In buurtkroeg Het Bierpul is het vaak gezellig en druk. Daan en Kacper behoren tot de vaste stamgasten. Sinds kort is ook Marlon geregeld in de kroeg te vinden. Hij voert daar vaak het hoogste woord en strooit met geld door de vele rondjes die hij geeft. Daan en Kacper storen zich mateloos aan het gedrag van Marlon. Het is een andere stamgast, Marijke, opgevallen dat Daan en Kacper telkens zeer geïrriteerd kijken wanneer Marlon weer eens het hoogste woord voert. Op een avond vertelt zij tegen hen dat er bij Marlon wel wat te halen valt, ook in de schuur, die altijd vrij toegankelijk zou zijn. Ze zegt erbij dat Daan en Kacper maar moeten bezien wat ze met die informatie doen. Kacper stelt voor om Marlon te overvallen. Daan vindt dat wat ver gaan, al is hij aangetrokken door het vooruitzicht zijn schulden te kunnen aflossen. Als Daan zijn twijfels uit, kijkt Kacper hem minachtend aan en antwoordt hij dat hij altijd al wel gedacht heeft dat Daan laf is en hij zelf ook wel ‘een lesje’ zou kunnen gebruiken.
Een week later besluiten Daan en Kacper een kijkje te nemen bij het huis van Marlon. Ze constateren dat de schuurdeur niet op slot zit en gaan naar binnen. Ze vinden niets van waarde. Kennelijk ligt het geld in de woning. Wel zien ze enkele rollen tape op de plank liggen. Kacper kijkt Daan veelbetekenend aan.
Als Daan dan opnieuw zijn twijfels uit en begint te protesteren noemt Kacper hem een aansteller en voegt er aan toe: ‘Zal ik jou ook eens laten voelen wat ik allemaal met die tape kan?’ Dan horen ze Marlon thuiskomen. Deze ziet dat zijn schuurdeur open staat en hij loopt naar binnen. Zodra Marlon de schuur in komt, pakt Kacper hem stevig vast en houdt hem in bedwang. Ondertussen wijst deze Daan op de tape en zegt dat hij die tape ‘misschien niet zal gebruiken wanneer Marlon zonder tegenstribbelen zijn portemonnee en huissleutels geeft.’ Marlon weigert en begint te schreeuwen, waarna Kacper hem tegen de grond werkt en tape over zijn mond plakt. Vervolgens gaat Kacper op hem zitten teneinde hem in bedwang te houden. Marlon weet zich los te worstelen en over en weer vallen klappen.
Daartoe aangespoord door Kacper houdt Daan Marlon vervolgens vast. Kacper pakt de portemonnee en huissleutels van Marlon en maakt aanstalten naar de woning te gaan. Voordat hij vertrekt zegt hij tegen Daan dat hij ‘dit karweitje straks zal afmaken’, waarbij hij naar Marlon wijst. Hij voegt er nog aan toe: ‘Waag het eens hem los te laten.’ Als Kacper na een paar minuten terug komt in de schuur ziet hij dat Marlon zich bijna uit de greep van Daan heeft los geworsteld. Wanneer Kacper in de buurt komt krijgt hij van Marlon een harde schop tegen zijn schenen, waarop hij erg driftig wordt en Marlon tegen het hoofd slaat waardoor deze op de grond valt. Hij schreeuwt dat Marlon eraan gaat. Terwijl Marlon versuft op de grond ligt bindt Kacper zijn handen en benen stevig vast met touw. Tevens plakt hij nog een extra stuk tape over de neus van Marlon. Hij wordt op zijn buik gelegd. Wanneer hij zich niet meer verroert, verlaten Kacper en Daan samen de schuur. De zwaargewonde Marlon wordt korte tijd later gevonden door zijn buurvrouw die het tape verwijdert en het alarmnummer belt. De ambulance is snel ter plaatse. Marlon wordt afgevoerd naar het ziekenhuis alwaar hij enkele weken verblijft. Hij blijft leven. Daan en Kacper zijn er ondertussen vandoor gegaan met vijfhonderd euro dat in de portemonnee van Marlon zat en nog eens vijftienhonderd euro dat Kacper in het huis van Marlon had gevonden. Zij spreken af om de buit later te verdelen, tot dat moment zal Kacper het contante geld in beheer houden.
Het opsporingsonderzoek brengt de politie snel bij Het Bierpul. Diverse stamgasten verklaren dat Daan en Kacper een grote hekel hadden aan Marlon. Er wordt ook verklaard dat Daan hem zijn portemonnee wilde afpakken, terwijl Kacper zou hebben gezegd Marlon een lesje te willen leren. De politie merkt beide heren aan als verdachte. Marijke, niet als getuige gehoord, verneemt in Het Bierpul van de overval op Marlon. Ook raakt zij op de hoogte van wat stamgasten aan de politie hebben verklaard over Daan en Kacper. Marijke krijgt daarbij echter niet te horen dat ze door de politie zijn aangemerkt als verdachte.
Daan en Kacper hebben zich sinds de overval niet meer in de kroeg vertoond. Via via krijgen ze te horen dat zij door de politie worden aangemerkt als verdachten en dat de politie naar hen op zoek is. Zijvluchten naar Marijke. Als ze vraagt naar de reden van hun verzoek om een tijdje bij haar te wonen, krijgt ze een vaag en nietszeggend antwoord. Het valt haar op dat de jongens veel contant geld bij zich hebben. Marijke gaat ermee akkoord dat Daan en Kacper een tijdje bij haar logeren. Marijke vertelt aan niemand dat ze logés heeft, terwijl Daan en Kacper zich niet op straat vertonen. Als dank krijgt Marijke elke dag een paar briefjes van vijftig euro in haar hand gedrukt. Daan en Kacper weten zich enige tijd schuil te houden. Op een dag worden zij door de politie in de woning van Marijke aangehouden.
De officier van justitie besluit Marijke te vervolgen voor het behulpzaam zijn van Daan en Kacper in het ontkomen aan de aanhouding door de politie (art. 189 lid 1 sub 1 Sr). Volgens de raadsman van Marijke wist zijn cliënte echter niet dat zij verdachten van enig misdrijf behulpzaam was in het ontkomen aan de aanhouding door de politie. Marijke zelf verklaart dat zij het wel makkelijk vond dat zij wat contant geld kreeg. Wanneer tijdens haar verhoor gevraagd wordt of zij een idee heeft van de herkomst van het geld haalt zij onverschillig haar schouders op.
Heeft Marijke naar geldend recht en op grond van de hiervoor omschreven feiten en omstandigheden het voor art. 189 lid 1 sub 1 Sr vereiste opzet op het behulpzaam zijn van Daan en Kacper in het ontkomen aan de aanhouding door de politie? Motiveer uw antwoord.
De officier van justitie besluit Kacper te vervolgen voor poging tot doodslag van Marlon (art. 45 jo. Art. 287 Sr). Is er op grond van het geldend recht en op grond van de hiervoor omschreven feiten en omstandigheden sprake van een poging? Motiveer uw antwoord.
De officier van justitie twijfelt of Kacper ook kan worden vervolgd voor poging tot moord (art. 45 jo. art. 289 Sr). Is naar geldend recht en op grond van de hiervoor omschreven feiten en omstandigheden de voor moord vereiste voorbedachte raad aanwezig? Motiveer uw antwoord.
De officier van justitie overweegt Daan te vervolgen voor deelneming aan afpersing. Zij twijfelt tussen medeplichtigheid en medeplegen. Geef gemotiveerd aan welke van deze twee deelnemingsvormen, gezien de gedragingen van Daan, het meest in aanmerking komt.
Ter terechtzitting voert de raadsvrouw van Daan ook het volgende aan:
Namens mijn cliënt wil ik erop wijzen dat uit het dossier blijkt dat niet mijn cliënt maar medeverdachte Kacper de kwade genius is in dit verhaal. Om het scherper te formuleren: mijn cliënt heeft niet in vrijheid gehandeld, noch voorafgaand aan, noch tijdens de overval. Ik ben op grond van het voorgaande van mening dat mijn cliënt niet strafbaar is.
Op welke strafuitsluitingsgrond doet Daan een beroep? Heeft dit beroep naar geldend recht kans van slagen? Motiveer uw antwoord.Vervolg van de casus Het komt tot een einduitspraak in de zaak tegen Kacper die op enig moment onherroepelijk wordt. Een actieve officier van justitie meent dat Kacper er genadig vanaf is gekomen en besluit hem door middel van het uitbrengen van een dagvaarding te vervolgen voor het medeplegen van wederrechtelijke vrijheidsberoving van Marlon, met zwaar lichamelijk letsel tot gevolg (art. 47 jo. 282 lid 2 Sr).
De rechtbank moet de vraag beantwoorden of de verdachte voor het feit dat in deze dagvaarding aan de verdachte ten laste wordt gelegd, mag worden vervolgd. Welk leerstuk staat centraal bij het beantwoorden van deze vraag en welke stappen moet de rechtbank, gelet op de geldende rechtspraak van de Hoge Raad, zetten om tot een antwoord op deze vraag te komen? Motiveer uw antwoord.
Gesteld dat de rechtbank het verweer als bedoeld bij vraag 4 van Daan verwerpt, moet de rechtbank over dat verweer beslissen en zo ja, dient de rechtbank deze beslissing te motiveren?
Opzet is willens en wetens handelen. (1 punt) Dus niet alleen vol opzet is willens en wetens handelen, hetgeen door studenten wel vaak werd gesteld. Er zijn verschillende gradaties van opzet, waarbij er onderscheid wordt gemaakt tussen zuiver opzet (oogmerk/opzet met bedoeling) en ‘normaal’ opzet. (1 punt) Opzet ziet op alle bestanddelen die na opzet in de delictsomschrijving zijn vermeld. (1 punt)
Om in de casus opzet vast te stellen kan er gebruikt worden gemaakt van voorwaardelijk opzet, omdat in art. 189 lid 1 sub 1 Sr ‘opzettelijk’ staat vermeld. (1 punt) De reden waarom er gebruik kan worden gemaakt van voorwaardelijk opzet werd door studenten vaak niet gegeven. Voorwaardelijk opzet wordt omschreven als bewust de aanmerkelijke kans aanvaarden dat een bepaald gevolg intreedt (HIV-I arrest). (1 punt) Er is geen punt gegeven indien voorwaardelijk opzet werd uitgelegd als ‘het bewust aanvaarden van een aanmerkelijke kans’. De kans waarop? Het vaststellen van opzet met behulp van voorwaardelijk opzet is niet de regel; wanneer vol opzet kan worden aangetoond, is het aantonen van opzet met behulp van voorwaardelijk opzet niet nodig. Uit de casus blijkt niet dat Marijke vol opzet heeft op het behulpzaam zijn in het ontkomen aan de aanhouding door de politie. Zij weet niet dat Daan en Kacper worden aangemerkt als verdachten en uit de casus blijkt dat zij wel vroeg naar de reden van hun verzoek om bij haar te logeren, maar dat zij daar geen antwoord op kreeg. Het feit dat zij misschien een vermoeden had moeten hebben en wel geld kreeg, is onvoldoende om vol opzet aan te nemen. (1 punt) Maar dat betekent niet dat het opzet niet kan worden aangetoond. De vraag is nu of Marijke met voorwaardelijk opzet behulpzaam is geweest bij het ontkomen aan de aanhouding door de politie? M.a.w.: Heeft Marijke bewust de aanmerkelijke kans aanvaard dat zij Jesse en Kacper behulpzaam is in het ontkomen aan de aanhouding door de politie? (1 punt)
Voor het vaststellen van een aanmerkelijke kans op een bepaald gevolg moet worden beoordeeld of die kans naar algemene ervaringsregels als aanmerkelijk kan worden geacht, waarbij het antwoord van de vraag hierop niet afhankelijk gesteld mag worden van de aard van het gevolg (HIV-I). (1 punt)
Bestaat er een aanmerkelijke kans dat je een verdachte behulpzaam bent in het ontkomen aan aanhouding door de politie, wanneer iemand waarvan je weet dat daarover negatief is verklaard tegenover de politie, bij jou wil wonen zonder de reden daarvoor te vertellen en je daar wel geld voor krijgt? Er bestaat zeker een kans dat je iemand op deze manier behulpzaam bent bij het ontkomen aan aanhouding door de politie. Gezien de omstandigheden zoals geschetst in de casus (Marijke is bijvoorbeeld al in de kroeg geweest terwijl er over de overval werd gesproken) kan er gesteld worden dat de kans ook aanmerkelijk is. (3 punten) Indien niet duidelijk was gemaakt waarop de kans zag,werd hier ook vaak de verkeerde afweging gemaakt. Belangrijk was om in ieder geval vast te stellen dat er een aanmerkelijke kans was dat Kacper en Daan als verdachten waren aangemerkt, en dat de kans dus ook aanmerkelijk was dat Marijke op deze manier verdachten van een misdrijf hielp bij het ontkomen aan aanhouding.
Was Marijke zich bewust van een aanmerkelijke kans dat zij Daan en Kacper hielp in het ontkomen aan aanhouding door de politie? Hiervoor dient eerst gekeken te worden naar wat de verdachte hierover verklaart, en verder naar de aard van de gedragingen en omstandigheden. Indien het op basis van het gedrag of de verklaringen van de verdachte zelf niet is vast te stellen, dient er gekeken te worden naar de gemiddelde derde. (1 punt) Uit de casus blijkt dat Marijke het zelf was die Daan en Kacper heeft verteld dat er in de schuur van Marlon wat te halen viel en dat zij weet dat de politie in Het Bierpul is geweest om onderzoek te doen naar het misdrijf en wat daar is verklaard over Daan en Kacper. Zij krijgt daarbij niet te horen dat Daan en Kacper daardoor als verdachten zijn aangemerkt, maar een gemiddelde derde zou zich hier ook bewust van zijn geweest. Daarbij kreeg zij van Daan en Kacper geen antwoord op de vraag waarom ze een tijdje bij haar wilden wonen, wat Marijke ook tegen niemand mocht zeggen. Een gemiddelde derde (een redelijk weldenkend mens) zou zich bewust zijn van een aanmerkelijke kans dat je op deze manier behulpzaam bent in het ontkomen aan aanhouding door de politie. Voor Marijke geldt ook dat zij zich bewust moest zijn van deze kans. (3 punten)
Tot slot is het de vraag of Marijke de aanmerkelijke kans heeft aanvaard, dat wil zeggen op de koop toe heeft genomen of een grote mate van onverschilligheid/gebrekkig inlevingsvermogen heeft getoond (Enkhuizer doodslag en Porsche). (1 punt) Ook hiervoor wordt gekeken naar de verklaringen van verdachte. Indien dit geen duidelijkheid geeft zijn eventuele getuigenverklaringen van belang en vervolgens kan er weer gekeken worden naar de aard van de gedragingen en de omstandigheden. Marijke verklaart tijdens de terechtzitting dat zij het wel makkelijk vond dat zij wat contant geld van Daan en Kacper kreeg. Hieruit blijkt een mate van onverschilligheid t.a.v. de herkomst van het geld en t.a.v. de vraag of zij dat nu wel of niet door middel van een strafbaar feit hadden verkregen. Zij staat dus ook onverschillig tegenover de vraag of zij op deze manier verdachten behulpzaam is in het ontkomen aan aanhouding. Tijdens haar verhoor haalt zij, als antwoord op de vraag of zij een idee heeft van de herkomst van het geld, onverschillig haar schouders op. Hier wordt de onverschilligheid zelfs in de casus gegeven, hetwelk duidt op een aanvaarden. (3 punten) Indien er werd gesteld dat er sprake was van een aanvaarden omdat Marijke zich bewust was van de aanmerkelijke kans dat Daan en Kacper verdachten waren en toch de mannen in huis nam, zijn hier geen punten voor gegeven. Voor het aanvaarden is meer nodig dan een ‘bewust zijn en toch doen’. Hier speelt de onverschilligheid van Marijke een grote rol, daaruit blijkt namelijk het ‘op de koop toe nemen’.
Conclusie. (1 punt) Nogal eens werd er gesteld dat Marijke wist / via via had gehoord dat Kacper en Daan als verdachten waren aangemerkt. Dit betekent dat men én de casus niet goed heeft gelezen én een toets aan het voorwaardelijk opzet onzinnig is. Indien zij namelijk wist dat Kacper en Daan waren aangemerkt als verdachten, zou zonder problemen het (volle) opzet bewezen kunnen worden.
Poging is een onvoltooide delictsvorm en geregeld in artikel 45 Sr. Blijkens de tekst van art. 45 Sr kan een verdachte onder de volgende voorwaarden worden vervolgd ter zake van een poging: zijn voornemen moet zich door een begin van een uitvoering hebben geopenbaard.Allereerst dient te worden vastgesteld of sprake is van een misdrijf. Dat is het geval, art. 287 Sr staat in Boek II van het Wetboek van Strafrecht. (2 punt)
Is er een voornemen van de dader? Bij poging kan het voornemen van de dader worden gelijkgesteld met het opzet uit de delictsomschrijving van het te voltooien delict, in dit geval het opzet op de dood. Omdat er geen ‘oogmerk’ in de delictsomschrijving staat, kan het voornemen bewezen worden aan de hand van het voorwaardelijk opzet (Inrijden op agent). Daarbij zou de vraag zijn of Kacper bewust de aanmerkelijke kans op de dood van Marlon heeft aanvaard. Strikt genomen is het onnodig om dit te toetsen, nu het voornemen gegeven is in de casus. Terwijl Kacper naar de woning loopt zegt hij namelijk dat hij ‘dit karweitje straks zal afmaken’ en als hij terugkomt schreeuwt hij dat Marlon ‘eraan gaat’. Ook een toets aan voorwaardelijk opzet (bewust aanvaarden van de aanmerkelijke kans) zou, gezien de gedragingen van Kacper, getuigen van een voornemen. Het voornemen had zowel aan de hand van vol opzet als voorwaardelijk opzet vastgesteld kunnen worden. Indien correct uitgewerkt kon voor beide opties het volle aantal punten behaald worden. (6 punten) Heeft het voornemen van de dader zich door een begin van uitvoering geopenbaard? Om vast te stellen of er een begin van uitvoering is, hanteert de Hoge Raad sinds het Cito-arrest (HR NJ 1979, 52) het criterium dat ‘de [handelingen] naar hun uiterlijke verschijningsvorm moeten worden beschouwd als te zijn gericht op de voltooiing van het misdrijf’. Het criterium van de uiterlijke verschijningsvorm moet worden beoordeeld aan de hand van een criteriumfiguur, namelijk de gemiddelde/geïnformeerde derde (of de deskundige waarnemer). De vraag die gesteld moet worden is of deze geïnformeerde derde de handelingen van Kacper, gelet op de uiterlijke verschijningsvorm, zal beschouwen als te zijn gericht op de voltooiing van de doodslag. Kacper werkt Marlon tegen de grond en gaat op hem zitten. Dit lijkt nog niet per se gericht te zijn op de voltooiing van doodslag. Gesteld kan worden dat dit ook nog geldt voor het slaan tegen het hoofd van Marlon. Al is het hoofd een kritieke plek, dit wil op zichzelf nog niet zeggen dat er sprake is van een begin van uitvoering van specifiek het delict doodslag. Dit verandert wanneer Kacper de handen van Marlon stevig vastbindt met touw en een extra stuk tape over de neus van Marlon plakt (er zat al tape over zijn mond!). Hierna wordt Marlon op zijn buik gelegd, hetwelk ademen (voor zover dat überhaupt mogelijk is met tape over je mond en neus) nog moeilijker wordt gemaakt. Naar hun uiterlijke verschijningsvorm kunnen deze gedragingen wel aangemerkt worden als gericht op de voltooiing van het delict doodslag.(10 punten)
Op grond van het geldend recht en de in de casus omschreven feiten en omstandigheden is er zonder meer sprake van een poging tot doodslag van Marlon. (1 punt) 1 punt is toegekend aan de structuur van het antwoord; 1) toetsen of er sprake is van een misdrijf 2) toetsen of er sprake is van een voornemen(vol opzet dan wel voorwaardelijk opzet) 3) toetsen of er sprake is van een begin van uitvoering.
Bij het delict moord komt het bestanddeel ‘met voorbedachte raad’ voor, naast een gewone omschrijving van opzet. De voorbedachte raad functioneert als een strafverzwarende omstandigheid t.a.v. het minder zware gronddelict, in dit geval dus t.a.v. doodslag. In het arrest Voorbedachte raad II wordt overwogen dat er voor een bewezenverklaring van voorbedachte raad moet komen vast te staan dat de verdachte zich gedurende enige tijd heeft kunnen beraden op het te nemen of genomen besluit en dat hij niet heeft gehandeld in een gemoedsopwelling. Er moet dus tijd zijn geweest om na te denken over de betekenis en gevolgen van zijn voorgenomen daad. Het gaat uiteindelijk echter altijd om een weging en waardering van de omstandigheden van het geval, waarbij aan contra indicaties een zwaarder gewicht toegekend kan worden. Deze contra-indicaties kunnen bestaan uit een plotselinge hevige drift, een korte tijdsspanne tussen besluit en uitvoering of dat de gelegenheid om zich te beraden pas tijdens de uitvoering ontstaat. Dit dient goed gemotiveerd te worden. (6 punten voor de theorie over voorbedachte raad)
Heeft Kacper tijd gehad om zich te beraden op het te nemen besluit of het genomen besluit om Marlon te doden? Hierbij kan opgemerkt worden dat Kacper opmerkt om ‘het karweitje straks af te maken’, hetwelk duidt op een voornemen om te doden (zie vraag 2a), waarna hij een paar minuten weg is. Dit kan aangemerkt worden als voldoende tijd om zich te beraden op het genomen of te nemen besluit. (Overigens kan ‘dit karweitje’ ook anders opgevat worden, maar het is wel van belang om dit moment te bespreken in de beantwoording.)
Tegelijk kan aan contra-indicaties een zwaarder gewicht toegekend worden. Als Kacper vervolgens terug komt en een schop krijgt, wordt hij namelijk erg driftig en schreeuwt hij dat Marlon eraan gaat. Hevige drift kan een contra-indicatie zijn om voorbedachte raad aan te nemen. Er zou nog gesteld kunnen worden dat Kacper hierna ogenschijnlijk rustig nog de handen en benen van Marlon vastbindt en vervolgens ook nog extra tape over zijn neus plakt. Dit duidt dan juist weer op tijd om zich te beraden, oftewel niet handelen in een hevige gemoedsopwelling. Als contra-indicatie hiervoor zou kunnen gelden dat deze gelegenheid tot beraad pas ontstaat tijdens de uitvoering van het besluit. Nadat Kacper terug is in de schuur gebeurt alles ook vrij snel, een andere contra-indicatie is dus dat er sprake is van een korte tijdsspanne. Het gaat aldus om een weging van alle omstandigheden, waarbij studenten dienen te weten wat de mogelijke contra-indicaties zijn en een afweging moeten maken tussen de tijd om zich te beraden en deze contra-indicaties. (9 punten voor de toepassing. Vanwege de (gemiddelde) kwaliteit van de beantwoording zijn aan tal van variaties punten toegekend, mits de feiten op een juridisch juiste manier werden besproken vanuit de theorie.)
De verschillende vormen van deelneming staan in art. 47 en 48 Sr. Medeplegen is een deelnemingsvorm en staat vermeld in art. 47 lid 1, sub 1 Sr (1 punt). Medeplichtigheid is ook een deelnemingsvorm en staat vermeld in art. 48 Sr (1 punt). Voor beide deelnemingsvormen gelden de vereisten van accessoriteit (1 punt) en dubbel opzet (1 punt). Met accessoriteit wordt de delictsafhankelijkheid van de deelnemingsvormen aangegeven. Deelneming als zodanig is nie strafrecht; slechts deelneming aan een bepaald nader genoemd strafbaar feit. Voor strafbare deelneming is vereist dat het strafbare feit is begaan. Alle delicten (misdrijven en overtredingen) kunnen worden medegepleegd. Dit is anders bij medeplichtigheid, waarvoor geldt dat er sprake moet zijn van een misdrijf (1 punt). Dubbel opzet houdt in dat zowel opzet op de deelnemingsgedraging als opzet op het strafbare feit waaraan wordt deelgenomen moet worden vastgesteld, mits dat strafbare feit (het gronddelict) een doleus delict is.
