Deze samenvatting is gebaseerd op collegejaar 2012-2013. Bekijk hier ons huidige aanbod.

Hoofdstuk 17 Asymmetrische informatie op de markt

17.1 De markt voor citroenen en onzekerheid over kwaliteit

Definitie: Asymmetrische informatie is een situatie waarin een koper en een verkoper verschillende informatie bezitten over een bepaalde transactie. Hierdoor kunnen marktfouten ontstaan.

Gebruikte auto’s die voor minder verkocht worden dan nieuwe auto’s zijn een voorbeeld van asymmetrische informatie over de kwaliteit van de auto’s: de verkoper van een gebruikte auto weet meer over de kwaliteit van de auto dan de toekomstig koper zal weten. Een ‘lemon’ is de term die wordt gebruikt voor een auto die na aankoop defect blijkt te zijn. De ‘market for lemons’ is een term die bedacht is door George Akerlof.

Uitleg bij de bovenstaande figuur. Wanneer verkopers van producten betere informatie hebben over de kwaliteit van het product dan de kopers van het product dan kan een ‘lemons problem’ optreden waarin de lage-kwaliteitsgoederen de hoge-kwaliteitsgoederen verdrijven. In de linker grafiek wordt de vraag naar hoge-kwaliteitsproducten genoteerd met D_H. Wanneer kopers hun verwachtingen over de gemiddelde kwaliteit van het product op de markt naar beneden stellen schuift hun waargenomen vraag naar beneden naar D_M. Dit is gelijk in de rechter grafiek: de waargenomen vraagcurve voor het lage-kwaliteitsproduct schuift van D_L naar D_M. Als een resultaat hiervan neemt de hoeveelheid verkochte hoge-kwaliteitsproducten af van 50,000 naar 25,000 en de hoeveelheid verkochte lage-kwaliteitsproducten neemt toe van 50,000 naar 75,000. Uiteindelijk zullen er alleen lage-kwaliteitsproducten verkocht worden. Op dat punt is de marktprijs te laag om een hoge-kwaliteitsproduct aan te kunnen bieden voor verkoop, hierdoor nemen de consumenten correct aan dat alle producten lage-kwaliteitsproducten zijn. Het ‘lemons problem’ is dus een asymmetrisch informatieprobleem waarbij lage-kwaliteitsproducten de hoge-kwaliteitsproducten van de markt verdrijven.

Definitie: ‘Adverse selection’ is een vorm van marktfalen die voortkomt uit het bestaan van producten van verschillende kwaliteiten die voor eenzelfde prijs worden verkocht vanwege het ontstaan van asymmetrische informatie, waardoor teveel lage-kwaliteitsproducten en te weinig hoge-kwaliteitsproducten worden verkocht.

Verkopers van hoge-kwaliteitsproducten hebben een sterke prikkel om de consumenten te overtuigen dat hun kwaliteit inderdaad hoog is. Hierbij speelt reputatie een belangrijke rol. Soms is het onmogelijk om een reputatie te ontwikkelen, bijvoorbeeld omdat consumenten slechts eenmaal gebruik maken van het product (denk aan motel). Een oplossing voor het ‘lemons problem’ kan standaardisatie zijn, denk aan producten van de McDonalds die overal hetzelfde zijn.

17.2 Marktsignalering

Een ander belangrijk mechanisme waardoor kopers en verkopers met het asymmetrische informatieprobleem kunnen dealen is door middel van ‘market signaling’.

Definitie: ‘Market signaling’ is het proces waarbij verkopers signalen die informatie bevatten over de kwaliteit van het product zendt aan de kopers.

Op de arbeidsmarkt is het belangrijk voor bedrijven om te weten wie hoog-arbeidsproductief is en wie laag. Het is belangrijk om dit te weten voordat het bedrijf een werker aanneemt, omdat het achteraf ontslaan van laag-productieven erg duur is. Het goed kleden van een persoon voor een sollicitatie is een zwak signaal omdat iemand die laag-productief is zich ook goed kan kleden. Een sterk signaal moet dus makkelijker zijn voor hoog-productieven om af te geven dan voor lage, zodat hoog-productieve mensen het signaal over het algemeen zullen afgeven aan het bedrijf. Educatie is een voorbeeld van een sterk signaal.

Marktsignalering Bron: Pindyck & Rubinfeld (2009)

In de bovenstaande grafiek is Group I de minder productieve en Group II de meer productieve groep. In de linker bovenstaande grafiek zal de laag-productieve group kiezen voor een educatie met niveau y = 0 omdat de kosten van educatie hoger liggen dat de toenemende opbrengsten als resultaat van educatie. In de rechter grafiek zal de hoog-productieve groep kiezen voor een educatieniveau van y* = 4 omdat de opbrengsten dan groter zijn dan de kosten.

Waarborgen en garanties signaleren doeltreffend de kwaliteit van een product omdat een uitgebreide garantie duurder is voor de producent van een laag-kwaliteitsitem dan voor de producent van een hoger-kwaliteitsitem.

