Introductie

Beïnvloedbaarheid, of vatbaarheid, wordt als een groot probleem beschouwd wanneer kinderen in de rechtbank moeten getuigen. Kinderen zouden onbetrouwbare getuigen zijn. De verschillen in vatbaarheid voor suggestie tussen kinderen en volwassen zijn echter veel complexer dan eerst werd aangenomen. Onder bepaalde condities zijn volwassenen vatbaarder voor suggestie en valse herinneringen dan kinderen. Leeftijdgerelateerde veranderingen in vatbaarheid en valse herinneringen lijken afhankelijk te zijn van hoe snel en automatisch kinderen en volwassenen associaties maken wanneer zij iets meemaken. Wanneer geconfronteerd met suggestieve informatie over een gerelateerd, maar niet-ervaren detail, genereren volwassenen vaker automatisch verbanden tussen ervaringen en herinneringen – zij zijn dan vatbaarder voor suggestie dan kinderen.

Wat zegt de wetenschap?

In dit artikel is gekeken naar de ontwikkeling van geheugen. De assumptie is dat het geheugen van kinderen inferieur is aan dat van volwassenen. Kinderen zouden gevoeliger zijn voor suggesties. Uit onderzoek blijkt dat jonge kinderen gevoeliger zijn voor suggestie dan oudere kinderen.

Wat is de associatieve activeringstheorie?

Volgens de associatieve activeringstheorie ontstaan sommige valse herinneringen vanwege associatieve activering die zich via een dicht netwerk van onderling verbonden knooppunten verspreid. Deze knooppunten verbinden concepten aan overkoepelende thema´s. Bijvoorbeeld wanneer iemand een gebeurtenis meemaakt worden bepaalde knooppunten geactiveerd die gerelateerd zijn aan de gebeurtenis (maar niet daadwerkelijk gebeuren) en deze verhogen de kans op een valse herinnering. Naarmate mensen ouder worden verwerven zij meer kennis en vindt automatische associatieve activering sneller plaats. Het gevolg zou zijn dat volwassenen onder bepaalde condities (wanneer omringd met associatief gerelateerde cues) vatbaarder zijn voor verkeerde associaties.

Wat is een spontane valse herinnering?

Een spontane valse herinnering is een specifieke vorm van een valse herinnering die relatief vaker wordt opgewekt bij volwassenen dan bij kinderen (blijkt uit onderzoek). Ze worden veroorzaakt door interne mechanismen zoals associatieve activering, en niet door externe invloeden zoals suggestieve vragen.

Wat voor invloed heeft het verwerpen van de aanname dat kinderen onbetrouwbare getuigen zijn op de rol van kinderen als getuigen in de rechtbank?

Onderzoek toont aan dat wanneer suggesties gebruik maken van associatief gerelateerde informatie (zoals wordt gebruikt bij het uitlokken van spontane valse herinneringen) jonge kinderen minder vatbaar zijn voor deze suggesties dan oudere kinderen en volwassen. Dit is een belangrijke bevinding, omdat de meeste verklaringen van ooggetuigen informatie bevatten die zeer inter-gerelateerd zijn. Associatieve activering speelt een grotere rol bij het bespreken van herhaalde gebeurtenissen waarvan de kinderen al een script hebben ontwikkeld. In situaties waarbij kinderen een script hebben ontwikkeld, kan hun gebrek aan kennis hen beschermen tegen het ontwikkelen van spontane herinneringsfouten en tegen suggestieve beïnvloeding.