Hoorcollege 1: introductie klinische neuropsychologie
Historische geschiedenis:
- Het is een vrij jong vakgebied (jaren 70’ vorige eeuw). Echte stamt het nadenken over de hersenen en mentale functies als uit de klassieke oudheid, een aantal opvattingen waren:
- Hippocrates: hersenen spelen belangrijkste rol
- Artisoteles: hart is zetel van de ziel
- Celtheorie
- Decartes (1596-1650): ziel in pijnappelklier/epifyse
Na verloop van tijd werd er meer aan lokalisatie en gevalsbeschrijving gedaan:
- Gall (1785-1828): de buitenzijde van de hersenen (cortex). Hij maakte hiervan als het ware een map, waarop hij verschillende functies aan verschillende delen van de cortex toewees.
- Phineas Gage (1848): had een beschadiging aan de prefrontale cortex, wat leidde tot problematiek omtrent impulsiviteit en emotieregulatie.
- Broca (1828-1880): Beschreef patiënt Tan die een beschadiging had in het broca gebied, hierdoor had hij geen spraakproductie (kon alleen Tan zeggen), maar had wel taalbegrip
- Wernicke (1848): beschreef een patiënt met een beschadiging in het wernicke gebied, waarbij het tegenovergestelde beeld zal dan bij Broca.
Meer actuele geschiedenis:
- Voorheen was dit vooral een vakgebied bij neurologen en psychiaters. Sinds WOII is in toenemende mate een vakgebied van psychologen
- 1967: oprichting International Neuropsychological Society
- 1976, eerste editie Neuropsychological Assessment, Lezak
- Vanaf 1980; locatie van hersenbeschadiging kan worden vastgesteld
- 1970 Nederlandse Vereniging voor Neuropsychologie
Experimentele psychologie: Objectieve, gestandaardiseerde methoden voor kwantitatieve metingen van cognitieve functies, individuele verschillen en normgroepen.
Eerste testen: Werden vooral ontwikkelde voor het voorspellen van schoolsucces of geschiktheid voor militaire dienst.Ontwikkeling eerste neuropsychologische tests o.a. door Benton en Warrington
vb Binet (1857): ontwikkelde de eerste intelligentietest.
Neuropsychologisch onderzoek: belangrijk om de gevolgen van de hersenbeschadiging in kaart te brengen
- Geen 1 op 1 relatie: Een beschadiging in een hersengebied hoeft niet perse uitval van de bijbehorende functie aangeschreven te worden.
- Netwerkmodellen: Er ontstaat ook uitval als er een beschadiging is in de een hersengebied, waardoor ook achterliggende gebieden minder goed kunnen functioneren
Luria: integratie van zowel holistische als lokalisatie theorieën. Hersenen zijn als geheel verantwoordelijk voor gedrag, maar er zijn wel gelokaliseerde deelfuncties te onderscheiden
Doorloop tot een klinische neuropsycholoog
- Master neuropsychologie
- 2 jarige opleiding tot gezondheidspsycholoog
- 4 jarige opleiding tot klinische neuropsycholoog
- Big registratie
- Klinische neuropsychologie: bestudeert de relatie tussen hersenen en gedrag, bij gezonde mensen en bij patiënten. De klinisch neuropsycholoog is een science-practitioner (klinische praktijk en wetenschappelijk onderzoek)
Werkvelden van de klinische neuropsycholoog en voorbeeldcasussen
- Ziekenhuis: man, 68 jaar, CVA links temporaal doorgemaakt, opgenomen op de kliniek, komt verward over, aanwijzingen voor cognitieve stoornissen? Verantwoord om naar huis te gaan?
- GGZ: vrouw, 45 jaar, al jaren bekend met depressies, tevens sprake van persoonlijkheidsproblematiek. Recent gevallen van trap. Kunnen de cognitieve klachten toegeschreven worden aan psychiatrische beeld of aan hersentrauma?
- Revalidatie: man, 38 jaar, bekend met hersentumor links frontaal, enkele maanden na operatie nog veel last van prikkels, vraagt zich af of werkhervatting mogelijk is. Is er sprake van cognitieve stoornissen? Vaak multidisciplinair!
- Langdurige zorg: vrouw, 72 jaar, bekend met FTD, woont in verpleeghuis, wordt vaak boos bij verzorging. Kunnen we gedrag begrijpen? Zijn er omgangsadviezen voor het personeel?
- Forensische zorg: man, 47 jaar, meerdere ernstige misdrijven begaan. Is patiënt toerekingsvatbaar? Wat is het intelligentieniveau? Zijn er aanwijzingen voor cognitieve stoornissen die mee hebben kunnen spelen bij het begaan van de misdrijven?
N=1: Wetenschappelijke methode toepassen op het individu
- Hypotheses formuleren: medisch dossier. Wat verwacht je van het cognitief functioneren
- Literatuur review
- Studie design: opstellen testbatterij. Welke testen wil je gebruiken voor het in kaart brengen van de cognitieve functioneren en het verwerpen/bevestigen van vooropgestelde hypotheses
- Dataverzameling: testonderzoek afnemen
- Conclusie
Neuropsychologisch onderzoek: bestaat uit Vraagstelling, Dossieronderzoek. Hypotheses, Anamnese(zelfrapportage)/heteroanamnese(rapportage door anderen), Testonderzoek, Observaties, Conclusies en Adviezen. Is dus een compleet hypothese toetsend diagnostisch model/cyclus dat je doorloopt.
voorbeeld figuur van Rey: Er wordt gevraagd een complex figuur eerst na te tekenen terwijl ze het voorbeeld er naast houden. Vervolgens wordt er na een halfuur gevraagd het figuur uit herinnering te hertekenen.
zaken die komen kijken bij testen:
- Test hertestbetrouwbaarheid
- Validiteit: Meet de test wat je beoogt te meten?
