Sheetnotes 19/20

Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege? 
In dit hoorcollege wordt er een inleiding gegeven van de diagnostiek. De bijbehorende literatuur is H1 uit Mastering Modern Psychological Testing; Theory & Methods. 

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur? 
In dit college komen heurtistieken aan bod, of te wel cognitieve biases. Een aantal verschillende soorten worden besproken en toegelicht.

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?
Er worden geen recente ontwikkelingen besproken.

Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?
Er worden geen opmerkingen gemaakt die betrekking hebben op het tentamen.

Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen? 
Er worden geen tentamenvragen gesteld. 

Hoorcollegeaantekeningen 19/20

Diagnostiek bedrijven vormt één van de kerntaken van een psycholoog. Er zijn vijf doelstellingen binnen de diagnostiek:

1. Beschrijven
2. Verklaren
3. Indiceren (= aangeven wat iemand nodig heeft)
4. Voorspellen
5. Evalueren

Elk van deze doelstellingen is terug te koppen aan diagnostische vragen. 

Niet elke diagnostiek wordt juist uitgevoerd. De volgende punten worden erkend als bad practice:

• Informatie onzorgvuldig verkregen.
• Slechte en onsystematische manier van informatieverzameling en onderzoek gehanteerd.
• Conclusie onvoldoende onderbouwd.
• Beïnvloed door persoonlijke gevoelens over iemand en eigen ervaringen.
• De diagnostische vragen worden niet behandeld. Het is belangrijk om de juiste vragen te stellen om tot een juiste conclusie te komen.

Heuristieken

De valkuilen van mensen zijn cognitieve biases (heuristieken). Heuristieken zijn het gevolg van snelle beslissystemen, ook wel shortcuts genoemd. Deze zijn niet perfect, maar wel heel erg snel en soms effectief. Ze zijn overgevoelig voor gevaar “better safe than sorry”, waardoor men op tijd gewaarschuwd wordt. Heuristieken zijn problematisch wanneer er iets zorgvuldigs moet gebeuren, zoals bij diagnostiek. Voorbeelden van heuristieken zijn:

• Halo effect = het goede gevoel wat we hebben over een persoon wijzen we ook toe aan al zijn andere eigenschappen (tegenovergestelde van horn effect). 
• Representativiteitsbias = als iemand voldoet aan een aantal kenmerken die representatief zijn aan een bepaald iemand concluderen we snel dat die iemand ook zo is. 
• Confirmation bias = als je een bepaald idee hebt over wat er aan de hand is, zoek je alleen de informatie die dit idee bevestigd. 
• Confirmatorische teststrategie = ik ga de test zo representeren dat ze de hypothesen bevestigen.
• Gedragsconformatie = je gedraagt je zo, zodat je hypothesen worden bevestigd. 
• Causuale actor-observator attributie = negatief gedrag van een ander wijs je toe aan eigenschappen van die persoon, maar wanneer je zelf negatief gedrag vertoont, wijs je dat toe aan de omstandigheden. 
• Availability bias = als je heel veel voorbeelden van een bepaald fenomeen kent/ziet, denk je dat het fenomeen ook meer voorkomt. 
• Base-rate fallacy = de beschrijving met meer informatie vinden we eerder treffend. 
• Anchoring (verankering) = bepaalde ervaring kan ervoor zorgen dat je basisniveau op een bepaald niveau is vastgesteld, die hoogstwaarschijnlijk anders is dan normaal. 

Wanneer een psycholoog diagnostiek bedrijft, moet hij weten dat hij kwetsbaar is voor deze heuristieken. 

Uitvoeren van diagnostiek

De juiste diagnostiek wordt uitgevoerd op basis van (1) tests, (2) testtheorie en (3) het hypothesetoetsend model. 

Tests

Met tests kunnen we het gedrag meten. Met elke test kunnen we iets zeggen over het functioneren van een individu. 

Er zijn verschillende soorten testen:

• Maximum performance test= maximale dat je kan presteren (CITO, tentamen). Deze testen zijn onder te verdelen in achievement tests (= wat heb je geleerd) en aptitude tests (= wat kun je). En in speed tests (= zo snel mogelijk maken) en power tests (= zo goed mogelijk maken)
• Typical response tests(persoonlijkheid, depressie).
• Projectieve tests(zin-aanvul test, Rosarch).
• Authentic assessment= authentieke werk van jezelf zonder te vergeleken worden met een standaard (rollenspel, portfolio). 

Tests kunnen:

• Gestandaardiseerd of niet gestandaardiseerd zijn;
• Objectief of subjectief zijn;
• Norm-referenced (gebaseerd op een norm) of criterion-referenced (bepaald criterium gehaald hebben) zijn.

Wat willen van een test als meetinstrument?

• Gebaseerd op een theorie.
• Moet meten wat jij wilt meten.
• Moet weten wat het zegt te meten.
• Resultaten moeten ‘herhaalbaar’ zijn en niet afhankelijk van afnemer. 
• Niet afhankelijk van toeval.
• Test moet uitvoerbaar zijn.  

De Commissie Testaangelegenheden Nederland (COTAN) beoordeeld testen.

Testtheorie

Testtheorie wordt gebruikt om de kwaliteit van tests te beoordelen. 

• Testtheorie gaat ervan uit dat een test eigenschappen hebben, zoals validiteit en betrouwbaarheid. 
• Als we kennis over de eigenschappen hebben over test kunnen we bepalen of de test op een goede manier meet wat we willen meten en in hoeverre de test ons waardevolle informatie verstrekt met oog op conclusies. 
• Kennis over deze eigenschappen is bepaald op basis van onderzoeksgegevens.
• Kennis wordt verkregen door middel van statistische analyses. 

Hypothesetoetsend model 

Het hypothesetoetsend model wordt gebruikt om systematisch te werk te gaan. 

Psychologische diagnostiek: 

1. Begint met stellen van goede vraag.
   • Vraag goed formuleren.
   • Samenstelling testbatterij moet recht doen aan de vraag en de gewenste conclusie.
   • Geen ongewenste diagnostiek bedrijven!
2. Toets keuze en afname. 
3. Interpreteren en wegen gegevens. Alles wat je weet, neem je in overweging en daaruit maak je een beslissing. Je kijkt naar de kwaliteit van de gegevens en bepaalt hoe zeker je bent. 

Je gaat als psycholoog hypothese toetsend te werk volgens de diagnostische cyclus. 

Niveaus testgebruik

Er zijn verschillende niveaus van testgebruik:

• Groepsniveau (geen hele grote invloed op individu).
• Minder belangrijke beslissingen op individueel niveau.
• Belangrijke beslissingen op individueel niveau (brengt hoog risico met zich mee).