Begrippenlijst Nuts and Bolts of the Social Sciences

Deze samenvatting is gebaseerd op collegejaar 2012-2013. Bekijk hier ons huidige aanbod.

Begrippenlijst

Sommige termijn zijn opgeschreven als 'B, A', om ze in deze alfabetische lijst bij soortgelijke termen te kunnen plaatsen, lees deze als 'A B'. b.v. 'Costs, social' = 'Social costs'

-Absolute macht: Alles conform de wet

-'Allais paradox': Als men kan kiezen tussen 50% kans op 3000 of 25% op 6000, zal de 'certainty effect' zorgen dat deze kiezen voor de eerste optie, maar wanneer de keuze is tussen 50% kans op -3000 e 25% op -6000, kiezen mensen voor het grotere risico van de tweede optie

-Altruisme: Handelen in het belang van de groep, zonder rekening te houden met het eigen belang

-Causatie: Oorzaak zorgt voor gevolg

- 'certainty effect': Het prefereren van een optie met meer zekerheid

-Cobweb theory: aanbod en vraagoverschotten zullen elkaar afwisselen en steeds dichter tot de evenwichtsprijs komen. Volgens sociologen zal deze spiraal juist van het evenwicht weg bewegen.

-Cognitieve dissonantie: Iets niet willen of willen haten omdat het niet haalbaar is

-'Collective action problem': Participatie is beter voor de groep, maar niet participeren is beter voor het individu

-'Common cause': 2 of meer gevolgen uit een zelfde oorzaak.

-'comparative advantage': relatief voordeel op een andere stad, regio of land.

-Correlatie: 2 of meer gebeurtenissen die samenlopen zonder dat de één een oorzakelijk verband heeft met de ander. Mogelijk met een 'common cause'.

-'Costs, private': Kosten van productie

-'Costs, social': Kosten aan de samenleving door externaliteiten

-CPR: 'common pool resource': een gedeelde grondstof met twee eisen; exclusiviteit (niemand is uitsluitbaar) en rivaliteit (als de een er van neemt, heeft de ander minder)

-'decentralized solutions': oplossing door een niet centralizeerde instantie, b.v. normen en waarden, altruisme en handelen uit eigen belang

-'explanation by reduction': Uitleggen van een groot concept met behulp van een kleinere discipline, b.v. uitleggen van keuzes met behulp van biologie.

-'explanation by analogy': Uitleg door vergelijking, b.v. een bedrijf met een dier (survival of the fittest)

-'focal point': De keuze waarop de beslissing valt, niet doordat deze de hoogste uitkomst bied, maar doordat deze keuze de verwachte keuze lijkt te zijn, b.v. twee mensen krijgen een prijs wanneer ze, zonder afspraken te kunnen maken, dezelfde kleur aanwijzen in een pallet met rood, roze, oranje en groen. Als ze allebei voor rood kiezen is de prijs hetzelfde als ze allebei voor groen kiezen, maar groen lijkt de meest opvallende in de groep en zullen ze denken dat de ander van hem verwacht groen te kiezen.

-'free-riding': Genieten van de participatie van andere zonder zelf deel te nemen

-Game theory: Een stap verder denken, andermans stappen voorspellen.

-'Harmful effects': Negatieve externaliteiten: onbedoelde negatieve gevolgen ontstaan uit het productieprocess.

-'indeterminacy': Besluiteloosheid door gebrek aan informatie

-'Institutional arrangements' Bedrijf: voordelig als administratie kosten lager zijn dan transactie kosten

Markt: voordelig als er nauwelijks tot geen transactie kosten zijn

Overheid: kunnen forceren van grote uitgaves, b.v. dijken en wegen

-'Invisible hand': Het marktmechanisme; liberale vrijheid. Individuele acties door rationele keuzes zijn positief voor het collectief in het geheel.

-Mechanisme: Een verandering, een oorzaak van het gevolg

-Methodologisch individualisme: Alle gebeurtenissen zijn een resultaat uit keuzes van het individu. Staat haaks tegenover b.v. normen en waarden, die ontstaan uit een collectiviteit.