- COTAN
- Stoorfactoren: Beïnvloeden de testprestatie, maar vallen niet binnen meetpretentie van de test. Omvat zaken zoals Visusproblemen, gehoorproblemen, Pijnklachten, Vermoeidheid en Spanning
- Onderpresteren of overrapportage: Kan onbewust of bewust voorkomen. Door extern belang of anosognosie (afwezigheid van ziekte inzicht). Kan leiden tot afname van prestaties validatie taken (balans tussen sensitiviteit en specificiteit, onder kansniveau)
- Afzetten tegen normgegevens: in welk percentiel scoort de patiënt en welke uniforme labels horen hierbij er zijn 7 verschillende universele labels die gehanteerd kunnen worden.
- Crossculturele verschillen: niet dezelfde testen kunnen gebruikt worden bij verschillende culturele achtergronden.
- Psycho-educatie
- Cognitieve gedragstherapie
- Relatie en systeemtherapie
- Acceptance and commitment therapy (ACT)
- Errorless learning: meestal wordt leren gedaan middels trial and error. Bij geheugenproblemen gaan de errors infereren met het leren. Bij deze behandeling worden errors dus voorkomen tijdens het leerproces om dit te voorkomen.
aantekeningen hoorcolleges Klinische Neuropsychologie jaar 2023 Universiteit Utrecht
- Hoorcollege 1 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht
- Hoorcollege 2 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht
- Hoorcollege 3 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht
- Hoorcollege 4 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht
- Hoorcollege 5 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht
- Hoorcollege 6 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht
- Hoorcollege 7 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht
- Hoorcollege 8 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht
- Hoorcollege 9 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht
- Hoorcollege 10 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht
- Hoorcollege 11 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht
- Hoorcollege 12 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht
- Hoorcollege 13 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht
- Hoorcollege 14 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht
- Hoorcollege 15 Klinische Neuropsychologie 2023 Universiteit Utrecht
aantekeningen hoorcolleges Klinische Neuropsychologie jaar 2023 Universiteit Utrecht
In deze bundle zijn de aantekeningen van de hoorcolleges van Klinische Neuropsychologie aan de Universiteit Utrecht terug te vinden.
- 1 of 33
- next ›
JoHo can really use your help! Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world
Online access to all summaries, study notes en practice exams
- Check out: Register with JoHo WorldSupporter: starting page (EN)
- Check out: Aanmelden bij JoHo WorldSupporter - startpagina (NL)
How and why would you use WorldSupporter.org for your summaries and study assistance?
- For free use of many of the summaries and study aids provided or collected by your fellow students.
- For free use of many of the lecture and study group notes, exam questions and practice questions.
- For use of all exclusive summaries and study assistance for those who are member with JoHo WorldSupporter with online access
- For compiling your own materials and contributions with relevant study help
- For sharing and finding relevant and interesting summaries, documents, notes, blogs, tips, videos, discussions, activities, recipes, side jobs and more.
Using and finding summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter
There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.
- Use the menu above every page to go to one of the main starting pages
- Starting pages: for some fields of study and some university curricula editors have created (start) magazines where customised selections of summaries are put together to smoothen navigation. When you have found a magazine of your likings, add that page to your favorites so you can easily go to that starting point directly from your profile during future visits. Below you will find some start magazines per field of study
- Use the topics and taxonomy terms
- The topics and taxonomy of the study and working fields gives you insight in the amount of summaries that are tagged by authors on specific subjects. This type of navigation can help find summaries that you could have missed when just using the search tools. Tags are organised per field of study and per study institution. Note: not all content is tagged thoroughly, so when this approach doesn't give the results you were looking for, please check the search tool as back up
- Check or follow your (study) organizations:
- by checking or using your study organizations you are likely to discover all relevant study materials.
- this option is only available trough partner organizations
- Check or follow authors or other WorldSupporters
- by following individual users, authors you are likely to discover more relevant study materials.
- Use the Search tools
- 'Quick & Easy'- not very elegant but the fastest way to find a specific summary of a book or study assistance with a specific course or subject.
- The search tool is also available at the bottom of most pages
Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?
- Check out: Why and how to add a WorldSupporter contributions
- JoHo members: JoHo WorldSupporter members can share content directly and have access to all content: Join JoHo and become a JoHo member
- Non-members: When you are not a member you do not have full access, but if you want to share your own content with others you can fill out the contact form
Quicklinks to fields of study for summaries and study assistance
Field of study
- All studies for summaries, study assistance and working fields
- Communication & Media sciences
- Corporate & Organizational Sciences
- Cultural Studies & Humanities
- Economy & Economical sciences
- Education & Pedagogic Sciences
- Health & Medical Sciences
- IT & Exact sciences
- Law & Justice
- Nature & Environmental Sciences
- Psychology & Behavioral Sciences
- Public Administration & Social Sciences
- Science & Research
- Technical Sciences
Add new contribution