Naast deze algemene voorwaarden, gelden voor elke deelnemingsvorm bijzondere voorwaarden. De Hoge Raad omschrijft medeplegen als nauwe en bewuste samenwerking (1 punt). Deze omschrijving bevat een objectief deel (nauwe samenwerking) en een subjectief deel (bewuste samenwerking). In dat laatste deel vinden we het dubbel opzet, dat dus deel uit maakt van de bijzondere voorwaarden van medeplegen en dus niet twee keer afzonderlijk hoeft te worden vastgesteld. Voor medeplichtigheid geldt in algemene zin dat er sprake moet zijn van het bevorderen ofvergemakkelijken van het delict. Daarbij moeten de gedragingen van de medeplichtige enig effect hebben gehad op het strafbare feit (1 punt).
De Hoge Raad stelt dat het bij medeplegen moet gaan om samenwerking van voldoende gewicht of van een wezenlijke bijdrage aan het delict. Hier vinden we vooral een andere omschrijving van de objectieve zijde van het medeplegen. Aan de nauwe samenwerking worden bepaaldelijk eisen gesteld. De Hoge Raad heeft zich de laatste jaren vooral beziggehouden met de ondergrens van het medeplegen en de afbakening ten opzichte van medeplichtigheid. Voorkomen moet worden dat medeplegen wordt vastgesteld op basis van gedragingen die eerder doen denken aan medeplichtigheid. Indien op basis van die gedragingen toch medeplegen wordt vastgesteld, moet er meer zijn om te kunnen komen tot een samenwerking van voldoende gewicht. Dan moet bijvoorbeeld worden gekeken naar de rol voorafgaand, ten tijde of na afloop van het delict. Ook de onderlinge taakverdeling, het belang van de rol van de verdachte en het niet terugtrekken op een daartoe geëigend tijdstip zijn voor het vaststellen van medeplegen van belang. Het enkele niet distantiëren is op zichzelf niet voldoende om nauwe samenwerking aan te nemen (Overzichtsarrest medeplegen).
Kan de officier van justitie Daan vervolgen voor het medeplegen van afpersing? Is er sprake van nauwe samenwerking? Wat is het gewicht van de bijdrage van Daan? In casu zien we dat Kacper voorstelt om Marlon te overvallen, terwijl Daan dat wat ver vindt gaan en zijn twijfels uit. Het initiatief komt dan ook van Kacper en niet van Daan. Zij besluiten wel om een week later samen een kijkje te nemen bij het huis van Marlon, en gaan ook samen naar binnen waarbij zij op zoek zijn naar iets van waarde maar dat niet vinden. Vervolgens is het Kacper die Daan veelbetekenend aankijkt bij het zien van de rollen tape, waarna Daan wederom zijn twijfels uit en begint te protesteren. Opgemerkt dient te worden dat Daan zich tijdens het plegen van het delict niet distantieert, maar dat dat op zichzelf niet per se voldoende is voor het aannemen van medeplegen (Overzichtsarrest medeplegen). De enige gewelddadige gedraging van Daan tijdens het plegen van het delict die we hier zien is dat hij Marlon, op aandringen van Kacper, vast houdt zodat Kacper de portemonnee en huissleutels kan pakken. Kacper is degene die het geweld daadwerkelijk toepast, van een gelijkwaardige bijdrage lijkt dan ook geen sprake te zijn.
Inwisselbaarheid van rollen lijkt hier ook niet op te gaan; dat het initiatief van Kacper kwam doet er op zichzelf niet toe, maar Daan heeft tot tweemaal toe (expliciet dan wel impliciet) geprotesteerd tegen het plan van Kacper om Marlon te overvallen. Wanneer het dan toch gebeurd is Kacper diegene die Daan opdracht geeft om Marlon vast te houden. Gezien het passieve optreden van Daan en de opdrachten van Kacper aan hem lijkt het er hier niet op dat de rollen van Kacper en Daan inwisselbaar zijn. Hier kan tegenin worden gebracht dat de handeling van Daan, het vasthouden van Marlon, wel cruciaal is omdat het anders niet mogelijk was om de afpersing te plegen. In het antwoord dient ook meegewogen te worden dat Marlon op zijn buik wordt gelegd voordat Daan en Kacper de schuur verlaten en dat dat ook door Daan gedaan zou kunnen zijn. Van belang hierbij is dat zij vervolgens samen de schuur verlaten en Daan ‘voor dood’ achter laten. Ook spreken zij af om de buit later te verdelen, terwijl Kacper het tot die tijd in beheer zal houden. M.b.t. de buit zou ook nog opgemerkt kunnen worden dat driekwart daarvan door Kacper uit het huis wordt gehaald. Voor dit gedeelte konden maximaal 9 puntenwordenbehaald indien alle relevante gedragingen werden verwerkt en gewogen in het licht van het uitgangspunt dat de samenwerking van voldoende gewicht moet zijn. Hoe minder omstandigheden werden genoemd en hoe minder duidelijk de weging, hoe lager het aantal punten voor dit onderdeel. Het enkele noemen van omstandigheden zonder weging, kostte ook punten.
Indien wordt aangenomen dat er sprake is van nauwe samenwerking, moet het dubbel opzet worden vastgesteld (bewuste samenwerking). Ook indien van nauwe samenwerking geen sprake was en het antwoord het spoor van de medeplichtigheid ging volgen, diende dubbel opzet te worden vastgesteld.
Ten aanzien van opzet op de samenwerking moet worden bepaald of Daan willens en wetens met Kacper heeft samengewerkt. Die samenwerking blijkt uit het maken van een afspraak, het meegaan naar de plaats delict, het gedurende enige tijd vastpakken van Marlon en niet distantiëren (2 punten). Voor het vaststellen van het opzet op de medeplichtigheid (behulpzaamheid) konden min of meer dezelfdeomstandigheden worden betrokken (vooral het vasthouden van Marlon) en konden ook 2 punten worden gescoord. Het dubbel opzet op de afpersing is minder eenvoudig vast te stellen, omdat weliswaar het oogmerk was van Daan om zich wederrechtelijk te bevoordelen, maar het lastiger is om het opzet op het gebruik van geweld vast te stellen. Hier is het oogmerk niet op gericht, zodat kon worden volstaan met voorwaardelijk opzet. Door mee te gaan met Kacper en te blijven terwijl duidelijk is dat Kacper geweld niet schuwt aanvaardde Daan bewust de aanmerkelijke kans op dat geweld, zodat ook het opzet op het grondfeit kan worden aangetoond (2 punten). Ook het opzet op het grondfeit bij medeplichtigheid kan worden aangenomen, vooral omdat het opzet van Daan niet heel ver van dat van Kacper is gelegen. Ook voor dit onderdeel konden 2 punten worden behaald.
Gezien de feiten in de casus zou Daan het meest waarschijnlijk een beroep kunnen doen op de strafuitsluitingsgrond overmacht. Er is namelijk sprake van een overmacht situatie, nu Daan in een dilemma verkeerde (hij dient te kiezen tussen het belang van naleving van de strafwet of bescherming van hemzelf tegen de dreiging door Kacper). Door te stellen dat Daan niet in vrijheid heeft gehandeld verwijst ook zijn raadsvrouw naar psychische overmacht. Deze strafuitsluitingsgrond vinden we in art. 40 Sr (3 punten).
Hier gaat het niet om noodtoestand omdat bij overmacht in de zin van noodtoestand (rechtvaardigingsgrond) en psychische overmacht omdat voor overmacht in de zin van noodtoestand een conflict van wettelijke plichten tegenover maatschappelijke plichten is vereist, waarin een verantwoordelijke keuze (voor het hoogste belang) moet worden gemaakt (1 punt) In het geval van psychische overmacht kán er wel anders worden gehandeld, maar door de druk die van een derde komt kan dat in sommige gevallen redelijkerwijs niet worden gevergd (1 punt). Omdat er in de casus sprake is van een druk van Kacper / omdat er sprake is van een dreiging / omdat er geen sprake is van een conflict van een wettelijke vs. een maatschappelijke plicht geldt dat hier een beroep wordt gedaan op psychische overmacht (1 punt).
Voor psychische overmacht is een ‘van buiten komende druk (die de verdachte bracht tot het plegen van het strafbare feit)’ vereist, waaraan de verdachte ‘geen weerstond kon bieden’ en ‘geen weerstond behoefde/behoorde te bieden’ (1 punt).
Was er in casus sprake van een van buiten komende druk die Daan ertoe heeft gebracht om zich schuldig te maken aan het medeplegen van afpersing? Het begon ermee dat Kacper, toen werd gesproken over het overvallen van Marlon, Daan laf noemde en zei dat hijzelf wel een lesje kon gebruiken. Kijken we naar omstandigheden waaronder de overval plaatsvond, dan zien we opnieuw dat Kacper het voortouw nam en dat hij Daan uitschold voor aansteller. Daarbij zei Kacper dat hij Daan zou laten voelen wat hij met die tape kon. Tijdens de overval werd Daan opgedragen Marlon vast te houden, waarbij hij werd gewaarschuwd hem niet los te laten. Ook kan gezegd worden dat het gegeven datMarlon opeens onverwacht de schuur inloopt en zich strijdbaar opstelt toe heeft gevoegd aan de druk, alsook dat Kacper daadwerkelijk tot geweldpleging is overgegaan. Dus ja, er is sprake van een van buiten komende druk (5 punten).
Had Daan weerstand kunnen bieden aan deze druk? Dit is een feitelijke vraag; het feit dat Daan zwicht voor de druk en ervoor kiest om een strafbaar feit te medeplegen, is reden om aan te nemen dat hij geen weerstand kon bieden (1 punt). Had Daan weerstand behoren te bieden aan deze druk? Deze eis wordt ingevuld aan de hand van de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit In sommige gevallen spelen ook de Garantenstellung en de culpa in causa een rol, alhoewel die rol in het geval van psychische overmacht gering is (2 punten).
Proportionaliteit: Is de door Kacper uitgeoefende druk zo groot dat daardoor het medeplegen van afpersing proportioneel is? Hier dient een weloverwogen afweging gemaakt te worden tussen de ernst van het overtreden van de strafwet (het medeplegen van afpersing) en de druk die afkomstig is van Kacper waardoor de kans bestaat dat Kacper Daan iets aan zal doen (2 punten).
Subsidiariteit: Bestond voor het overtreden van art. 47 juncto 317 Sr in redelijkheid een alternatief? Er kan onder andere beargumenteerd worden dat Daan zich op diverse momenten had kunnen onttrekken aan de situatie. Er is een van buiten komende druk vastgesteld, maar er kan met zekerheid gesteld worden dat Daan zich had kunnen onttrekken toen Kacper binnen in huis was (2 punten) .
Er doet zich hier niet de uitzonderlijke situatie voor dat de culpa in causa of de Garantenstellung, ondanks dat zij over het algemeen niet relevant zijn bij psychische overmacht, toch een rol spelen (1 punt). (NB: bij dit laatste punt dient duidelijk te zijn gemaakt dat de student weet dat de culpa in causa en de Garantenstellung in principe geen rol spelen bij psychische overmacht, tenzij sprake is van een uitzonderlijke situatie, en dat daarvan geen sprake is. Er zijn aldus geen punten toegekend voor antwoorden met de strekking dat zij wel in principe effect zouden kunnen hebben, maar in deze casus geen effect hebben op de uitkomst, omdat gelet op de feiten geen sprake was can culpa in causa of een Garantenstellung).
Kacper is eerst vervolgd voor poging doodslag (art. 45 juncto art. 287 Sr). De vraag is hier of een tweede vervolging (nu voor het medeplegen van wederrechtelijke vrijheidsberoving van Marlon, met zwaar lichamelijk letsel ten gevolg ex art. 47 jo. 282 lid 2 Sr) neerkomt op een tweede vervolging voor hetzelfde feit, hetgeen strijd op zou leveren met het ne bis in idem beginsel (1 punt).
Dit beginsel is verankerd in art. 68 Sr (1 punt) en betreft een vervolgingsuitsluitingsgrond. Het ne bis in idem-beginsel is een algemeen aanvaard uitgangspunt van behoorlijke strafrechtspleging. Voorts ishet niet alleen in het Wetboek van Strafrecht, maar ook in internationale verdragen opgenomen (Art. 14 lid 7 IVBPR; Art. 50 Handvest van de Grondrechten van de EU). Op basis van art. 68 Sr kan, ‘behoudens gevallen waarin rechterlijke uitspraken voor herziening vatbaar zijn, niemand andermaal worden vervolgd wegens een feit waarover te zijnen aanzien bij gewijsde van de rechter in Nederland, Aruba, Curaçao, Sint Maarten of de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba onherroepelijk is beslist.’ In het kader hiervan dient vastgesteld te worden of sprake is van ‘hetzelfde feit’. Daarbij zijn verschillende benaderingen denkbaar: de fysieke benadering: wanneer men met het lichamelijk oog een eenheid ziet (eenheid van tijd, plaats en waarneembaarheid); de normatieve benadering: is de strekking, het karakter of het te beschermen rechtsgoed van de verschillende strafbepalingen dezelfde en een combinatie van beide. Europese rechters geven hun eigen invulling aan hetzelfde feitbegrip. Zo gaat het Hof van Justitie EU daarbij uit van : ‘de gelijkheid van materiële feiten, begrepen als het bestaan van een geheel van feiten die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, ongeacht de juridische kwalificatie van deze feiten of het beschermde rechtsgoed’ (zaak C-150/05 (Van Straaten), niet-voorgeschreven)). Het EHRM neemt tot uitgangspunt dat er sprake dient te zijn van: ‘identical facts or facts which are substantially the same’ (zaak nr. 14939/03, par. 82 (Zolotukhin/Rusland)).
In nationale rechtspraak worden twee vergelijkingsfactoren als relevant opgevat: de juridische aard van de feiten (1 punt): door de strafbare feiten beschermde rechtsgoederen, strafmaxima; en de gedraging van de verdachte: mate van verschil tussen de gedragingen, zowel gelet op de aard en kennelijke strekking van de gedragingen, als de tijd waarop, de plaats waar en de omstandigheden waaronder de gedragingen zijn verricht (1 punt). (Ne bis in idem-arrest) (1 punt). Gelet op deze twee uitgangspunten zou in deze casus een verweer o.g.v. het ne bis in idem-beginsel voor de hand liggen, met name vanwege de tweede vergelijkingsfactor: het gaat immers om dezelfde gedraging.
Het verweer houdt een beroep op een schulduitsluitingsgrond in (1 punt).
Een schulduitsluitingsgrond neemt de verwijtbaarheid weg (1 punt). Art. 317 Sr is geen culpoos misdrijf. Wederrechtelijkheid is wel bestanddeel, maar verwijtbaarheid niet, waardoor de verwijtbaarheid ‘gewoon’ als element fungeert. Hierom zal t.a.v. het beslissen en motiveren de gebruikelijke volgorde in de wet gevolgd worden (1 punt).
Artikel 358 lid 3 Sv stelt dat dat het vonnis een beslissing geeft indien in strijd met een door de verdachte gevoerd uitdrukkelijk voorgedragen verweer dat een bepaalde strafuitsluitingsgrond (hier: psychische overmacht) niet aanwezig is (de rechtbank acht dat het beroep op de strafuitsluitingsgrond niet aannemelijk is geworden). Het vonnis van de rechtbank dient dus op grond van art. 358 lid 3 Sv een beslissing te bevatten over het verwerpen van het beroep op een strafuitsluitingsgrond (1 punt). Op grond van art. 359 lid 2 eerste volzin Sv dienen de beslissingen als vermeld in art. 358 lid 3 Sv (en van zo’n beslissing is in dit geval sprake, zie hiervoor) met redenen omkleed, dus gemotiveerd te zijn (1 punt).
Materieel Strafrecht - UL - Herkansing 2019In het kader van het leerstuk voorbereidingshandelingen (art 46 Sr) is onder andere vereist dat de "voorbereidingsmiddelen zijn bestemd tot het begaan van het misdrijf. Geef aan hoe hieraan door de Hoge Raad nader invulling is gegeven. (5 punten)
Waarom koos de wetgever voor het opnemen van de vrijwillige terugtred in de wet? (5 punten)
Leg uit wat in het kader van noodweer(exces) onder 'culpa in causa' moet worden verstaan en geef aan onder welke omstandigheden een beroep op noodweer(exces) volgens de Hoge Raad niet zal kunnen slagen vanwege die 'culpa in causa'. (10 punten)
In de casus die ten grondslag ligt aan het overzichtarrest over noodweer(exces) ging het om een verdachte die handelde in verdovende middelen en zich ongewapend naar de flatswoning van het latere slachtofferbegaf om een drugsdeal te innen. Eenmaal in de flat werd hij aangevallen, mishandeld en bedreigd met een mes. Nadat hij zelf het mes in handen wist te krijgen heeft hij het slachtoffer met zestien messteken gedood. Het Openbaar Ministerie stelde zich ter zitting op het standpunt dat verdachtes beroep op noodweer(exces) diende te worden verworpen, om de reden dat de verdachte zich - kort gezegd - als dealer in verdovende middelen in het drugscircuit heeft begeven. Beoordeel dit standpunt van het Openbaar Ministerie vanuit het perspectief zoals gehanteerd in het voorgeschreven artikel van Rozemond en Ter Haar. (15 punten)
Jonas is naast student geschiedenis fervent verzamelaar van historische objecten. Geregeld loopt hij met een metaaldetector door weilanden om oude voorwerpen te zoeken en gaat hij met andere hobbyisten op pad om schatten te vinden. Na een hoorcollege raken Jonas en medestudente Bibi aan de praat. Bibi wordt door de verhalen van Jonas geënthousiasmeerd en ze besluit eens mee te gaan op schattenjacht.
Op 14 mei 2019, na zonsondergang, lopen Jonas en Bibi over de begraafplaats achter de kerk in Voorhout, niet ver van het geboortehuis van botanicus, arts en wetenschapper, Herman Boerhaave. Geïntrigeerd door wat hij heeft betekend voor de wetenschap en de Leidse Universiteit rond het jaar 1700, besluiten Jonas en Bibi op zoek te gaan naar voorwerpen die kunnen worden gelinkt aan het leven van Boerhaave. Bibi ziet op één van de graven de tekst staan ‘Hier rust H. Daelder-Boerhaave’ en ze roept Jonas bij zich. Jonas is ervan overtuigd dat dit het graf moet zijn van de moeder van Herman Boerhaave. De opwinding krijgt de overhand en Jonas deelt het plan met Bibi om te gaan graven: een voorwerp dat is meegegaan in het graf zou een mooie aanwinst zijn voor zijn verzameling. Bibi zegt tegen Jonas dat hij doorslaat en vraagt zich hardop af of ze dit wel moeten doen. Na enige aarzeling – ze vindt het eng, maar ze
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Eindtentamen 2019Wat moet voor een bewezenverklaring van het bestanddeel 'voorbedachte rade' komen vast te staan, hoe kan de rechter dit vaststellen (welke afwegingen dient hij te maken) en waarom moeten aan de bewezenverklaring daarvan volgens de Hoge Raad “bepaaldelijk eisen worden gesteld”? (7 punten)
Waarom oordeelde de Hoge Raad in 'Voorbedachte rade II' dat het oordeel van het Hof dat de verdachte wel degelijk met voorbedachte rade heeft gehandeld, ontoereikend gemotiveerd was? (3 punten)
In het artikel ‘Harmonising legal interests. Legal interests under criminal law in a multilevel legal order’ stellen Cleiren & Ten Voorde onder meer het volgende:
“The aims and legal interests that form the basis of the European regulations are not identical to the original aims and legal interests of the national penal codes. Where the European rules in the field of criminal law are concerned, the legal interests served – just like the regulatory leads to new crimes – do not correspond one to one with the national penal codes.”
Illustreer deze stelling aan de hand van art. 197 Sr. (4 punten)
Het rechtsbelang dat het EU-recht inzake mensenhandel beoogt te beschermen is niet af te leiden uit de preambule van EU-Richtlijn 2011/36, maar wel uit eerdereEuropese regelgeving waarin wordt overwogen dat “mensenhandel een schending van de mensenrechten is en een aantasting van de waardigheid en integriteit van de mens” (Verdrag van de Raad van Europa inzake de bestrijdingvan mensenhandel). Beoordeel mede aan de hand van deze overweging of de conclusie van Cleiren & Ten Voorde ook gerechtvaardigd is ten aanzien van art. 273f Sr. (6 punten)
Rutger is door het gerechtshof wegens "de meerdaadse samenloop van medeplegen van een poging tot doodslag en openlijk in vereniging geweld plegen tegen personen” veroordeeld tot twintig maanden gevangenisstraf. Hij en twee vrienden hebben het slachtoffer, een destijds 80-jarige man, onder meer meermalen met kracht tegen het hoofd geslagen en geschopt, terwijl het slachtoffer weerloos op de grond lag. Een naarhet oordeel van het Hof zeer lafhartige daad, mede in het licht van het gegeven dat hetslachtoffer er slechts op uit was enkele jongens aan te spreken op het herhaaldelijk belletje trekken bij zijn woning. Het slachtoffer heeft ten gevolge van het forse geweld dat tegen hem is uitgeoefend zwaar lichamelijk letsel opgelopen, dat gemakkelijk tot de dood had kunnen leiden. De raadsvrouw van Rutger ziet mogelijkheden voor een succesvol cassatieberoep bij de Hoge Raad. Na overleg met Rutger dient zij één cassatiemiddel in, inhoudende dat het hof ten onrechte de regels van eendaadse samenloop niet heeft toegepast.
Heeft het middel van de raadsvrouw van Rutger kans van slagen? Licht uw antwoord toe aan de hand van het toepasselijke voorgeschreven arrest. (10 punten)
Noem twee redenen waarom het thema ‘samenloop’ voor de feitenrechter van belang kan zijn. (N.B. Indien u meer dan twee redenen noemt, worden slechts deeerste twee redenen nagekeken.) (10 punten)
Materieel Strafrecht - UL - Eindtentamen 2018De broers Bas en Chris zitten in geldnood. Zij besluiten om samen rijke mensen te overvallen om zo snel en zonder al te veel moeite ged te verdienen. Het idee is om in een nabijgelegen bos, dat midden in een zeer rijke gemeente ligt en voor hen bekend terrein is, hun potentiële slachtoffer uit te kiezen.
Op 1 augustus 2017 rijden Bas en Chris samen in Bas zijn auto naar dit bos. Chris heeft gezorgd voor hardloopkleding voor hen allebei, zodat zij zich onopvallend kunnen begeven in het bos. Bas heeft in zijn auto een doorgeladen vuurwapen liggen. Bas heeft jarenlang in het leger gezeten en is een geoefend schutter. De broers hebben afgesproken om bij de overval te dreigen met geweld door middel van het meegebrachte pistool en indien nodig zal Bas daadwerkelijk geweld gebruiken om zo eventueel verzet te breken. Over het gebruik van dodelijk geweld is niet gesproken. Na een uur rustig te hebben rondgelopen in het bos spotten Bas en Chris hun potentiële slachtoffer die, naar later blijkt, Dennis heet. Dennis stapt uit een dure auto, die hij heeft geparkeerd op het parkeerterrein. Hij loopt in dure kleding en heeft een duur horloge om zijn pols. Hij wil zijn twee honden gaan uitlaten in het bos. Hij is het perfecte slachtoffer voor Bas en Chris. Na dDennis een half uur lang in de gaten te hebben gehouden, ziet Chris met zijn verrekijker Dennis teruglopen naar zijn auto op het parkeerterrein. Bas bevindt zich op dat moment in de greppel naast het parkeerterrein.
Chris waarschuwt Bas door een knikje te geven dat hij eraan komt. Bas pakt zijn wapen dat hij daarvoor in de greppel reeds schietklaar heeft gemaakt. Chris ziet dat Bas in de richting van Dennis loopt en zijn wapen op hem richt. Tot Chris zijn verbazing schiet Bas uit het niets drie keer op Dennis. De eerste kogel raakt Dennis in zijn been, de overige twee kogels in zijn middenrif. Dennis bevindt zich op dat moment op vijf meter afstand van Bas. Bas en Chris lopen direct na het schieten dnaar Dennis toe en vragen hem om zijn pincode die Dennis - zijnde in hevige shock - direct afgeeft. Net nadat Dennis de volledige code heeft kunnen vertellen, overlijdt hj ten gevolge van het opgelopen letsel. Bas en Chris verplaatsen Dennis naar de greppel en bedekken hem hierna met takken.De honden van Dennis zijn weggerend en niet meer gesignaleerd. Vervolgens pakken Bas en Chris de portemonnee en het horloge van Dennis en rijden met hun eigen auto weg, richting de stad.
