NHG-standaarden - Geneeskunde - Thema: Huid en subcutis

Deze richtlijn geldt voor zowel acne vulgaris als voor acne conglobata. Bij de behandeling van acne spelen zelfmedicatie en zelfzorg een grote rol. Het doel van de behandeling is om de symptomen te onderdrukken, littekenvorming zo veel mogelijk te voorkomen en eventueel begeleiding te geven in psychosociale problemen.

Epidemiologie

De aandoening komt vooral voor tussen de 15 en 24 jaar en vaker bij vrouwen dan bij mannen. Het ontstaat rond het begin van de pubertijd en geneest meestal spontaan rond het 25^e levensjaar.

Pathofysiologie

Acne is een aandoening van de talgklierfollikels. Deze hebben de grootste dichtheid en talgproductie in het gelaat, op de rug en op de borst. Androgenen spelen een grote rol in het ontstaan van acne. Door ophoping van talg in het kanaal ontstaat een microcomedo wat uiteindelijk uitgroeit tot een acnelaesie.

Etiologie

Veel factoren waarvan mensen denken dat acne ontstaat of verergerd zijn nooit aangetoond. Hieronder vallen roken, stress en voedingsmiddelen. Wel spelen genetische componenten een rol. Contact met chemische stoffen kan acne verergeren, net als het peuteren aan puisjes, gebruik van steroïden, de combinatie van vocht en zonlicht en cosmetica bestanddelen. Daarnaast kan acne ook voorkomen bij endocriene stoornissen.

Diagnostiek

In de anamnese moeten ten eerste de 7 dimensies van de klacht uitgevraagd worden. Daarnaast moest ook gevraagd worden naar de wijze van huidverzorging, overmatige haargroei en eventuele menstruatiestoornis. Het lichamelijk onderzoek bestaat voornamelijk uit het grondig inspecteren van de huid. De diagnose acne vulgaris wordt gesteld bij een polymorf beeld van comedonen, pustels en soms ook noduli, cysten en littekenvorming, gelokaliseerd in het gelaat, soms op de rug, de schouders en minder vaak op de borst.

Voorlichting en advies

Het is belangrijk om duidelijk aan te geven welke factoren wel en geen invloed hebben op
acne. Daarnaast moet je aangeven dat behandeling de acne kan verminderen maar nooit volledig kan oplossen. Verschillende behandelmogelijkheden moeten worden besproken.

Medicamenteuze behandeling

Deze is gericht op het verminderen van de talgproductie en het tegengaan van obstructies. De eerste resultaten worden pas na 4-6 weken na de start van de behandeling gezien en het kan enkele maanden duren voordat het optimale effect is bereikt.

Dit is het medicamenteus stappenplan bij acne volgens de NHG-standaard.

Controle

De eerste controle is na vier tot zes weken. Vraag hierbij de bijwerkingen goed uit. Verdere controles hangen af van het behandelplan. Bij het voorschrijven van antibiotica dient de patiënt elke zes weken op controle te komen.

Verwijzing

Bij het behandelen van acne is een doorverwijzing zelden nodig. Maar indicaties voor verwijzing naar een dermatoloog kunnen zijn:

• Acne die niet reageert op behandeling

• Behandeling met isotretinoïne als huisarts deze niet zelf kan of wil doen

• Behandeling van littekens of keloïden en post inflammatoire hyperpigmentatie

• Acne fulminans

Anamnese

Er moet tijdens de anamnese gevraagd worden naar de pijn, jeuk, duur en het beloop, koorts, of algemeen ziek zijn, het beroep en opname in een buitenlands ziekenhuis, of contact met varkens. Wanneer een bijtwond, furunkel, of abces aanwezig is, moet gevraagd worden naar het risico op een verminderde weerstand, overmatig alcoholgebruik en chronisch gebruik van cytostatica, of orale corticosteroïden. Verder moet gevraagd worden naar hartklepafwijkingen en protheses.

Lichamelijk onderzoek

Inspectie van de huid moet plaatsvinden bij verdenking op een bacteriële huidinfectie.

Aanvullend onderzoek

Wanneer een verhoogde kans op MRSA aanwezig is, mensen in contact geweest zijn met varkens wanneer mensen korter dan twee maanden geleden geopereerd zijn of in een buitenlands ziekenhuis opgenomen geweest zijn. Hierbij wordt een kweek van de huidlaesie, het neus- en het keelslijmvlies afgenomen.

Beleid bij een bacteriële huidinfectie

Er moet advies gegeven worden over hygiëne bij een stafylokokken of streptokokkeninfectie. Verder moet de belasting beperkt worden bij diepe huidinfecties en moet gedurende twee dagen een nat verband aangebracht zijn bij een wondinfectie. Tenslotte moet de werknemen contact opnemen met de bedrijfsarts wanneer diegene werkt in de voedingsindustrie of gezondheidszorg, of wanneer het MRSA ontkent is. Een abces moet gedraineerd worden, een bijtwond moet goed schoongemaakt worden en uitgespoeld worden.