Mensen maken snel attributies op basis van gezichten. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen maar een paar milliseconden nodig hebben om een impressie te vormen. Het maken van deze attributies is meer gerelateerd aan perceptie dan aan denkprocessen. Voor het gemak wordt met ‘sociale attributies’ in deze context de sociale attributies op basis van gezichten bedoeld.

Perceptuele determinanten

Er is een consensus in beoordelingen van persoonlijkheden en beoordelingen van gezichtskenmerken. Globale gezichtskenmerken beïnvloeden sociale attributies. Zo worden ‘babyfaces’ gezien als fysiek zwak, naïef, onderdanig, eerlijk, en vriendelijk. En aantrekkelijke gezichten worden gezien als competent en intelligent. Er is ook veel onderzoek gedaan naar de relatie tussen emotionele expressies en sociale attributies. Zo worden boze gezichten vaker als dominant gezien, en lachende gezichten als meer betrouwbaar. Het is echter mogelijk dat er nog meer determinanten zijn van sociale attributies. Alleen al de verschillende mogelijkheden tussen twintig gezichtskenmerken leiden tot meer dan een miljoen combinaties. Daar komt nog bij dat een gezichtskenmerk goed moet worden gedefinieerd.

Computationele benadering

De computationele benadering is gebaseerd op data en onderzoekt de sociale perceptie van gezichten. Het doel is alle informatie in het gezicht die wij gebruiken om sociale attributies te maken te achterhalen. Aan de hand van deze methoden kunnen ze alle variantie in gezichtsstructuur vastleggen en achterhalen tot welke specifieke sociale attributies ze leiden. Deze methode representeert gezichten aan de hand van een multidimensionaal face space dat is gecreëerd met 3D laser scans van echte gezichten. Alle aspecten in het gezicht die de beoordeling beïnvloeden, kunnen worden gemanipuleerd. De resultaten geven aan dat bedreigende gezichten er vaak volwassen en extreem mannelijk uitzien. Vaker ook drukken deze gezichten negatieve emoties uit. Ook is gebleken dat de meer betrouwbare gezichten er minder aantrekkelijk en ouder uitzien. Een van de nadelen van deze benadering is dat ze afhankelijk is van de stimuli waarop het model gebaseerd is. Als de configuraties van de kenmerken die belangrijk zijn voor attributie niet variëren in de originele set, dan kan deze methode het belang van deze kenmerken ook niet identificeren.

Psychofysieke reverse correlatie methoden

Bij deze benadering moeten participanten ‘noisy’ afbeeldingen van gezichten beoordelen. Deze soort vage foto’s zijn gecreëerd door normale foto’s van gezichten te nemen, en deze vervolgens op het level de pixel te vervagen. Onderzoeken die zijn gebaseerd op deze methoden tonen aan de informatie in het gebied van de mond, ogen, wenkbrauwen, en haar de sociale beoordeling beïnvloedt. Ook zouden gezichtsbewegingen die betrouwbaarheid, dominantie, of aantrekkelijkheid uitstralen meer invloed hebben op de sociale beoordeling dan de statische cues.

Niet-perceptuele determinanten

Typicality

Een andere belangrijke factor die de sociale attributies beïnvloedt is de zogenaamde ‘typicality’ van gezichten. Des te meer een gezicht afwijkt van het gemiddelde gezicht, des te meer het als atypisch wordt beschouwd. Atypische gezichten worden als meer onbetrouwbaar beschouwd. Experimentele manipulaties die de typicality van gezichten veranderen zouden moeten leiden tot veranderingen in de sociale attributies. Dit is bevestigd in een wetenschappelijk onderzoek, waarin de participanten gewend raakten aan atypische gezichten, waardoor de typicality en de aantrekkelijkheid ook werden beïnvloedt.

Sociale categorisatie

Sociale categorisatie beïnvloedt gezichtsperceptie. Zo is bijvoorbeeld gebleken dat zodra een gezicht als Afro-Amerikaans wordt beschouwd, er direct stereotypen worden toegepast, ongeacht hoe Afro-Amerikaans het gezicht er uit ziet.

Kennis van de persoon

Ook het hebben van specifieke kennis over de persoon beïnvloedt de gezichtsevaluaties. Het presenteren van bepaald gedrag in combinatie met een gezicht, zorgt er voor dat de participanten direct bepaalde attributies maken. Er is gebleken dat wanneer iemand wordt gepresenteerd met een gezicht dat veel lijkt op het gezicht van zijn/haar partner, de gezichten op dezelfde manier worden geëvalueerd.

Zelfgelijkenis

Gezichten die meer op het eigen gezicht lijken worden positiever geëvalueerd dan gezichten die niet zo veel lijken op het eigen gezicht.

