Een opmerkelijke paradox

In het Westen maakt men onderscheid tussen onder andere een autoritaire opvoeding en een autoritatieve opvoeding volgens de definities van Baumrind (1973). Een voorbeeld van een veelvoorkomend kindkenmerk bij een Westerse autoritaire opvoeding zijn slechte prestaties op school. De opvoeding van Chinese kinderen wordt beschreven als streng en controlerend, kenmerken die vooral bij de autoritaire opvoedingsstijl passen. Chinese studenten blijken echter bijzonder goed te presteren op school. Er is een paradox tussen de goede schoolprestaties van Chinese kinderen en de autoritaire opvoedingsstijl van de Chinese ouders. Het is te makkelijk om te concluderen dat opvoeding bij Chinese kinderen geen goede voorspeller voor schoolresultaten is. Een betere verklaring zou zijn dat het begrip autoritair anders opgevat wordt door Aziatische mensen. In de Westerse wereld wordt de definitie autoritair nogal eens geassocieerd met begrippen als ouderlijke vijandigheid, dominantie, wantrouwen en agressie. In de Chinese autoritaire opvoeding staan er twee andere begrippen centraal die moeilijk letterlijk te vertalen zijn: Chiao shun en guan.

Chiao shun en guan

De eerste, Chiao shun, is een term waar het idee van training inzit. Ouders trainen de kinderen om goed te presteren op school. De omgeving laat het kind zien wat gewenst gedrag is terwijl uitgegaan wordt van de innerlijke goedheid van het kind. De moeder is sterk betrokken bij de ontwikkeling van het kind en ze speelt een belangrijke rol bij de voorbereiding van het kind op de verwachtingen van de omgeving. Het tweede begrip, guan, is ook belangrijk om te begrijpen. Dit woord betekent letterlijk ‘aansturen’, maar kan ook ‘houden van’ en ‘zorgen voor’ betekenen. Met andere woorden, ouderlijke zorg, liefde en betrokkenheid gaan samen met strenge controle en aansturing van het kind. Leraren zijn over het algemeen heel duidelijk in wat zij verwachten van een kind. Zij sturen de kinderen vooral door ze te prijzen wanneer ze het goede gedrag vertonen.

De begrippen Chiao shun en guan zijn ontwikkeld uit de gedachtegang van Confucius die drie essentiële aspecten van onderlinge relaties beschrijft. Het eerste aspect is dat hij er vanuit gaat dat het gedrag van mensen bepaald wordt door de relaties die ze hebben met anderen. Verder veronderstelt hij dat relaties op hiërarchie gebaseerd zijn en dat de harmonie bewaard kan blijven wanneer door beide personen de verwachte verantwoordelijkheden genomen worden. Dit betekent dat de Westerse definitie autoritair niet volledig toepasbaar is in China. De motivaties Chiao shun en guan gaan er niet in eerste instantie vanuit om het kind te domineren, maar wel om het te sturen. In Chiao shun en guan zijn betrokkenheid en zorg belangrijke aspecten. Bij een autoritaire opvoeding zijn er eerder associaties met vijandigheid en een afwijzende houding van de ouders. Het is simpelweg niet mogelijk Baumrind’s definities van opvoedingsstijlen in alle culturen te gebruiken. Het blijkt dat het niet relevant is voor de Chinese opvoeding.

Onderzoek

Er is onderzoek gedaan om hypotheses over deze verschillen in opvoedingsstijl te testen. Een groep van vijftig geïmmigreerde Chinese moeders met een gemiddelde leeftijd van 34,92 werd vergeleken met een groep van vijftig Europees-Amerikaanse moeders met een gemiddelde leeftijd van 37,14. Alle moeders spraken Engels en hadden een opleiding van tenminste bachelorniveau gedaan. De leeftijd van hun kinderen lag tussen de twee en de vijf jaar. De moeders werd gevraagd vragenlijsten over hun opvoedingsstijl in te vullen. Aan de ene kant werd er gevraagd naar hun mate van strengheid en de mate van aanmoediging van onafhankelijkheid, aan de andere kant naar de manier waarop zij hun kinderen trainden en voorbereidden op de maatschappij. De likertschaal werd gebruikt om de antwoorden te rangschikken.

De resultaten werden gepresenteerd door Lin en Fu (1990). Op ouderlijke controle scoorden Chinese moeders hoger dan de Europees-Amerikaanse. De opvoeding van Chinese moeders had over het algemeen meer overeenkomsten met de autoritaire opvoedingsstijl dan de opvoeding van de Europees-Amerikaanse. Ook bleken Chinese moeders meer opvoedingsideologieën te bezitten. Uit dit onderzoek bleek ook dat de Chinese opvattingen over opvoeding niet bij de Westerse definities passen. Het begrip autoritair is alleen relevant in de context waarin het concept ontwikkeld is (het Westen). Opvoedingstheorieën blijken dus cultuurgebonden te zijn. Zowel Chiao shun als autoritair zijn sociaal-cultureel gebonden begrippen.

Zoals eerder gezegd gaat in het Westen een autoritaire opvoeding vaak samen met minder goede schoolresultaten. In China lijkt de opvoeding autoritair, maar zijn de schoolprestaties vaak goed. Dit kan verklaard worden door de enorme betrokkenheid van de ouders bij het kind en de ideologieën die de ouders hebben. Kinderen worden getraind hard en gedisciplineerd te werken in combinatie met liefdevolle aandacht. De relatie tussen kind en moeder is vaak heel sterk.

Toekomstige studies

Als gevolg van dit onderzoek, kan geconcludeerd worden dat bepaalde begrippen niet in elke cultuur op dezelfde manier te gebruiken zijn. Onderzoekers moeten er van bewust zijn dat dit belangrijke invloed kan hebben op de resultaten van hun onderzoek. Om concepten uit andere culturen te beschrijven is het verstandig verschillende paradigma’s te hanteren.