In de stad gaan zij naar een pinautomaat en zien zij dat er €25.000 op de rekening van Dennis staat. zij pinnen €500 om direct wat leuks mee te doen en spreken af de rest van het geld later te pinnen en eerlijk te verdelen. Om hun succes te vieren, besluiten zij op een terras bier
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Deeltentamen 2018Dodenrit
Vanwege relatieproblemen en een hoge werkdruk gaat de 30-jarige Willen al enige tijd onder de nodige stress gebukt. Als hij op een woensdagavond na zonsondergang in zijn auto (een witte Porsche) stapt om van zijn werk naar huis te rijden, besluit hij om eerst nog even te gaan tanken. Onlangs is hij door een van zijn collega’s erop gewezen dat een van zijn achterlichten niet naar behoren functioneert, maar hij is in alle drukte er nog niet aan toegekomen om het lampje te vervangen. Bij het tankstation aangekomen voorziet hij zijn auto weer van de nodige brandstof, en schaft bovendien een nieuw lampje aan. Hij neemt zich voor om bij thuiskomst meteen het lampje te vervangen. Vanaf het tankstation moet hij door middel van een korte invoegstrook weer terug de weg op met zijn auto. Op het moment dat hij op de oprit van het tankstation rijdt en de parallelle provinciale voorrangsweg nadert op welke een maximum snelheid van 80km/uur geldt, remt hij af tot bijna stilstand en kijkt hij over zijn linkerschouder om te zien of er verkeer nadert. Willem heeft vrij zicht over de gehele weg. Hij moet voorrang verlenen aan naderend verkeer op de provinciale weg. Omdat hij geen verkeer waarneemt, rijdt hij zonder zijn knipperlicht te gebruiken de voorrangsweg op. Hij ziet niet dat er een goed zichtbare motorrijder met 100 km/uur aan komt rijden. Nadat Willem ongeveer twintig meter heeft gereden op de provinciale weg, en een snelheid van 40 km/uur heeft, hoort hij plots een hard remgeluid en ziet hij in zijn achteruitkijkspiegel dat de motorrijder een slingerbeweging maakt en tegen de linker achterzijde van zijn auto aanrijdt. Als gevolg van die botsing glijdt de motorrijder de weghelft voor het tegenovergesteld verkeer op. Op dat moment had de motorrijder slechts lichte verwondingen. Vervolgens komt de motorrijder echter keihard in botsing met een tegemoetkomende Volkswagen, die zich aan de maximumsnelheid houdt. De motorrijder raakt door die botsing met de Volkswagen zwaargewond. Willem rijdt na het zien van de aanrijding meteen met hoge snelheid weg. De bestuurder van de Volkswagen belt direct een ambulance. In de tussentijd ontstaat op beide weghelften een file. Op de ene weghelft vanwege het ongeval, en op de andere weghelft ontstaat een zogeheten ‘kijkersfile’ (een file die is ontstaan doordat weggebruikers stoppen om te kijken bij het ongeluk). Terwijl de motorrijder zwaar bloedend op de weg ligt komt de ambulance terecht in de kijkersfile. Een aantal kostbare minuten later dan gepland komt de ambulance aan bij de motorrijder. De motorrijder blijkt intussen te zijn overleden aan zijn verwondingen.
Intussen wordt de politie gealarmeerd waarbij een signalement en het kenteken van de auto van Willem wordt doorgegeven. Enkele minuten later rijdt Willem op de snelweg. In zijn achteruitkijkspiegel ziet hij al vrij snel een tweetal politiewagens rijden. De politie geeft een stopteken. Willem besluit daaraan geen gehoor te geven. Integendeel: hij trapt het
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Herkansing 2017In buurtkroeg Het Bierpul is het vaak gezellig en druk. Daan en Kacper behoren tot de vaste stamgasten. Sinds kort is ook Marlon geregeld in de kroeg te vinden. Hij voert daar vaak het hoogste woord en strooit met geld door de vele rondjes die hij geeft. Daan en Kacper storen zich mateloos aan het gedrag van Marlon. Het is een andere stamgast, Marijke, opgevallen dat Daan en Kacper telkens zeer geïrriteerd kijken wanneer Marlon weer eens het hoogste woord voert. Op een avond vertelt zij tegen hen dat er bij Marlon wel wat te halen valt, ook in de schuur, die altijd vrij toegankelijk zou zijn. Ze zegt erbij dat Daan en Kacper maar moeten bezien wat ze met die informatie doen. Kacper stelt voor om Marlon te overvallen. Daan vindt dat wat ver gaan, al is hij aangetrokken door het vooruitzicht zijn schulden te kunnen aflossen. Als Daan zijn twijfels uit, kijkt Kacper hem minachtend aan en antwoordt hij dat hij altijd al wel gedacht heeft dat Daan laf is en hij zelf ook wel ‘een lesje’ zou kunnen gebruiken.
Een week later besluiten Daan en Kacper een kijkje te nemen bij het huis van Marlon. Ze constateren dat de schuurdeur niet op slot zit en gaan naar binnen. Ze vinden niets van waarde. Kennelijk ligt het geld in de woning. Wel zien ze enkele rollen tape op de plank liggen. Kacper kijkt Daan veelbetekenend aan.
Als Daan dan opnieuw zijn twijfels uit en begint te protesteren noemt Kacper hem een aansteller en voegt er aan toe: ‘Zal ik jou ook eens laten voelen wat ik allemaal met die tape kan?’ Dan horen ze Marlon thuiskomen. Deze ziet dat zijn schuurdeur open staat en hij loopt naar binnen. Zodra Marlon de schuur in komt, pakt Kacper hem stevig vast en houdt hem in bedwang. Ondertussen wijst deze Daan op de tape en zegt dat hij die tape ‘misschien niet zal gebruiken wanneer Marlon zonder tegenstribbelen zijn portemonnee en huissleutels geeft.’ Marlon weigert en begint te schreeuwen, waarna Kacper hem tegen de grond werkt en tape over zijn mond plakt. Vervolgens gaat Kacper op hem zitten teneinde hem in bedwang te houden. Marlon weet zich los te worstelen en over en weer vallen klappen.
Daartoe aangespoord door Kacper houdt Daan Marlon vervolgens vast. Kacper pakt de portemonnee en huissleutels van Marlon en maakt aanstalten naar de woning te gaan. Voordat hij vertrekt zegt hij tegen Daan dat hij ‘dit karweitje straks zal afmaken’, waarbij hij naar Marlon wijst. Hij voegt er nog aan toe: ‘Waag het eens hem los te laten.’ Als Kacper na een paar minuten terug komt in de schuur ziet hij dat Marlon zich bijna uit de greep van Daan heeft los geworsteld. Wanneer Kacper in de buurt komt krijgt hij van Marlon een harde
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Eindtentamen 2017Aris is een fervent dronevlieger. 1 Hij heeft thuis meerdere drones staan, en maakt vanuit zijn huis in Gorinchem (Zuid-Holland) regelmatig een vlucht met deze onbemande luchtvaartuigen. Hij is actief lid van de Nederlandse Vereniging van Dronevliegers. Een aantal van zijn drones is voorzien van een HD-camera, waarmee hij wekelijks prachtige beelden schiet van het Zuid-Hollandse landschap. Zijn Youtube-kanaal, waarop hij deze beelden plaatst, trekt wekelijks duizenden kijkers. Op het vliegen met drones is de Regeling modelvliegen van toepassing. In deze Regeling is onder meer het volgende bepaald:
Vluchten mogen alleen bij daglicht worden uitgevoerd.
Vluchten zijn alleen toegestaan tot een hoogte van maximaal 120 meter boven de grond.
Vluchten zijn niet toegestaan boven bebouwing, wegen en mensen.
Vliegen is verboden in no fly zones zoals rondom vliegvelden. In een straal van 3 km rondom vliegvelden is vliegen in elk geval verboden.
Modelluchtvaartuigen (zoals drones) dienen in elk geval voorrang te verlenen aan vliegtuigen, helikopters, zweeftoestellen, vrije ballonnen en luchtschepen.
Aris, als actief lid van de Nederlandse Vereniging van Dronevliegers, kent deze Regeling goed.
Op vijf kilometer van zijn woonplaats Gorinchem bevindt zich het Lingebos, een klein natuurgebied van ongeveer één vierkante kilometer, waar twee riviertjes doorheen kronkelen. Dit Lingebos levert prachtige beelden op zodra het van bovenaf wordt gefilmd met een drone. Het Lingebos bevindt zich op hemelsbreed 200 meter afstand van Gorcumse Airport. Gorcumse Airport had tot voor kort de status van militair vliegveld, waarvan alleen militaire toestellen gebruik mochten maken. Het had weliswaar die status, maar sinds 2007 werd er door geen enkel militair toestel gebruik gemaakt van het vliegveld. Een maand geleden vond er een belangrijke verandering plaats op Gorcumse Airport: het is omgedoopt tot burgerluchthaven, waardoor sindsdien ook burgers en commerciële luchtvaartbedrijven intensief gebruik maken van het vliegveld.
Aris weet dat het Lingebos zich in de buurt van Gorcumse Airport bevindt, en weet ook dat het eigenlijk sinds 2007 buiten gebruik is, hoewel het de officiële status van ‘vliegveld’ in die tijd niet heeft verloren. Hij weet echter niet dat Gorcumse Airport een maand geleden is opengesteld voor burgerluchtvaart.
Op vrijdag 21 april 2017 rond het middaguur maakt Aris een vlucht met een drone (voorzien van een camera) boven het Lingebos. Tegen de weersvoorspelling in breekt zelfs de zon even door de wolken; het levert een prachtig gezicht op van het Lingebos. Om het gebied in één shot met de drone te kunnen filmen brengt hij de drone naar een hoogte van 150 meter.
Felix vliegt vlakbij het Lingebos in zijn Cessna-vliegtuig. Felix is de enige persoon in dit kleine eenmotorige vliegtuigje. Hij is erg blij dat hij sinds kort zijn Cessna in de hangar kan zetten op Gorcumse Airport, vlakbij zijn woonplaats. Zodra hij de landing inzet breekt tot zijn verbazing de
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Deeltentamen 2017De zelfstandig automonteur Hugo, woonachtig in Leiden, heeft het financieel moeilijk omdat hij nauwelijks klussen binnenhaalt. Dit betekent wel dat hij meer tijd overhoudt om zijn dagboek bij te houden. Al enkele maanden schrijft hij hierin elke dag uitvoerig op wat hij allemaal doet en wat er in hem omgaat. Twee maanden geleden had hij eindelijk weer eens een klus. Het betrof een onderhoudsbeurt aan een geldnetwagen. Deze klus heeft hem op het ingenieuze idee gebracht om een geldnetwagen na te bouwen en daarmee bij de bank in Leiden geld ‘op te halen’. Ook dit ingenieuze idee tekent hij op in zijn dagboek. Na enkele weken de bank te hebben geobserveerd, heeft hij opgemerkt dat de geldnetwagen elke vrijdagavond (koopavond) om precies 21:00 uur de parkeerplaats van de bank oprijdt en dicht langs de muur waar het doorgeefluik zich bevindt, enkele seconden stil staat en weer vertrekt.
Na enig zoekwerk op marktplaats stuit Hugo op een ijscowagen met o.a. de volgende omschrijving; op versleten banden en versleten remblokken na een uitstekende ijscowagen. Vanwege de ingebouwde keukenapparatuur is het toegestane maximale gewicht van 3500 kilogram bereikt. Hugo koopt de ijscowagen en besluit hem tot geldnetwagen om te bouwen. Bij Sander - een oud ijzerboer, tevens een oude bekende van Hugo – bestelt Hugo een lading metalen platen (gewicht 500 kilogram). Hugo last al deze metalen platen op de ijscowagen. Nadat Hugo hiermee klaar is, geeft hij de ijscowagen een spuitbeurt. Het resultaat is dat de ijscowagen er van buiten als een geldnetwagen uitziet.
Op vrijdag 30 december 2016 besluit Hugo tot actie over te gaan. Er kan volgens Hugo niets fout gaan, omdat de weergoden hem gunstig zijn gezind; het regent namelijk al de hele dag heel hard waardoor weinig volk op de been is. Hij trekt een uniform aan dat niet te onderscheiden is van een echt uniform van het geldnetbedrijf. Verder bevestigt hij een pasje op zijn overhemd. Dit door Hugo gemaakte pasje is met het blote oog niet te onderscheiden van een echt medewerkerspasje van het geldnetbedrijf. Om enigszins onherkenbaar te zijn zet hij een nepsnor op en rijdt hij de omgebouwde ijscowagen, die van valse kentekenplaten is voorzien, richting de bank. Om 20:55 uur rijdt Hugo de parkeerplaats op en wordt (zoals gewoonlijk) direct opgemerkt door de bankmedewerker die alvast naar de kluis loopt waar het doorgeefluik zich bevindt. Hugo manoeuvreert de ijscowagen zodanig dat de schuifdeur aan de linkerzijde van de ijscowagen zich pal voor het doorgeefluik bevindt. Wanneer hij de schuifdeur opent, merkt de bankmedewerker dat de nepsnor van Hugo los zit en onmiddellijk trekt de bankmedewerker de geldkoffer terug en sluit het doorgeefluik. Hugo weet dat er iets mis is en rijdt weg.
Om zo min mogelijk op te vallen houdt hij zich zoveel mogelijk aan de verkeersvoorschriften. Wanneer hij enkele minuten later
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Herkansing 2016
Aditya Wibowo en Kevin Kanslos zijn al jarenlang bevriend. Met elkaar gingen ze naar de basisschool, samen gingen ze naar voetbal, ze zaten in dezelfde klassen op de middelbare school, en samen gingen ze ook het verkeerde pad op. Het begon met kleine vergrijpen, waarvoor zij via bureau HALT allerlei kleine taakstraffen moesten uitvoeren. Nu zijn ze 25, en ze beraden zich, vanwege uitzichtloze geldnood, op een overval van een pompstation langs de A7 ter hoogte van De Marne (Fryslan). Bij dit pompstation is een winkel gevestigd, waar je (naast het afrekenen van de getankte brandstof) nog wat andere zaken kunt aanschaffen. Op de avond van 17 november 2015 kienen ze met z’n tweeën bij Kevin thuis het plan volledig uit: ze bespreken de route naar het tankstation, kopen twee identieke sjaals, twee identieke donkere zonnebrillen, een grote sporttas en twee niet van echt te onderscheiden nepwapens die ze kunnen gebruiken om het personeel mee te bedreigen. Bij het bespreken van het plan stuiten ze op één probleem: beiden hebben geen rijbewijs en ook geen auto, en dat is waar Lieuwe Hofstee in beeld komt. Lieuwe is de voormalig buurjongen van Aditya, en beschikt over zowel een auto als een rijbewijs. Ze nodigen hem uit bij Kevin, en vragen hem “of hij gemakkelijk en snel geld wil verdienen als chauffeur”. Lieuwe heeft daar wel oren naar, en Aditya en Kevin doen hun plan uit de doeken. Lieuwe sputtert tegen vanwege het mogelijk gebruik van geweld, maar stemt in met de overval, vanwege het prettige vooruitzicht van een flinke buit. Ze spreken af dat Lieuwe niet hoeft te dreigen met geweld, en dat Aditya en Kevin met de twee nepwapens naar binnen zullen gaan. Lieuwe zal bij de auto wachten, en uit angst om herkend te worden via de mogelijke beveiligingscamera’s schaft hij een donkere zonnebril en een sjaal aan, precies dezelfde als Aditya en Kevin. Ze spreken af dat Aditya en Kevin beiden 40% van de buit krijgen, en Lieuwe de resterende 20%.
Volgens afspraak ontmoeten ze elkaar de dag erop om 17:00 uur bij Kevin thuis, spreken het plan nog een keer door, en vertrekken per auto naar het pompstation terwijl de avond valt. Lieuwe zit achter het stuur, en parkeert de auto rond 18:00 bij één van de pompen. Alle drie hebben ze hun donkere zonnebril al op; en alle drie binden de sjaals om hun gezicht. De sjaals bedekken hun mond en het onderste gedeelte van hun neus. Op deze wijze wandelen Aditya en Kevin in rustig tempo de winkel van de benzinepomp binnen. De twee nepwapens hebben ze in de binnenzak van hun jas. Aditya heeft de lege sporttas in zijn hand. Lieuwe blijft bij de auto staan, ter hoogte van één van de benzinepompen. Zodra Aditya en Kevin zonder problemen en zonder aandacht
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Eindtentamen 2016Op de afdeling spoedeisende hulp van het Medisch Centrum Jerusche (MCJ) heerst sinds het vertrek van de teamleider een gespannen sfeer. Chirurg Yankel Janssen is de afgelopen vier maanden aangesteld als waarnemend teamleider. Yankel is weliswaar een uitstekende arts, maar is niet erg geliefd onder de staf van de afdeling vanwege zijn te autoritaire stijl van leidinggeven. Yankel heeft ook nog een baan buiten het MCJ bij een privékliniek waardoor hij niet veel tijd heeft voor klachten van zijn collega’s, nog los van het feit dat hij slecht reageert op kritiek. Eigenlijk is Yankel het meest overwerkt van iedereen op de afdeling.
Op 10 januari 2015, om 17:30 uur meldt de 43 jarige Shimon Cohen zich op de afdeling spoedeisende hulp, met klachten over ernstige buikpijn. Shimon is een goede bekende bij de afdeling omdat hij zich relatief vaak meldt met allerlei kwalen, die veelal niet ernstig zijn. Bij de ontvangstbalie wordt aantekening gemaakt van buikklachten en wordt hij gevraagd plaats te nemen in de wachtruimte. Tien minuten later wordt hij door de verpleegkundige Ruchel Feingold opgevangen. Ruchel heeft buitengewoon veel ervaring en staat op de afdeling bekend als ‘arts-plaatsvervanger’, wegens haar feilloze beoordelingen van klachten. Na een gesprek met Shimon besluit Ruchel dat zij uit de mogelijke aantekeningen die zij kan geven – ‘geen spoed’, ‘spoed’, ‘meer spoed’ – voor ‘meer spoed’ zal kiezen.
Ruchel denkt namelijk dat er sprake zou kunnen zijn van een darmperforatie, in welk geval zij dringend handelen noodzakelijk acht. In overeenstemming met het afdelingsprotocol betekent de waardering ‘meer spoed’ dat Shimon niet door een arts-assistent zal worden onderzocht, maar direct door Yankel.
Als de melding Yankel bereikt staat hij, na een lange dag met veel patiënten, net op het punt om te vertrekken naar de privékliniek, waar hij is ingeroosterd voor een operatie. Yankel raakt zeer geïrriteerd door de melding en roept Ruchel bij hem. Eerst vraagt hij haar waarom zij heeft gekozen voor de aantekening ‘meer spoed’. Als zij uitlegt dat zij denkt aan een darmperforatie en dat daarom naar haar oordeel onmiddellijk een CT-scan dient te worden verricht, slaat de irritatie van Yankel om in woede. Hij beschuldigt haar ervan dat zij hem probeert te frustreren. Tijdens een heftige woordenwisseling blijft Ruchel erop staan dat de situatie wel ernstig zou kunnen zijn, maar zij kan Yankel niet overtuigen. Yankel stuurt Shimon naar huis, met de opdracht de volgende dag terug te komen als hij zich niet beter voelt.
De volgende dag verschijnt Shimon weer rond 17:30 uur en meldt dat zijn buikpijn veel erger is geworden. Yankel heeft weer dienst en laat een CT-scan uitvoeren. Uit de scan blijken indicaties voor een darmperforatie. Yankel is evenwel nog steeds zeer geïrriteerd en overtuigt zichzelf ervan dat Shimon niets mankeert. Ruchel, die ook nog steeds overstuur is, vraagt om de
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Deeltentamen 2016Op 13 februari 2015 is het feest in Tilburg. Het is carnaval en in de stad is het overal gezellig druk. Naarmate de avond vordert en de consumptie van alcohol bij veel feestvierders het niveau aanneemt dat voor de gezondheid en de gezelligheid niet zonder meer bevorderlijk is, ontstaan her en der opstootjes tussen dronken feestvierders. Zo ook in café Moshe's Mazzel. Om een uur of elf ’s avonds bevinden Feivel en enkele vrienden zich in dat café. Feivel besluit dat het tijd wordt voor een volgend biertje en begeeft zich naar de bar. Hoewel Feivel redelijk beschonken is, weet hij de bar zonder al te veel moeite te bereiken. Aan de bar staat Zelig. Deze heeft net met veel moeite een glas rode wijn besteld en gekregen en is door het lange wachten in een niet al te best humeur. Als Feivel vlakbij de bar is, stoot hij als gevolg van de drukte en omdat hij toch niet helemaal vast ter been is, tegen Zelig aan. Die laat daardoor zijn wijnglas vallen. Zelig ontdekt meteen wie de schuldige is. Hij is erg kwaad en pakt van de bar een halfvol glas met water en wil het water in de richting van het gezicht van Feivel gooien. Het glas is nat en glipt uit Zeligs handen. Het glas raakt de wenkbrauw van Feivel boven zijn rechteroog. Het breekt op het moment dat het tegen de wenkbrauw van Feivel aankomt. Meteen vloeit er bloed uit de snee die door het glas ontstaat. Feivel valt op de grond. Het bloed dat uit de snee vloeit komt in het oog van Feivel terecht. Die denkt even dat zijn oog is geraakt en hij daardoor blind of in ieder geval slecht ziend is geworden. Hij is in paniek en blijft op de grond liggen. Zelig is na de eerste klap hevig geschrokken en gooit direct het glas weg. Hij ontfermt zich over Feivel en belt 112. De politie arriveert korte tijd later. Zelig wordt door de politie aangehouden en overgebracht naar het politiebureau. Daar legt hij een verklaring af.
Verklaring van Zelig:
Ik was die avond met mijn vrouw maar we kregen ruzie. De zoveelste. En dat tijdens carnaval, de leukste dagen van het jaar. Ik had er dus goed de pest in. Vervolgens duurde het voor mijn gevoel een eeuwigheid voordat ik een wijntje kon bestellen. Ik had het nog niet in mijn handen om de eerste slok te nemen of er loopt iemand tegen mij aan. Het glas was vochtig, het was voor het inschenken van de wijn kennelijk gewassen, en viel daardoor uit mijn handen. Ik zat onder de rode wijn. De man keek mij met een dronken grijns aan. Ik weet niet of hij iets tegen mij heeft gezegd. Ik kan het me niet herinneren. Wat
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Herkansing 2015Op 2 april 2015 heeft op de Sumatralaan in Schin op Geul (provincie Limburg) rond 23.00 uur een aanrijding plaatsgevonden tussen een Audi A5, met Peter van Alpen als bestuurder, en een rode Jaguar, bestuurd door Daan Spanenburg. Als gevolg van die aanrijding heeft Peter van Alpen zwaar lichamelijk letsel aan zijn voorhoofd en borst opgelopen.
De politie heeft onderzoek ingesteld naar de toedracht van de aanrijding en het volgende geconstateerd.
Uit het proces-verbaal Verkeersongevallenanalyse d.d. 28 april 2015 blijkt het volgende:
De politie heeft op de plaats van het ongeluk sporen op het asfalt en aan de auto’s van het slachtoffer (Van Alpen) en de verdachte (Spanenburg) aangetroffen. De aangetroffen sporen zijn door het onderzoeksteam onderzocht. In de berm, gelegen naast de rijbaan, en op de rijbaan werden glassplinters aangetroffen. Direct achter de glassplinters werden op het asfalt krassporen en een rubberspoor aangetroffen. De auto van het slachtoffer is op de door die auto veroorzaakte afgetekende kras- en bandensporen geplaatst, om op die manier de plaats op de weg van het voertuig tijdens het moment waarop de aanrijding plaatsvond te bepalen. Daaruit werd geconstateerd dat het voertuig van Van Alpen zich tijdens de aanrijding voor driekwart in de berm en een kwart op de rijbaan heeft bevonden. Tevens werd op het wegdek een remspoor aangetroffen, gericht op de plaats van de aanrijding. Gezien de botspositie en de plaats op de weg van de auto van Spanenburg, hierna genoemd de verdachte, kan het niet anders zijn dan dat het rubberspoor afkomstig was van het linkervoorwiel van het voertuig van de verdachte. Op het moment van de botsing reed de de verdachte dus op de voor hem verkeerde weghelft. Ten tijde van het ongeval was het donker. De straatlantaarns stonden aan. Het asfalt was nat door overvloedige regenval. Hierna is aan de hand van de aangetroffen sporen de snelheid berekend, waarmee de verdachte bij benadering moet hebben gereden. De snelheid betrof bij het aanvangen van het remmen minimaal 64 kilometer per uur en maximaal 77 kilometer per uur. De maximumsnelheid op de Sumatralaan op de plaats van het ongeval bedraagt 60 kilometer per uur.
