arbeidsovereenkomst beperkt.

Ook een aanpassing van de arbeidsvoorwaarden is mogelijk (art. 7:611). Dit houdt in dat je je als goed werknemer soms aan moet passen aan een wijziging van de omstandigheden. Voorwaarde hiervoor is dat de aanpassing redelijkerwijs te vergen is van de werknemer en dat het gaat om duidelijk gewijzigde omstandigheden voor de werkgever. Het moet noodzakelijk zijn om iets te veranderen. 

Het korten van lonen is vrijwel in alle omstandigheden onmogelijk. Dit omdat lonen worden gezien als het belangrijkste recht dat de werknemer uit de arbeidsovereenkomst heeft. Over het algemeen dient de werknemer zich als een 'goed werknemer' te gedragen.

Plichten werkgever

De belangrijkste plicht van de werkgever is het betalen van loon (art. 7:627). Wanneer werkgevers niet werken, is er een bepaalde risicoverdeling. Wanneer werknemers niet werken vanwege bedrijfseconomische/organisatorische redenen (er zijn bijvoorbeeld te weinig opdrachten), komt dit voor rekening van de werkgever.  Een staking komt echter meestal voor rekening van de werknemers. De algemene norm van 'goed werkgeverschap' houdt ook in dat de werkgever zijn werknemers de mogelijkheid op scholing biedt. Ook moet de werkgever respect voor de grondrechten van zijn werknemers hebben. Daarnaast geldt het gelijkheidsbeginsel. Gelijke arbeid moet gelijk beloond worden; gelijke gevallen moeten gelijk behandeld worden. 

Dit speelt met name in de verhouding man/vrouw. In principe is direct of indirect onderscheid op basis van het geslacht verboden (art. 7:646). Uitzonderingen hierop zijn mogelijk wanneer het geslacht een wezenlijk en bepalend beroepsvereiste is. Ook kan er sprake zijn van een voorkeursbeleid, en wordt moederschap/zwangerschap beschermd. Verder geldt de Wet gelijke behandeling. Ook chronische ziekte of een handicap mag geen reden zijn om onderscheid te maken.

Werkgeversaansprakelijkheid

Dit is geregeld in art. 7:658. De zorgplicht van de werkgever gaat ver, maar is niet absoluut. De Arbowet stelt minimumnormen. De werkgever moet onvoorzichtigheid van de werknemers incalculeren bij de eventuele voorzorgsmaatregelen die hij neemt. Ook (psychische) beroepsziekten vallen onder de verantwoordelijkheid van de werkgever. De bewijslastverdeling is als volgt: de werkgever moet naleving van de zorgplicht aantonen. Bij de claim dat er sprake is van een beroepsziekte, geldt een beperkte omkeringsregeling. De werknemer moet dan aantonen dat hij/zij ondanks, of door het ontbreken van de voorzorgsmaatregelen van de werkgever, ziek geworden is. Werkgevers kunnen zich beroepen op opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer, maar dit wordt zelden gehonoreerd. De werkgeversaansprakelijkheid geldt ook voor uitzendkrachten (art. 7:658 lid 4). Bij het beantwoorden van de vraag of werkgevers voldoende voorzorgsmaatregelen genomen hebben, spelen de criteria uit het Kelderluikarrest een belangrijke rol. In de afweging moet dan onder andere betrokken worden hoe groot de kans op schade was, en hoe bezwaarlijk het nemen van voorzorgsmaatregelen was. Er geldt overigens een ruime uitleg van het begrip 'werkplek'.

In beperkte mate moet de werkgever ook zorg dragen voor het voorkomen van 'werkgerelateerde' schade buiten werktijd (art. 7:611). Hier gelden de gewone regels met betrekking tot bewijslast en eigen schuld.

2. Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

Er worden geen onderwerpen besproken die niet worden behandeld in de literatuur.

3. Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

Er worden geen recente ontwikkelingen in het vakgebied besproken, behalve het feit dat ook het Europees recht steeds meer arbeidsrechtelijke normen gaat kennen. Het HvJ hecht daarbij heel veel waarde aan het recht op doorbetaalde vakantie.

4. Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking op het tentamen?

Er worden geen opmerkingen gedaan met betrekking tot het tentamen.

5. Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?

Er worden geen tentamenvragen behandeld.