Constitutioneel Recht - B1 - Recht - UvA - Oefententamen 2017

Vragen

Casus

Hieronder vindt u een deel van de Goedkeuringswet Internationaal Verdrag voor de bescherming van vissen.

Goedkeuringswet Internationaal Verdrag voor de bescherming van planten
(…)

Artikel 1
Het op 17 november 1997 te Rome tot stand gekomen Internationaal Verdrag voor de bescherming van vissen, waarvan de tekst en de vertaling in het Nederlands zijn geplaatst in Tractatenblad 1998, 125 en 2000, 31, wordt goedgekeurd voor Nederland.  (…) Gegeven te 's-Gravenhage, 26 april 2001 Beatrix De Staatssecretaris van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, G. H. Faber De Minister van Buitenlandse Zaken, J. J. van Aartsen

Vragen naar aanleiding van de casus

Vraag 1a (2 punten)

Het Internationaal Verdrag voor de bescherming van vissen is op 17 november 1997 tot stand gekomen. Welk orgaan heeft het verdrag toen namens Nederland ondertekend?                                  

Vraag 1b (4 punten)

Was Nederland naar nationaal recht meteen aan het toen ondertekende verdrag gebonden?  

Vraag 1c (4 punten)

Bevat artikel 1 van de goedkeuringswet een algemeen verbindend voorschrift?

Vraag 2a (4 punten)

Had dit verdrag ook op een andere manier kunnen worden goedgekeurd? Zo ja, hoe?

Vraag 2b (6 punten)

Kunnen alle verdragen, die goedkeuring behoeven, op de bij a. bedoelde wijze worden goedgekeurd?    

Vraag 3a (6 punten)

Men zegt wel dat de positie van de Eerste Kamer en de positie van de Tweede Kamer bij de uitdrukkelijke goedkeuring van een verdrag meer op elkaar lijken dan bij de meeste wetgevingsprocedures. Leg dat uit.

Vraag 3b (4 punten)

Zouden leden van de Eerste Kamer die tegen het wetsvoorstel waren, door hun fractie kunnen worden gedwongen toch vóór te stemmen?

Vraag 4a (5 punten)

Stel: nadat de goedkeuringswet is vastgesteld, stapt een belangenorganisatie, die het met de wet oneens is, naar de burgerlijke rechter. De organisatie eist dat de burgerlijke rechter de vaststelling van de wet onrechtmatig oordeelt, omdat de wet in strijd is met het EU-recht en met het ongeschreven rechtszekerheidsbeginsel.

Zal de burgerlijke rechter de eis van de belangenorganisatie in behandeling nemen?

Vraag 4b (2 punten)

Mag een rechter in deze casus toetsen aan het EU-recht?   

Vraag 4c (3 punten)

Mag de rechter in deze casus toetsen aan het ongeschreven rechtszekerheidsbeginsel?

Vraag 5a (5 punten)

Stel dat een meerderheid van de Tweede Kamer het volstrekt niet eens is met  het beleid van de minister van Buitenlandse Zaken, wat kan de Tweede Kamer  dan ondernemen? 

Vraag 5b (5 punten)

Zou uw antwoord op de vorige vraag anders zijn geweest als Nederland een presidentieel stelsel had gehad?  

Vraag 6a (5 punten)

Wat is een regeerakkoord?   

Vraag 6b (5 punten)

Wat is een demissionair kabinet?                    

Vraag 7a (5 punten)

Beoordeel of de hieronder weergegeven bepaling van een gemeentelijke verordening verbindend is.

• Het is verboden een rijwiel onbewaakt achter te laten zonder dit op slot te zetten.

Vraag 7b (5 punten)

Stel dat de Hoge Raad in het arrest Emmense baliekluivers tot het oordeel was gekomen dat artikel 14 van de APV van Emmen uitsluitend het belang van een veilig verkeer diende. Zou dit voor de uitkomst van de zaak verschil hebben gemaakt? 

Vraag 8a (4 punten)

In de Stoomwet staat de volgende bepaling: Bij of krachtens AMvB kunnen in het belang van de veiligheid nadere regels gesteld worden betreffende het gebruik van stoommachines. a. Is de regering op grond van deze bepaling bevoegd regels te stellen omtrent het veilig gebruik van stoommachines?  

Vraag 8b (6 punten)

Is de minister op grond van deze bepaling bevoegd regels te stellen omtrent het veilig gebruik van stoommachines?   

Vraag 9 (20 punten)

Betoogvraag (250 woorden) Geef een betoog waarin u ingaat op de volgende stelling: ‘’Om de representativiteit van de Tweede Kamer te versterken en de formatie van een kabinet te vergemakkelijken is het wenselijk dat bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer een meerderheids-districtenstelsel wordt ingevoerd.’  

Antwoordindicatie

Vraag 1a

De regering, vgl. art. 90 Grw.

Vraag 1b

Nee. Volgens artikel 91, eerste lid, van de Grondwet wordt het Koninkrijk pas aan een verdrag gebonden na goedkeuring van de Staten-Generaal. [Uit het bestaan van de goedkeuringswet blijkt dat in dit geval geen sprake is van een uitzondering.] Als het verdrag niet zelf een bekrachtigingsclausule bevat, zal de regering bij de ondertekening een voorbehoud hebben gemaakt.

