Zuinigheid troef - Franken - 2009 - Artikel

De vraag staat centraal hoe de Hoge Raad de jurisprudentie van het EHRM interpreteert en toepast op de Nederlandse rechtsorde. Zoals Knigge stelt in zijn conclusie voor het arrest van de Hoge Raad van 30 juni 2009, zijn er twee manieren te onderscheiden waarop een rechter EHRM-jurisprudentie kan interpreteren. De eerste methode wordt ook wel de statische methode genoemd. Men beperkt zich dan tot de rechtsontwikkeling die blijkt uit het arrest. Indien er onduidelijkheden zijn of vragen die nog onbeantwoord zijn, dan worden deze gelaten voor wat ze zijn. Bij de andere methode, de dynamische methode, wordt er op zoek gegaan naar het standpunt van het Europese Hof omtrent de onduidelijkheden en de onbeantwoorde vragen. Aan de hand van eerdere arresten wordt geprobeerd de rechtsontwikkeling in te vullen.

Twee manieren van interpreteren

De vraag staat centraal hoe de Hoge Raad de jurisprudentie van het EHRM interpreteert en toepast op de Nederlandse rechtsorde. Zoals Knigge stelt in zijn conclusie voor het arrest van de Hoge Raad van 30 juni 2009, zijn er twee manieren te onderscheiden waarop een rechter EHRM-jurisprudentie kan interpreteren. De eerste methode wordt ook wel de statische methode genoemd. Men beperkt zich dan tot de rechtsontwikkeling die blijkt uit het arrest. Indien er onduidelijkheden zijn of vragen die nog onbeantwoord zijn, dan worden deze gelaten voor wat ze zijn. Bij de andere methode, de dynamische methode, wordt er op zoek gegaan naar het standpunt van het Europese Hof omtrent de onduidelijkheden en de onbeantwoorde vragen. Aan de hand van eerdere arresten wordt geprobeerd de rechtsontwikkeling in te vullen.

Recente arresten

Uit drie recente arresten van het Hof, blijkt duidelijk dat de Hoge Raad de statische interpretatie gebruikt. De arresten zijn Gerings, Kafkaris en Salduz. Vooral de laatste twee arresten zijn van belang. In het arrest Kafkaris werd geoordeeld dat een levenslange gevangenisstraf die niet kan worden verkort in strijd kan zijn met artikel 3 EVRM. In een arrest van 16 juni 2009 oordeelt de Hoge raad vervolgens dat bij het opleggen van een levenslange gevangenisstraf enig perspectief moet hebben op vrijlating. De Hoge Raad komt niet tot de conclusie dat een levenslange gevangenisstraf dient te bestaan uit een periodieke beoordeling van de straf door een rechter. De Hoge Raad biedt dus de minimumbescherming die het arrest Kafkaris vereist. Een nadere beschouwing leidt zelfs tot de conclusie dat er een lager niveau aan rechtsbescherming geeft dan dat het EHRM voorschrijft. Toen de Hoge raad haar arrest op 16 juni 2009 toewees, gold de volgende situatie: de civiele rechter zou in deze situatie moeten oordelen over de verkorting van levensgevangenisstraf maar in de praktijk had de civiele rechter dit voor het laatst in 1960 gedaan en de politieke was niet van mening dat een levenslange gevangenis ingekort zou moeten worden. Er was dus geen perspectief op vrijlating.

In het arrest Salduz gaat het om rechtsbijstand bij het politieverhoor. Er is in de literatuur geen overeenstemming over de betekenis van het arrest. Uiteindelijk kiest men zelf voor de interpretatie die hij wil. Hierbij spelen rechtspolitieke voorkeuren een rol. De Hoge Raad koos in haar arrest op 30 juni 2009 voor een statische interpretatie: volwassenen hebben een consultatierecht voor het politieverhoor; Salduz heeft dus niet als consequentie de aanwezigheid van een advocaat bij het politieverhoor.

Nadelen van de terughoudende benadering

De terughoudende, statische benadering van de Hoge Raad heeft als consequentie dat zij kan worden overvallen door arresten van het Hof. Een eerder gewezen arrest van de Hoge Raad is dan achterhaald door nieuwe jurisprudentie van het EHRM. Recentere arresten van het EHRM wijzen er al op dat dit mogelijk het geval is bij Salduz.

De houding van de Hoge Raad is teleurstellend. Doordat zij zich steeds beperkt tot de ondergrens van de door het EHRM vereiste bescherming, wordt de indruk gewekt dat zij niet erg enthousiast is over de rechtspraak van het EHM.

Conclusie

De Hoge Raad moet een dynamischere benadering aannemen. Hierdoor kan zij niet minder snel verrast worden door nieuwe jurisprudentie van het Hof en op deze manier wordt er sowieso voldaan aan de verplichting uit art. 1 EVRM. Ook zou de Hoge Raad de EHRM-jurisprudentie als inspiratiebron kunnen gebruik om de eigen strafvordering te verbeteren, in plaats van met weinig enthousiasme en een zeer terughoudende benadering.

Image

Access: 
Public

Image

Click & Go to more related summaries or chapters:

Samenvatting artikelen Strafprocesrecht

Join WorldSupporter!
Search a summary

Image

 

 

Contributions: posts

Help other WorldSupporters with additions, improvements and tips

Add new contribution

CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.
Image CAPTCHA
Enter the characters shown in the image.

Image

Spotlight: topics

Image

Check how to use summaries on WorldSupporter.org

Online access to all summaries, study notes en practice exams

How and why use WorldSupporter.org for your summaries and study assistance?

  • For free use of many of the summaries and study aids provided or collected by your fellow students.
  • For free use of many of the lecture and study group notes, exam questions and practice questions.
  • For use of all exclusive summaries and study assistance for those who are member with JoHo WorldSupporter with online access
  • For compiling your own materials and contributions with relevant study help
  • For sharing and finding relevant and interesting summaries, documents, notes, blogs, tips, videos, discussions, activities, recipes, side jobs and more.

Using and finding summaries, notes and practice exams on JoHo WorldSupporter

There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.

  1. Use the summaries home pages for your study or field of study
  2. Use the check and search pages for summaries and study aids by field of study, subject or faculty
  3. Use and follow your (study) organization
    • by using your own student organization as a starting point, and continuing to follow it, easily discover which study materials are relevant to you
    • this option is only available through partner organizations
  4. Check or follow authors or other WorldSupporters
  5. Use the menu above each page to go to the main theme pages for summaries
    • Theme pages can be found for international studies as well as Dutch studies

Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?

Quicklinks to fields of study for summaries and study assistance

Main summaries home pages:

Main study fields:

Main study fields NL:

Follow the author: Vintage Supporter
Work for WorldSupporter

Image

JoHo can really use your help!  Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world

Working for JoHo as a student in Leyden

Parttime werken voor JoHo

Statistics
1125 1