In het proces-verbaal van bevindingen van de politie d.d. 2 april 2015 staat onder meer het volgende:
Na de aanrijding bestond het vermoeden dat de de verdachte alcohol had genuttigd. Bij de de verdachte is een ademtest afgenomen. Daarna is een bloedproef uitgevoerd. Hieruit is gebleken dat het promillage van het bloed van de verdachte ten tijde van het onderzoek boven de wettelijke grens van 0,5 milligram alcohol per milliliter bloed gelegen was. Het alcoholgehalte bedroeg namelijk 0,68 milligram alcohol per milliliter bloed.
Verklaring van de verdachte Daan Spanenburg bij de politie d.d. 3 april 2015, voor zover relevant:
Ik reed op 2 april 2015 op de Sumatralaan in Schin op Geul. Ik had na
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Eindtentamen 2015Op 12 mei 2015 om 1.00 uur besluit Edvard Hals dat het tijd is zijn kroeg - kroeg De Waterlelies aan de Monetlaan 14 te Dordrecht - te sluiten. De enige die op dat moment nog aan de bar zit, is Vincent van Rijn, één van de stamgasten van De Waterlelies die geregeld blijft om Edvard te helpen met het afsluiten van de kroeg. Terwijl Edvard achter de bar glazen een het spoelen is, stormen twee mannen met bivakmutsen de kroeg binnen. Ze roepen: "Geld, geld, geef me nu al je geld". Eén van de mannen heeft een pistool in zijn hand, de andere een mes. De man met het pistool loopt op Vincent af en zet het pistool tegen diens hoofd. Vincent verweert zich en raakt in een gevecht met de gewapende overvaller. Er vallen een paar stevige vuiststoten. De overvaller met het mes loopt dreigend naar Edvard toe.
Over wat er daarna is gebeurd, verklaart Edvard in zijn aangifte het volgende:
"Ik heb toen van onder de bar een busje traangas gepakt, dat ik daar al een tijd bewaar voor lastige situaties. Tot deze geëscaleerde nacht heb ik het gelukkig nog nooit hoeven gebruiken. Daar heb ik toen mee gespoten. Ik heb eerst in richting de man met het mes gespoten en toen naar de man met het neppistool - dat was trouwens overduidelijk van plastic. Toen renden ze wel jankend de kroeg uit. Helaas hebben ze wel het geld van Vincent en de hele omzet van die avond uit de kassa te pakken gekregen."
Het dossier inzake de overval op Kroeg de Waterlelies bevat ook een getuigenverklaring van getuige Munch. Hij verklaart als volgt:
"In de nacht van 11 op 12 mei 2015 omstreeks een uur of half 1 stond ik voor mijn deur, ik had net de hond uitgelaten, schuin tegenover de ingang van Kroeg de Waterlelies. Uit de richting van de Rembrandtstraat zag ik twee mensen aan komen lopen. Ze stopten valk bij me in de buurt onder een lantaarnpaal. Ze droegen beiden een bivakmuts. Ik zag vanaf de Hoogvliet een derde man op een racefiets aan komen rijden. Hij stond kort stil bij de twee andere mannen onder de lantaarnpaal om wat tegen hen te zeggen. Daarna reed hij er weer vandoor. Ik hoorde de twee mannen onder de lantaarnpaal overleggen. Een van de twee, die een op een pistool gelijkend voorwerp in zijn hand leek te hebben zei dat hij het wilde doen. Hij nam duidelijk het roer in handen. Ik ben toen mijn huis ingelopen om mijn telefoon te pakken en 112 te bellen. Toen ik ongeveer een halve minuut later terugkwam, zag ik de man op de fiets voor de kroeg rondjes rijden."
Door het optreden van kroegbaas Hals worden de overvallers weer de straat op gewerkt. De door de
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Deeltentamen 2015De 57-jarige Bernhard Rubinstein geeft al 5 jaar elke twee weken pianoles aan de 28-jarige volstrekt amuzikale Johan Pach in Den Haag. Bernhard probeert Johan stap voor stap de kunst van het pianospelen bij te brengen.
Na 5 jaar kan Johan echter nog geen ritme houden, en ook van de overige vaardigheden die een beginnend pianist zou moeten bezitten, is geen schijn van aanwezigheid. De tweewekelijkse pianolessen die ongeveer anderhalf uur in beslag nemen is Bernhard dan ook na een tijdje goed zat. Het stoort Bernhard ontzettend dat hij ondanks zijn uitstekende lessen geen enkele voortgang in het pianospelen bij Johan, onder anderen omdat Johan zelf heel tevreden lijkt te zijn met de kwaliteit van muzikale vaardigheden en de les elke twee weken als een groot pianist die net een staande ovatie van zijn publiek heeft gekregen de les uitloopt.
Op Prinsjesdag besluit de ‘virtuoos’ Johan met zijn pianospel geld te verdienen om zijn studieschuld af te betalen. Hij zet hij zijn keyboard op straat, en legt de kist waar zijn keyboard in zat op straat waar mensen hun geld in kunnen gooien als ze betoverd zijn door de meesterlijke kwaliteit van Johans pianospel.
Op de ochtend van Prinsjesdag loopt Bernhard een rondje door de binnenstad van Den Haag om de gouden koets voorbij te zien komen. Zodra hij zijn leerling Johan ziet slaat het schaamrood hem op de kaken. Tot overmaat van ramp begint Johan ook nog eens luidkeels atonaal te zingen bij zijn verschrikkelijke pianoconcert. Alle opgekropte woede van de afgelopen 5 jaar komt ineens naar boven bij Bernhard. Hij pakt de keyboardkoffer, gooit het weinige geld dat er in zat eruit, klapt hem dicht en deelt er één harde klap mee uit op het hoofd van Johan. Johan stort meteen neer, en overlijdt korte tijd daarna ten gevolge van het zware hersenletsel dat hij heeft opgelopen bij de klap met de koffer. Net als de meeste keyboardkoffers weegt deze (zonder keyboard) 3,5 kg en heeft een hard houten beschermlaag aan de buitenkant.
Als Bernhard diezelfde dag op het politiebureau in de verhoorkamer zit, in het bijzijn van zijn raadsman, hoort hij dat Johan is overleden. Hij schrikt zich duidelijk een ongeluk, en verklaart onder meer het volgende:
"Ik kon er niet meer naar luisteren. Al mijn woede kwam toen samen, en in die woede wilde ik hem een stevige klap geven. Ik wilde eigenlijk met name voorkomen dat hij nog verder zou spelen en meer mooie muziek zou verpesten, verder maakte het me allemaal niks uit. Ik wil u wel graag op het hart drukken dat mijn intentie nooit was om hem te laten overlijden, ik vind het verschrikkelijk dat hij het leven gelaten heeft. Ik ben mij ervan bewust dat je met een gemiddelde keyboardkoffer een stevige klap kunt uitdelen, maar ik heb er op dat
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Extra oefententamen 1Op zaterdag 2 september 2014 is Maaike Vaart jarig. Van haar man (Mitchell) heeft ze een ballonvaart cadeau gekregen. De ballonvaart moest plaatsvinden in de buurt van de Zuid-Hollandse plaats Boskoop. Niet alleen Maaike behoorde tot de passagiers, ook Mitchell en hun beide kinderen (Charley en Jack) waren van de partij. De ballonvaart is geregeld bij het bedrijf Zuid-Hollandse Ballonvaart BV, dat wordt gerund door Menno Moors en Theo De Hemel.
Menno Moors is eigenaar van een ballon en in het bezit van alle benodigde vergunningen om ballon te mogen varen. Onderdeel van de cursus voorafgaand aan het mogen varen met een ballon is kennismaking met de geldende regelgeving, waaronder de Regeling vluchtuitvoering ballonnen. Deze regeling vereist onder meer dat een ballonvaarder een minimaal aantal vluchten moet hebben gevaren, alvorens passagiers aan boord te mogen nemen. Bij gebreke daarvan kan de vergunning worden ingetrokken, maar dat gebeurt in de regel zelden. Door het matige zomerweer had Menno nog niet genoeg vaartervaring opgedaan.
Theo De Hemel helpt onder andere bij het startklaar maken van de ballon. Over het gebrek aan vaartervaring werd tussen Menno en Theo niet gesproken. Het was bij beide bekend. Er werd van uitgegaan dat die onervarenheid vanzelf zou verdwijnen. Veel varen was het devies. 2 september 2014 was een uitgelezen vaartdag. De gemeente Alphen aan den Rijn (waar Boskoop onder valt) had Menno vrij snel een vergunning die dag te mogen varen gegeven. De gemeente controleert een aanvraag vrijwel altijd oppervlakkig en zo ook deze keer. Met de toestemming op zak, belt Menno Mitchell Vaart en deelt hem mede dat de ballonvaart aan het begin van de avond zou plaatsvinden. Mitchell en zijn gezin spoedden zich naar de plaats van vertrek. Tijdens het gereed maken van de ballon ontdekt Theo dat het startgewicht niet klopte. Tevens merkt Theo dat Menno een passagier te veel meeneemt. Theo maakt Menno hierop attent. Menno weigert aan de grond te blijven, terwijl hij daartoe wel verplicht is op grond van het vlieghandboek. ‘Kijk eens hoe mooi weer het is. Eindelijk. Laat me lekker varen. Ik maak me niet druk over het gewicht’, aldus Menno. Het argument van Theo dat hij verplicht is het startgewicht te bepalen op grond van het vlieghandboek weet Menno evenmin te overtuigen. ‘Het zal wel loslopen’, aldus opnieuw Menno. Ook het overschrijden van het maximaal aantal mee te voeren passagiers wuift Menno weg: ‘Eentje meer of minder zal niet uitmaken.’
Theo laat na er verder op in te gaan en de ballon wordt voor vertrek gereed gemaakt. Vlak voor de afvaart mogen Maaike, Mitchell en de kinderen instappen. Daarna stijgt de ballon op. Zo´n vijftig minuten na vertrek zet Menno de landing in. Recht voor hem ligt een veld dat goed als landingszone dienst kan doen. Het weiland ligt bij het dorpje Nieuwkoop, gemeente Alphen aan
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Extra oefententamen 2Natuurslager Mees is een klein bedrijf dat gevestigd is in Boskoop, in de gemeente Alphen aan den Rijn.
Mees is als natuurslager gespecialiseerd in het biologisch slachten en is ook aangesloten bij de verenigingen EetGezond en VERS. Moos Mees is de oudste van de zesde generatie van de familie Mees, en is de eigenaar van Mees . Verder zijn er twee werknemers voor de schappen en het magazijn, genaamd Jacob De Hond en Jenny Helstra. Daarnaast is er nog een administratief medewerkster, Fanny van Troost.
Voor het opslaan van vlees beschikt het bedrijf onder meer over een omvangrijke koelcel, waar het vlees in een zeer koude omgeving wordt opgeslagen. Jacob en Jenny lopen geregeld met dozen vol vleesvlees de koelcel in en uit. De schuifdeur van de koelcel heeft een veiligheidsknop, die ervoor moet zorgen dat de deur ook van binnenuit te openen is. De knop is echter al geruime tijd defect, en Jenny heeft al meermalen tegen Moos Mees gezegd dat hij de knop moet laten repareren. Moos schuift dat echter steeds voor zich uit.
De laatste keer dat Jenny in het bijzijn van Moos en Jacob de defecte knop ter sprake bracht, en zei dat het toch wel heel gevaarlijk was om opgesloten te raken, was Moos' reactie: “Het bedrijf kan zich een dure reparatie helemaal niet veroorloven. Het geld groeit me niet op de rug! Jullie moeten maar gewoon opletten dat er niemand in de koelcel zit als je de deur achter je dicht doet. Als jullie nu eindelijk eens wat harder zouden werken zouden we wat meer verdienen, en dan kan ik misschien wel naar dit soort luxeproblemen kijken. Bovendien, als je niet wat sneller opschiet kun je je biezen pakken. Voor jou tien anderen! En dat geldt ook voor jou, Jacob.” Jacob is het met Moos eens dat Jenny niet zo moeilijk moet doen. Als Moos buiten gehoorsafstand is, zegt hij tegen Jenny: “Wat een onzin kun jij uitkramen zeg. Als je de koelcel in gaat, moet je gewoon snel weer wegwezen en opletten dat iemand anders de deur niet dicht doet. Daarnaast moet je eens wat meer opschieten met dat vlees. Je hoort toch wat Moos zegt: gewoon eens een keertje hard doorwerken voor de verandering.”
Op vrijdagmiddag 29 augustus 2014 is Jacob bezig om dozen vol vleesvlees de koelcel in te tillen. Terwijl hij steeds teruggaat om een nieuwe doos te pakken laat hij de schuifdeur van de koelcel openstaan. Als hij even weg is komt Fanny het magazijn binnen en gaat de koelcel in, omdat ze wil tellen hoeveel dozen met vlees er staan opgeslagen. Voor de boekhouding van het bedrijf is het nodig om precies te weten hoeveel vlees er aan het eind van het boekjaar in voorraad is. Fanny komt daarom maar één keer per jaar in de koelcel,
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Extra oefententamen 3In Glanerbrug, een klein Overijssels dorpje in de buurt van Enschede, bevindt zich al jaren een goedlopend Italiaans restaurant, ‘Toscana’ geheten. Het is het enige restaurant van het dorp, totdat zich eind 2013 in de buurt van ‘Toscana’ nog een restaurant vestigt: ‘Het Boze Schaap’.
Dit restaurant is gevestigd in een vrijstaand pand, net buiten de bebouwde kom, aan een drukke provinciale weg. Het beschikt over ruim voldoende parkeergelegenheid en een schitterend interieur. Al snel blijkt de aantrekkingskracht van dit restaurant op de dorpelingen groot. Tessa, de eigenaresse van het Italiaanse restaurant, ziet met lede ogen aan hoe haar klandizie steeds verder afneemt. Tegelijkertijd komt haar ter ore dat de eigenaar van het nieuwe restaurant, Dennis, allerlei lasterpraatjes over haar en haar producten verspreidt.
De afnemende klandizie bezorgt Tessa flinke hoofdbrekens. Als de terugloop zich doorzet, zal het immers niet lang duren voordat zij haar met zoveel liefde en doorzettingsvermogen opgebouwde restaurant zal moeten opdoeken. Ook persoonlijk klikt het niet tussen de beide restauranteigenaren. Langzaamaan groeit bij Tessa dan ook de overtuiging dat deze concurrent moet worden uitgeschakeld. Goedschiks of kwaadschiks. Als blijkt dat aanpassingen in het menu, speciale (prijs-)acties en evenementen niets uithalen en haar het water tot na aan de lippen staat, besluit ze over te gaan tot drastischer maatregelen.
Zou Het Boze Schaap het overleven als het een aantal weken of maanden dicht zou moeten?, zo vraagt zij zich af. Met deze gedachte in het achterhoofd benadert Tessa Jos en Edward. Beide heren zijn lokaal bekende drugsgebruikers en om die reden zitten zij eigenlijk altijd in geldnood. Ze wil, zo zegt ze tegen Jos en Edward, dat zij ‘Het Boze Schaap’ in de as leggen. De wijze waarop maakt haar niet zo veel uit, als er maar geen sporen worden achtergelaten. Als beloning zullen zij ieder € 500,- ontvangen. Jos en Edward beloven het karweitje naar behoren uit te voeren.
Jos stelt Edward voor om een molotovcocktail te maken en die bij het restaurant naar binnen te gooien. Uit zijn krakersverleden weet hij nog wel hoe een molotovcocktail moet worden gemaakt.
Het is vrij eenvoudig, zo zegt hij desgevraagd. Je hebt een fles nodig en als lont een lap stof. De fles moet worden gevuld met een mengsel van benzine of kerosine met (motor)olie. De olie, zo zegt hij, heb je nodig omdat het mengsel daardoor beter blijft plakken en het zo de werking van de brandbom verhoogt. Het is niet moeilijk voor Jos en Mario om de ingrediënten voor een molotovcocktail bij elkaar te krijgen. Met alle benodigdheden in de kofferbak van de auto die ze van Tessa mochten lenen, besluit Mario op een middag polshoogte te nemen bij Het Boze Schaap. Verschillende keren passeert hij op de provinciale weg het restaurant om de beste vluchtroute te kiezen. Het valt hem op dat er
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Extra oefententamen 4Omdat Quirine, de dochter van Harry, helemaal weg is van Hello Kitty, besluiten Harry en zijn vrouw op een dag Quirine mee te nemen naar de tijdelijke Hello Kitty tentoonstelling in het SieboldHuis in Leiden. Het is voor het eerst in jaren dat Harry in een museum komt en terwijl Quirine zich samen met haar moeder vergaapt aan de Hello Kitty prullaria, loopt Harry langs de prachtige vaste collectie aan Japanse kunst. Nu is Harry geen groot kunstliefhebber, wel heeft hij een goed oog voor buitenkansjes. Al slenterend langs de vitrines met Japanse etsen valt hem al snel op dat de beveiliging van deze vitrines niet optimaal is. Veel meer dan een eenvoudig cilinderslot per vitrine en een camera in de hoek van elke zaal kan Harry zo snel niet vinden. Nieuwsgierig als hij is begint Harry zo onopvallend mogelijk de beveiliging van het pand als geheel onder de loep te nemen. Al snel constateert hij dat de achterkant van het pand aan een binnenplaatsje grenst, welk binnenplaatsje op zijn beurt grenst aan de achtertuinen van verschillende woningen naast en achter het SieboldHuis. Dit biedt naar het oordeel van Harry de nodige perspectieven. Wanneer vervolgens ook nog eens blijkt dat het raam van de herentoiletten op het binnenplaatsje uitkomt, is het enthousiasme van Harry niet meer te temperen.
Thuisgekomen belt hij zijn broer Bertus om hem zijn bevindingen te vertellen. Hoewel Harry en Bertus al een tijdje op het rechte pad zijn, begint er ook bij Bertus iets te kriebelen wanneer hij het verhaal van zijn broer hoort. De broers hebben een rijk crimineel verleden van vooral woninginbraken, maar de laatste jaren, sinds ze zogezegd ‘aan de vrouw zijn’, doen ze het wat rustiger aan. Toch besluiten Harry en Bertus dat het tijd is voor een laatste kunstje. Ze besluiten binnenkort met zijn tweeën in te breken in het SieboldHuis om vervolgens zoveel mogelijk etsen, landkaarten en andere waardevolle spullen mee te nemen. Hierbij zullen zij gebruik maken van het binnenplaatsje en het raampje van de herentoiletten. Via de poort naast cocktailbar Flamengo moet het een koud kunstje zijn om via een paar tuinen naar het binnenplaatsje van het SieboldHuis te klimmen.
Zo gezegd zo gedaan. Op de dag van de inbraak gaat Bertus, vergezeld van zijn dochter Treesje, naar het SieboldHuis. Terwijl ditmaal Treesje zich vergaapt aan de Hello Kitty prullaria brengt Bertus een bezoekje aan het herentoilet en zet daar het toiletraampje op een kiertje. Diezelfde middag belt Harry zijn oude vriend Cas – die tevens taxichauffeur is – met de vraag of hij Harry en Bertus die nacht om ongeveer één uur bij cocktailbar Flamengo wil afzetten en ze ongeveer een half uurtje later weer naar huis wil rijden. Harry vertelt dat zij die avond na sluitingstijd een afspraak hebben met de barman van Flamengo, omdat
.....read more
Materieel Strafrecht: Samenvattingen, uittreksels, aantekeningen en oefenvragen - ULDeze bundel bevat oude en oefententamens en aantekeningen bij de hoorcolleges en werkgroepen bij het vak Materieel Strafrecht aan de Universiteit Leiden.
Materieel Strafrecht - UL - Herkansing 2019In het kader van het leerstuk voorbereidingshandelingen (art 46 Sr) is onder andere vereist dat de "voorbereidingsmiddelen zijn bestemd tot het begaan van het misdrijf. Geef aan hoe hieraan door de Hoge Raad nader invulling is gegeven. (5 punten)
Waarom koos de wetgever voor het opnemen van de vrijwillige terugtred in de wet? (5 punten)
Leg uit wat in het kader van noodweer(exces) onder 'culpa in causa' moet worden verstaan en geef aan onder welke omstandigheden een beroep op noodweer(exces) volgens de Hoge Raad niet zal kunnen slagen vanwege die 'culpa in causa'. (10 punten)
In de casus die ten grondslag ligt aan het overzichtarrest over noodweer(exces) ging het om een verdachte die handelde in verdovende middelen en zich ongewapend naar de flatswoning van het latere slachtofferbegaf om een drugsdeal te innen. Eenmaal in de flat werd hij aangevallen, mishandeld en bedreigd met een mes. Nadat hij zelf het mes in handen wist te krijgen heeft hij het slachtoffer met zestien messteken gedood. Het Openbaar Ministerie stelde zich ter zitting op het standpunt dat verdachtes beroep op noodweer(exces) diende te worden verworpen, om de reden dat de verdachte zich - kort gezegd - als dealer in verdovende middelen in het drugscircuit heeft begeven. Beoordeel dit standpunt van het Openbaar Ministerie vanuit het perspectief zoals gehanteerd in het voorgeschreven artikel van Rozemond en Ter Haar. (15 punten)
Jonas is naast student geschiedenis fervent verzamelaar van historische objecten. Geregeld loopt hij met een metaaldetector door weilanden om oude voorwerpen te zoeken en gaat hij met andere hobbyisten op pad om schatten te vinden. Na een hoorcollege raken Jonas en medestudente Bibi aan de praat. Bibi wordt door de verhalen van Jonas geënthousiasmeerd en ze besluit eens mee te gaan op schattenjacht.
Op 14 mei 2019, na zonsondergang, lopen Jonas en Bibi over de begraafplaats achter de kerk in Voorhout, niet ver van het geboortehuis van botanicus, arts en wetenschapper, Herman Boerhaave. Geïntrigeerd door wat hij heeft betekend voor de wetenschap en de Leidse Universiteit rond het jaar 1700, besluiten Jonas en Bibi op zoek te gaan naar voorwerpen die kunnen worden gelinkt aan het leven van Boerhaave. Bibi ziet op één van de graven de tekst staan ‘Hier rust H. Daelder-Boerhaave’ en ze roept Jonas bij zich. Jonas is ervan overtuigd dat dit het graf moet zijn van de moeder van Herman Boerhaave. De opwinding krijgt de overhand en Jonas deelt het plan met Bibi om te gaan graven: een voorwerp dat is meegegaan in het graf zou een mooie aanwinst zijn voor zijn verzameling. Bibi zegt tegen Jonas dat hij doorslaat en vraagt zich hardop af of ze dit wel moeten doen. Na enige aarzeling – ze vindt het eng, maar ze
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Eindtentamen 2018De broers Bas en Chris zitten in geldnood. Zij besluiten om samen rijke mensen te overvallen om zo snel en zonder al te veel moeite ged te verdienen. Het idee is om in een nabijgelegen bos, dat midden in een zeer rijke gemeente ligt en voor hen bekend terrein is, hun potentiële slachtoffer uit te kiezen.
Op 1 augustus 2017 rijden Bas en Chris samen in Bas zijn auto naar dit bos. Chris heeft gezorgd voor hardloopkleding voor hen allebei, zodat zij zich onopvallend kunnen begeven in het bos. Bas heeft in zijn auto een doorgeladen vuurwapen liggen. Bas heeft jarenlang in het leger gezeten en is een geoefend schutter. De broers hebben afgesproken om bij de overval te dreigen met geweld door middel van het meegebrachte pistool en indien nodig zal Bas daadwerkelijk geweld gebruiken om zo eventueel verzet te breken. Over het gebruik van dodelijk geweld is niet gesproken. Na een uur rustig te hebben rondgelopen in het bos spotten Bas en Chris hun potentiële slachtoffer die, naar later blijkt, Dennis heet. Dennis stapt uit een dure auto, die hij heeft geparkeerd op het parkeerterrein. Hij loopt in dure kleding en heeft een duur horloge om zijn pols. Hij wil zijn twee honden gaan uitlaten in het bos. Hij is het perfecte slachtoffer voor Bas en Chris. Na dDennis een half uur lang in de gaten te hebben gehouden, ziet Chris met zijn verrekijker Dennis teruglopen naar zijn auto op het parkeerterrein. Bas bevindt zich op dat moment in de greppel naast het parkeerterrein.
Chris waarschuwt Bas door een knikje te geven dat hij eraan komt. Bas pakt zijn wapen dat hij daarvoor in de greppel reeds schietklaar heeft gemaakt. Chris ziet dat Bas in de richting van Dennis loopt en zijn wapen op hem richt. Tot Chris zijn verbazing schiet Bas uit het niets drie keer op Dennis. De eerste kogel raakt Dennis in zijn been, de overige twee kogels in zijn middenrif. Dennis bevindt zich op dat moment op vijf meter afstand van Bas. Bas en Chris lopen direct na het schieten dnaar Dennis toe en vragen hem om zijn pincode die Dennis - zijnde in hevige shock - direct afgeeft. Net nadat Dennis de volledige code heeft kunnen vertellen, overlijdt hj ten gevolge van het opgelopen letsel. Bas en Chris verplaatsen Dennis naar de greppel en bedekken hem hierna met takken.De honden van Dennis zijn weggerend en niet meer gesignaleerd. Vervolgens pakken Bas en Chris de portemonnee en het horloge van Dennis en rijden met hun eigen auto weg, richting de stad.
