Leidraad (HR 28-03-1990, NJ 1991,118,119)

Casus

Aan een BV (exploitant van enige dierenspeciaalzaken) is naheffingsaanslag in de omzetbelasting opgelegd. Hiertegen is bezwaar gemaakt maar het besluit is door de inspecteur gehandhaafd. De belanghebbende heeft tegen het kwijtscheldingsbesluit beroep ingesteld bij het hof. Het hof heeft het geschil als volgt omschreven: 'In geschil is of de inspecteur terecht de verhoging niet verder heeft kwijtgescholden dan tot op 50% van het bedrag aan enkelvoudige belasting’. Het een en ander is gebaseerd op de Leidraad administratieve boeten (LAB).

Volgens het hof heeft de inspecteur bij afweging van alle betrokken belangen in redelijkheid niet kunnen komen tot het besluit de in de naheffingsaanslag begrepen verhoging niet verder kwijt te schelden dan tot op 50% van het bedrag van de enkelvoudige belasting. Zo een afweging leidt volgens het hof tot een kwijtschelding tot op 10% van het bedrag aan enkelvoudige belasting. Op die gronden heeft het hof het bestreden kwijtscheldingsbesluit vernietigd en van de verhoging kwijtschelding tot op 10 percent van het bedrag aan enkelvoudige belasting verleend. De staatssecretaris van Financien heeft tegen 's hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld.

Hoge Raad

De Hoge Raad komt terug op eerdere rechtspraak en sluit aan bij HR 11 okt. 1985, NJ 1986, 322. Onder ‘recht’ in genoemde zin is mede te begrijpen door een bestuursorgaan binnen zijn bestuursbevoegdheid vastgestelde en behoorlijk bekendgemaakte regels omtrent de uitoefening van zijn beleid, die, hoewel geen algemeen verbindende voorschriften, het bestuursorgaan op grond van enig algemeen beginsel van behoorlijk bestuur binden en die zich naar hun inhoud en strekking ertoe lenen jegens de bij de desbetreffende regeling betrokkenen als rechtsregels te worden toegepast. De Leidraad AB 1984 beantwoordt aan deze omschrijving. Behoorlijke bekendmaking: plaatsing in de Staatscourant of in een ander vanwege de overheid algemeen verkrijgbaar gesteld publikatieblad, dan wel een andere door of met goedvinden dan wel medeweten van de overheid gedane bekendmaking op zodanige wijze dat verzekerd is dat de regels voor de betrokkenen kenbaar en toegankelijk zijn.

De rechter is niet tot ambtshalve toepassing van die beleidsregels gehouden.

I.c. verricht de rechter, die zelfstandig bepaalt in welke mate de opgelegde verhoging voor

kwijtschelding in aanmerking komt, geen bestuurstaak en is hij dus niet aan de Leidraad gebonden.

M.a.w. de Hoge Raad geeft aan wanneer beleidsregels worden aangemerkt als recht in de zin van art. 99 RO. Beleidsregels zijn een 'steeds gewichtiger rol' gaan spelen in de verhouding tussen burger en overheid. Een eenvormige interpretatie van en zekerheid over de inhoud en strekking van die regels is erg belangrijk. Onder 'recht' in de zin van art. 99 RO valt o.a. door een bestuursorgaan binnen zijn bestuursbevoegdheid vastgestelde en behoorlijk bekend gemaakte regels over de uitoefening van zijn beleid, die weliswaar niet kunnen gelden als algemeen verbindend voorschriften omdat zij niet krachtens enige wetgevende bevoegdheid zijn gegeven, maar die het bestuursorgaan op grond van enig algemeen beginsel van behoorlijk bestuur binden. Bovendien lenen zij zich naar hun inhoud en strekking ertoe jegens de betrokkenen als rechtsregels te worden toegepast. Dat wil niet zeggen dat dat het bestuursorgaan daarvan onder bepaalde omstandigheden niet kan afwijken.

Kern

Ook al zijn beleidsregels géén algemeen verbindende voorschriften, toch behoren zij volgens de Hoge Raad tot ‘het recht’.