Hoe de liefde botste met de vrijwilligerswerk-elijkheid.

Ik houd van definities. Definities suggereren dat de wereld eenvoudig kan zijn met duidelijke aflijningen: de meest ongrijpbare fenomenen gevangen in één of twee regels van met zorg gekozen woorden. En ik houd extra veel van definities omdat dat maar een suggestie is, omdat aan de rand ervan zoveel vragen opborrelen en zoveel verwarring ontstaat. Het is dan ook altijd leuk als een definitie op de werkelijkheid botst, en niet alleen als blijkt dat je (voorlopig) gelijk hebt; als je idee niet wordt bevestigd, mag je verder filosoferen op zoek naar de aanpassing die je een beetje dichter bij de waarheid brengt. Soms verloopt zo´n botsing als een frontale crash met een hoop lawaai en rondvliegende brokstukken, en soms gebeurt het bijna ongemerkt. En zo gebeurde het de afgelopen week. Dat zit zo. Een van de vrijwilligers had het even zwaar: “Ik werk met deze families zodat ze een stap vooruit kunnen maken, maar ik doe dit ook voor mijn eigen ontwikkeling. Ik zie het geweld en de armoede waarin ze leven en ik weet dat ik hier straks gewoon weg kan lopen, terwijl zij dat niet kunnen. Dat is niet eerlijk, ik heb het gevoel dat ik gebruik maak van hun situatie!” Tsja, eerlijk is eerlijk: vrijwilligerswerk is goed voor je persoonlijke ontwikkeling, of je wil of niet. Maar maken wij gringos sowieso gebruik van de situatie van de mensen waarmee we werken, gewoon omdat wij in andere omstandigheden zijn opgegroeid en van de ervaring leren? En zullen zij ons ook altijd zien als “anders” dan zij? Met andere woorden: staat er per sé een verschil in de weg, een onoverbrugbare kloof tussen wij die bevoorrecht zijn en zij die dat niet zijn in situaties waarin je samen probeert om dingen beter te maken? Ineens dacht ik aan een soortgelijke situatie: de revalidatieafdeling waar ik vijf jaar lang werkte. De patiënten konden vaak een been, een arm of één kant van hun lichaam niet gebruiken. Sommigen konden niet praten, eten of aangeven wanneer ze naar de wc moesten. Of ik wilde of niet, in het begin zag ik in hen vooral als hun medische probleem: de man met één been, de vrouw in de rolstoel, de dame met de stoma. Overweldigd door hun ongeluk vergat ik door hun beperkingen heen naar de mensen erachter te kijken. Maar iedereen die wat langer in de zorg werkt, weet dat dat met je ervaring verandert. Gaandeweg leer je de mensen kennen, en realiseer je je: ze zijn jong of jong geweest, ze hebben een familie en (klein)kinderen, dromen en herinneringen, geheimen, fotoboeken en lievelingsliedjes, passies en hobby's, humor en eigenaardigheden. Net als ik. Net als “wij” of “zij”. Net als iedereen. Ze zijn meneer van de Ven die van schilderen houdt, die iedereen voor de gek houdt als zijn ochtendhumeur eenmaal is weggeëbd, en die thee en boterhammen haalt voor wie dat zelf niet kan. Oh ja, hij kan zijn linkerbeen niet bewegen. Hij is geen onbruikbaar linkerbeen waar, “oh ja”, ook nog een meneer van de Ven aan vast zit. We mogen niet alles wat hij is, doet en voelt degraderen tot dat verrekte been. Geen: “Aaahh… hij is blij, en dat terwijl hij zijn been niet kan gebruiken!” Hij is blij. Punt. Net als wij soms. En soms ook niet. Net als hij soms. Met of zonder bruikbaar been. Zo is het ook met de mensen van de markt. Ze hebben hun dankbaarheid en problemen, plezier en zorgen, verantwoordelijkheden en uitdagingen, en die zijn niet meer of minder waard dan die van ons. Ze hebben het recht om iemand te zijn, zichzelf, in de context waarin ze leven, en om als zodanig te worden gezien. Waardigheid. Als wij als vrijwilligers niet verder kunnen kijken dan de problemen en beperkingen, nemen we hun de identiteit af die we met ons werk juist zouden moeten bevestigen. En op die manier slaan wij zelf een kloof tussen “wij” en “zij”, al is het onbewust, een kloof die onoverbrugbaar blijft zo lang wij hem in stand houden. Moeten we dan maar doen alsof de problemen er niet zijn? Dat werkt natuurlijk ook niet: als je één been niet kunt gebruiken, kun je alleen je mogelijkheden vergroten als daar speciale aandacht voor is. Als we echt met deze families willen werken, moeten we ons juist heel bewust zijn van hun dagelijkse realiteit. Maar dus wel met als eerste uitgangspunt dat “ze” iemand zijn, in de puinhoop die de markt is en de impact die dat heeft op hun gedrag en persoonlijkheid, met alle strubbelingen en imperfecties die daar bij horen. Wat dat met definities te maken heeft? Een van de vele definities van de liefde zegt dat de liefde over die imperfecties gaat. Dat we ze niet moeten ontkennen, maar accepteren, omdat ze iemand maken tot wie hij is: iemand met onvolmaaktheden, net als jij. Iemand die zijn waardigheid of waardering als mens onvoorwaardelijk verdient: je moeder, je kind. Je broers en zussen. Je partner, je vrienden. Maar ook je buurman en de toevallige voorbijganger bij de bushalte. Het kassameisje. De man in de rolstoel bij de lift. De mensen van de markt. De vrijwilliger. De mensheid wel misschien. Houd van ons! :D Ik houd van definities. Ze brengen de meest ingewikkelde fenomenen terug tot hun essentie, simpel en overzichtelijk. Zoals de liefde. En hoe de liefde ons vanzelf laat realiseren dat we allemaal gelijkwaardig anders zijn: mensen onder de mensen. Call me a hippie. Peace, love and understanding (;P) to us all. Groeten van Nelleke van Project Imagine all the people. Dat zeg ik. All the people. >> ....................... >> ....................... >> ........................... >> ........................... >> Vond je dit leuk om dit te lezen? Met de 'volg deze blogger'-knop krijg je vanzelf een berichtje als ik iets plaats! ~ Voor mijn project Imagine all the people werk ik voor een paar jaar in verschillende landen als vrijwilliger en met mijn verhalen wil ik mijn nieuwsgierigheid en enthousiasme voor verdwalen aan anderen overbrengen, en ze inspireren om buiten 'mag niet, kan niet, lukt niet, gaat niet' te durven denken. Droom! En doe er iets mee. Het ergste wat er kan gebeuren is, dat het niet lukt. Bovendien hoop ik dat mensen zich door mijn verhalen met een niet-Hollandse horizon ook soms af gaan vragen: “Hoe doen wij dat en waarom?” of denken “Dit is fijn hier!” of juist niet, en hopelijk: “Ik ga ook iets doen op mijn manier”. Geen bescheiden doel, maar: “The ones who are crazy enough to believe that they can change the world, are the ones who do.” De wereld een beetje beter maken en anderen inspireren om op hun manier hetzelfde te doen; daar gaan we! ~ ~ Doe mee! :D Like de facebook pagina, deel de verhalen of doe een donatie en ... nou ja, spullen kun je niet winnen, maar je wordt wel deel van deze 'olievlek' van positieve bewustwording die dankzij jou een beetje groter wordt! Dat is ook een beetje winnen, toch? :P Alvast bedankt! (Facebook: www.facebook.com/pages/Project-Imagine-all-the-people/210147532462086) ~