In de stad gaan zij naar een pinautomaat en zien zij dat er €25.000 op de rekening van Dennis staat. zij pinnen €500 om direct wat leuks mee te doen en spreken af de rest van het geld later te pinnen en eerlijk te verdelen. Om hun succes te vieren, besluiten zij op een terras bier
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Deeltentamen 2018Dodenrit
Vanwege relatieproblemen en een hoge werkdruk gaat de 30-jarige Willen al enige tijd onder de nodige stress gebukt. Als hij op een woensdagavond na zonsondergang in zijn auto (een witte Porsche) stapt om van zijn werk naar huis te rijden, besluit hij om eerst nog even te gaan tanken. Onlangs is hij door een van zijn collega’s erop gewezen dat een van zijn achterlichten niet naar behoren functioneert, maar hij is in alle drukte er nog niet aan toegekomen om het lampje te vervangen. Bij het tankstation aangekomen voorziet hij zijn auto weer van de nodige brandstof, en schaft bovendien een nieuw lampje aan. Hij neemt zich voor om bij thuiskomst meteen het lampje te vervangen. Vanaf het tankstation moet hij door middel van een korte invoegstrook weer terug de weg op met zijn auto. Op het moment dat hij op de oprit van het tankstation rijdt en de parallelle provinciale voorrangsweg nadert op welke een maximum snelheid van 80km/uur geldt, remt hij af tot bijna stilstand en kijkt hij over zijn linkerschouder om te zien of er verkeer nadert. Willem heeft vrij zicht over de gehele weg. Hij moet voorrang verlenen aan naderend verkeer op de provinciale weg. Omdat hij geen verkeer waarneemt, rijdt hij zonder zijn knipperlicht te gebruiken de voorrangsweg op. Hij ziet niet dat er een goed zichtbare motorrijder met 100 km/uur aan komt rijden. Nadat Willem ongeveer twintig meter heeft gereden op de provinciale weg, en een snelheid van 40 km/uur heeft, hoort hij plots een hard remgeluid en ziet hij in zijn achteruitkijkspiegel dat de motorrijder een slingerbeweging maakt en tegen de linker achterzijde van zijn auto aanrijdt. Als gevolg van die botsing glijdt de motorrijder de weghelft voor het tegenovergesteld verkeer op. Op dat moment had de motorrijder slechts lichte verwondingen. Vervolgens komt de motorrijder echter keihard in botsing met een tegemoetkomende Volkswagen, die zich aan de maximumsnelheid houdt. De motorrijder raakt door die botsing met de Volkswagen zwaargewond. Willem rijdt na het zien van de aanrijding meteen met hoge snelheid weg. De bestuurder van de Volkswagen belt direct een ambulance. In de tussentijd ontstaat op beide weghelften een file. Op de ene weghelft vanwege het ongeval, en op de andere weghelft ontstaat een zogeheten ‘kijkersfile’ (een file die is ontstaan doordat weggebruikers stoppen om te kijken bij het ongeluk). Terwijl de motorrijder zwaar bloedend op de weg ligt komt de ambulance terecht in de kijkersfile. Een aantal kostbare minuten later dan gepland komt de ambulance aan bij de motorrijder. De motorrijder blijkt intussen te zijn overleden aan zijn verwondingen.
Intussen wordt de politie gealarmeerd waarbij een signalement en het kenteken van de auto van Willem wordt doorgegeven. Enkele minuten later rijdt Willem op de snelweg. In zijn achteruitkijkspiegel ziet hij al vrij snel een tweetal politiewagens rijden. De politie geeft een stopteken. Willem besluit daaraan geen gehoor te geven. Integendeel: hij trapt het
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Herkansing 2017In buurtkroeg Het Bierpul is het vaak gezellig en druk. Daan en Kacper behoren tot de vaste stamgasten. Sinds kort is ook Marlon geregeld in de kroeg te vinden. Hij voert daar vaak het hoogste woord en strooit met geld door de vele rondjes die hij geeft. Daan en Kacper storen zich mateloos aan het gedrag van Marlon. Het is een andere stamgast, Marijke, opgevallen dat Daan en Kacper telkens zeer geïrriteerd kijken wanneer Marlon weer eens het hoogste woord voert. Op een avond vertelt zij tegen hen dat er bij Marlon wel wat te halen valt, ook in de schuur, die altijd vrij toegankelijk zou zijn. Ze zegt erbij dat Daan en Kacper maar moeten bezien wat ze met die informatie doen. Kacper stelt voor om Marlon te overvallen. Daan vindt dat wat ver gaan, al is hij aangetrokken door het vooruitzicht zijn schulden te kunnen aflossen. Als Daan zijn twijfels uit, kijkt Kacper hem minachtend aan en antwoordt hij dat hij altijd al wel gedacht heeft dat Daan laf is en hij zelf ook wel ‘een lesje’ zou kunnen gebruiken.
Een week later besluiten Daan en Kacper een kijkje te nemen bij het huis van Marlon. Ze constateren dat de schuurdeur niet op slot zit en gaan naar binnen. Ze vinden niets van waarde. Kennelijk ligt het geld in de woning. Wel zien ze enkele rollen tape op de plank liggen. Kacper kijkt Daan veelbetekenend aan.
Als Daan dan opnieuw zijn twijfels uit en begint te protesteren noemt Kacper hem een aansteller en voegt er aan toe: ‘Zal ik jou ook eens laten voelen wat ik allemaal met die tape kan?’ Dan horen ze Marlon thuiskomen. Deze ziet dat zijn schuurdeur open staat en hij loopt naar binnen. Zodra Marlon de schuur in komt, pakt Kacper hem stevig vast en houdt hem in bedwang. Ondertussen wijst deze Daan op de tape en zegt dat hij die tape ‘misschien niet zal gebruiken wanneer Marlon zonder tegenstribbelen zijn portemonnee en huissleutels geeft.’ Marlon weigert en begint te schreeuwen, waarna Kacper hem tegen de grond werkt en tape over zijn mond plakt. Vervolgens gaat Kacper op hem zitten teneinde hem in bedwang te houden. Marlon weet zich los te worstelen en over en weer vallen klappen.
Daartoe aangespoord door Kacper houdt Daan Marlon vervolgens vast. Kacper pakt de portemonnee en huissleutels van Marlon en maakt aanstalten naar de woning te gaan. Voordat hij vertrekt zegt hij tegen Daan dat hij ‘dit karweitje straks zal afmaken’, waarbij hij naar Marlon wijst. Hij voegt er nog aan toe: ‘Waag het eens hem los te laten.’ Als Kacper na een paar minuten terug komt in de schuur ziet hij dat Marlon zich bijna uit de greep van Daan heeft los geworsteld. Wanneer Kacper in de buurt komt krijgt hij van Marlon een harde
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Eindtentamen 2017Aris is een fervent dronevlieger. 1 Hij heeft thuis meerdere drones staan, en maakt vanuit zijn huis in Gorinchem (Zuid-Holland) regelmatig een vlucht met deze onbemande luchtvaartuigen. Hij is actief lid van de Nederlandse Vereniging van Dronevliegers. Een aantal van zijn drones is voorzien van een HD-camera, waarmee hij wekelijks prachtige beelden schiet van het Zuid-Hollandse landschap. Zijn Youtube-kanaal, waarop hij deze beelden plaatst, trekt wekelijks duizenden kijkers. Op het vliegen met drones is de Regeling modelvliegen van toepassing. In deze Regeling is onder meer het volgende bepaald:
Vluchten mogen alleen bij daglicht worden uitgevoerd.
Vluchten zijn alleen toegestaan tot een hoogte van maximaal 120 meter boven de grond.
Vluchten zijn niet toegestaan boven bebouwing, wegen en mensen.
Vliegen is verboden in no fly zones zoals rondom vliegvelden. In een straal van 3 km rondom vliegvelden is vliegen in elk geval verboden.
Modelluchtvaartuigen (zoals drones) dienen in elk geval voorrang te verlenen aan vliegtuigen, helikopters, zweeftoestellen, vrije ballonnen en luchtschepen.
Aris, als actief lid van de Nederlandse Vereniging van Dronevliegers, kent deze Regeling goed.
Op vijf kilometer van zijn woonplaats Gorinchem bevindt zich het Lingebos, een klein natuurgebied van ongeveer één vierkante kilometer, waar twee riviertjes doorheen kronkelen. Dit Lingebos levert prachtige beelden op zodra het van bovenaf wordt gefilmd met een drone. Het Lingebos bevindt zich op hemelsbreed 200 meter afstand van Gorcumse Airport. Gorcumse Airport had tot voor kort de status van militair vliegveld, waarvan alleen militaire toestellen gebruik mochten maken. Het had weliswaar die status, maar sinds 2007 werd er door geen enkel militair toestel gebruik gemaakt van het vliegveld. Een maand geleden vond er een belangrijke verandering plaats op Gorcumse Airport: het is omgedoopt tot burgerluchthaven, waardoor sindsdien ook burgers en commerciële luchtvaartbedrijven intensief gebruik maken van het vliegveld.
Aris weet dat het Lingebos zich in de buurt van Gorcumse Airport bevindt, en weet ook dat het eigenlijk sinds 2007 buiten gebruik is, hoewel het de officiële status van ‘vliegveld’ in die tijd niet heeft verloren. Hij weet echter niet dat Gorcumse Airport een maand geleden is opengesteld voor burgerluchtvaart.
Op vrijdag 21 april 2017 rond het middaguur maakt Aris een vlucht met een drone (voorzien van een camera) boven het Lingebos. Tegen de weersvoorspelling in breekt zelfs de zon even door de wolken; het levert een prachtig gezicht op van het Lingebos. Om het gebied in één shot met de drone te kunnen filmen brengt hij de drone naar een hoogte van 150 meter.
Felix vliegt vlakbij het Lingebos in zijn Cessna-vliegtuig. Felix is de enige persoon in dit kleine eenmotorige vliegtuigje. Hij is erg blij dat hij sinds kort zijn Cessna in de hangar kan zetten op Gorcumse Airport, vlakbij zijn woonplaats. Zodra hij de landing inzet breekt tot zijn verbazing de
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Deeltentamen 2017De zelfstandig automonteur Hugo, woonachtig in Leiden, heeft het financieel moeilijk omdat hij nauwelijks klussen binnenhaalt. Dit betekent wel dat hij meer tijd overhoudt om zijn dagboek bij te houden. Al enkele maanden schrijft hij hierin elke dag uitvoerig op wat hij allemaal doet en wat er in hem omgaat. Twee maanden geleden had hij eindelijk weer eens een klus. Het betrof een onderhoudsbeurt aan een geldnetwagen. Deze klus heeft hem op het ingenieuze idee gebracht om een geldnetwagen na te bouwen en daarmee bij de bank in Leiden geld ‘op te halen’. Ook dit ingenieuze idee tekent hij op in zijn dagboek. Na enkele weken de bank te hebben geobserveerd, heeft hij opgemerkt dat de geldnetwagen elke vrijdagavond (koopavond) om precies 21:00 uur de parkeerplaats van de bank oprijdt en dicht langs de muur waar het doorgeefluik zich bevindt, enkele seconden stil staat en weer vertrekt.
Na enig zoekwerk op marktplaats stuit Hugo op een ijscowagen met o.a. de volgende omschrijving; op versleten banden en versleten remblokken na een uitstekende ijscowagen. Vanwege de ingebouwde keukenapparatuur is het toegestane maximale gewicht van 3500 kilogram bereikt. Hugo koopt de ijscowagen en besluit hem tot geldnetwagen om te bouwen. Bij Sander - een oud ijzerboer, tevens een oude bekende van Hugo – bestelt Hugo een lading metalen platen (gewicht 500 kilogram). Hugo last al deze metalen platen op de ijscowagen. Nadat Hugo hiermee klaar is, geeft hij de ijscowagen een spuitbeurt. Het resultaat is dat de ijscowagen er van buiten als een geldnetwagen uitziet.
Op vrijdag 30 december 2016 besluit Hugo tot actie over te gaan. Er kan volgens Hugo niets fout gaan, omdat de weergoden hem gunstig zijn gezind; het regent namelijk al de hele dag heel hard waardoor weinig volk op de been is. Hij trekt een uniform aan dat niet te onderscheiden is van een echt uniform van het geldnetbedrijf. Verder bevestigt hij een pasje op zijn overhemd. Dit door Hugo gemaakte pasje is met het blote oog niet te onderscheiden van een echt medewerkerspasje van het geldnetbedrijf. Om enigszins onherkenbaar te zijn zet hij een nepsnor op en rijdt hij de omgebouwde ijscowagen, die van valse kentekenplaten is voorzien, richting de bank. Om 20:55 uur rijdt Hugo de parkeerplaats op en wordt (zoals gewoonlijk) direct opgemerkt door de bankmedewerker die alvast naar de kluis loopt waar het doorgeefluik zich bevindt. Hugo manoeuvreert de ijscowagen zodanig dat de schuifdeur aan de linkerzijde van de ijscowagen zich pal voor het doorgeefluik bevindt. Wanneer hij de schuifdeur opent, merkt de bankmedewerker dat de nepsnor van Hugo los zit en onmiddellijk trekt de bankmedewerker de geldkoffer terug en sluit het doorgeefluik. Hugo weet dat er iets mis is en rijdt weg.
Om zo min mogelijk op te vallen houdt hij zich zoveel mogelijk aan de verkeersvoorschriften. Wanneer hij enkele minuten later
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Herkansing 2016
Aditya Wibowo en Kevin Kanslos zijn al jarenlang bevriend. Met elkaar gingen ze naar de basisschool, samen gingen ze naar voetbal, ze zaten in dezelfde klassen op de middelbare school, en samen gingen ze ook het verkeerde pad op. Het begon met kleine vergrijpen, waarvoor zij via bureau HALT allerlei kleine taakstraffen moesten uitvoeren. Nu zijn ze 25, en ze beraden zich, vanwege uitzichtloze geldnood, op een overval van een pompstation langs de A7 ter hoogte van De Marne (Fryslan). Bij dit pompstation is een winkel gevestigd, waar je (naast het afrekenen van de getankte brandstof) nog wat andere zaken kunt aanschaffen. Op de avond van 17 november 2015 kienen ze met z’n tweeën bij Kevin thuis het plan volledig uit: ze bespreken de route naar het tankstation, kopen twee identieke sjaals, twee identieke donkere zonnebrillen, een grote sporttas en twee niet van echt te onderscheiden nepwapens die ze kunnen gebruiken om het personeel mee te bedreigen. Bij het bespreken van het plan stuiten ze op één probleem: beiden hebben geen rijbewijs en ook geen auto, en dat is waar Lieuwe Hofstee in beeld komt. Lieuwe is de voormalig buurjongen van Aditya, en beschikt over zowel een auto als een rijbewijs. Ze nodigen hem uit bij Kevin, en vragen hem “of hij gemakkelijk en snel geld wil verdienen als chauffeur”. Lieuwe heeft daar wel oren naar, en Aditya en Kevin doen hun plan uit de doeken. Lieuwe sputtert tegen vanwege het mogelijk gebruik van geweld, maar stemt in met de overval, vanwege het prettige vooruitzicht van een flinke buit. Ze spreken af dat Lieuwe niet hoeft te dreigen met geweld, en dat Aditya en Kevin met de twee nepwapens naar binnen zullen gaan. Lieuwe zal bij de auto wachten, en uit angst om herkend te worden via de mogelijke beveiligingscamera’s schaft hij een donkere zonnebril en een sjaal aan, precies dezelfde als Aditya en Kevin. Ze spreken af dat Aditya en Kevin beiden 40% van de buit krijgen, en Lieuwe de resterende 20%.
Volgens afspraak ontmoeten ze elkaar de dag erop om 17:00 uur bij Kevin thuis, spreken het plan nog een keer door, en vertrekken per auto naar het pompstation terwijl de avond valt. Lieuwe zit achter het stuur, en parkeert de auto rond 18:00 bij één van de pompen. Alle drie hebben ze hun donkere zonnebril al op; en alle drie binden de sjaals om hun gezicht. De sjaals bedekken hun mond en het onderste gedeelte van hun neus. Op deze wijze wandelen Aditya en Kevin in rustig tempo de winkel van de benzinepomp binnen. De twee nepwapens hebben ze in de binnenzak van hun jas. Aditya heeft de lege sporttas in zijn hand. Lieuwe blijft bij de auto staan, ter hoogte van één van de benzinepompen. Zodra Aditya en Kevin zonder problemen en zonder aandacht
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Eindtentamen 2016Op de afdeling spoedeisende hulp van het Medisch Centrum Jerusche (MCJ) heerst sinds het vertrek van de teamleider een gespannen sfeer. Chirurg Yankel Janssen is de afgelopen vier maanden aangesteld als waarnemend teamleider. Yankel is weliswaar een uitstekende arts, maar is niet erg geliefd onder de staf van de afdeling vanwege zijn te autoritaire stijl van leidinggeven. Yankel heeft ook nog een baan buiten het MCJ bij een privékliniek waardoor hij niet veel tijd heeft voor klachten van zijn collega’s, nog los van het feit dat hij slecht reageert op kritiek. Eigenlijk is Yankel het meest overwerkt van iedereen op de afdeling.
Op 10 januari 2015, om 17:30 uur meldt de 43 jarige Shimon Cohen zich op de afdeling spoedeisende hulp, met klachten over ernstige buikpijn. Shimon is een goede bekende bij de afdeling omdat hij zich relatief vaak meldt met allerlei kwalen, die veelal niet ernstig zijn. Bij de ontvangstbalie wordt aantekening gemaakt van buikklachten en wordt hij gevraagd plaats te nemen in de wachtruimte. Tien minuten later wordt hij door de verpleegkundige Ruchel Feingold opgevangen. Ruchel heeft buitengewoon veel ervaring en staat op de afdeling bekend als ‘arts-plaatsvervanger’, wegens haar feilloze beoordelingen van klachten. Na een gesprek met Shimon besluit Ruchel dat zij uit de mogelijke aantekeningen die zij kan geven – ‘geen spoed’, ‘spoed’, ‘meer spoed’ – voor ‘meer spoed’ zal kiezen.
Ruchel denkt namelijk dat er sprake zou kunnen zijn van een darmperforatie, in welk geval zij dringend handelen noodzakelijk acht. In overeenstemming met het afdelingsprotocol betekent de waardering ‘meer spoed’ dat Shimon niet door een arts-assistent zal worden onderzocht, maar direct door Yankel.
Als de melding Yankel bereikt staat hij, na een lange dag met veel patiënten, net op het punt om te vertrekken naar de privékliniek, waar hij is ingeroosterd voor een operatie. Yankel raakt zeer geïrriteerd door de melding en roept Ruchel bij hem. Eerst vraagt hij haar waarom zij heeft gekozen voor de aantekening ‘meer spoed’. Als zij uitlegt dat zij denkt aan een darmperforatie en dat daarom naar haar oordeel onmiddellijk een CT-scan dient te worden verricht, slaat de irritatie van Yankel om in woede. Hij beschuldigt haar ervan dat zij hem probeert te frustreren. Tijdens een heftige woordenwisseling blijft Ruchel erop staan dat de situatie wel ernstig zou kunnen zijn, maar zij kan Yankel niet overtuigen. Yankel stuurt Shimon naar huis, met de opdracht de volgende dag terug te komen als hij zich niet beter voelt.
De volgende dag verschijnt Shimon weer rond 17:30 uur en meldt dat zijn buikpijn veel erger is geworden. Yankel heeft weer dienst en laat een CT-scan uitvoeren. Uit de scan blijken indicaties voor een darmperforatie. Yankel is evenwel nog steeds zeer geïrriteerd en overtuigt zichzelf ervan dat Shimon niets mankeert. Ruchel, die ook nog steeds overstuur is, vraagt om de
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Deeltentamen 2016Op 13 februari 2015 is het feest in Tilburg. Het is carnaval en in de stad is het overal gezellig druk. Naarmate de avond vordert en de consumptie van alcohol bij veel feestvierders het niveau aanneemt dat voor de gezondheid en de gezelligheid niet zonder meer bevorderlijk is, ontstaan her en der opstootjes tussen dronken feestvierders. Zo ook in café Moshe's Mazzel. Om een uur of elf ’s avonds bevinden Feivel en enkele vrienden zich in dat café. Feivel besluit dat het tijd wordt voor een volgend biertje en begeeft zich naar de bar. Hoewel Feivel redelijk beschonken is, weet hij de bar zonder al te veel moeite te bereiken. Aan de bar staat Zelig. Deze heeft net met veel moeite een glas rode wijn besteld en gekregen en is door het lange wachten in een niet al te best humeur. Als Feivel vlakbij de bar is, stoot hij als gevolg van de drukte en omdat hij toch niet helemaal vast ter been is, tegen Zelig aan. Die laat daardoor zijn wijnglas vallen. Zelig ontdekt meteen wie de schuldige is. Hij is erg kwaad en pakt van de bar een halfvol glas met water en wil het water in de richting van het gezicht van Feivel gooien. Het glas is nat en glipt uit Zeligs handen. Het glas raakt de wenkbrauw van Feivel boven zijn rechteroog. Het breekt op het moment dat het tegen de wenkbrauw van Feivel aankomt. Meteen vloeit er bloed uit de snee die door het glas ontstaat. Feivel valt op de grond. Het bloed dat uit de snee vloeit komt in het oog van Feivel terecht. Die denkt even dat zijn oog is geraakt en hij daardoor blind of in ieder geval slecht ziend is geworden. Hij is in paniek en blijft op de grond liggen. Zelig is na de eerste klap hevig geschrokken en gooit direct het glas weg. Hij ontfermt zich over Feivel en belt 112. De politie arriveert korte tijd later. Zelig wordt door de politie aangehouden en overgebracht naar het politiebureau. Daar legt hij een verklaring af.
Verklaring van Zelig:
Ik was die avond met mijn vrouw maar we kregen ruzie. De zoveelste. En dat tijdens carnaval, de leukste dagen van het jaar. Ik had er dus goed de pest in. Vervolgens duurde het voor mijn gevoel een eeuwigheid voordat ik een wijntje kon bestellen. Ik had het nog niet in mijn handen om de eerste slok te nemen of er loopt iemand tegen mij aan. Het glas was vochtig, het was voor het inschenken van de wijn kennelijk gewassen, en viel daardoor uit mijn handen. Ik zat onder de rode wijn. De man keek mij met een dronken grijns aan. Ik weet niet of hij iets tegen mij heeft gezegd. Ik kan het me niet herinneren. Wat
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Herkansing 2015Op 2 april 2015 heeft op de Sumatralaan in Schin op Geul (provincie Limburg) rond 23.00 uur een aanrijding plaatsgevonden tussen een Audi A5, met Peter van Alpen als bestuurder, en een rode Jaguar, bestuurd door Daan Spanenburg. Als gevolg van die aanrijding heeft Peter van Alpen zwaar lichamelijk letsel aan zijn voorhoofd en borst opgelopen.
De politie heeft onderzoek ingesteld naar de toedracht van de aanrijding en het volgende geconstateerd.
Uit het proces-verbaal Verkeersongevallenanalyse d.d. 28 april 2015 blijkt het volgende:
De politie heeft op de plaats van het ongeluk sporen op het asfalt en aan de auto’s van het slachtoffer (Van Alpen) en de verdachte (Spanenburg) aangetroffen. De aangetroffen sporen zijn door het onderzoeksteam onderzocht. In de berm, gelegen naast de rijbaan, en op de rijbaan werden glassplinters aangetroffen. Direct achter de glassplinters werden op het asfalt krassporen en een rubberspoor aangetroffen. De auto van het slachtoffer is op de door die auto veroorzaakte afgetekende kras- en bandensporen geplaatst, om op die manier de plaats op de weg van het voertuig tijdens het moment waarop de aanrijding plaatsvond te bepalen. Daaruit werd geconstateerd dat het voertuig van Van Alpen zich tijdens de aanrijding voor driekwart in de berm en een kwart op de rijbaan heeft bevonden. Tevens werd op het wegdek een remspoor aangetroffen, gericht op de plaats van de aanrijding. Gezien de botspositie en de plaats op de weg van de auto van Spanenburg, hierna genoemd de verdachte, kan het niet anders zijn dan dat het rubberspoor afkomstig was van het linkervoorwiel van het voertuig van de verdachte. Op het moment van de botsing reed de de verdachte dus op de voor hem verkeerde weghelft. Ten tijde van het ongeval was het donker. De straatlantaarns stonden aan. Het asfalt was nat door overvloedige regenval. Hierna is aan de hand van de aangetroffen sporen de snelheid berekend, waarmee de verdachte bij benadering moet hebben gereden. De snelheid betrof bij het aanvangen van het remmen minimaal 64 kilometer per uur en maximaal 77 kilometer per uur. De maximumsnelheid op de Sumatralaan op de plaats van het ongeval bedraagt 60 kilometer per uur.