Gevolgen van sociale attributies

Het maken van sociale attributies op basis van gezichten heeft invloed op allerlei dagelijkse gebeurtenissen. Ten eerste wordt politieke voorkeur sterk beïnvloedt. Onderzoek heeft aangetoond dat een politieke kandidaat meer stemmen krijgt als zijn gezicht er meer competent uitziet. Ook kunnen de resultaten van politieke verkiezingen worden voorspeld aan de hand van hoe dominant, sociaal, en bedreigend de gezichten van de kandidaten zijn. Ten tweede spelen sociale attributies een belangrijke rol wanneer het gaat om de rechtspreking, vertrouwen, en schuldbeoordeling. Deze invloed is zelfs zo groot dat er op basis van gezichten voorspellingen kunnen worden gedaan over rechtsuitspraken, schuldbeoordeling, en strafintensiteit. Een derde gebied dat sterk wordt beïnvloedt is de partnerkeuze. Mensen vinden gezichten aantrekkelijker wanneer deze eigenschappen uitstralen waar die persoon naar op zoek is.

Houdt rekening met

Ook al is er veel wetenschappelijk bewijs dat aantoont dat mensen sociale attributies maken op basis van gezichten, er moet toch met een aantal dingen rekening worden gehouden. Ten eerste is de voorspellende kracht van een bepaald gezichtskenmerk afhankelijk van zijn relevantie in het domein waarin gekeken wordt. Zo speelt bij politici competentie een grotere rol, terwijl bij militairen mannelijkheid een grotere rol speelt. Ten tweede kan de invloed van de sociale attributies variëren aan de hand van geslacht en etniciteit.

Ten derde is de invloed van sociale attributies afhankelijk van de karakteristieken van de persoon, zoals kennis. Zo worden mensen met weinig politieke kennis meer beïnvloedt door de competentie van het gezicht van de politicus, terwijl degenen met meer politieke kennis daar minder door worden beïnvloedt. Tot slot wordt de invloed van de sociale attributies beïnvloed door de kennis die de participant vervolgens krijgt over de persoon in de foto.

Nauwkeurigheid van sociale attributies

Het is makkelijk om bepaalde informatie uit een gezicht af te leiden, zoals huidskleur en geslacht. Maar hoe nauwkeurig we andere eigenschappen die minder duidelijk worden uitgedrukt in het gezicht, dat is nog de vraag. Ook al zijn sommige wetenschappers het er niet mee eens, er is toch aangetoond dat mensen redelijk nauwkeurig bepaalde eigenschappen kunnen aflezen van het gezicht (zoals politieke voorkeur, seksuele oriëntatie, en crimineel gedrag). De nauwkeurigheid van deze beoordelingen wordt door wetenschappers nog altijd onderzocht. Zij kunnen dit op verschillende manieren doen. Een manier is het vergelijken van de sociale attributies met objectieve criteria. Het blijkt echter dat mensen andere informatiebronnen negeren wanneer zij worden geconfronteerd met gezichtskenmerken.

Conclusie

Mensen maken meestal overeenkomende sociale attributies. Sociale attributies worden gemaakt op basis van perceptuele en niet-perceptuele determinanten. De perceptuele determinanten kunnen goed worden onderzocht aan de hand van data-gebaseerde methoden. Sociale attributies worden echter gemaakt op basis van complexe interacties, en niet alleen op basis van perceptuele determinanten. Behalve de fysieke structuur van het gezicht kunnen er nog vijf andere determinanten worden geïdentificeerd, namelijk atypicaliteit, sociale categorisatie, evaluatieve kennis, gezichten die lijken op gezichten die we al kennen, en gezichten die lijken op onze eigen gezichten. Gezichten worden dus beoordeeld op basis van informatie van verschillende informatiebronnen. Sommige van deze bronnen zijn universeel, terwijl andere specifiek zijn aan een bepaalde cultuur of idiosyncratisch zijn. Als het maken van sociale attributies nou nergens invloed op zou hebben, zou het misschien minder interessant zijn. Het is echter zo dat sociale attributies bepaalde zeer belangrijke beslissingen beïnvloeden, zoals rechtsuitspraken, en partnerkeuze.

Waarom maken mensen sociale attributies?

Een verklaring waarom mensen sociale attributies maken wordt gegeven door Paul Secord. Hij stelt dat er bepaalde inferentie mechanismen bestaan die er voor zorgen dat wij sociale attributies maken. Een van die mechanismen is ‘temporal extension’. Dit refereert naar de neiging van mensen om bepaalde tijdelijke toestanden te interpreteren als stabiele persoonlijkheidskenmerken. Dit komt overeen met de overgeneralisatie-hypothese. Deze stelt dat mensen makkelijk te verkrijgen gezichtsinformatie gebruiken om sociale attributies te maken die daarmee overeenkomen. Een tweede verklaring die hij geeft is gebaseerd op categorisatie. Mensen zien een gezicht en stoppen die in een bepaalde sociale categorie. Vervolgens gebruiken ze wat ze weten over die sociale categorie, en passen dat toe op de persoon. Een laatste verklaring wordt gegeven door het parataxis mechanisme. Volgens dit mechanisme generaliseren mensen de eigenschappen van mensen die belangrijk voor hen zijn, naar mensen die zij niet kennen maar die op die belangrijke personen lijken.