Vraag 1c

Nee. De wetsbepaling is niet algemeen en niet voor herhaalde toepassing vatbaar. Zij bevat slechts de goedkeuring van dit specifieke verdrag.

Vraag 2a

Ja. Stilzwijgende goedkeuring  Zie de procedure in art. 5 RwGBV.

Vraag 2b

Verdragen die afwijken van de Grondwet moeten uitdrukkelijk worden goedgekeurd, art. 91 lid 3 Grw jo. art. 6 lid 1 RwGBV. 

Vraag 3a

De inhoud van een verdrag kan in de nationale procedure niet geamendeerd worden.. De Tweede Kamer kan dus eigenlijk ook alleen maar ja of nee zeggen, Net als de Eerste Kamer bij alle wetsvoorstellen, art. 85 Gw.

Vraag 3b

Nee, de leden van de Staten-Generaal stemmen zonder last (art. 67 lid 3 Gw). 

Vraag 4a

De burgerlijke rechter is bevoegd, want eiser stelt een onrechtmatige daad (HR Guldemond of HR Changoe). De bestuursrechter kan de zaak niet behandelen, omdat de formele wetgever geen bestuursorgaan is en er dus geen sprake is van een besluit (art. 8:1 jo. 1:3 lid 1 jo. 1:1 lid 2 sub a Awb). Omdat de bestuursrechter geen rechtsbescherming biedt, zal de burgerlijke rechter de zaak behandelen (HR Changoe).

Vraag 4b

De rechter mag/moet toetsen aan het EU-recht op grond van het arrest Costa-Enel.

Vraag 4c

Toetsen van een formele wet aan het ongeschreven rechtszekerheidsbeginsel is verboden, zie de uitleg van art. 120 Gw in HR Harmonisatiewet. 

Vraag 5a

De minister ter verantwoording roepen, art. 42 lid 2 Grondwet, door inlichtingen te vragen (art. 68 Grw. dringend verzoeken het beleid te veranderen met een motie, en zo nodig het vertrouwen in de minister opzeggen. In dat geval is de minister verplicht zijn ontslag aan te bieden

Vraag 5b

Ja. In een presidentieel stelsel is er geen verantwoordingsrelatie en vertrouwensregel tussen parlement en regering. De gekozen en daardoor democratisch gelegitimeerde president bepaalt wie minister is. 

Vraag 6a

Een tijdens de kabinetsformatie gemaakte afspraak tussen de (voorzitters van de) fracties in de Tweede Kamer die de coalitie gaan steunen Zij onderschrijven de in het akkoord genoemde beleidsplannen voor de komende kabinetsperiode. De ministers en staatsecretarissen verbinden zich ook aan dit akkoord. Het is niet juridisch bindend.    

Vraag 6b

Een kabinet dat zijn ontslag heeft aangeboden aan de Koning, maar wiens ontslagaanvrage in beraad wordt gehouden. De demissionaire fase komt ten einde nadat de formatie van een nieuw kabinet is afgerond [dan wel het kabinet zijn ontslagaanvraag heeft ingetrokken (geslaagde lijmpoging)].

Vraag 7a

De bepaling is onverbindend, want omvat mede gedragingen die elk karakter van openbaarheid missen, bijvoorbeeld rijwiel in achtertuin. Dus niet alleen huishouding gemeente, maar ook privé sfeer burger. Strijd met art. 149 GemW. Onsplitsbare wilsverklaring. Wilnisser visser.

Vraag 7b

Ja, in dat geval zou de APV zijn vervallen. Zij zou niet alleen dezelfde materie betreffen maar ook hetzelfde motief hebben gehad als het Wegenverkeersreglement, waardoor deze latere amvb in hetzelfde ‘onderwerp’ zou voorzien. Het anterieure artikel 14 APV vervalt dan van rechtswege, gezien artikel 122 Gem.wet.

Vraag 8a

Ja. De wetgever geeft de bevoegdheid  -‘bij of krachtens amvb’ daartoe aan de regering, zie art. 89 lid 1 Grondwet. De strekking van de amvb komt overeen met de strekking van de wet. 

Vraag 8b

De wetgever delegeert niet aan de minister. Deze is dus niet bevoegd op grond van de wet. Wel staat de wetgever door het gebruik van de zinsnede ‘bij of krachtens amvb’, zie Vuurwerkarrest, toe dat de regering de door de wetgever aan haar gedelegeerde bevoegdheid subdelegeert aan de minister.

Vraag 9

Inhoud (12pt) : elementen:

• Uitleg evenredigheid – meerderheidsdistrictenstelsel

• representativiteit – positie kleine partijen – ‘verloren’ stemmen

• representativiteit - districtsgewijs meerderheidsstelsel - minder partijen in Kamer – minder partijen nodig voor meerderheid - formatie eenvoudiger (?);

• evt. tweepartijensysteem – duidelijker keuze voor kiezer    

Vorm (8pt): opbouw, samenhang, zinsbouw, woordkeus, spelling.