In het proces-verbaal van bevindingen van de politie d.d. 2 april 2015 staat onder meer het volgende:
Na de aanrijding bestond het vermoeden dat de de verdachte alcohol had genuttigd. Bij de de verdachte is een ademtest afgenomen. Daarna is een bloedproef uitgevoerd. Hieruit is gebleken dat het promillage van het bloed van de verdachte ten tijde van het onderzoek boven de wettelijke grens van 0,5 milligram alcohol per milliliter bloed gelegen was. Het alcoholgehalte bedroeg namelijk 0,68 milligram alcohol per milliliter bloed.
Verklaring van de verdachte Daan Spanenburg bij de politie d.d. 3 april 2015, voor zover relevant:
Ik reed op 2 april 2015 op de Sumatralaan in Schin op Geul. Ik had na
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Eindtentamen 2015Op 12 mei 2015 om 1.00 uur besluit Edvard Hals dat het tijd is zijn kroeg - kroeg De Waterlelies aan de Monetlaan 14 te Dordrecht - te sluiten. De enige die op dat moment nog aan de bar zit, is Vincent van Rijn, één van de stamgasten van De Waterlelies die geregeld blijft om Edvard te helpen met het afsluiten van de kroeg. Terwijl Edvard achter de bar glazen een het spoelen is, stormen twee mannen met bivakmutsen de kroeg binnen. Ze roepen: "Geld, geld, geef me nu al je geld". Eén van de mannen heeft een pistool in zijn hand, de andere een mes. De man met het pistool loopt op Vincent af en zet het pistool tegen diens hoofd. Vincent verweert zich en raakt in een gevecht met de gewapende overvaller. Er vallen een paar stevige vuiststoten. De overvaller met het mes loopt dreigend naar Edvard toe.
Over wat er daarna is gebeurd, verklaart Edvard in zijn aangifte het volgende:
"Ik heb toen van onder de bar een busje traangas gepakt, dat ik daar al een tijd bewaar voor lastige situaties. Tot deze geëscaleerde nacht heb ik het gelukkig nog nooit hoeven gebruiken. Daar heb ik toen mee gespoten. Ik heb eerst in richting de man met het mes gespoten en toen naar de man met het neppistool - dat was trouwens overduidelijk van plastic. Toen renden ze wel jankend de kroeg uit. Helaas hebben ze wel het geld van Vincent en de hele omzet van die avond uit de kassa te pakken gekregen."
Het dossier inzake de overval op Kroeg de Waterlelies bevat ook een getuigenverklaring van getuige Munch. Hij verklaart als volgt:
"In de nacht van 11 op 12 mei 2015 omstreeks een uur of half 1 stond ik voor mijn deur, ik had net de hond uitgelaten, schuin tegenover de ingang van Kroeg de Waterlelies. Uit de richting van de Rembrandtstraat zag ik twee mensen aan komen lopen. Ze stopten valk bij me in de buurt onder een lantaarnpaal. Ze droegen beiden een bivakmuts. Ik zag vanaf de Hoogvliet een derde man op een racefiets aan komen rijden. Hij stond kort stil bij de twee andere mannen onder de lantaarnpaal om wat tegen hen te zeggen. Daarna reed hij er weer vandoor. Ik hoorde de twee mannen onder de lantaarnpaal overleggen. Een van de twee, die een op een pistool gelijkend voorwerp in zijn hand leek te hebben zei dat hij het wilde doen. Hij nam duidelijk het roer in handen. Ik ben toen mijn huis ingelopen om mijn telefoon te pakken en 112 te bellen. Toen ik ongeveer een halve minuut later terugkwam, zag ik de man op de fiets voor de kroeg rondjes rijden."
Door het optreden van kroegbaas Hals worden de overvallers weer de straat op gewerkt. De door de
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Deeltentamen 2015De 57-jarige Bernhard Rubinstein geeft al 5 jaar elke twee weken pianoles aan de 28-jarige volstrekt amuzikale Johan Pach in Den Haag. Bernhard probeert Johan stap voor stap de kunst van het pianospelen bij te brengen.
Na 5 jaar kan Johan echter nog geen ritme houden, en ook van de overige vaardigheden die een beginnend pianist zou moeten bezitten, is geen schijn van aanwezigheid. De tweewekelijkse pianolessen die ongeveer anderhalf uur in beslag nemen is Bernhard dan ook na een tijdje goed zat. Het stoort Bernhard ontzettend dat hij ondanks zijn uitstekende lessen geen enkele voortgang in het pianospelen bij Johan, onder anderen omdat Johan zelf heel tevreden lijkt te zijn met de kwaliteit van muzikale vaardigheden en de les elke twee weken als een groot pianist die net een staande ovatie van zijn publiek heeft gekregen de les uitloopt.
Op Prinsjesdag besluit de ‘virtuoos’ Johan met zijn pianospel geld te verdienen om zijn studieschuld af te betalen. Hij zet hij zijn keyboard op straat, en legt de kist waar zijn keyboard in zat op straat waar mensen hun geld in kunnen gooien als ze betoverd zijn door de meesterlijke kwaliteit van Johans pianospel.
Op de ochtend van Prinsjesdag loopt Bernhard een rondje door de binnenstad van Den Haag om de gouden koets voorbij te zien komen. Zodra hij zijn leerling Johan ziet slaat het schaamrood hem op de kaken. Tot overmaat van ramp begint Johan ook nog eens luidkeels atonaal te zingen bij zijn verschrikkelijke pianoconcert. Alle opgekropte woede van de afgelopen 5 jaar komt ineens naar boven bij Bernhard. Hij pakt de keyboardkoffer, gooit het weinige geld dat er in zat eruit, klapt hem dicht en deelt er één harde klap mee uit op het hoofd van Johan. Johan stort meteen neer, en overlijdt korte tijd daarna ten gevolge van het zware hersenletsel dat hij heeft opgelopen bij de klap met de koffer. Net als de meeste keyboardkoffers weegt deze (zonder keyboard) 3,5 kg en heeft een hard houten beschermlaag aan de buitenkant.
Als Bernhard diezelfde dag op het politiebureau in de verhoorkamer zit, in het bijzijn van zijn raadsman, hoort hij dat Johan is overleden. Hij schrikt zich duidelijk een ongeluk, en verklaart onder meer het volgende:
"Ik kon er niet meer naar luisteren. Al mijn woede kwam toen samen, en in die woede wilde ik hem een stevige klap geven. Ik wilde eigenlijk met name voorkomen dat hij nog verder zou spelen en meer mooie muziek zou verpesten, verder maakte het me allemaal niks uit. Ik wil u wel graag op het hart drukken dat mijn intentie nooit was om hem te laten overlijden, ik vind het verschrikkelijk dat hij het leven gelaten heeft. Ik ben mij ervan bewust dat je met een gemiddelde keyboardkoffer een stevige klap kunt uitdelen, maar ik heb er op dat
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Extra oefententamen 1Op zaterdag 2 september 2014 is Maaike Vaart jarig. Van haar man (Mitchell) heeft ze een ballonvaart cadeau gekregen. De ballonvaart moest plaatsvinden in de buurt van de Zuid-Hollandse plaats Boskoop. Niet alleen Maaike behoorde tot de passagiers, ook Mitchell en hun beide kinderen (Charley en Jack) waren van de partij. De ballonvaart is geregeld bij het bedrijf Zuid-Hollandse Ballonvaart BV, dat wordt gerund door Menno Moors en Theo De Hemel.
Menno Moors is eigenaar van een ballon en in het bezit van alle benodigde vergunningen om ballon te mogen varen. Onderdeel van de cursus voorafgaand aan het mogen varen met een ballon is kennismaking met de geldende regelgeving, waaronder de Regeling vluchtuitvoering ballonnen. Deze regeling vereist onder meer dat een ballonvaarder een minimaal aantal vluchten moet hebben gevaren, alvorens passagiers aan boord te mogen nemen. Bij gebreke daarvan kan de vergunning worden ingetrokken, maar dat gebeurt in de regel zelden. Door het matige zomerweer had Menno nog niet genoeg vaartervaring opgedaan.
Theo De Hemel helpt onder andere bij het startklaar maken van de ballon. Over het gebrek aan vaartervaring werd tussen Menno en Theo niet gesproken. Het was bij beide bekend. Er werd van uitgegaan dat die onervarenheid vanzelf zou verdwijnen. Veel varen was het devies. 2 september 2014 was een uitgelezen vaartdag. De gemeente Alphen aan den Rijn (waar Boskoop onder valt) had Menno vrij snel een vergunning die dag te mogen varen gegeven. De gemeente controleert een aanvraag vrijwel altijd oppervlakkig en zo ook deze keer. Met de toestemming op zak, belt Menno Mitchell Vaart en deelt hem mede dat de ballonvaart aan het begin van de avond zou plaatsvinden. Mitchell en zijn gezin spoedden zich naar de plaats van vertrek. Tijdens het gereed maken van de ballon ontdekt Theo dat het startgewicht niet klopte. Tevens merkt Theo dat Menno een passagier te veel meeneemt. Theo maakt Menno hierop attent. Menno weigert aan de grond te blijven, terwijl hij daartoe wel verplicht is op grond van het vlieghandboek. ‘Kijk eens hoe mooi weer het is. Eindelijk. Laat me lekker varen. Ik maak me niet druk over het gewicht’, aldus Menno. Het argument van Theo dat hij verplicht is het startgewicht te bepalen op grond van het vlieghandboek weet Menno evenmin te overtuigen. ‘Het zal wel loslopen’, aldus opnieuw Menno. Ook het overschrijden van het maximaal aantal mee te voeren passagiers wuift Menno weg: ‘Eentje meer of minder zal niet uitmaken.’
Theo laat na er verder op in te gaan en de ballon wordt voor vertrek gereed gemaakt. Vlak voor de afvaart mogen Maaike, Mitchell en de kinderen instappen. Daarna stijgt de ballon op. Zo´n vijftig minuten na vertrek zet Menno de landing in. Recht voor hem ligt een veld dat goed als landingszone dienst kan doen. Het weiland ligt bij het dorpje Nieuwkoop, gemeente Alphen aan
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Extra oefententamen 2Natuurslager Mees is een klein bedrijf dat gevestigd is in Boskoop, in de gemeente Alphen aan den Rijn.
Mees is als natuurslager gespecialiseerd in het biologisch slachten en is ook aangesloten bij de verenigingen EetGezond en VERS. Moos Mees is de oudste van de zesde generatie van de familie Mees, en is de eigenaar van Mees . Verder zijn er twee werknemers voor de schappen en het magazijn, genaamd Jacob De Hond en Jenny Helstra. Daarnaast is er nog een administratief medewerkster, Fanny van Troost.
Voor het opslaan van vlees beschikt het bedrijf onder meer over een omvangrijke koelcel, waar het vlees in een zeer koude omgeving wordt opgeslagen. Jacob en Jenny lopen geregeld met dozen vol vleesvlees de koelcel in en uit. De schuifdeur van de koelcel heeft een veiligheidsknop, die ervoor moet zorgen dat de deur ook van binnenuit te openen is. De knop is echter al geruime tijd defect, en Jenny heeft al meermalen tegen Moos Mees gezegd dat hij de knop moet laten repareren. Moos schuift dat echter steeds voor zich uit.
De laatste keer dat Jenny in het bijzijn van Moos en Jacob de defecte knop ter sprake bracht, en zei dat het toch wel heel gevaarlijk was om opgesloten te raken, was Moos' reactie: “Het bedrijf kan zich een dure reparatie helemaal niet veroorloven. Het geld groeit me niet op de rug! Jullie moeten maar gewoon opletten dat er niemand in de koelcel zit als je de deur achter je dicht doet. Als jullie nu eindelijk eens wat harder zouden werken zouden we wat meer verdienen, en dan kan ik misschien wel naar dit soort luxeproblemen kijken. Bovendien, als je niet wat sneller opschiet kun je je biezen pakken. Voor jou tien anderen! En dat geldt ook voor jou, Jacob.” Jacob is het met Moos eens dat Jenny niet zo moeilijk moet doen. Als Moos buiten gehoorsafstand is, zegt hij tegen Jenny: “Wat een onzin kun jij uitkramen zeg. Als je de koelcel in gaat, moet je gewoon snel weer wegwezen en opletten dat iemand anders de deur niet dicht doet. Daarnaast moet je eens wat meer opschieten met dat vlees. Je hoort toch wat Moos zegt: gewoon eens een keertje hard doorwerken voor de verandering.”
Op vrijdagmiddag 29 augustus 2014 is Jacob bezig om dozen vol vleesvlees de koelcel in te tillen. Terwijl hij steeds teruggaat om een nieuwe doos te pakken laat hij de schuifdeur van de koelcel openstaan. Als hij even weg is komt Fanny het magazijn binnen en gaat de koelcel in, omdat ze wil tellen hoeveel dozen met vlees er staan opgeslagen. Voor de boekhouding van het bedrijf is het nodig om precies te weten hoeveel vlees er aan het eind van het boekjaar in voorraad is. Fanny komt daarom maar één keer per jaar in de koelcel,
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Extra oefententamen 3In Glanerbrug, een klein Overijssels dorpje in de buurt van Enschede, bevindt zich al jaren een goedlopend Italiaans restaurant, ‘Toscana’ geheten. Het is het enige restaurant van het dorp, totdat zich eind 2013 in de buurt van ‘Toscana’ nog een restaurant vestigt: ‘Het Boze Schaap’.
Dit restaurant is gevestigd in een vrijstaand pand, net buiten de bebouwde kom, aan een drukke provinciale weg. Het beschikt over ruim voldoende parkeergelegenheid en een schitterend interieur. Al snel blijkt de aantrekkingskracht van dit restaurant op de dorpelingen groot. Tessa, de eigenaresse van het Italiaanse restaurant, ziet met lede ogen aan hoe haar klandizie steeds verder afneemt. Tegelijkertijd komt haar ter ore dat de eigenaar van het nieuwe restaurant, Dennis, allerlei lasterpraatjes over haar en haar producten verspreidt.
De afnemende klandizie bezorgt Tessa flinke hoofdbrekens. Als de terugloop zich doorzet, zal het immers niet lang duren voordat zij haar met zoveel liefde en doorzettingsvermogen opgebouwde restaurant zal moeten opdoeken. Ook persoonlijk klikt het niet tussen de beide restauranteigenaren. Langzaamaan groeit bij Tessa dan ook de overtuiging dat deze concurrent moet worden uitgeschakeld. Goedschiks of kwaadschiks. Als blijkt dat aanpassingen in het menu, speciale (prijs-)acties en evenementen niets uithalen en haar het water tot na aan de lippen staat, besluit ze over te gaan tot drastischer maatregelen.
Zou Het Boze Schaap het overleven als het een aantal weken of maanden dicht zou moeten?, zo vraagt zij zich af. Met deze gedachte in het achterhoofd benadert Tessa Jos en Edward. Beide heren zijn lokaal bekende drugsgebruikers en om die reden zitten zij eigenlijk altijd in geldnood. Ze wil, zo zegt ze tegen Jos en Edward, dat zij ‘Het Boze Schaap’ in de as leggen. De wijze waarop maakt haar niet zo veel uit, als er maar geen sporen worden achtergelaten. Als beloning zullen zij ieder € 500,- ontvangen. Jos en Edward beloven het karweitje naar behoren uit te voeren.
Jos stelt Edward voor om een molotovcocktail te maken en die bij het restaurant naar binnen te gooien. Uit zijn krakersverleden weet hij nog wel hoe een molotovcocktail moet worden gemaakt.
Het is vrij eenvoudig, zo zegt hij desgevraagd. Je hebt een fles nodig en als lont een lap stof. De fles moet worden gevuld met een mengsel van benzine of kerosine met (motor)olie. De olie, zo zegt hij, heb je nodig omdat het mengsel daardoor beter blijft plakken en het zo de werking van de brandbom verhoogt. Het is niet moeilijk voor Jos en Mario om de ingrediënten voor een molotovcocktail bij elkaar te krijgen. Met alle benodigdheden in de kofferbak van de auto die ze van Tessa mochten lenen, besluit Mario op een middag polshoogte te nemen bij Het Boze Schaap. Verschillende keren passeert hij op de provinciale weg het restaurant om de beste vluchtroute te kiezen. Het valt hem op dat er
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Extra oefententamen 4Omdat Quirine, de dochter van Harry, helemaal weg is van Hello Kitty, besluiten Harry en zijn vrouw op een dag Quirine mee te nemen naar de tijdelijke Hello Kitty tentoonstelling in het SieboldHuis in Leiden. Het is voor het eerst in jaren dat Harry in een museum komt en terwijl Quirine zich samen met haar moeder vergaapt aan de Hello Kitty prullaria, loopt Harry langs de prachtige vaste collectie aan Japanse kunst. Nu is Harry geen groot kunstliefhebber, wel heeft hij een goed oog voor buitenkansjes. Al slenterend langs de vitrines met Japanse etsen valt hem al snel op dat de beveiliging van deze vitrines niet optimaal is. Veel meer dan een eenvoudig cilinderslot per vitrine en een camera in de hoek van elke zaal kan Harry zo snel niet vinden. Nieuwsgierig als hij is begint Harry zo onopvallend mogelijk de beveiliging van het pand als geheel onder de loep te nemen. Al snel constateert hij dat de achterkant van het pand aan een binnenplaatsje grenst, welk binnenplaatsje op zijn beurt grenst aan de achtertuinen van verschillende woningen naast en achter het SieboldHuis. Dit biedt naar het oordeel van Harry de nodige perspectieven. Wanneer vervolgens ook nog eens blijkt dat het raam van de herentoiletten op het binnenplaatsje uitkomt, is het enthousiasme van Harry niet meer te temperen.
Thuisgekomen belt hij zijn broer Bertus om hem zijn bevindingen te vertellen. Hoewel Harry en Bertus al een tijdje op het rechte pad zijn, begint er ook bij Bertus iets te kriebelen wanneer hij het verhaal van zijn broer hoort. De broers hebben een rijk crimineel verleden van vooral woninginbraken, maar de laatste jaren, sinds ze zogezegd ‘aan de vrouw zijn’, doen ze het wat rustiger aan. Toch besluiten Harry en Bertus dat het tijd is voor een laatste kunstje. Ze besluiten binnenkort met zijn tweeën in te breken in het SieboldHuis om vervolgens zoveel mogelijk etsen, landkaarten en andere waardevolle spullen mee te nemen. Hierbij zullen zij gebruik maken van het binnenplaatsje en het raampje van de herentoiletten. Via de poort naast cocktailbar Flamengo moet het een koud kunstje zijn om via een paar tuinen naar het binnenplaatsje van het SieboldHuis te klimmen.
Zo gezegd zo gedaan. Op de dag van de inbraak gaat Bertus, vergezeld van zijn dochter Treesje, naar het SieboldHuis. Terwijl ditmaal Treesje zich vergaapt aan de Hello Kitty prullaria brengt Bertus een bezoekje aan het herentoilet en zet daar het toiletraampje op een kiertje. Diezelfde middag belt Harry zijn oude vriend Cas – die tevens taxichauffeur is – met de vraag of hij Harry en Bertus die nacht om ongeveer één uur bij cocktailbar Flamengo wil afzetten en ze ongeveer een half uurtje later weer naar huis wil rijden. Harry vertelt dat zij die avond na sluitingstijd een afspraak hebben met de barman van Flamengo, omdat
.....read more Materieel Strafrecht: Samenvattingen, uittreksels, aantekeningen en oefenvragen - ULDeze bundel bevat oude en oefententamens en aantekeningen bij de hoorcolleges en werkgroepen bij het vak Materieel Strafrecht aan de Universiteit Leiden.
Materieel Strafrecht - UL - Herkansing 2019In het kader van het leerstuk voorbereidingshandelingen (art 46 Sr) is onder andere vereist dat de "voorbereidingsmiddelen zijn bestemd tot het begaan van het misdrijf. Geef aan hoe hieraan door de Hoge Raad nader invulling is gegeven. (5 punten)
Waarom koos de wetgever voor het opnemen van de vrijwillige terugtred in de wet? (5 punten)
Leg uit wat in het kader van noodweer(exces) onder 'culpa in causa' moet worden verstaan en geef aan onder welke omstandigheden een beroep op noodweer(exces) volgens de Hoge Raad niet zal kunnen slagen vanwege die 'culpa in causa'. (10 punten)
In de casus die ten grondslag ligt aan het overzichtarrest over noodweer(exces) ging het om een verdachte die handelde in verdovende middelen en zich ongewapend naar de flatswoning van het latere slachtofferbegaf om een drugsdeal te innen. Eenmaal in de flat werd hij aangevallen, mishandeld en bedreigd met een mes. Nadat hij zelf het mes in handen wist te krijgen heeft hij het slachtoffer met zestien messteken gedood. Het Openbaar Ministerie stelde zich ter zitting op het standpunt dat verdachtes beroep op noodweer(exces) diende te worden verworpen, om de reden dat de verdachte zich - kort gezegd - als dealer in verdovende middelen in het drugscircuit heeft begeven. Beoordeel dit standpunt van het Openbaar Ministerie vanuit het perspectief zoals gehanteerd in het voorgeschreven artikel van Rozemond en Ter Haar. (15 punten)
Jonas is naast student geschiedenis fervent verzamelaar van historische objecten. Geregeld loopt hij met een metaaldetector door weilanden om oude voorwerpen te zoeken en gaat hij met andere hobbyisten op pad om schatten te vinden. Na een hoorcollege raken Jonas en medestudente Bibi aan de praat. Bibi wordt door de verhalen van Jonas geënthousiasmeerd en ze besluit eens mee te gaan op schattenjacht.
Op 14 mei 2019, na zonsondergang, lopen Jonas en Bibi over de begraafplaats achter de kerk in Voorhout, niet ver van het geboortehuis van botanicus, arts en wetenschapper, Herman Boerhaave. Geïntrigeerd door wat hij heeft betekend voor de wetenschap en de Leidse Universiteit rond het jaar 1700, besluiten Jonas en Bibi op zoek te gaan naar voorwerpen die kunnen worden gelinkt aan het leven van Boerhaave. Bibi ziet op één van de graven de tekst staan ‘Hier rust H. Daelder-Boerhaave’ en ze roept Jonas bij zich. Jonas is ervan overtuigd dat dit het graf moet zijn van de moeder van Herman Boerhaave. De opwinding krijgt de overhand en Jonas deelt het plan met Bibi om te gaan graven: een voorwerp dat is meegegaan in het graf zou een mooie aanwinst zijn voor zijn verzameling. Bibi zegt tegen Jonas dat hij doorslaat en vraagt zich hardop af of ze dit wel moeten doen. Na enige aarzeling – ze vindt het eng, maar ze
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Eindtentamen 2019Wat moet voor een bewezenverklaring van het bestanddeel 'voorbedachte rade' komen vast te staan, hoe kan de rechter dit vaststellen (welke afwegingen dient hij te maken) en waarom moeten aan de bewezenverklaring daarvan volgens de Hoge Raad “bepaaldelijk eisen worden gesteld”? (7 punten)
Waarom oordeelde de Hoge Raad in 'Voorbedachte rade II' dat het oordeel van het Hof dat de verdachte wel degelijk met voorbedachte rade heeft gehandeld, ontoereikend gemotiveerd was? (3 punten)
In het artikel ‘Harmonising legal interests. Legal interests under criminal law in a multilevel legal order’ stellen Cleiren & Ten Voorde onder meer het volgende:
“The aims and legal interests that form the basis of the European regulations are not identical to the original aims and legal interests of the national penal codes. Where the European rules in the field of criminal law are concerned, the legal interests served – just like the regulatory leads to new crimes – do not correspond one to one with the national penal codes.”