17.3 De ‘Moral hazard’

Definitie: De moral hazard komt voor wanneer een partij van wie de acties niet geobserveerd worden invloed kan hebben op de kansen of de magnitude van een betaling die geassocieerd is met een gebeurtenis. Een voorbeeld van een moral hazard is vaker naar de dokter gaan als je ervoor verzekerd bent. Onder de condities van de moral hazard moeten verzekeringsmaatschappijen hun premies verhogen voor iedereen, of ervoor kiezen om helemaal geen verzekeringen aan te bieden.

17.4 Het principal-agent probleem

Definitie: Het principal-agent probleem is een probleem dat ontstaat wanneer agenten (bijv. De manager van een bedrijf) meer hun eigen doelen nastreven dan de doelen van de principalen (bijv. De eigenaren van het bedrijf). De agent is het individu dat aangenomen wordt door de principaal om te voldoen aan het doel van de principaal. De principaal is het individu dat een of meer agenten aanneemt om een doel te bereiken.

Deze principal-agent problemen kunnen voorkomen in private ondernemingen tussen de aandeelhouder en manager. Het doel van een manager zal groei zijn in plaats van winsten: snelle groei en een groter marktaandeel leidt tot een grotere cashflow waardoor er meer voordeeltjes kunnen zijn voor de manager. Dit zal niet overeenkomen met de doelen van de principaal. Overigens is dit voor de managers wel gelimiteerd. Ten eerste kunnen aandeelhouders openlijk klagen over de managers die zich onjuist gedragen waarbij in het ergste geval het management verdreven wordt. Ten tweede zal een overnamebod minder voor de hand liggen als een bedrijf een slecht management heeft. Maar het dichterbij komen van een overnamebod geeft het management de prikkel om te voldoen aan het doel van winstmaximalisatie. En ten derde kan er een hoogontwikkelde markt voor managers bestaan. Als de vraag naar winst-maximaliserende managers groot is, zullen deze hoge lonen krijgen waardoor voor andere managers de prikkel ontstaat om eenzelfde doel na te streven. Het probleem kan zich ook voordoen in publieke ondernemingen. Ondanks dat de publieke sector marktwerking mist die private managers op de rit houden, kunnen overheidsinstanties desalniettemin effectief gecontroleerd worden. Ten eerste kiezen managers van overheidsinstanties vaak voor de minder betaalde publieke banen omdat ze bezorgd zijn over het publieke belang. Ten tweede zijn ze net als private managers onderworpen aan de ontberingen van de leidinggevende arbeidsmarkt. Ten derde voeren de wetgevende macht en andere overheidsinstanties een supervisiefunctie over deze managers uit.

17.5 Bestuurlijke prikkels in een geïntegreerd bedrijf

Definitie: Horizontale integratie is een organisatorische vorm waarbij verscheidende bedrijven eenzelfde of gerelateerd product produceren.

Definitie: Verticale integratie is een organisatorische vorm waarbij een bedrijf verscheidene divisies omvat, waarbij sommige geproduceerde delen en componenten verder in het bedrijf gebruikt worden om eindgoederen te produceren.

17.6 De efficiency wage theorie: Asymmetrische informatie in de arbeidsmarkt

Wanneer de arbeidsmarkt voldoende competitief is, zal iedereen werk kunnen vinden waarbij het loon gelijk is aan hun marginale product. Toch kampen veel landen met werkloosheid, ondanks het feit dat veel mensen werk aan het zoeken zijn. Hoe kan het dat bedrijven niet gewoon hun lonen verlagen om de winst te verhogen en werkloosheid te verkleinen. De theorie van efficiënte lonen kan dit verklaren.

Definitie: de efficiency wage theorie is een verklaring voor het voorkomen van werkeloosheid en loondiscriminatie waarin erkend wordt dat arbeidsproductiviteit beïnvloed kan worden door het loontarief.

De theorie verbindt lagere lonen met een lagere arbeidsproductiviteit vanwege een verscheidenheid aan redenen. Zo is in ontwikkelingslanden onvoldoende voeding vaak de oorzaak van een lage arbeidsproductiviteit. Voor andere landen is het shirking model een betere verklaring.

Het shirking model is het beginsel dat arbeiders een prikkel hebben om te ‘shirken’ als een bedrijf hen de ‘market-clearing’ loon betaalt omdat ontslagen werknemers makkelijk ergens anders aangenomen kunnen worden voor eenzelfde loon. Het efficiency wage is het loon dat een bedrijf bereid is te betalen aan een werknemer als een prikkel om niet te ‘shirken’.

Werkeloosheid kan voorkomen in een competitieve markt wanneer werkgevers niet accuraat hun werknemers kunnen controleren. De NSC, de “no shirking constraint” geeft het loon dat noodzakelijk is om werknemers af te houden van shirking. L_e is het aantal werknemers dat het bedrijf aanneemt – tegen een hoger loon dat het competitieve evenwichtsloon w_e – waardoor werkeloosheid L* - L_e ontstaat.

Werkeloosheid in het shirking model Bron: Pindyck & Rubinfeld (2009)

faxafdrukopvolledigepagina.pdf
faxafdrukopvolledigepagina1.pdf