-Maximum, globaal: De beste beslissing voor profijt op de lange termijn (rational choice theory)

-Maximum, lokaal: De beste beslissing voor profijt op korte termijn (natural selection)

-'Matthew effect': Rijken worden rijker, armen worden armer, aangezien rijken meer geduld kunnen opbrengen en meer risico's kunnen nemen, terwijl armen niet anders kunnen dan aannemen wat hun aangeboden word.

-Macht, conditionele: Verschillend per situatie

-Macht, absolute: Alles conform de wet

-'Model, descriptive': Realistisch model dat de realiteit beschrijft

-'Model, normative': Onrealistisch model met aannames

-'Myopic foresight': Het heden prefereren boven de toekomst

-'Neighborhood, bounded': Het maakt niet uit wie er naast elkaar wonen, het gaat om het ratio binnen de buurt of samenleving. Segregatie komt in beide buurten voor

-'Neighborhood, self-forming': Buurten onstaan doordat mensen zoeken naar mensen waarmee ze veel gemeen hebben om naast te wonen

-'Oppertunity costs': de kosten die worden misgelopen wanneer de ene beslissing over de ander word gekozen; het verschil tussen de eerste en de tweede optie.

-Paternalisme: Een beslissing opgedwongen door een hogere authoriteit in het belang van het de mensen die door de beslissing getroffen worden, ook al gaat het tegen hun wil in, b.v. zorgverzekering

-'Prisoner's dilemma' Individuele acties zijn, bij gebrek aan strategische interactie, slecht voor alle partijen.

-'prospect': Een contract met een kans op een bepaalde uitkomst, b.v. een lot voor de loterij of aandelen

-'Prospect theory': Bestaat uit twee fases: 'editing'; analyseren van de mogelijkheden en daarna 'evaluation'; tussen de aangepaste mogelijkheiden kiezen voor die met de hoogste waarde.

-'Racial segregation': Het scheiden van rassen

- 'rational decision': Resultaat van drie optimale keuzes: optimale behoeftes, rekening houdend met optimale overtuigingen met een optimale hoeveelheid informatie

-'rational decision' vs investeringen: Investeren is het best wanneer andere bedrijven dat niet doen en het minst profitabel wanneer alle andere bedrijven investeren. Paradox: wanneer niemand investeert, is het rationeel voor elk bedrijf om te gaan investeren, maar zodra ze allemaal investeren is het rationeel dat niet te doen. (eindeloze cirkel)

-Rationele keuze theorie: Altijd de keuze nemen met de hoogste uitkomst voor het eigenbelang van de individu

-'reciprocally': Wederkerigheid, er is schade aan beide kanten

-'risk aversion': Risico's vermijden (rationeel)

-'risk seeking' : Risico's zoeken

-Samuelsons's paradox: Pensioenwerking naar marktmechanisme: wiskundig gezien een goede, economisch gezien ee slechte oplossing

-'Satisficing': Niet wachten op de beste optie, maar genoegen nemen met wat goed genoeg is

-'Smooth pricing system' Veel vragers, veel aanbieders, één individu heeft geen invloed op de prijs: 'perfect competition'

-sociale normen: Ongeschreven regels ontstaan en worden nageleefd dankzij reputatie en vertrouwen

-'State of nature': Iedereen voor zichzelf. Elster noemt dit chaos, A.Smith een goede wereld (door invisible hand)

-Strategische interactie: Het beperken van keuzes, opdat die geen optie meer zullen zijn in een toekomstige beslissing

-'tragedy of commons': Het uitputten van een CPR, waardoor het profijt op korte termijn de kans wegneemt voor profijt op de lange termijn

-Transactie kosten: Kosten die gepaard gaan met een transactie, b.v. kosten bij het vergaren van informatie, onderhandelingskosten en kosten om te controleren of er aan de afspraak word gehouden

-'Utilitarian': Handelen naar de hoogst haalbare uitkomst voor iedereen, voor eigen-en groepsbelang

-'Value function': De functie om de waarde van een uitkomst te bepalen in verandering. (van 100 naar 200 > van 700 naar 800)

-'Winners curse': Spijt hebben van het winnen van een onderhandeling, omdat het gebode bod misschien wel veel hoger was dan de werkelijke waarde