Illustreer deze stelling aan de hand van art. 197 Sr. (4 punten)
Het rechtsbelang dat het EU-recht inzake mensenhandel beoogt te beschermen is niet af te leiden uit de preambule van EU-Richtlijn 2011/36, maar wel uit eerdereEuropese regelgeving waarin wordt overwogen dat “mensenhandel een schending van de mensenrechten is en een aantasting van de waardigheid en integriteit van de mens” (Verdrag van de Raad van Europa inzake de bestrijdingvan mensenhandel). Beoordeel mede aan de hand van deze overweging of de conclusie van Cleiren & Ten Voorde ook gerechtvaardigd is ten aanzien van art. 273f Sr. (6 punten)
Rutger is door het gerechtshof wegens "de meerdaadse samenloop van medeplegen van een poging tot doodslag en openlijk in vereniging geweld plegen tegen personen” veroordeeld tot twintig maanden gevangenisstraf. Hij en twee vrienden hebben het slachtoffer, een destijds 80-jarige man, onder meer meermalen met kracht tegen het hoofd geslagen en geschopt, terwijl het slachtoffer weerloos op de grond lag. Een naarhet oordeel van het Hof zeer lafhartige daad, mede in het licht van het gegeven dat hetslachtoffer er slechts op uit was enkele jongens aan te spreken op het herhaaldelijk belletje trekken bij zijn woning. Het slachtoffer heeft ten gevolge van het forse geweld dat tegen hem is uitgeoefend zwaar lichamelijk letsel opgelopen, dat gemakkelijk tot de dood had kunnen leiden. De raadsvrouw van Rutger ziet mogelijkheden voor een succesvol cassatieberoep bij de Hoge Raad. Na overleg met Rutger dient zij één cassatiemiddel in, inhoudende dat het hof ten onrechte de regels van eendaadse samenloop niet heeft toegepast.
Heeft het middel van de raadsvrouw van Rutger kans van slagen? Licht uw antwoord toe aan de hand van het toepasselijke voorgeschreven arrest. (10 punten)
Noem twee redenen waarom het thema ‘samenloop’ voor de feitenrechter van belang kan zijn. (N.B. Indien u meer dan twee redenen noemt, worden slechts deeerste twee redenen nagekeken.) (10 punten)
Materieel Strafrecht - UL - Eindtentamen 2018De broers Bas en Chris zitten in geldnood. Zij besluiten om samen rijke mensen te overvallen om zo snel en zonder al te veel moeite ged te verdienen. Het idee is om in een nabijgelegen bos, dat midden in een zeer rijke gemeente ligt en voor hen bekend terrein is, hun potentiële slachtoffer uit te kiezen.
Op 1 augustus 2017 rijden Bas en Chris samen in Bas zijn auto naar dit bos. Chris heeft gezorgd voor hardloopkleding voor hen allebei, zodat zij zich onopvallend kunnen begeven in het bos. Bas heeft in zijn auto een doorgeladen vuurwapen liggen. Bas heeft jarenlang in het leger gezeten en is een geoefend schutter. De broers hebben afgesproken om bij de overval te dreigen met geweld door middel van het meegebrachte pistool en indien nodig zal Bas daadwerkelijk geweld gebruiken om zo eventueel verzet te breken. Over het gebruik van dodelijk geweld is niet gesproken. Na een uur rustig te hebben rondgelopen in het bos spotten Bas en Chris hun potentiële slachtoffer die, naar later blijkt, Dennis heet. Dennis stapt uit een dure auto, die hij heeft geparkeerd op het parkeerterrein. Hij loopt in dure kleding en heeft een duur horloge om zijn pols. Hij wil zijn twee honden gaan uitlaten in het bos. Hij is het perfecte slachtoffer voor Bas en Chris. Na dDennis een half uur lang in de gaten te hebben gehouden, ziet Chris met zijn verrekijker Dennis teruglopen naar zijn auto op het parkeerterrein. Bas bevindt zich op dat moment in de greppel naast het parkeerterrein.
Chris waarschuwt Bas door een knikje te geven dat hij eraan komt. Bas pakt zijn wapen dat hij daarvoor in de greppel reeds schietklaar heeft gemaakt. Chris ziet dat Bas in de richting van Dennis loopt en zijn wapen op hem richt. Tot Chris zijn verbazing schiet Bas uit het niets drie keer op Dennis. De eerste kogel raakt Dennis in zijn been, de overige twee kogels in zijn middenrif. Dennis bevindt zich op dat moment op vijf meter afstand van Bas. Bas en Chris lopen direct na het schieten dnaar Dennis toe en vragen hem om zijn pincode die Dennis - zijnde in hevige shock - direct afgeeft. Net nadat Dennis de volledige code heeft kunnen vertellen, overlijdt hj ten gevolge van het opgelopen letsel. Bas en Chris verplaatsen Dennis naar de greppel en bedekken hem hierna met takken.De honden van Dennis zijn weggerend en niet meer gesignaleerd. Vervolgens pakken Bas en Chris de portemonnee en het horloge van Dennis en rijden met hun eigen auto weg, richting de stad.
In de stad gaan zij naar een pinautomaat en zien zij dat er €25.000 op de rekening van Dennis staat. zij pinnen €500 om direct wat leuks mee te doen en spreken af de rest van het geld later te pinnen en eerlijk te verdelen. Om hun succes te vieren, besluiten zij op een terras bier
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Deeltentamen 2018Dodenrit
Vanwege relatieproblemen en een hoge werkdruk gaat de 30-jarige Willen al enige tijd onder de nodige stress gebukt. Als hij op een woensdagavond na zonsondergang in zijn auto (een witte Porsche) stapt om van zijn werk naar huis te rijden, besluit hij om eerst nog even te gaan tanken. Onlangs is hij door een van zijn collega’s erop gewezen dat een van zijn achterlichten niet naar behoren functioneert, maar hij is in alle drukte er nog niet aan toegekomen om het lampje te vervangen. Bij het tankstation aangekomen voorziet hij zijn auto weer van de nodige brandstof, en schaft bovendien een nieuw lampje aan. Hij neemt zich voor om bij thuiskomst meteen het lampje te vervangen. Vanaf het tankstation moet hij door middel van een korte invoegstrook weer terug de weg op met zijn auto. Op het moment dat hij op de oprit van het tankstation rijdt en de parallelle provinciale voorrangsweg nadert op welke een maximum snelheid van 80km/uur geldt, remt hij af tot bijna stilstand en kijkt hij over zijn linkerschouder om te zien of er verkeer nadert. Willem heeft vrij zicht over de gehele weg. Hij moet voorrang verlenen aan naderend verkeer op de provinciale weg. Omdat hij geen verkeer waarneemt, rijdt hij zonder zijn knipperlicht te gebruiken de voorrangsweg op. Hij ziet niet dat er een goed zichtbare motorrijder met 100 km/uur aan komt rijden. Nadat Willem ongeveer twintig meter heeft gereden op de provinciale weg, en een snelheid van 40 km/uur heeft, hoort hij plots een hard remgeluid en ziet hij in zijn achteruitkijkspiegel dat de motorrijder een slingerbeweging maakt en tegen de linker achterzijde van zijn auto aanrijdt. Als gevolg van die botsing glijdt de motorrijder de weghelft voor het tegenovergesteld verkeer op. Op dat moment had de motorrijder slechts lichte verwondingen. Vervolgens komt de motorrijder echter keihard in botsing met een tegemoetkomende Volkswagen, die zich aan de maximumsnelheid houdt. De motorrijder raakt door die botsing met de Volkswagen zwaargewond. Willem rijdt na het zien van de aanrijding meteen met hoge snelheid weg. De bestuurder van de Volkswagen belt direct een ambulance. In de tussentijd ontstaat op beide weghelften een file. Op de ene weghelft vanwege het ongeval, en op de andere weghelft ontstaat een zogeheten ‘kijkersfile’ (een file die is ontstaan doordat weggebruikers stoppen om te kijken bij het ongeluk). Terwijl de motorrijder zwaar bloedend op de weg ligt komt de ambulance terecht in de kijkersfile. Een aantal kostbare minuten later dan gepland komt de ambulance aan bij de motorrijder. De motorrijder blijkt intussen te zijn overleden aan zijn verwondingen.
Intussen wordt de politie gealarmeerd waarbij een signalement en het kenteken van de auto van Willem wordt doorgegeven. Enkele minuten later rijdt Willem op de snelweg. In zijn achteruitkijkspiegel ziet hij al vrij snel een tweetal politiewagens rijden. De politie geeft een stopteken. Willem besluit daaraan geen gehoor te geven. Integendeel: hij trapt het
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Herkansing 2017In buurtkroeg Het Bierpul is het vaak gezellig en druk. Daan en Kacper behoren tot de vaste stamgasten. Sinds kort is ook Marlon geregeld in de kroeg te vinden. Hij voert daar vaak het hoogste woord en strooit met geld door de vele rondjes die hij geeft. Daan en Kacper storen zich mateloos aan het gedrag van Marlon. Het is een andere stamgast, Marijke, opgevallen dat Daan en Kacper telkens zeer geïrriteerd kijken wanneer Marlon weer eens het hoogste woord voert. Op een avond vertelt zij tegen hen dat er bij Marlon wel wat te halen valt, ook in de schuur, die altijd vrij toegankelijk zou zijn. Ze zegt erbij dat Daan en Kacper maar moeten bezien wat ze met die informatie doen. Kacper stelt voor om Marlon te overvallen. Daan vindt dat wat ver gaan, al is hij aangetrokken door het vooruitzicht zijn schulden te kunnen aflossen. Als Daan zijn twijfels uit, kijkt Kacper hem minachtend aan en antwoordt hij dat hij altijd al wel gedacht heeft dat Daan laf is en hij zelf ook wel ‘een lesje’ zou kunnen gebruiken.
Een week later besluiten Daan en Kacper een kijkje te nemen bij het huis van Marlon. Ze constateren dat de schuurdeur niet op slot zit en gaan naar binnen. Ze vinden niets van waarde. Kennelijk ligt het geld in de woning. Wel zien ze enkele rollen tape op de plank liggen. Kacper kijkt Daan veelbetekenend aan.
Als Daan dan opnieuw zijn twijfels uit en begint te protesteren noemt Kacper hem een aansteller en voegt er aan toe: ‘Zal ik jou ook eens laten voelen wat ik allemaal met die tape kan?’ Dan horen ze Marlon thuiskomen. Deze ziet dat zijn schuurdeur open staat en hij loopt naar binnen. Zodra Marlon de schuur in komt, pakt Kacper hem stevig vast en houdt hem in bedwang. Ondertussen wijst deze Daan op de tape en zegt dat hij die tape ‘misschien niet zal gebruiken wanneer Marlon zonder tegenstribbelen zijn portemonnee en huissleutels geeft.’ Marlon weigert en begint te schreeuwen, waarna Kacper hem tegen de grond werkt en tape over zijn mond plakt. Vervolgens gaat Kacper op hem zitten teneinde hem in bedwang te houden. Marlon weet zich los te worstelen en over en weer vallen klappen.
Daartoe aangespoord door Kacper houdt Daan Marlon vervolgens vast. Kacper pakt de portemonnee en huissleutels van Marlon en maakt aanstalten naar de woning te gaan. Voordat hij vertrekt zegt hij tegen Daan dat hij ‘dit karweitje straks zal afmaken’, waarbij hij naar Marlon wijst. Hij voegt er nog aan toe: ‘Waag het eens hem los te laten.’ Als Kacper na een paar minuten terug komt in de schuur ziet hij dat Marlon zich bijna uit de greep van Daan heeft los geworsteld. Wanneer Kacper in de buurt komt krijgt hij van Marlon een harde
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Eindtentamen 2017Aris is een fervent dronevlieger. 1 Hij heeft thuis meerdere drones staan, en maakt vanuit zijn huis in Gorinchem (Zuid-Holland) regelmatig een vlucht met deze onbemande luchtvaartuigen. Hij is actief lid van de Nederlandse Vereniging van Dronevliegers. Een aantal van zijn drones is voorzien van een HD-camera, waarmee hij wekelijks prachtige beelden schiet van het Zuid-Hollandse landschap. Zijn Youtube-kanaal, waarop hij deze beelden plaatst, trekt wekelijks duizenden kijkers. Op het vliegen met drones is de Regeling modelvliegen van toepassing. In deze Regeling is onder meer het volgende bepaald:
Vluchten mogen alleen bij daglicht worden uitgevoerd.
Vluchten zijn alleen toegestaan tot een hoogte van maximaal 120 meter boven de grond.
Vluchten zijn niet toegestaan boven bebouwing, wegen en mensen.
Vliegen is verboden in no fly zones zoals rondom vliegvelden. In een straal van 3 km rondom vliegvelden is vliegen in elk geval verboden.
Modelluchtvaartuigen (zoals drones) dienen in elk geval voorrang te verlenen aan vliegtuigen, helikopters, zweeftoestellen, vrije ballonnen en luchtschepen.
Aris, als actief lid van de Nederlandse Vereniging van Dronevliegers, kent deze Regeling goed.
Op vijf kilometer van zijn woonplaats Gorinchem bevindt zich het Lingebos, een klein natuurgebied van ongeveer één vierkante kilometer, waar twee riviertjes doorheen kronkelen. Dit Lingebos levert prachtige beelden op zodra het van bovenaf wordt gefilmd met een drone. Het Lingebos bevindt zich op hemelsbreed 200 meter afstand van Gorcumse Airport. Gorcumse Airport had tot voor kort de status van militair vliegveld, waarvan alleen militaire toestellen gebruik mochten maken. Het had weliswaar die status, maar sinds 2007 werd er door geen enkel militair toestel gebruik gemaakt van het vliegveld. Een maand geleden vond er een belangrijke verandering plaats op Gorcumse Airport: het is omgedoopt tot burgerluchthaven, waardoor sindsdien ook burgers en commerciële luchtvaartbedrijven intensief gebruik maken van het vliegveld.
Aris weet dat het Lingebos zich in de buurt van Gorcumse Airport bevindt, en weet ook dat het eigenlijk sinds 2007 buiten gebruik is, hoewel het de officiële status van ‘vliegveld’ in die tijd niet heeft verloren. Hij weet echter niet dat Gorcumse Airport een maand geleden is opengesteld voor burgerluchtvaart.
Op vrijdag 21 april 2017 rond het middaguur maakt Aris een vlucht met een drone (voorzien van een camera) boven het Lingebos. Tegen de weersvoorspelling in breekt zelfs de zon even door de wolken; het levert een prachtig gezicht op van het Lingebos. Om het gebied in één shot met de drone te kunnen filmen brengt hij de drone naar een hoogte van 150 meter.
Felix vliegt vlakbij het Lingebos in zijn Cessna-vliegtuig. Felix is de enige persoon in dit kleine eenmotorige vliegtuigje. Hij is erg blij dat hij sinds kort zijn Cessna in de hangar kan zetten op Gorcumse Airport, vlakbij zijn woonplaats. Zodra hij de landing inzet breekt tot zijn verbazing de
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Deeltentamen 2017De zelfstandig automonteur Hugo, woonachtig in Leiden, heeft het financieel moeilijk omdat hij nauwelijks klussen binnenhaalt. Dit betekent wel dat hij meer tijd overhoudt om zijn dagboek bij te houden. Al enkele maanden schrijft hij hierin elke dag uitvoerig op wat hij allemaal doet en wat er in hem omgaat. Twee maanden geleden had hij eindelijk weer eens een klus. Het betrof een onderhoudsbeurt aan een geldnetwagen. Deze klus heeft hem op het ingenieuze idee gebracht om een geldnetwagen na te bouwen en daarmee bij de bank in Leiden geld ‘op te halen’. Ook dit ingenieuze idee tekent hij op in zijn dagboek. Na enkele weken de bank te hebben geobserveerd, heeft hij opgemerkt dat de geldnetwagen elke vrijdagavond (koopavond) om precies 21:00 uur de parkeerplaats van de bank oprijdt en dicht langs de muur waar het doorgeefluik zich bevindt, enkele seconden stil staat en weer vertrekt.
Na enig zoekwerk op marktplaats stuit Hugo op een ijscowagen met o.a. de volgende omschrijving; op versleten banden en versleten remblokken na een uitstekende ijscowagen. Vanwege de ingebouwde keukenapparatuur is het toegestane maximale gewicht van 3500 kilogram bereikt. Hugo koopt de ijscowagen en besluit hem tot geldnetwagen om te bouwen. Bij Sander - een oud ijzerboer, tevens een oude bekende van Hugo – bestelt Hugo een lading metalen platen (gewicht 500 kilogram). Hugo last al deze metalen platen op de ijscowagen. Nadat Hugo hiermee klaar is, geeft hij de ijscowagen een spuitbeurt. Het resultaat is dat de ijscowagen er van buiten als een geldnetwagen uitziet.
Op vrijdag 30 december 2016 besluit Hugo tot actie over te gaan. Er kan volgens Hugo niets fout gaan, omdat de weergoden hem gunstig zijn gezind; het regent namelijk al de hele dag heel hard waardoor weinig volk op de been is. Hij trekt een uniform aan dat niet te onderscheiden is van een echt uniform van het geldnetbedrijf. Verder bevestigt hij een pasje op zijn overhemd. Dit door Hugo gemaakte pasje is met het blote oog niet te onderscheiden van een echt medewerkerspasje van het geldnetbedrijf. Om enigszins onherkenbaar te zijn zet hij een nepsnor op en rijdt hij de omgebouwde ijscowagen, die van valse kentekenplaten is voorzien, richting de bank. Om 20:55 uur rijdt Hugo de parkeerplaats op en wordt (zoals gewoonlijk) direct opgemerkt door de bankmedewerker die alvast naar de kluis loopt waar het doorgeefluik zich bevindt. Hugo manoeuvreert de ijscowagen zodanig dat de schuifdeur aan de linkerzijde van de ijscowagen zich pal voor het doorgeefluik bevindt. Wanneer hij de schuifdeur opent, merkt de bankmedewerker dat de nepsnor van Hugo los zit en onmiddellijk trekt de bankmedewerker de geldkoffer terug en sluit het doorgeefluik. Hugo weet dat er iets mis is en rijdt weg.
Om zo min mogelijk op te vallen houdt hij zich zoveel mogelijk aan de verkeersvoorschriften. Wanneer hij enkele minuten later
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Herkansing 2016
Aditya Wibowo en Kevin Kanslos zijn al jarenlang bevriend. Met elkaar gingen ze naar de basisschool, samen gingen ze naar voetbal, ze zaten in dezelfde klassen op de middelbare school, en samen gingen ze ook het verkeerde pad op. Het begon met kleine vergrijpen, waarvoor zij via bureau HALT allerlei kleine taakstraffen moesten uitvoeren. Nu zijn ze 25, en ze beraden zich, vanwege uitzichtloze geldnood, op een overval van een pompstation langs de A7 ter hoogte van De Marne (Fryslan). Bij dit pompstation is een winkel gevestigd, waar je (naast het afrekenen van de getankte brandstof) nog wat andere zaken kunt aanschaffen. Op de avond van 17 november 2015 kienen ze met z’n tweeën bij Kevin thuis het plan volledig uit: ze bespreken de route naar het tankstation, kopen twee identieke sjaals, twee identieke donkere zonnebrillen, een grote sporttas en twee niet van echt te onderscheiden nepwapens die ze kunnen gebruiken om het personeel mee te bedreigen. Bij het bespreken van het plan stuiten ze op één probleem: beiden hebben geen rijbewijs en ook geen auto, en dat is waar Lieuwe Hofstee in beeld komt. Lieuwe is de voormalig buurjongen van Aditya, en beschikt over zowel een auto als een rijbewijs. Ze nodigen hem uit bij Kevin, en vragen hem “of hij gemakkelijk en snel geld wil verdienen als chauffeur”. Lieuwe heeft daar wel oren naar, en Aditya en Kevin doen hun plan uit de doeken. Lieuwe sputtert tegen vanwege het mogelijk gebruik van geweld, maar stemt in met de overval, vanwege het prettige vooruitzicht van een flinke buit. Ze spreken af dat Lieuwe niet hoeft te dreigen met geweld, en dat Aditya en Kevin met de twee nepwapens naar binnen zullen gaan. Lieuwe zal bij de auto wachten, en uit angst om herkend te worden via de mogelijke beveiligingscamera’s schaft hij een donkere zonnebril en een sjaal aan, precies dezelfde als Aditya en Kevin. Ze spreken af dat Aditya en Kevin beiden 40% van de buit krijgen, en Lieuwe de resterende 20%.
Volgens afspraak ontmoeten ze elkaar de dag erop om 17:00 uur bij Kevin thuis, spreken het plan nog een keer door, en vertrekken per auto naar het pompstation terwijl de avond valt. Lieuwe zit achter het stuur, en parkeert de auto rond 18:00 bij één van de pompen. Alle drie hebben ze hun donkere zonnebril al op; en alle drie binden de sjaals om hun gezicht. De sjaals bedekken hun mond en het onderste gedeelte van hun neus. Op deze wijze wandelen Aditya en Kevin in rustig tempo de winkel van de benzinepomp binnen. De twee nepwapens hebben ze in de binnenzak van hun jas. Aditya heeft de lege sporttas in zijn hand. Lieuwe blijft bij de auto staan, ter hoogte van één van de benzinepompen. Zodra Aditya en Kevin zonder problemen en zonder aandacht
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Eindtentamen 2016Op de afdeling spoedeisende hulp van het Medisch Centrum Jerusche (MCJ) heerst sinds het vertrek van de teamleider een gespannen sfeer. Chirurg Yankel Janssen is de afgelopen vier maanden aangesteld als waarnemend teamleider. Yankel is weliswaar een uitstekende arts, maar is niet erg geliefd onder de staf van de afdeling vanwege zijn te autoritaire stijl van leidinggeven. Yankel heeft ook nog een baan buiten het MCJ bij een privékliniek waardoor hij niet veel tijd heeft voor klachten van zijn collega’s, nog los van het feit dat hij slecht reageert op kritiek. Eigenlijk is Yankel het meest overwerkt van iedereen op de afdeling.
Op 10 januari 2015, om 17:30 uur meldt de 43 jarige Shimon Cohen zich op de afdeling spoedeisende hulp, met klachten over ernstige buikpijn. Shimon is een goede bekende bij de afdeling omdat hij zich relatief vaak meldt met allerlei kwalen, die veelal niet ernstig zijn. Bij de ontvangstbalie wordt aantekening gemaakt van buikklachten en wordt hij gevraagd plaats te nemen in de wachtruimte. Tien minuten later wordt hij door de verpleegkundige Ruchel Feingold opgevangen. Ruchel heeft buitengewoon veel ervaring en staat op de afdeling bekend als ‘arts-plaatsvervanger’, wegens haar feilloze beoordelingen van klachten. Na een gesprek met Shimon besluit Ruchel dat zij uit de mogelijke aantekeningen die zij kan geven – ‘geen spoed’, ‘spoed’, ‘meer spoed’ – voor ‘meer spoed’ zal kiezen.
Ruchel denkt namelijk dat er sprake zou kunnen zijn van een darmperforatie, in welk geval zij dringend handelen noodzakelijk acht. In overeenstemming met het afdelingsprotocol betekent de waardering ‘meer spoed’ dat Shimon niet door een arts-assistent zal worden onderzocht, maar direct door Yankel.
Als de melding Yankel bereikt staat hij, na een lange dag met veel patiënten, net op het punt om te vertrekken naar de privékliniek, waar hij is ingeroosterd voor een operatie. Yankel raakt zeer geïrriteerd door de melding en roept Ruchel bij hem. Eerst vraagt hij haar waarom zij heeft gekozen voor de aantekening ‘meer spoed’. Als zij uitlegt dat zij denkt aan een darmperforatie en dat daarom naar haar oordeel onmiddellijk een CT-scan dient te worden verricht, slaat de irritatie van Yankel om in woede. Hij beschuldigt haar ervan dat zij hem probeert te frustreren. Tijdens een heftige woordenwisseling blijft Ruchel erop staan dat de situatie wel ernstig zou kunnen zijn, maar zij kan Yankel niet overtuigen. Yankel stuurt Shimon naar huis, met de opdracht de volgende dag terug te komen als hij zich niet beter voelt.
