Inleiding Staats en Bestuursrecht - UU - Werkgroepopdrachten 2017/2018 - Week 7

Vragen

Vraag 1a

De bescherming van grondrechten is een essentieel onderdeel van een democratische rechtsstaat. Geef in een paar zinnen aan waarom grondrechten zo belangrijk zijn in een democratische rechtsstaat.

Vraag 1b

Aan wie komen grondrechten toe?

Vraag 1c

Kan de overheid zich ten opzichte van een burger met succes beroepen op grondrechten, bijvoorbeeld op het recht op een eerlijk proces? Leg uit waarom wel of niet.

Vraag 1d

Hebben grondrechten ook gelding in relaties tussen burgers onderling?

Vraag 1e

De grondrechten die door de Nederlandse overheid moeten worden gerespecteerd zijn vastgelegd in verschillende wetten en internationale verdragen. Noem drie van deze wetten of verdragen uit je wettenbundel en noem telkens één grondrecht dat in de respectievelijke wet of verdrag te vinden is.

Vraag 2a

Wat is het belangrijkste verschil tussen klassieke en sociale grondrechten?

Vraag 2b

Zoek artikel 9 lid 1 Grondwet op in je wetbundel. Is dit een klassiek of een sociaal grondrecht?

Vraag 2c

Zoek artikel 22 lid 2 Grondwet op in je wetbundel. Is dit een klassiek of een sociaal grondrecht?’

Casus I

De laatste tijd wordt het gemeentebestuur van Amersfoort overspoeld met klachten over geluidsoverlast ten gevolge van het luiden van de klokken van de Heilige Margaritakerk. De grote klok van de kerk slaat, dag en nacht, elk half uur om de tijd aan te geven. Iedere ochtend worden bovendien om zeven uur, gedurende twintig minuten, vier klokken geluid om de gelovigen op te roepen tot het bijwonen van de ochtendmis.

Omwonenden klagen al jaren over de geluidsoverlast die dit oplevert. Het gemeentebestuur heeft het kerkbestuur ook al meerdere malen laten weten dat het zo niet langer kan. Overleg met de pastoor van de kerk heeft helaas niets opgeleverd. De gemeenteraad is nu van mening dat het afgelopen moet zijn met het luiden van klokken. Een ambtenaar heeft uitgezocht dat op basis van artikel 10 van de Wet openbare manifestaties (Wom) de gemeenteraad bevoegd is om regels te stellen met betrekking tot duur en geluidsniveau van klokgelui ter gelegenheid van godsdienstige en levensbeschouwelijke plechtigheden, waaronder ook het oproepen tot het belijden van godsdienst of levensovertuiging. De gemeenteraad neemt vervolgens, op basis van artikel 10 Wom, inderdaad een verordening aan waarin het luiden van klokken op alle dagen van de week wordt verboden. De pastoor is het natuurlijk niet eens met dit verbod. Volgens hem is de verordening in strijd met de godsdienstvrijheid.

Vraag 3a

Is de godsdienstvrijheid van de pastoor hier inderdaad in het geding is? Ga voor de beantwoording van deze vraag eerst het volgende na:

In welke bepalingen is de godsdienstvrijheid vastgelegd in de Grondwet en in het EVRM?

Valt het luiden van de kerkklokken onder de reikwijdte van deze bepalingen?

Vraag 3b

Is de beperking rechtmatig in het licht van de beperkingen die de Grondwet toestaat op de godsdienstvrijheid? Vergeet niet om hierbij ook te kijken naar artikel 10 Wom.

Antwoordindicatie

Vraag 1a

Grondrechten hebben een begrenzende werking voor de overheid. Ze geven aan tot hoever de overheid mag ingrijpen en beschermt de burger voor willekeur van de overheid. Verder geven ze ook verplichten aan de overheid om het leven in de staat zo aangenaam mogelijk te maken voor iedereen. Ook geven deze grondrechten, rechten aan het individu

Vraag 1b

De grondrechten komen toe aan de burgers in de samenleving, dus aan individuen. Soms zijn het ook rechten voor groepen personen.

Vraag 1c

Nee, de overheid zelf kan zich hier niet op beroepen in beginsel. De grondrechten hebben in eerste instantie een verticale relatie en dat wil zeggen overheid burger.

Vraag 1d

Ja, dat kan. Grondrechten kunnen ook een horizontale werking hebben, maar in het beginsel niet.

Vraag 1e

Europees verdrag van de rechten van de Mens (EVRM): art. 10 EVRM waarborgt de vrijheid van meningsuiting Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (IVBPR): art. 21 vrijheid van vergadering

Vraag 2a

Klassiek grondrecht beschermt je tegen de overheid en is afdwingbaar
Sociaal grondrecht biedt bescherming door de overheid/verplicht ze tot handelen en is niet afdwingbaar

Vraag 2b

Een klassiek grondrecht

Vraag 2c

Een sociaal grondrecht

Vraag 3a

Art. 6 Grondwet en art. 9 EVRM

Luiden van de klokken valt onder de uitoefening van de godsdienst waar art. 6 lid 1 over spreekt. Dit kan verboden worden door een formele wetgeving als het de openbare orde, veiligheid, gezond enz. hier onder lijden. Ja, het is een uiting van de vrijheid van godsdienst, het is gebruikelijk om de klok altijd te luiden vanuit vroeger. Hedendaagse vraag is of dit wel gepast is.

Vraag 3b

In art. 10 WOM staat dat het toegestaan is om klokken te luiden met als bedoeling het geloof te uiten en mensen op te roepen voor belijding. De Gemeente mag wel beperkingen geven aan de duur, volume en frequentie. ’s Nachts mag dus berpekt worden, ’s ochtends op zondag maar gedeeltelijk. Er is dus de benodigde formele wet die deze taken terecht delegeert.