Driving to the panopticon (2004) - Reiman - Artikel

Intelligent Vehicle Highway Systems (IVHS) is een overheidsproject opgezet om informatietechnologie toe te passen op het vervoer op de snelweg. Het doel hiervan is om de snelweg veiliger, sneller en meer efficiënt te maken.

De computers worden ingezet om voertuigen te volgen en bestuurders te informeren over wegcondities en optimale routes. Ook is het doel om computers in te zetten om het rijden zelf over te nemen.

Het project is echter niet zonder risico’s. Volgens het IVSH Amerikaans Juridisch Comité zal het IVSH informatiesysteem informatie bevatten over waar reizigers heengaan, de routes die zij nemen en wanneer zij reizen.

Deze informatie kan misbruikt worden door individuen en zou beveiligd moeten worden.

Het Panopticon, het idee van Jeremy Bentham, was een gevangenis, waarin grote aantallen gevangenen onder toezicht konden worden gehouden door zeer weinig bewakers. Het idee was om de cellen in de gevangenis in een cirkel rondom de wachtpost van de bewaker te bouwen.

De Franse filosoof Michel Foucault gebruikte Bethams’ Panopticon als een onheilspellende metafoor voor de mechanismen van grootschalige sociale controle die de moderne wereld kenmerkt. Hij stelde dat dit onbewust misschien wel het model voor de instellingen in de negentiende eeuw in Europa en Amerika zou karakteriseren.

Foucault vroeg zich af of het verwonderlijk is dat gevangenissen op fabrieken, scholen, kazernes en ziekenhuizen lijken. Zoals Betham zich realiseerde en Foucault benadrukte, werkt het systeem zelfs als er niemand in de wachtpost zou zijn. Het feit van algemene zichtbaarheid zal al genoeg zijn voor effectieve sociale controle.

Foucault rekte de metafoor van de Panopticon verder uit tot de geneeskunde, psychologie en seksuele voorlichting. Reiman wil het metafoor van de Panopticon echter nog verder uitrekken, niet alleen om te benadrukken op welke manier mensen zichtbaar worden, maar ook hoe men zichtbaar wordt gemaakt vanuit een bepaald punt. Een intrigerend en verhelderend aspect van de achterdocht over de privacy die het IVSH benadrukt, is de informatie die zou worden verzameld door het publiek.

Overal waar we rijden, rijden we in de openbare wereld, en het is dus normaal dat we onderworpen worden aan publieke observatie. Uit de rechtspraak blijkt dat observaties door politieagenten in of rondom openbare ruimtes niet in strijd komt met de privé-leven van een persoon.

Als er een bedreiging voor de privacy is volgens het IVHS, komt dit van de gedachte dat door het verzamelen van openbare informatie men een redelijk gedetailleerd beeld van iemands privé-leven kan reconstrueren. Je kan erachter komen welke vrienden iemand heeft, wat iemand voor het plezier of voor de kost doet, of iemand punctueel is of getrouw etc.

Er kan dus iets geleerd worden van van de privacy, zoals het IVHS dat voor ogen ziet: namelijk dat privacy niet alleen betrekking heeft op gesloten deuren en gordijnen, maar ook op onze publieke waarneembare activiteiten. Als we onze privacybescherming alleen zouden richten op het sluiten van deuren en gordijnen, zouden we over het hoofd zien dat moderne vormen van informatieverzameling onze privacy ook bedreigen.

Een bedreiging van de privacy is echter alleen zorgelijk, als het andere waardevolle dingen beschermt. Het is duidelijk dat privacy waardevol is voor mensen die iets te verbergen hebben. Dit is echter niet genoeg om het in het algemeen te beschermen. Desalniettemin is het belangrijk om niet te vergeten dat welke waarde privacy ook heeft, het ook kosten met zich meebrengt.

Een probleem hierbij is dat hoe meer privacy we hebben, hoe moeilijker het wordt om informatie te verkrijgen die de samenleving nodig heeft om overtreders te stoppen of te straffen. Volgens Reiman is privacy essentieel in een vrije samenleving en is het de kosten waard.

Reiman stelt dat we zullen moeten bekijken wat de waarde is van de persoonlijke levenssfeer (privacy). Hij begrijpt privacy als een toestand waarin andere mensen geen toegang hebben tot informatie of ervaringen van een persoon. Het nemen van een bad zonder dat mensen meekijken maakt deel uit van de privacy van een persoon, ook al vergaren de kijkers geen informatie.

Schrijvers als, Charles Fried, zijn van mening dat het controle hebben over wie toegang heeft tot jouw privacy, het essentiële is van privacy. Reiman stelt daarentegen dat Fried geen gelijk heeft, omdat intieme relaties een functie zijn die laten zien hoeveel mensen om elkaar geven en niet hoeveel zij over elkaar weten.

Iemand kan een intens intieme relatie met iemand hebben, zonder dat hij privé informatie met diegene deelt. Het hebben van privacy is niet hetzelfde als het recht op privacy; het een kan zonder het andere.

Sinds het IVHS onze privacy bedreigt op manieren die verder gaan dan de huidige wettelijke rechten, is Reiman bezorgd om een moreel recht op privacy te verdedigen. Door te zeggen dat eimand een moreel recht op privacy heeft, zegt eigenlijk niet veel, tenzij we weten wat de omvang van dat recht is.

Voor iedereen die niet in een grot of woestijn leeft, is het onmogelijk om volledig privé-leven te hebben. Sommige burgers zullen pleiten voor een uitgebreid recht op privacy, omdat het verenigbaar is met een veilige, sociale samenleving.

Andere burgers zullen alleen pleiten voor privacy op bepaalde gebieden.

Er is een spanning tussen de huidige wetgeving en de angsten van het IVHS. De vraag hierbij is of het verzamelen van publieke informatie onder de reikwijdte van de privacy moet komen.

Om deze vraag te kunnen beantwoorden moet er duidelijkheid bestaan over de waarde van privacy. Als we weten waarom privacy een belangrijke en goede zaak is voor mensen, zullen we in staat zijn om te bepalen wat onder de reikwijdte van de privacy valt.