De volgende dag verschijnt Shimon weer rond 17:30 uur en meldt dat zijn buikpijn veel erger is geworden. Yankel heeft weer dienst en laat een CT-scan uitvoeren. Uit de scan blijken indicaties voor een darmperforatie. Yankel is evenwel nog steeds zeer geïrriteerd en overtuigt zichzelf ervan dat Shimon niets mankeert. Ruchel, die ook nog steeds overstuur is, vraagt om de
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Deeltentamen 2016Op 13 februari 2015 is het feest in Tilburg. Het is carnaval en in de stad is het overal gezellig druk. Naarmate de avond vordert en de consumptie van alcohol bij veel feestvierders het niveau aanneemt dat voor de gezondheid en de gezelligheid niet zonder meer bevorderlijk is, ontstaan her en der opstootjes tussen dronken feestvierders. Zo ook in café Moshe's Mazzel. Om een uur of elf ’s avonds bevinden Feivel en enkele vrienden zich in dat café. Feivel besluit dat het tijd wordt voor een volgend biertje en begeeft zich naar de bar. Hoewel Feivel redelijk beschonken is, weet hij de bar zonder al te veel moeite te bereiken. Aan de bar staat Zelig. Deze heeft net met veel moeite een glas rode wijn besteld en gekregen en is door het lange wachten in een niet al te best humeur. Als Feivel vlakbij de bar is, stoot hij als gevolg van de drukte en omdat hij toch niet helemaal vast ter been is, tegen Zelig aan. Die laat daardoor zijn wijnglas vallen. Zelig ontdekt meteen wie de schuldige is. Hij is erg kwaad en pakt van de bar een halfvol glas met water en wil het water in de richting van het gezicht van Feivel gooien. Het glas is nat en glipt uit Zeligs handen. Het glas raakt de wenkbrauw van Feivel boven zijn rechteroog. Het breekt op het moment dat het tegen de wenkbrauw van Feivel aankomt. Meteen vloeit er bloed uit de snee die door het glas ontstaat. Feivel valt op de grond. Het bloed dat uit de snee vloeit komt in het oog van Feivel terecht. Die denkt even dat zijn oog is geraakt en hij daardoor blind of in ieder geval slecht ziend is geworden. Hij is in paniek en blijft op de grond liggen. Zelig is na de eerste klap hevig geschrokken en gooit direct het glas weg. Hij ontfermt zich over Feivel en belt 112. De politie arriveert korte tijd later. Zelig wordt door de politie aangehouden en overgebracht naar het politiebureau. Daar legt hij een verklaring af.
Verklaring van Zelig:
Ik was die avond met mijn vrouw maar we kregen ruzie. De zoveelste. En dat tijdens carnaval, de leukste dagen van het jaar. Ik had er dus goed de pest in. Vervolgens duurde het voor mijn gevoel een eeuwigheid voordat ik een wijntje kon bestellen. Ik had het nog niet in mijn handen om de eerste slok te nemen of er loopt iemand tegen mij aan. Het glas was vochtig, het was voor het inschenken van de wijn kennelijk gewassen, en viel daardoor uit mijn handen. Ik zat onder de rode wijn. De man keek mij met een dronken grijns aan. Ik weet niet of hij iets tegen mij heeft gezegd. Ik kan het me niet herinneren. Wat
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Herkansing 2015Op 2 april 2015 heeft op de Sumatralaan in Schin op Geul (provincie Limburg) rond 23.00 uur een aanrijding plaatsgevonden tussen een Audi A5, met Peter van Alpen als bestuurder, en een rode Jaguar, bestuurd door Daan Spanenburg. Als gevolg van die aanrijding heeft Peter van Alpen zwaar lichamelijk letsel aan zijn voorhoofd en borst opgelopen.
De politie heeft onderzoek ingesteld naar de toedracht van de aanrijding en het volgende geconstateerd.
Uit het proces-verbaal Verkeersongevallenanalyse d.d. 28 april 2015 blijkt het volgende:
De politie heeft op de plaats van het ongeluk sporen op het asfalt en aan de auto’s van het slachtoffer (Van Alpen) en de verdachte (Spanenburg) aangetroffen. De aangetroffen sporen zijn door het onderzoeksteam onderzocht. In de berm, gelegen naast de rijbaan, en op de rijbaan werden glassplinters aangetroffen. Direct achter de glassplinters werden op het asfalt krassporen en een rubberspoor aangetroffen. De auto van het slachtoffer is op de door die auto veroorzaakte afgetekende kras- en bandensporen geplaatst, om op die manier de plaats op de weg van het voertuig tijdens het moment waarop de aanrijding plaatsvond te bepalen. Daaruit werd geconstateerd dat het voertuig van Van Alpen zich tijdens de aanrijding voor driekwart in de berm en een kwart op de rijbaan heeft bevonden. Tevens werd op het wegdek een remspoor aangetroffen, gericht op de plaats van de aanrijding. Gezien de botspositie en de plaats op de weg van de auto van Spanenburg, hierna genoemd de verdachte, kan het niet anders zijn dan dat het rubberspoor afkomstig was van het linkervoorwiel van het voertuig van de verdachte. Op het moment van de botsing reed de de verdachte dus op de voor hem verkeerde weghelft. Ten tijde van het ongeval was het donker. De straatlantaarns stonden aan. Het asfalt was nat door overvloedige regenval. Hierna is aan de hand van de aangetroffen sporen de snelheid berekend, waarmee de verdachte bij benadering moet hebben gereden. De snelheid betrof bij het aanvangen van het remmen minimaal 64 kilometer per uur en maximaal 77 kilometer per uur. De maximumsnelheid op de Sumatralaan op de plaats van het ongeval bedraagt 60 kilometer per uur.
In het proces-verbaal van bevindingen van de politie d.d. 2 april 2015 staat onder meer het volgende:
Na de aanrijding bestond het vermoeden dat de de verdachte alcohol had genuttigd. Bij de de verdachte is een ademtest afgenomen. Daarna is een bloedproef uitgevoerd. Hieruit is gebleken dat het promillage van het bloed van de verdachte ten tijde van het onderzoek boven de wettelijke grens van 0,5 milligram alcohol per milliliter bloed gelegen was. Het alcoholgehalte bedroeg namelijk 0,68 milligram alcohol per milliliter bloed.
Verklaring van de verdachte Daan Spanenburg bij de politie d.d. 3 april 2015, voor zover relevant:
Ik reed op 2 april 2015 op de Sumatralaan in Schin op Geul. Ik had na
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Eindtentamen 2015Op 12 mei 2015 om 1.00 uur besluit Edvard Hals dat het tijd is zijn kroeg - kroeg De Waterlelies aan de Monetlaan 14 te Dordrecht - te sluiten. De enige die op dat moment nog aan de bar zit, is Vincent van Rijn, één van de stamgasten van De Waterlelies die geregeld blijft om Edvard te helpen met het afsluiten van de kroeg. Terwijl Edvard achter de bar glazen een het spoelen is, stormen twee mannen met bivakmutsen de kroeg binnen. Ze roepen: "Geld, geld, geef me nu al je geld". Eén van de mannen heeft een pistool in zijn hand, de andere een mes. De man met het pistool loopt op Vincent af en zet het pistool tegen diens hoofd. Vincent verweert zich en raakt in een gevecht met de gewapende overvaller. Er vallen een paar stevige vuiststoten. De overvaller met het mes loopt dreigend naar Edvard toe.
Over wat er daarna is gebeurd, verklaart Edvard in zijn aangifte het volgende:
"Ik heb toen van onder de bar een busje traangas gepakt, dat ik daar al een tijd bewaar voor lastige situaties. Tot deze geëscaleerde nacht heb ik het gelukkig nog nooit hoeven gebruiken. Daar heb ik toen mee gespoten. Ik heb eerst in richting de man met het mes gespoten en toen naar de man met het neppistool - dat was trouwens overduidelijk van plastic. Toen renden ze wel jankend de kroeg uit. Helaas hebben ze wel het geld van Vincent en de hele omzet van die avond uit de kassa te pakken gekregen."
Het dossier inzake de overval op Kroeg de Waterlelies bevat ook een getuigenverklaring van getuige Munch. Hij verklaart als volgt:
"In de nacht van 11 op 12 mei 2015 omstreeks een uur of half 1 stond ik voor mijn deur, ik had net de hond uitgelaten, schuin tegenover de ingang van Kroeg de Waterlelies. Uit de richting van de Rembrandtstraat zag ik twee mensen aan komen lopen. Ze stopten valk bij me in de buurt onder een lantaarnpaal. Ze droegen beiden een bivakmuts. Ik zag vanaf de Hoogvliet een derde man op een racefiets aan komen rijden. Hij stond kort stil bij de twee andere mannen onder de lantaarnpaal om wat tegen hen te zeggen. Daarna reed hij er weer vandoor. Ik hoorde de twee mannen onder de lantaarnpaal overleggen. Een van de twee, die een op een pistool gelijkend voorwerp in zijn hand leek te hebben zei dat hij het wilde doen. Hij nam duidelijk het roer in handen. Ik ben toen mijn huis ingelopen om mijn telefoon te pakken en 112 te bellen. Toen ik ongeveer een halve minuut later terugkwam, zag ik de man op de fiets voor de kroeg rondjes rijden."
Door het optreden van kroegbaas Hals worden de overvallers weer de straat op gewerkt. De door de
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Deeltentamen 2015De 57-jarige Bernhard Rubinstein geeft al 5 jaar elke twee weken pianoles aan de 28-jarige volstrekt amuzikale Johan Pach in Den Haag. Bernhard probeert Johan stap voor stap de kunst van het pianospelen bij te brengen.
Na 5 jaar kan Johan echter nog geen ritme houden, en ook van de overige vaardigheden die een beginnend pianist zou moeten bezitten, is geen schijn van aanwezigheid. De tweewekelijkse pianolessen die ongeveer anderhalf uur in beslag nemen is Bernhard dan ook na een tijdje goed zat. Het stoort Bernhard ontzettend dat hij ondanks zijn uitstekende lessen geen enkele voortgang in het pianospelen bij Johan, onder anderen omdat Johan zelf heel tevreden lijkt te zijn met de kwaliteit van muzikale vaardigheden en de les elke twee weken als een groot pianist die net een staande ovatie van zijn publiek heeft gekregen de les uitloopt.
Op Prinsjesdag besluit de ‘virtuoos’ Johan met zijn pianospel geld te verdienen om zijn studieschuld af te betalen. Hij zet hij zijn keyboard op straat, en legt de kist waar zijn keyboard in zat op straat waar mensen hun geld in kunnen gooien als ze betoverd zijn door de meesterlijke kwaliteit van Johans pianospel.
Op de ochtend van Prinsjesdag loopt Bernhard een rondje door de binnenstad van Den Haag om de gouden koets voorbij te zien komen. Zodra hij zijn leerling Johan ziet slaat het schaamrood hem op de kaken. Tot overmaat van ramp begint Johan ook nog eens luidkeels atonaal te zingen bij zijn verschrikkelijke pianoconcert. Alle opgekropte woede van de afgelopen 5 jaar komt ineens naar boven bij Bernhard. Hij pakt de keyboardkoffer, gooit het weinige geld dat er in zat eruit, klapt hem dicht en deelt er één harde klap mee uit op het hoofd van Johan. Johan stort meteen neer, en overlijdt korte tijd daarna ten gevolge van het zware hersenletsel dat hij heeft opgelopen bij de klap met de koffer. Net als de meeste keyboardkoffers weegt deze (zonder keyboard) 3,5 kg en heeft een hard houten beschermlaag aan de buitenkant.
Als Bernhard diezelfde dag op het politiebureau in de verhoorkamer zit, in het bijzijn van zijn raadsman, hoort hij dat Johan is overleden. Hij schrikt zich duidelijk een ongeluk, en verklaart onder meer het volgende:
"Ik kon er niet meer naar luisteren. Al mijn woede kwam toen samen, en in die woede wilde ik hem een stevige klap geven. Ik wilde eigenlijk met name voorkomen dat hij nog verder zou spelen en meer mooie muziek zou verpesten, verder maakte het me allemaal niks uit. Ik wil u wel graag op het hart drukken dat mijn intentie nooit was om hem te laten overlijden, ik vind het verschrikkelijk dat hij het leven gelaten heeft. Ik ben mij ervan bewust dat je met een gemiddelde keyboardkoffer een stevige klap kunt uitdelen, maar ik heb er op dat
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Extra oefententamen 1Op zaterdag 2 september 2014 is Maaike Vaart jarig. Van haar man (Mitchell) heeft ze een ballonvaart cadeau gekregen. De ballonvaart moest plaatsvinden in de buurt van de Zuid-Hollandse plaats Boskoop. Niet alleen Maaike behoorde tot de passagiers, ook Mitchell en hun beide kinderen (Charley en Jack) waren van de partij. De ballonvaart is geregeld bij het bedrijf Zuid-Hollandse Ballonvaart BV, dat wordt gerund door Menno Moors en Theo De Hemel.
Menno Moors is eigenaar van een ballon en in het bezit van alle benodigde vergunningen om ballon te mogen varen. Onderdeel van de cursus voorafgaand aan het mogen varen met een ballon is kennismaking met de geldende regelgeving, waaronder de Regeling vluchtuitvoering ballonnen. Deze regeling vereist onder meer dat een ballonvaarder een minimaal aantal vluchten moet hebben gevaren, alvorens passagiers aan boord te mogen nemen. Bij gebreke daarvan kan de vergunning worden ingetrokken, maar dat gebeurt in de regel zelden. Door het matige zomerweer had Menno nog niet genoeg vaartervaring opgedaan.
Theo De Hemel helpt onder andere bij het startklaar maken van de ballon. Over het gebrek aan vaartervaring werd tussen Menno en Theo niet gesproken. Het was bij beide bekend. Er werd van uitgegaan dat die onervarenheid vanzelf zou verdwijnen. Veel varen was het devies. 2 september 2014 was een uitgelezen vaartdag. De gemeente Alphen aan den Rijn (waar Boskoop onder valt) had Menno vrij snel een vergunning die dag te mogen varen gegeven. De gemeente controleert een aanvraag vrijwel altijd oppervlakkig en zo ook deze keer. Met de toestemming op zak, belt Menno Mitchell Vaart en deelt hem mede dat de ballonvaart aan het begin van de avond zou plaatsvinden. Mitchell en zijn gezin spoedden zich naar de plaats van vertrek. Tijdens het gereed maken van de ballon ontdekt Theo dat het startgewicht niet klopte. Tevens merkt Theo dat Menno een passagier te veel meeneemt. Theo maakt Menno hierop attent. Menno weigert aan de grond te blijven, terwijl hij daartoe wel verplicht is op grond van het vlieghandboek. ‘Kijk eens hoe mooi weer het is. Eindelijk. Laat me lekker varen. Ik maak me niet druk over het gewicht’, aldus Menno. Het argument van Theo dat hij verplicht is het startgewicht te bepalen op grond van het vlieghandboek weet Menno evenmin te overtuigen. ‘Het zal wel loslopen’, aldus opnieuw Menno. Ook het overschrijden van het maximaal aantal mee te voeren passagiers wuift Menno weg: ‘Eentje meer of minder zal niet uitmaken.’
Theo laat na er verder op in te gaan en de ballon wordt voor vertrek gereed gemaakt. Vlak voor de afvaart mogen Maaike, Mitchell en de kinderen instappen. Daarna stijgt de ballon op. Zo´n vijftig minuten na vertrek zet Menno de landing in. Recht voor hem ligt een veld dat goed als landingszone dienst kan doen. Het weiland ligt bij het dorpje Nieuwkoop, gemeente Alphen aan
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Extra oefententamen 2Natuurslager Mees is een klein bedrijf dat gevestigd is in Boskoop, in de gemeente Alphen aan den Rijn.
Mees is als natuurslager gespecialiseerd in het biologisch slachten en is ook aangesloten bij de verenigingen EetGezond en VERS. Moos Mees is de oudste van de zesde generatie van de familie Mees, en is de eigenaar van Mees . Verder zijn er twee werknemers voor de schappen en het magazijn, genaamd Jacob De Hond en Jenny Helstra. Daarnaast is er nog een administratief medewerkster, Fanny van Troost.
Voor het opslaan van vlees beschikt het bedrijf onder meer over een omvangrijke koelcel, waar het vlees in een zeer koude omgeving wordt opgeslagen. Jacob en Jenny lopen geregeld met dozen vol vleesvlees de koelcel in en uit. De schuifdeur van de koelcel heeft een veiligheidsknop, die ervoor moet zorgen dat de deur ook van binnenuit te openen is. De knop is echter al geruime tijd defect, en Jenny heeft al meermalen tegen Moos Mees gezegd dat hij de knop moet laten repareren. Moos schuift dat echter steeds voor zich uit.
De laatste keer dat Jenny in het bijzijn van Moos en Jacob de defecte knop ter sprake bracht, en zei dat het toch wel heel gevaarlijk was om opgesloten te raken, was Moos' reactie: “Het bedrijf kan zich een dure reparatie helemaal niet veroorloven. Het geld groeit me niet op de rug! Jullie moeten maar gewoon opletten dat er niemand in de koelcel zit als je de deur achter je dicht doet. Als jullie nu eindelijk eens wat harder zouden werken zouden we wat meer verdienen, en dan kan ik misschien wel naar dit soort luxeproblemen kijken. Bovendien, als je niet wat sneller opschiet kun je je biezen pakken. Voor jou tien anderen! En dat geldt ook voor jou, Jacob.” Jacob is het met Moos eens dat Jenny niet zo moeilijk moet doen. Als Moos buiten gehoorsafstand is, zegt hij tegen Jenny: “Wat een onzin kun jij uitkramen zeg. Als je de koelcel in gaat, moet je gewoon snel weer wegwezen en opletten dat iemand anders de deur niet dicht doet. Daarnaast moet je eens wat meer opschieten met dat vlees. Je hoort toch wat Moos zegt: gewoon eens een keertje hard doorwerken voor de verandering.”
Op vrijdagmiddag 29 augustus 2014 is Jacob bezig om dozen vol vleesvlees de koelcel in te tillen. Terwijl hij steeds teruggaat om een nieuwe doos te pakken laat hij de schuifdeur van de koelcel openstaan. Als hij even weg is komt Fanny het magazijn binnen en gaat de koelcel in, omdat ze wil tellen hoeveel dozen met vlees er staan opgeslagen. Voor de boekhouding van het bedrijf is het nodig om precies te weten hoeveel vlees er aan het eind van het boekjaar in voorraad is. Fanny komt daarom maar één keer per jaar in de koelcel,
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Extra oefententamen 3In Glanerbrug, een klein Overijssels dorpje in de buurt van Enschede, bevindt zich al jaren een goedlopend Italiaans restaurant, ‘Toscana’ geheten. Het is het enige restaurant van het dorp, totdat zich eind 2013 in de buurt van ‘Toscana’ nog een restaurant vestigt: ‘Het Boze Schaap’.
Dit restaurant is gevestigd in een vrijstaand pand, net buiten de bebouwde kom, aan een drukke provinciale weg. Het beschikt over ruim voldoende parkeergelegenheid en een schitterend interieur. Al snel blijkt de aantrekkingskracht van dit restaurant op de dorpelingen groot. Tessa, de eigenaresse van het Italiaanse restaurant, ziet met lede ogen aan hoe haar klandizie steeds verder afneemt. Tegelijkertijd komt haar ter ore dat de eigenaar van het nieuwe restaurant, Dennis, allerlei lasterpraatjes over haar en haar producten verspreidt.
De afnemende klandizie bezorgt Tessa flinke hoofdbrekens. Als de terugloop zich doorzet, zal het immers niet lang duren voordat zij haar met zoveel liefde en doorzettingsvermogen opgebouwde restaurant zal moeten opdoeken. Ook persoonlijk klikt het niet tussen de beide restauranteigenaren. Langzaamaan groeit bij Tessa dan ook de overtuiging dat deze concurrent moet worden uitgeschakeld. Goedschiks of kwaadschiks. Als blijkt dat aanpassingen in het menu, speciale (prijs-)acties en evenementen niets uithalen en haar het water tot na aan de lippen staat, besluit ze over te gaan tot drastischer maatregelen.
Zou Het Boze Schaap het overleven als het een aantal weken of maanden dicht zou moeten?, zo vraagt zij zich af. Met deze gedachte in het achterhoofd benadert Tessa Jos en Edward. Beide heren zijn lokaal bekende drugsgebruikers en om die reden zitten zij eigenlijk altijd in geldnood. Ze wil, zo zegt ze tegen Jos en Edward, dat zij ‘Het Boze Schaap’ in de as leggen. De wijze waarop maakt haar niet zo veel uit, als er maar geen sporen worden achtergelaten. Als beloning zullen zij ieder € 500,- ontvangen. Jos en Edward beloven het karweitje naar behoren uit te voeren.
Jos stelt Edward voor om een molotovcocktail te maken en die bij het restaurant naar binnen te gooien. Uit zijn krakersverleden weet hij nog wel hoe een molotovcocktail moet worden gemaakt.
Het is vrij eenvoudig, zo zegt hij desgevraagd. Je hebt een fles nodig en als lont een lap stof. De fles moet worden gevuld met een mengsel van benzine of kerosine met (motor)olie. De olie, zo zegt hij, heb je nodig omdat het mengsel daardoor beter blijft plakken en het zo de werking van de brandbom verhoogt. Het is niet moeilijk voor Jos en Mario om de ingrediënten voor een molotovcocktail bij elkaar te krijgen. Met alle benodigdheden in de kofferbak van de auto die ze van Tessa mochten lenen, besluit Mario op een middag polshoogte te nemen bij Het Boze Schaap. Verschillende keren passeert hij op de provinciale weg het restaurant om de beste vluchtroute te kiezen. Het valt hem op dat er
.....read more Materieel Strafrecht - UL - Extra oefententamen 4Omdat Quirine, de dochter van Harry, helemaal weg is van Hello Kitty, besluiten Harry en zijn vrouw op een dag Quirine mee te nemen naar de tijdelijke Hello Kitty tentoonstelling in het SieboldHuis in Leiden. Het is voor het eerst in jaren dat Harry in een museum komt en terwijl Quirine zich samen met haar moeder vergaapt aan de Hello Kitty prullaria, loopt Harry langs de prachtige vaste collectie aan Japanse kunst. Nu is Harry geen groot kunstliefhebber, wel heeft hij een goed oog voor buitenkansjes. Al slenterend langs de vitrines met Japanse etsen valt hem al snel op dat de beveiliging van deze vitrines niet optimaal is. Veel meer dan een eenvoudig cilinderslot per vitrine en een camera in de hoek van elke zaal kan Harry zo snel niet vinden. Nieuwsgierig als hij is begint Harry zo onopvallend mogelijk de beveiliging van het pand als geheel onder de loep te nemen. Al snel constateert hij dat de achterkant van het pand aan een binnenplaatsje grenst, welk binnenplaatsje op zijn beurt grenst aan de achtertuinen van verschillende woningen naast en achter het SieboldHuis. Dit biedt naar het oordeel van Harry de nodige perspectieven. Wanneer vervolgens ook nog eens blijkt dat het raam van de herentoiletten op het binnenplaatsje uitkomt, is het enthousiasme van Harry niet meer te temperen.
Thuisgekomen belt hij zijn broer Bertus om hem zijn bevindingen te vertellen. Hoewel Harry en Bertus al een tijdje op het rechte pad zijn, begint er ook bij Bertus iets te kriebelen wanneer hij het verhaal van zijn broer hoort. De broers hebben een rijk crimineel verleden van vooral woninginbraken, maar de laatste jaren, sinds ze zogezegd ‘aan de vrouw zijn’, doen ze het wat rustiger aan. Toch besluiten Harry en Bertus dat het tijd is voor een laatste kunstje. Ze besluiten binnenkort met zijn tweeën in te breken in het SieboldHuis om vervolgens zoveel mogelijk etsen, landkaarten en andere waardevolle spullen mee te nemen. Hierbij zullen zij gebruik maken van het binnenplaatsje en het raampje van de herentoiletten. Via de poort naast cocktailbar Flamengo moet het een koud kunstje zijn om via een paar tuinen naar het binnenplaatsje van het SieboldHuis te klimmen.
Zo gezegd zo gedaan. Op de dag van de inbraak gaat Bertus, vergezeld van zijn dochter Treesje, naar het SieboldHuis. Terwijl ditmaal Treesje zich vergaapt aan de Hello Kitty prullaria brengt Bertus een bezoekje aan het herentoilet en zet daar het toiletraampje op een kiertje. Diezelfde middag belt Harry zijn oude vriend Cas – die tevens taxichauffeur is – met de vraag of hij Harry en Bertus die nacht om ongeveer één uur bij cocktailbar Flamengo wil afzetten en ze ongeveer een half uurtje later weer naar huis wil rijden. Harry vertelt dat zij die avond na sluitingstijd een afspraak hebben met de barman van Flamengo, omdat
.....read more Materieel Strafrecht: Samenvattingen, uittreksels, aantekeningen en oefenvragen - ULDeze bundel bevat oude en oefententamens en aantekeningen bij de hoorcolleges en werkgroepen bij het vak Materieel Strafrecht aan de Universiteit Leiden.
JoHo can really use your help! Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world
Op zoek naar een uitdagende job die past bij je studie? Word studentmanager bij JoHo !
Werkzaamheden: o.a.
Interesse? Reageer of informeer
There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.
Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?
Field of study
Add new contribution